Ο Μανόλης Αναγνωστάκης διαβάζει Αναγνωστάκη (1977)

Συμπληρώνονται σήμερα 20 χρόνια από την αποδημία του σπουδαίου ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη (1925-2005), ενώ συγχρόνως η φετινή χρονιά, μαζί με τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση των δύο κορυφαίων μας συνθετών Μίκη Θεοδωράκη και Μάνου Χατζιδάκι, σηματοδοτεί και την εκατοστή επέτειο από τη γέννηση του ποιητή, αν και είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται να αξιωθεί ανάλογης προβολής τιμητικών εκδηλώσεων σαν κι αυτές που ετοιμάζονται για τους δυο συνθέτες μας. 

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και άσκησε για πολλά χρόνια το επάγγελμα του ακτινολόγου γιατρού, ενώ από το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και πέθανε στις 23 Ιουνίου 2005. Τα πρώτα ποιητικά του σκιρτήματα εκδηλώθηκαν ήδη από τα εφηβικά του χρόνια, ενώ από το 1945 άρχισε να δίνει το επίσημο παρών ξεκινώντας με την ποιητική συλλογή "Εποχές" που είχε δύο συνέχειες με τις αριθμητικές ενδείξεις "2" (1948) και "3" (1954), για να πάρουν κάτοπιν σειρά οι τρεις διαδοχικές συλλογές με τίτλο "Η συνέχεια" (1954-1962). Το 1956 και το 1971 κυκλοφόρησαν δύο συγκεντρωτικές εκδόσεις έργων του με τους τίτλους "Τα ποιήματα (1941-1956)" και "Τα ποιήματα (1941-1971). Το ενδιαφέρον του για την ποίηση επεκτάθηκε και στον εκδοτικό τομέα, αφού κατά καιρούς διηύθυνε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά, όπως το νεανικό "Ξεκίνημα" (1944), ενώ υπήρξε μέλος της περίφημης λογοτεχνικής ομάδας που εξέδωσε τα ιστορικά "Δεκαοκτώ κείμενα" στα χρόνια της δικτατορίας. Γραμματολογικά ο Αναγνωστάκης εντάσσεται στην πρώτη Μεταπολεμική Γενιά της λογοτεχνίας μας, τη λεγόμενη "γενιά της ήττας", μαζί με άλλους εκλεκτούς ομοτέχνους του, όπως ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Νάνος Βαλαωρίτης, ο Τάσος Λειβαδίτης και ο Τίτος Πατρίκιος. 

Το 1977 από τη σημαντική δισκογραφική σειρά "Ελληνικά Ποιήματα" υπό την ετικέτα Διόνυσος της Lyra κυκλοφόρησε ο δίσκος Ο Μανόλης Αναγνωστάκης διαβάζει Αναγνωστάκη με μια ευρεία ανθολογία 25 ποιημάτων από το σύνολο του ως τότε έργου του και ειδκότερα από τις συλλογές: "Η συνέχεια", "Η συνέχεια 2", "Η συνέχεια 3", "Εποχές 3" και "Στόχος". Ανάμεσά τους μερικά από τα πιο εκλεκτά ποιήματα της νεότερης λογοτεχνίας μας, όπως: "Τώρα μιλώ", "Το ναυάγιο", "Κάτω απ' τις ράγες", "Θεσσαλονίκη, μέρες του 1969 μ.Χ.", "Νέοι της Σιδώνος, 1970", "Επιτύμβιον", "Η αγάπη είναι ο φόβος...", "Ήρθες όταν εγώ δε σε περίμενα", "Όταν αποχαιρέτησα τους φίλους μου", "΄Κι ήθελε ακόμη πολύ". Την έκδοση επιμελήθηκε ο συγγραφέας και διανοούμενος Γιώργος Κατσίμπαλης (1899-1978), ο περίφημος "κολοσσός του Μαρουσίου", εκδότης του ιστορικού λογοτεχνικού περιοδικού "Νέα Γράμματα", όπου συχνά είχαν φιλοξενηθεί και ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη.

Η Μπέμπα Μπλανς τραγουδά Γιώργο Ζαμπέτα (1962-1972)

Ο Γιώργος Ζαμπέτας στάθηκε πάντα γενναιόδωρος απέναντι σε όλους τους συναδέλφους του είτε προσφέροντας πρόθυμα την ακαταμάχητη δεξιοτεχνία του στο μπουζούκι, είτε μοιράζοντας τα τραγούδια του χωρίς δεύτερη σκέψη σε πρωτοεμφανιζόμενους ερμηνευτές, οι οποίοι πάνω σ' αυτά έχτιζαν την προσωπική τους καριέρα. Σ' αυτήν ακριβώς την κατηγορία ανήκει και η Μπέμπα Μπλανς (1944-2017), μια πολύ αξιόλογη και εντελώς sui generis καλλιτέχνιδα που ξεκίνησε με δικά του τραγούδια, πριν ξανοιχτεί στη συνέχεια και σε άλλους δημιουργούς, πάντα όμως επιστρέφοντας στον μεγάλο της μέντορα.

Η πολύχρονη συνεργασία του Γιώργου Ζαμπέτα με τη Μπέμπα Μπλανς ξεκίνησε το 1962, μια πολύ παραγωγική χρονιά και για τους δύο. Η αρχή έγινε με ένα δισκάκι 45 στροφών  από τη Philips που περιλάμβανε τα τραγούδια: "Καλωσόρισες, βρε Γιώργη" και "Ποτέ, ποτέ, ποτέ", αμφότερα σε στίχους του πολυγραφότατου Χαράλαμπου Βασιλειάδη, ο οποίος άλλωστε κατέχει τη μερίδα του λέοντος στο στιχουργικό μέρος των τραγουδιών του Ζαμπέτα. Συνολικά εκείνη τη χρονιά ο Ζαμπέτας ηχογράφησε 15 τραγούδια με τη φωνή της Μπέμπας Μπλανς, σε κάποια από τα οποία έκαναν τη δεύτερη φωνή διάφοροι λαϊκοί ερμηνευτές, όπως ο Μανώλης Καναρίδης, ο Τάκης Καλλέργης και η Καίτη Θύμη. Η κορύφωση πάντως της συνεργασίας των δύο καλλιτεχνών ήρθε το 1966 με ένα ιστορικό 45άρι που περιλάμβανε τα τραγούδια: "Μιας πεντάρας νιάτα" σε στίχους του Κώστα Πρετεντέρη (από την ομότιτλη κινηματογραφική ταινία) και "Το καράβι" σε στίχους και πάλι του Χαράλαμπου Βασιλειάδη. Αυτά τα δυο τραγούδια αποτελούν και τις μεγαλύτερες επιτυχίες της καλής ερμηνεύτριας που σημάδεψαν ολόκληρη την καριέρα της. Ως το 1972 ο κατάλογος των τραγουδιών του Ζαμπέτα με τη φωνή της Μπέμπας Μπλανς συνέχισε να εμπλουτίζεται σταθερά, ενώ ως το 1983 που έκλεισε οριστικά αυτός ο μακρύς κύκλος συνεργασίας ο συνολικός αριθμός ξεπέρασε τα 30 τραγούδια!

Στην παρούσα συλλογή είναι συγκεντρωμένα 25 (από τα 26) τραγούδια που καλύπτουν ολοκληρωμένα την περίοδο 1962-1972. Όλα προέρχονται από δίσκους 45 στροφών και η διάταξή τους είναι κατά ζεύγη, όπως πρωτοεκδόθηκαν. Στάθηκε αδύνατον να βρω ένα μόνο τραγούδι με τίτλο "Γύρισα" που ηχογραφήθηκε το 1971 και κυκλοφόρησε στο ίδιο 45άρι με το τραγούδι "Μόνη σε διπλό κρεβάτι". Τα 16 από αυτά έχουν στίχους του Χαράλαμπου Βασιλειάδη, δύο (τα νεότερα) υπογράφει ο Νίκος Μπακογιάννης και από ένα οι: Κώστας Πρετεντέρης, Γιάννης Μωραΐτης, Αλέξανδρος Τόσκας, Ναπολέων Ελευθερίου, Γιάννης Παπανικολόπουλος, Πάνος Παπαδούκας και Αλέκος Καγιάντας.

Μπέμπα Μπλανς: 20 μεγάλες επιτυχίες (1995)

Σαν σήμερα, πριν από 81 χρόνια ακριβώς, γεννήθηκε στην Αθήνα μια σπουδαία - αν και μάλλον παραγνωρισμένη - λαϊκή ερμηνεύτρια που έγραψε τη δική της ιστορία στο ελληνικό πεντάγραμμο κυρίως στα χρόνια του '60, όταν και ευτύχησε να ερμηνεύσει συνθέσεις κορυφαίων δημιουργών του λαϊκού μας τραγουδιού.

Ο λόγος για τη Μπέμπα Μπλανς (1944-2017), κατά κόσμον Αγγελική Κωνσταντοπούλου (ή Μούτσου), η οποία πρωτοβγήκε στο πάλκο στα τέλη της δεκαετίας του '50, ενώ το 1962 ο Γιώργος Ζαμπέτας της έδωσε την ευκαιρία να μπει στη δισκογραφία με το τραγούδι "Καλωσόρισες, βρε Γιώργη" που αποτέλεσε την αρχή μιας μακροχρόνιας συμπόρευσης που μας χάρισε γύρω στα 30 τραγούδια, από τα οποία δύο έχουν γίνει κλασικά, τα θαυμάσια "Το καράβι" σε στίχους Χαράλαμπου Βασιλειάδη και "Μιας πεντάρας νιάτα" σε στίχους Κώστα Πρετεντέρη, αμφότερα από δίσκο 45 στροφών που κυκλοφόρησε το 1966. 

Η Μπέμπα Μπλανς υπήρξε μια μπριόζα τραγουδίστρια με ξεχωριστή σκηνική παρουσία και έντονη θηλυκότητα, ενώ η προσωπική της ζωή ήταν γεμάτη θυελλώδεις έρωτες που έχουν αφήσει εποχή. Μια μικρή γεύση απ' όλη αυτή την εξωστρεφή εικόνα της ιδιαίτερης αυτής ερμηνεύτριας μπορούμε να πάρουμε από τις σκόρπιες κινηματογραφικές της εμφανίσεις, συνήθως δίπλα στον Γιώργο Ζαμπέτα. Η δισκογραφική της παρουσία ωστόσο δεν υπήρξε ανάλογη της εκφραστικής της φωνής, αλλά και της απήχησης που είχε στο κοινό της εποχής της μέσα από τις ακαταμάχητης γοητείας ζωντανές της εμφανίσεις. Ως το 1974 πάντως καταγράφονται αρκετές ηχογραφήσεις για τις 45 στροφές, κυρίως με συνθέσεις του δίδυμου Γιώργου Ζαμπέτα και Χαράλαμπου Βασιλειάδη, ενώ κατά το διάστημα 1974-1986 μας έδωσε πέντε συνολικά ολοκληρωμένες προσωπικές δουλειές, οι οποίες ωστόσο δε γνώρισαν ιδιαίτερη επιτυχία κι έτσι σταδιακά αποσύρθηκε από το προσκήνιο.

Το 1995 η PolyGram μας έδωσε ένα πορτέτο της ερμηνεύτριας με τον τυπικό τίτλο 20 μεγάλες επιτυχίες, τίτλο που δε θά 'λεγα πως ανταποκρίνεται απόλυτα στο περιεχόμενο της έκδοσης που περιλαμβάνει ηχογραφήσεις της περιόδου 1962-1974 με τραγούδια γνωστών λαϊκών δημιουργών, όπως ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Γιώργος Μητσάκης, ο Απόστολος Καλδάρας, ο Στράτος Καμενίδης, ο Τάκης Μουσαφίρης, ο Σπύρος Παπαβασιλείου και άλλοι. Τα τραγούδια του Τσιτσάνη ("Κλάψε σήμερα καρδιά μου", "Χωρίσαμε ένα δειλινό"), του Μητσάκη ("Το κομπολογάκι") και του Καλδάρα ("Λίγο λίγο θα με συνηθίσεις") ερμηνεύονται σε δεύτερη εκτέλεση, ενώ σε δεύτερη επίσης εκτέλεση ακούγεται και το "Καράβι" του Ζαμπέτα από ηχογράφηση του 1974, το οποίο η ίδια είχε πρωτοερμηνεύσει το 1966. Σε κάποια τραγούδια τη σιγοντάρουν οι γνωστοί λαϊκοί τραγουδιστές Μανώλης Καναρίδης και Θόδωρος Κανακάρης.

Μάνος Χατζιδάκις: Η Αλίκη στο ναυτικό (1961/1990)

Ολοκληρώνουμε εδώ το αφιέρωμά μας στην κινηματογραφική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι για τον παλιό εμπορικό κινηματογράφο με μια από τις δημοφιλέστερες ταινίες της Finos Film και της αγαπημένης σταρ εκείνης της εποχής Αλίκης Βουγιουκλάκη που φέρει την υπογραφή του κινηματογραφικού της μέντορα Αλέκου Σακελλάριου. Φυσικά αναφέρομαι στην εμβληματική κωμωδία Η Αλίκη στο ναυτικό που γυρίστηκε το 1960 και παίχτηκε στις αίθουσες το 1961 με τεράστια εισπρακτική επιτυχία φτάνοντας τις 213.409 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή που την κατέταξαν στην 1η θέση της χρονιάς. 

Πρόκειται για μια χαριτωμένη κωμωδία γραμμένη ακριβώς πάνω στα υποκριτικά χαρακτηριστικά της πρωταγωνίστριας και μάλιστα υπήρξε η πρώτη έγχρωμη παραγωγή της Finos Film (σε συμπαραγωγή πάντα με τη Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης), μια παραγωγή πλούσια και φαντασμαγορική που δεν είχε να ζηλέψει τίποτε από τις μεγάλες διεθνείς παραγωγές της εποχής. Το σενάριο και τη σκηνοθεσία φυσικά είχε ο ακαταπόνητος Αλέκος Σακελλάριος. Στο καστ της ταινίας - πέρα από την κυρίαρχη παρουσία της Αλίκης - έχουμε μια παρέλαση σπουδαίων ηθοποιών της εποχής. Ιδού μερικά ονόματα: Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Λάμπρος Κωνστταντάρας, Γιάννης Μαλούχος, Καίτη Λαμπροπούλου, Δέσπω Διαμαντίδου, Γιάννης Γκιωνάκης, Κώστας Βουτσάς, Σταύρος Παράβας, Γιώργος Τσιτσόπουλος και πολλοί άλλοι.

Ο Μάνος Χατζιδάκις υπογράφει κι εδώ τη μουσική εφαρμόζοντας με την ίδια επιτυχία την προσωπική του μανιέρα που είχε διαμορφώσει η καλή του χημεία με τη λαμπερή πρωταγωνίστρια. Ανάμεσα στα καλογραμμένα και εύπεπτα οργανικά θέματα περιλαμβάνονται και τέσσερα τραγούδια, όλα σε στίχους του Αλέκου Σακελλάριου. Η Αλίκη ερμηνεύει τα τρία από αυτά ("Ο γαϊδαράκος", "Τράβα μπρός", "Ο γλάρος"), ενώ το τραγουδάκι "Πάει πάει" το ερμηνεύουν οι Αδελφοί Κατσάμπα. Αξίζει να σταθούμε στο εξαιρετικό τραγούδι "Ο γλάρος" όχι μόνο για τη θαυμάσια μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά κυρίως για τους ωραιότατους στίχους του Σακελλάριου σε μια συναρπαστική πλημμυρίδα εικόνων και συναισθημάτων.

Κι αυτό το soundtrack έμεινε ανέκδοτο για πολλές δεκαετίες και τελικά δισκογραφήθηκε μόλις το 1990 από τη Lyra την εποχή που ο Μάκης Δελαπόρτας είχε ξεκινήσει το έργο ζωής του με τη συστηματική προσπάθεια να επαναφέρει στην επιφάνεια ξεχασμένες μουσικές από τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο.

Μάνος Χατζιδάκις: Μανταλένα (1960/1990)

Το 1960 ήταν μια χρονιά θριάμβου για την εθνική μας σταρ Αλίκη Βουγιουκλάκη, αφού εκείνη τη χρονιά έσπαγε ταμεία με απανωτές κινηματογραφικές εμφανίσεις, όπως το "Κλωτσοσκούφι", η "Μανταλένα" και "Η Αλίκη στο ναυτικό". Κοινό στοιχείο όλων αυτών των επιτυχιών ήταν η παρουσία του συνθέτη Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος είχε βρει τον τρόπο να υπηρετεί πολύ αποτελεσματικά αυτό το είδος λαϊκού κινηματογράφου γράφοντας μουσική ανάλαφρη και εύπεπτη μέσα από ευφάνταστα χορευτικά και μελωδικά θέματα που περνούσαν πολύ εύκολα στο κοινό της εποχής και ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες.

Σήμερα θα σταθούμε στην όμορφη ηθογραφική κωμωδία Μανταλένα που γυρίστηκε το 1960 από τη Finos Film με σκηνικό το παρθένο ακόμη από τις ορδές της τουριστικής αλλοτρίωσης τοπίο της Αντιπάρου, απ' όπου καταγόταν ο σεναριογράφος της ταινίας Γεώργιος Ρούσσος (1910-1984), επιφανής δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ιστορικός, ο οποίος έγραψε ένα σενάριο βασισμένο, όπως λέγεται, σε αληθινή ιστορία. Την ταινία σκηνοθέτησε ο καλός σκηνοθέτης Ντίνος Δημόπουλος, ενώ έλαβαν μέρος σπουδαίοι ηθοποιοί της παλιάς γενιάς, όπως: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Παντελής Ζερβός, Λαυρέντης Διανέλλος, Θανάσης Βέγγος, Καίτη Λαμπροπούλου, Σμαρώ Στεφανίδου, Γιώργος Δαμασιώτης, Σπύρος Καλογήρου και Θόδωρος Μορίδης. Η ταινία γνώρισε μεγάλη επιτυχία κόβοντας συνολικά 192.376 εισιτήρια που την κατέταξαν στη 2η θέση πίσω από την "Αλίκη στο ναυτικό".

Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε ένα εμπνευσμένο soundtrack με μελωδίες και χορευτικά θέματα απόλυτα λειτουργικά με την πλοκή της ταινίας. Ανάμεσά τους και τρία τραγούδια ("Θάλασσα πλατιά", "Μες σ' αυτή τη βάρκα", "Σ' αυτή τη γειτονίτσα") σε στίχους του Γεώργιου Ρούσσου και του ιδίου που ερμηνεύει η πρωταγωνίστρια και χορωδία. Τα δύο πρώτα ανήκουν ασφαλώς στις ωραιότερες κινηματογραφικές δημιουργίες του συνθέτη και μάλιστα το δεύτερο ("Μες σ' αυτή τη βάρκα") αποτέλεσε τη βάση της εξαίσιας οργανικής σύνθεσης "Η παρθένα της γειτονιάς μου" από το Χαμόγελο της Τζοκόντας (1965). Πάντως το soundtrack παρέμεινε ανέκδοτο για τρεις περίπου δεκαετίες, ώσπου το 1990 ο Μάκης Δελαπόρτας επιμελήθηκε την πρώτη ολοκληρωμένη του έκδοση για λογαριασμό της Lyra, όπου μάλιστα επανεκδόθηκε αρκετές φορές.

Μάνος Χατζιδάκις: Ραντεβού στην Κέρκυρα (1960) - Χαμένα όνειρα (1961)

Το τρίτο μέρος της τετραπλής κασετίνας που εξέδωσε το 1994 η Philips με γενικό τίτλο Ο Μάνος Χατζιδάκις στον ελληνικό κινηματογράφο περιλαμβάνει τη μουσική που συνέθεσε ο Μάνος Χατζιδάκις για δύο ελληνικές ταινίες της περιόδου 1960-1961, αυτή τη φορά όμως χωρίς την παρουσία της Αλίκης Βουγιουκλάκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Πρόκειται για τις ταινίες "Ραντεβού στην Κέρκυρα" και "Χαμένα όνειρα".

Η χαριτωμένη κωμωδία Ραντεβού στην Κέρκυρα γυρίστηκε το 1960 από την Ολύμπια Φιλμ βασισμένη σε σενάριο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, σκηνοθεσία του Ντίμη Δαδήρα και πρωταγωνιστές τους Τζένη Καρέζη, Αλέκο Αλεξανδράκη, Ελένη Χαλκούση, Λυκούργο Καλλέργη και Βαγγέλη Πλοιό. Η ταινία είχε μέτρια εμπορική αποδοχή κόβοντας 95.664 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή και κατετάγη στην 5η θέση σε μια χρονιά που κυριάρχησαν οι ταινίες της Αλίκης "Το ξύλο βγήκε απ' τον παράδεισο" και "Το κλωτσοσκούφι". Αξιοσημείωτο είναι ότι στις επόμενες δύο θέσεις είχαν καταταγεί οι ταινίες "Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος" και "Το νησί των γενναίων", πράγμα που σημαίνει ότι στις πέντε εμπορικότερες ταινίες της χρονιάς τη μουσική υπέγραψε ο ίδιος συνθέτης, δηλαδή ο Μάνος Χατζιδάκις! 

Στην ταινία Ραντεβού στην Κέρκυρα βρίσκουμε τα ίδια μουσικά χαρακτηριστικά του συνθέτη με χαριτωμένα χορευτικά θέματα που παίζουν με τους δημοφιλείς ρυθμούς της εποχής (μάμπο, τσα τσα, φόξτροτ, μπλουζ). Εδώ επίσης ακούγεται και το υπέροχο τραγούδι "Καπου υπάρχει η αγάπη μου" σε στίχους του συνθέτη που την προηγούμενη χρονιά είχε αποσπάσει το πρώτο βραβείο στο πρώτο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού του Ε.Ι.Ρ. με ερμηνεύτρια τη Νάνα Μούσχουρη, ενώ στα φωνητικά ακούγεται και ο Γιάννης Βογιατζής.

Το 1961 σε συμπαραγωγή της Φινος Φιλμ με την εταιρεία Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης γυρίστηκε η δραματική ταινία Χαμένα όνειρα σε σενάριο και σκηνοθεσία του Αλέκου Σακελλάριου με πρωταγωνιστές τους Δημήτρη Παπαμιχαήλ, Αντιγόνη Βαλάκου, Λαυρέντη Διανέλλο, Θανάση Βέγγο, Γιώργο Δαμασιώτη και Τζόλυ Γαρμπή. Εδώ ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε ένα από τα πιο τρυφερά και όμορφα soundtrack της καριέρας του με αργές μελωδίες και παραλλαγές εκτελεσμένες από μικρή συμφωνική ορχήστρα και με πρωταγωνιστή το βιολί του Βύρωνα Κολάση. Η αίσθηση της χιμαιρικής και ανεκπλήρωτης προσδοκίας που κυριαρχεί στην ταινία αποδίδεται με εξαιρετικά πειστικό τρόπο μέσα από τα υπέροχα αυτά μικρά adagio του μεγάλου συνθέτη. Το πασίγνωστο ακροτελεύτιο "Βαλς των χαμένων ονείρων" αποζημιώνει τη μάταιη προσδοκία με την ακαταμάχητη καθαρτική του δύναμη! 

Η ταινία δε γνώρισε επιτυχία, αφού έκοψε μόλις 61.469 εισιτήρια καταλαμβάνοντας την 8η θέση σε μια χρονιά πάντως που ο συνθέτης είχε και πάλι κυριαρχήσει με τις μουσικές του για τις τρεις πρώτες ταινίες της σεζόν, δηλαδή την "Αλίκη στο ναυτικό", τη "Μανταλένα" και βέβαια το "Ποτέ την Κυριακή" που έκανε το όνομά του παγκόσμια γνωστό!

Μάνος Χατζιδάκις: Το κλωτσοσκούφι (1960) - Aliki my Love (1962)

Στην ίδια έκδοση της Philips (1994) έχουμε άλλα δύο ενδιαφέροντα κινηματογραφικά soundtrack του Μάνου Χατζιδάκι από τις αρχές της δεκαετίας του '60 γραμμένα για δυο παραγωγές της Finos Film με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη. 

Η πρώτη ταινία είναι το κοσμαγάπητο Κλωτσοσκούφι παραγωγής 1959-1960 σε σενάριο των Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου και σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου με συμπρωταγωνιστές της Αλίκης τον Αλέκο Αλεξανδράκη, τον Στέφανο Ληναίο, τον Θανάση Βέγγο, τον Σταύρο Ξενίδη, τη Τζόλυ Γαρμπή, τη Μαρίκα Κρεβατά και την Τασσώ Καββαδία. Η ταινία έκοψε 202.542 στην πρώτη της προβολή και κατετάγη δεύτερη, πίσω από το "Ξύλο βγήκε απ' τον παράδεισο", όπου επίσης πρωταγωνιστούσε η Αλίκη. Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε και πάλι όμορφα μελωδικά και χορευτικά θέματα κι ανάμεσά τους δυο πολύ γνωστά τραγούδια ("Το κλωτσοσκούφι", "Σπουργιτάκι μου") σε δικούς του στίχους και ερμηνεία πάντα από την Αλίκη συνοδευόμενη από το Τρίο Καντσόνε. Μέρος του soundtrack (τέσσερα οργανικά θέματα) εκδόθηκε το 1960 σε δίκσο 45 στροφών extended από τη Fidelity, ενώ σε απλό 45άρι κυκλοφόρησαν από την ίδια εταιρεία και τα δυο τραγούδια της ταινίας.

Δυο χρόνια αργότερα γυρίστηκε η φιλόδοξη ταινία Aliki my Love με την Αλίκη να συμπρωταγωνιστεί με ξένους ηθοποιούς (Wilfrid Hyde-White, Jess Conrad, Katherine Kath), αλλά και Έλληνες (Πάρις Αλεξάντερ, Βάσος Ανδρονίδης κ.ά.) σε μια προσπάθεια να στήσει μια διεθνή καριέρα. Παρά την παρουσία του διάσημου Αμερικανοπολωνού σκηνοθέτη Rudolph Mate (που είχε πίσω του μια μεγάλη καριέρα στο Χόλιγουντ κυρίως με film noir), η ταινία δε γνώρισε την αναμενόμενη επιτυχία, ενώ στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες έκοψε 235.890 εισιτήρια καταλαμβάνοντας μόλις τη 14η θέση σε μια περίοδο που οι πιο πετυχημένες ταινίες ξεπερνούσαν πλέον το μισό εκατομμύριο εισιτήρια με τα κοσμαγάπητα μιούζικαλ του Δαλιανίδη να μονοπωλούν την κορυφή! Πάντως ο Μάνος Χατζιδάκις υποστήριξε την ταινία με το δικό του πειστικό τρόπο γράφοντας όμορφα μουσικά θέματα και αρκετά τραγούδια σε στίχους μάλιστα του Νίκου Γκάτσου, μεταξύ των οποίων τα εξαιρετικά "Θαλασσοπούλια μου" και "Τραγούδι της Σειρήνας" που στη δισκογραφία πέρασαν με τη φωνή της Μαίρης Λίντα, ενώ το πλήρες soundtrack της ταινίας εκδόθηκε το 1963 από τη Fontana για τη διεθνή αγορά.

Μάνος Χατζιδάκις: Το ξύλο βγήκε απ' τον παράδεισο (1959) - Η Λίζα και η άλλη (1961)

Το 1959 στάθηκε μια εξαιρετικά γόνιμη χρονιά για τον Μάνο Χατζιδάκι με επτά συνολικά ταινίες να έχουν δική του μουσική επένδυση. Ξεχωρίζει το πολεμικό δράμα του Ντίμη Δαδήρα "Το νησί των γενναίων", όπου ακούστηκε το αριστουργηματικό τραγούδι "Μην τον ρωτάς τον ουρανό" από τη φωνή της πρωταγωνίστριας Τζένης Καρέζη.

Την ίδια λοιπόν χρονιά ο συνθέτης έγραψε κι ένα από τα πιο χαριτωμένα του soundtrack για την κλασική κωμωδία της Finos Film Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο σε σενάριο και σκηνοθεσία του Αλέκου Σακελλάριου με πρωταγωνιστές το δημοφιλέστατο δίδυμο Αλίκη Βουγιουκλάκη και Δημήτρη Παπαμιχαήλ μαζί με ένα εντυπωσιακό καστ ηθοποιών, μεταξύ των οποίων ο Ορέστης Μακρής, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Χρήστος Τσαγανέας, η Μαρίκα Κρεβατά, η Μέλπω Ζαρόκωστα, ο Γιώργος Γαβριηλίδης και ο Θόδωρος Μορίδης. Η ταινία έσπασε τα ταμεία εκείνη τη χρονιά κόβοντας στην πρώτη της προβολή 239.530 εισιτήρια που την κατέταξαν στην πρώτη θέση, μπροστά από τις επίσης πολύ δημοφιλείς ταινίες της ίδιας σεζόν (1959-60) "Το κλωτσοσκούφι" και "Το κοροϊδάκι της δεσποινίδος" που επίσης είχαν μουσική του Μάνου Χατζιδάκι.

Το σύντομο soundrack της ταινίας (διάρκειας 15 λεπτών) περιλαμβάνει πολύ όμορφες μελωδικές στιγμές και δυο τραγούδια ("Έχω ένα μυστικό", "Το γκρίζο γατί") σε στίχους του Αλέκου Σακελλάριου που ερμήνευσε με το δικό της παιδικό μπρίο η πρωταγωνίστρια Αλίκη Βουγιουκλάκη. Με εξαίρεση τα δυο αυτά δημοφιλέστατα τραγουδάκια που εκδόθηκαν αμέσως σε δίσκο 45 στροφών, το soundtrack αυτό παρέμεινε ανέκδοτο μέχρι το 1994, όταν και εκδόθηκε για πρώτη φορά από τη Philips ενταγμένο στην τετραπλή κασετίνα Ο Μάνος Χατζιδάκις στον ελληνικό κινηματογράφο και συνδυασμένο με τη μουσική της ταινίας Η Λίζα και η άλλη.

Η κωμωδία Η Λίζα και η άλλη, παραγωγής 1961, ήταν σκηνοθετημένη από τον Ντίνο Δημόπουλο σε σενάριο του Βαγγέλη Γκούφα, ο οποίος έγραψε και τους στίχους στο εξαιρετικό τραγούδι "Ξημερώνει" που στη δισκογραφία πέρασε με τη φωνή της Μαίρης Λίντα, αλλά η πρώτη του εκτέλεση ανήκει στην πρωταγωνίστρια της ταινίας Αλίκη Βουγιουκλάκη με το μπουζούκι του Γιώργου Ζαμπέτα να δίνει τον τόνο. Μάλιστα το τραγούδι ακούγεται και σε δεύτερη εκδοχή στο φινάλε με τίτλο "Τα δάκρυα της χαράς, βροχή". Αξιοσημείωτο είναι ότι στην ταινία η Αλίκη δεν είχε παρτενέρ τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, αλλά τον Γιώργο Πάντζα στα πρώτα βήματα της καριέρας του και μαζί πολλούς ακόμη αξιόλογους ηθοποιούς, όπως ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, ο Θανάσης Βέγγος, ο Γιώργος Λευτεριώτης, ο Παντελής Ζερβός, ο Λαυρέντης Διανέλλος, η Τζόλυ Γαρμπή και ο Δημήτρης Νικολαΐδης. Η ταινία έκοψε στην πρώτη της προβολή 152.896 εισιτήρια και κατέλαβε τη δεύτερη θέση πίσω από τον "Κατήφορο" του Γιάννη Δαλιανίδη.

Μάνος Χατζιδάκις: Το τελευταίο ψέμα (1958/1990)

Συμπληρώνονται σήμερα 31 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Έλληνα συνθέτη Μάνου Χατζιδάκι (1925-1994), ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι φέτος συμπληρώνονται και τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του ίδιου, αλλά και του μεγάλου συνοδοιπόρου του Μίκη Θεοδωράκη, οπότε αναμένονται πολλά αφιερώματα από πάσης φύσεως μέσα ενημέρωσης ή πολιτιστικούς φορείς και προφανώς και ο Δισκοβόλος δε θα μείνει με σταυρωμένα χέρια!

Ως ένα μικρό αφιέρωμα στη μνήμη του σπουδαίου αυτού δημιουργού θα δούμε μερικά από τα πρώιμα soundtrack που έγραψε για τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο κατά την πιο γόνιμη φάση της δημιουργικής του πορείας (τέλη της δεκαετίας του '50 και αρχές της δεκαετίας του '60), όταν ο κινηματογράφος (και το θέατρο) αποτελούσε το κύριο πεδίο δράσης του κι έγραφε σωρηδόν μουσικές για εμπορικές ταινίες σε ρυθμούς εντατικούς φτάνοντας ακόμη και τα επτά soundtrack το χρόνο! Είχε ξεκινήσει πολύ νωρίς να καταπιάνεται με την κινηματογραφική μουσική, αφού μόλις το 1946, στα 21 του, έγραψε τη μουσική της ταινίας "Αδούλωτοι σκλάβοι" κι έκτοτε είχε αδιάλειπτη παρουσία στο χώρο αυτό σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του, ενώ η μεγάλη διάκριση ήρθε το 1961 με την κατάκτηση του βραβείου όσκαρ για το τραγούδι "Τα παιδιά του Πειραιά" από την ταινία "Ποτέ την Κυριακή" (1960) του Ζιλ Ντασέν.

Το 1958 ο συνθέτης συνεργάστηκε με τον σημαντικό σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη γράφοντας τη μουσική για τη δραματική ταινία "Το τελευταίο ψέμα" βασισμένη σε σενάριο του σκηνοθέτη με πρωταγωνίστρια την Έλλη Λαμπέτη πλαισιωμένη από μια πληθώρα αξιόλογων ηθοποιών, όπως: Μιχάλης Νικολινάκος, Γιώργος Παππάς, Ελένη Ζαφειρίου, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Αθηνά Μιχαηλίδου, Δέσπω Διαμαντίδου, Μηνάς Χρηστίδης, Νίκος Κούρκουλος, Μαίρη Χρονοπούλου, Ξένια Καλογεροπούλου και Βασιλάκης Καΐλας. Αυτή ήταν η τέταρτη κατά σειρά ταινία του Κακογιάννη μετά το "Κυριακάτικο ξύπνημα" (1954), τη "Στέλλα" (1955) και το "Κορίτσι με τα μαύρα" (1956) και η τρίτη με πρωταγωνίστρια την Έλλη Λαμπέτη, πρώτη φορά όμως χωρίς τον σταθερό της τότε σύντροφο Δημήτρη Χορν. Η ταινία έλαβε μέρος την ίδια χρονιά στο Φεστιβάλ των Καννών, αλλά και σε άλλα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ.

Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε ένα εξολοκλήρου οργανικό soundtrack προσαρμοσμένο στο μεγαλοαστικό περιβάλλον της ταινίας με ατμοσφαιρικά θέματα και παραλλαγές. Παρόλα αυτά η συγκεκριμένη μουσική παρέμενε επί δεκαετίες εκτός δισκογραφίας, για να εκδοθεί τελικά από τη Lyra το 1990 με επιμέλεια του Μάκη Δελαπόρτα, ο οποίος σχεδίασε και το εξώφυλλο, ενώ επανεκδόθηκε σε νέα ψηφιακή επεξεργασία το 2008.