Μίμης Πλέσσας: Η μεγάλη οθόνη ονειρεύεται (2009)

Πριν από ένα ακριβώς χρόνο, στις 4 Οκτωβρίου 2024, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος συνθέτης Μίμης Πλέσσας, λίγες μόλις ημέρες πριν συμπληρώσει έναν αιώνα ζωής, αφού ήρθε στον κόσμο στις 12 Οκτωβρίου 1924. Και για το λόγο αυτό θεωρώ αναγκαίο ένα ακόμη αφιέρωμα στην ούτως ή άλλως αχανή δισκογραφία του που καλύπτει πάνω από έξι δημιουργικές δεκαετίες κι έχει αποφέρει σημαντικές στιγμές στο ελληνικό πεντάγραμμο και μερικά πανέμορφα τραγούδια που παραμένουν πάντα ολόδροσα και χυμώδη γνωρίζοντας αμέτρητες επανεκδόσεις, αλλά και επανεκτελέσεις από νεότερους ερμηνευτές.

Ο Μίμης Πλέσσας υπήρξε πολυδιάστατη μουσική προσωπικότητα με γόνιμη θητεία από το ελφαρό ως το "έντεχνο" τραγούδι, από τη τζαζ ως τη συμφωνική γραφή και από τον κινηματογράφο ως το θέατρο. Η ευρύτατη ωστόσο δημοφιλία του ήδη από τη δεκαετία του '60 οφείλεται πρωτίστως στην κινηματογραφική του μουσική και ιδιαίτερα στην ευφάνταστη μουσική επένδυση των λαοφιλών μιούζικαλ της Finos Film και του Γιάννη Δαλιανίδη. Υπολογίζεται ότι έχει επενδύσει μουσικά πάνω από 100 ταινίες, οι περισσότερες κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60. Στις ταινίες αυτές δεν φείδονταν ιδεών και κατέθεσε ολοκληρωμένα soundtrack πλημμυρισμένα με τραγούδια, τα οποία περνούσαν αμέσως στον κόσμο και γνώριζαν τεράστια εμπορική επιτυχία λειτουργώντας συνήθως ως προπομπός για ανεξάρτητους κύκλους τραγουδιών.

Το 2009 η δισκογραφική εταιρεία Legend έδωσε στην κυκλοφορία ένα μεγάλο πακέτο ηχογραφήσεων αποκλειστικά με μουσική του Μίμη Πλέσσα μοιρασμένη σε δύο ενότητες, μία για τον κινηματογράφο και μία για το θέατρο. Η κινηματογραφική ενότητα με γενικό τίτλο «Μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο» είναι ανεπτυγμένη σε επτά διπλούς ψηφιακούς δίσκους μεγάλης διάρκειας, ώστε να καλύπτει σημαντικό κομμάτι της κινηματογραφικής δουλειάς του συνθέτη. Κι ακριβώς σ' αυτή την ενότητα θα επικεντρωθεί το αφιέρωμά μας καλύπτοντας ταυτόχρονα και τη μικρή χρονική απόκλιση μεταξύ γέννησης και θανάτου συνθέτη, δηλαδή το διάστημα 5-12 Οκτωβρίου!

Αρχίζουμε λοιπόν σήμερα με το διπλό άλμπουμ που επιγράφεται Η μεγάλη οθόνη ονειρεύεται. Φυσικά είναι αφιερωμένο αποκλειστικά στην ιστορική συνεργασία του συνθέτη με τον σκηνοθέτη Γιάννη Δαλιανίδη και τη Finos Film. Έχουμε λοιπόν τη μουσική και τα τραγούδια του έγραψε ο Πλέσσας για τις ταινίες: «Γοργόνες και μάγκες», «Μια κυρία στα μπουζούκια» και «Η Παριζιάνα».

Η ταινία «Γοργόνες και μάγκες» παίχτηκε τη σεζόν 1968-69 κι έκοψε 414.724 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή καταλαμβάνοντας την 9η θέση στον κατάλογο των ταινιών της χρονιάς σε μια εποχή που η Αλίκη Βουγιουκλάκη είχε δεσμευμένη απόλυτα την πρώτη θέση. Στην ταινία πρωταγωνιστούν: Μαίρη Χρονοπούλου, Μάρθα Καραγιάννη, Φαίδων Γεωργίτσης, Λάκης Κομνηνός, Νόρα Βαλσάμη, Χρόνης Εξαρχάκος και Διονύσης Παπαγιαννόπουλος. Εδώ ακούγονται μερικά πασίγνωστα τραγούδια του Πλέσσα, όπως: «Καμαρούλα μια σταλιά», «Θα πιω απόψε το φεγγάρι» και «Τόσα καλοκαίρια». Τα ερμηνεύουν ο Γιάννης Πουλόπουλος, η Μαρινέλλα, ο Δάκης, η Μάρθα Καραγιάννη και χορωδία. Οι στίχοι είναι του Λευτέρη Παπαδόπουλου.

Η ταινία «Μια κυρία στα μπουζούκια» ανήκει στην προηγούμενη σεζόν 1967-68 και γνώρισε μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία, αφού έκοψε 615.483 εισιτήρια και κατέλαβε τη 2η θέση. Πρωταγωνιστούν: Ζωή Λάσκαρη, Μαίρη Χρονοπούλου, Μάρθα Καραγιάννη, Φαίδων Γεωργίτσης, Κώστας Βουτσάς, Γιάννης Βογιατζής και Χρόνης Εξαρχάκος. Υπέροχα τραγούδια επίσης ακούγονται και σ' αυτή την ταινία, όπως: «Απόψε κλαίει ο ουρανός», «Μην του μιλάτε του παιδιού», «Του αγοριού απέναντι». Στίχους έγραψαν ο Κώστας Πρετεντέρης, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Γιάννης Δαλιανίδης και ο συνθέτης. Τα ερμηνεύουν ο απαραίτητος Γιάννης Πουλόπουλος, η Μαίρη Χρονοπούλου και η Μάρθα Καραγιάννη.

Η ταινία «Η Παριζιάνα» ανήκει στη σεζόν 1969-70 καταλαμβάνοντας την 6η θέση με 554.428 εισιτήρια. Στην ταινία πρωταγωνιστεί η μπριόζα κωμικός Ρένα Βλαχοπούλου πλαισιωμένη από σταθερούς ηθοποιούς της ομάδας Δαλιανίδη, όπως ο Χρόνης Εξαρχάκος, ο Βαγγέλης Σειληνός, ο Δημήτρης Καλλιβωκάς και ο Κώστας Καρράς. Από τα τραγούδια της ταινίας ξεχώρισε το υπέροχο «Ζωγραφισμένα στο χαρτί» σε στίχους του Άκου Δασκαλόπουλου που ερμηνεύει η Μαρινέλλα. Η ταινία είχε κι άλλα ωραία τραγούδια, όπως: «Τρεχαντήρι θ' αρματώσω», «Δος μου τ' αθάνατο νερό», «Όταν μιλάς για χωρισμό». Στίχους έγραψαν επίσης ο Γιάννης Δαλιανίδης, ο Μίμης Πλέσσας και η Λουκία Πλέσσα. Τραγουδούν επίσης ο Γιάννης Πουλόπουλος, η Ρένα Βλαχοπούλου και ο Δημήτρης Ταμπόσης.

Δημήτρης Λίβανος: Το μυστικό του κόσμου (2013)

Χθες είδαμε μια ενδιαφέρουσα συνθετική δουλειά του ηχολήπτη Πάνου Ράπτη και σήμερα θα σταθούμε σε ανάλογη προσπάθεια του εκλεκτού μπουζουξή Δημήτρη Λίβανου που μας έδωσε το 2013 έναν πολύ αξιόλογο κύκλο τραγουδιών με τίτλο Το μυστικό του κόσμου, ο οποίος μάλιστα δεν ήταν το πρώτο δισκογραφικό του διάβημα, αφού κάμποσα χρόνια νωρίτερα είχε κάνει το συνθετικό του ντεμπούτο με το άλμπουμ Μ' ένα χαμόγελο (2006) που ερμήνευσε η Μαριώ, ενώ την προηγούμενη χρονιά είχε αποσπάσει το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης με το τραγούδι «Ξένο ρούχο».

Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα καλογραμμένα τραγούδια λαϊκού ύφους βασισμένα σε στίχους των Δημήτρη Τζουβάλη, Λιζέτας Καλημέρη, Γιούλας Χαραλάμπους, Χρήστου Σταυρακούδη και δικούς του. Μια στρατιά δημοφιλών ή λιγότερο γνωστών ερμηνευτών αποδίδει τα τραγούδια. Ιδού τα ονόματα: Νένα Βενετσάνου, Μανώλης Λιδάκης, Λιζέτα Καλημέρη, Μελίνα Κανά, Γιώτα Νέγκα, Σοφία Παπάζογλου, Μαριώ, Φωτεινή Βελεσιώτου, Ζαχαρίας Καρούνης, Χρυσή Παπαγιαννούλη, Μαρίνα Δεληγιάννη και Ντένια Κουρούση. Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο συνθέτης με τη σύμπραξη μουσικών της ορχήστρας.

Στο ένθετο σημείωμά του ο συνθέτης γράφει μεταξύ άλλων: «…μ’ αρέσουν τα ταξίδια. Άλλοτε με τα μάτια, άλλοτε με το νου, άλλοτε με την ψυχή και το σώμα. Τα αγαπημένα μου ταξίδια όμως είναι τα μουσικά. Αυτά που με πηγαινοφέρνουν ώρες, μέρες, μήνες, χρόνια, ώσπου να ‘ρθει η στιγμή να μεταμορφωθούν κι από ταξίδια να γίνουν τραγούδια... Όσο για το μυστικό του κόσμου, δεν είναι άλλο απ’ το ταξίδι που κάνουμε όλοι στη ζωή μας να βρούμε… "Το μυστικό του κόσμου"».

Αρκετά από τα τραγούδια του δίσκου συνοδεύονται από αφιερώσεις του δημιουργού, όπως το ομώνυμο που είναι αφιερωμένο στον συνθέτη και μουσικό ερευνητή Γιώργο Παπαδάκη, ενώ το τραγούδι «Καημός» αφιερώθηκε στον μεγάλο συνθέτη Νίκο Μαμαγκάκη και το τραγούδι «Η πόλη μου» στην Αμαλιάδα, την ιδιαίτερη πατρίδα του συνθέτη. Την εικαστική επιμέλεια της προσεγμένης έκδοσης υπογράφει η Ντόρα Ρίζου.

Πάνος Ράπτης: Ξένοι τόποι (2004)

Θα σταθούμε σήμερα σε έναν μάλλον άγνωστο τραγουδοποιό που εμφανίστηκε στις αρχές του 2000 κι έκτοτε παραμένει στο χώρο του τραγουδιού με πολύ αραιά φανερώματα έχοντας μέχρι σήμερα καταθέσει δύο ολοκληρωμένες δουλειές (Ξένοι τόποι, Τα κρυμμένα), καθώς και μερικά σκόρπια τραγούδια. Πρόκειται για τον Πάνο Ράπτη, του οποίου η κύρια επαγγελματική ενασχόληση έχει να κάνει με την ηχοληψία και παρεμπιπτόντως με το δημιουργικό μέρος της μουσικής.

Η πρώτη δισκογραφική δουλειά του Πάνου Ράπτη με τίτλο Ξένοι τόποι εκδόθηκε το 2004 σε παραγωγή ιδιωτική με τη σύμπραξη του εξαδέλφου του Γιάννη Ζαρκαδούλα, ο οποίος είναι ο σταθερός στιχουργός των τραγουδιών του. Περιλαμβάνει δέκα όμορφα τραγούδια σε ύφος μπαλάντας έντονα λυρικής διάθεσης με πολύ προσεγμένη ενορχήστρωση βασισμένη σε ακουστικά όργανα και μια στιχουργική υψηλής ευαισθησίας με αναφορές στις κοινωνικές παθογένειες. Ένα τραγούδι («Λένε να φύγω») έχει στίχους της Φωτεινής Λαμπρίδη. Τα ερμηνεύει ο ίδιος ο Πάνος Ράπτης, ενώ τα δυο ωραιότερα τραγούδια του δίσκου («Ξένοι τόποι», «Όλο ταξιδεύω»), αμφότερα σε ρυθμό ζεϊμπέκικου, τα αποδίδουν δύο επαγγελματίες ερμηνευτές, ο Νίκος Κουρουπάκης και η Μαρία Παπανικολάου. Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο Κώστας Παρίσης. Η έκδοση είναι πολύ όμορφη με ιδιαίτερα επιμελημένο το εικαστικό μέρος.

Σταύρος Λογαρίδης: Μουσική για εικόνα (1995)

Κλείνοντας το αφιέρωμά μας στη δισκογραφία του ροκ τραγουδοποιού Σταύρου Λογαρίδη θα επιστρέψουμε λίγο πίσω, για να δούμε και την άλλη πλευρά του δημιουργικού του ταλέντου, τη μουσική δηλαδή που έγραψε για σκηνικές ανάγκες (κινηματογράφο και τηλεόραση), η οποία - αν και πολύ λιγότερο γνωστή - παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Μάλιστα η ενασχόλησή του μ' αυτό το πεδίο ξεκίνησε πολύ νωρίς, σχεδόν με το ξεκίνημα της προσωπικής του καριέρας, κάπου εκεί στα μέσα της δεκαετίας του '70, και σημαδεύτηκε από την αποκλειστική σχεδόν συνεργασία του με τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Κώστα Φέρρη, με τον οποίο άλλωστε δημιούργησε και την πρώτη προσωπική του δουλειά το 1973 («Ακρίτας»).

Το 1995 λοιπόν η PolyGram εξέδωσε το άλμπουμ Μουσική για εικόνα, όπου βρίσκουμε συγκεντρωμένη σχεδόν στο σύνολό της τη σκηνική μουσική του Σταύρου Λογαρίδη. Βέβαια πρέπει να διευκρινίσουμε ότι πολύ νωρίτερα είχαν εκδοθεί δύο αυτοτελείς αναλογικοί δίσκοι, πρώτα το Προσεχώς (1982) κι αμέσως μετά το Οικογένεια Ζαρντή (1983), αμφότεροι αποκλειστικά με το ίδιο περιεχόμενο, το οποίο βρίσκεται συγκεντρωμένο στην ψηφιακή έκδοση του 1995. Περιλαμβάνονται δηλαδή μουσικά θέματα (τραγούδια και ορχηστρικά μέρη) που έγραψε ο Λογαρίδης κατά την περίοδο 1974-1983 και ειδικότερα μουσική για δύο κινηματογραφικές ταινίες και μία τηλεοπτική σειρά. Πρόκειται για τις ταινίες: «Φόνισσα», παραγωγής 1974 σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη, και «Οι απέναντι», παραγωγής 1981 σε σκηνοθεσία Γιώργου Πανουσόπουλου, καθώς και για την τηλεοπτική σειρά «Οικογένεια Ζαρντή» σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη που προβλήθηκε από την ΕΡΤ κατά τη σεζόν 1983-84. Έμεινε εκτός της έκδοσης η μουσική που έγραψε για την τηλεοπτική σειρά «Μενεξεδένια πολιτεία» (1975) πάλι σε σκηνοθεσία του Κώστα Φέρρη, της οποίας το επίμαχο (λόγω της δικαστικής διένεξης με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου) βασικό θέμα συμπεριλήφθηκε στο δίσκο Μανούλα Ελλάς (1989).

Στο υλικό του δίσκου περιλαμβάνονται και αρκετά τραγούδια, τα περισσότερα σε στίχους του Κώστα Φέρρη, ερμηνευμένα από τον Σταύρο Λογαρίδη ή χορωδιακά σχήματα. Το πιο ολοκληρωμένο από αυτά τα soundtrack είναι αυτό της τηλεοπτικής σειράς «Οικογένεια Ζαρντή», απ' όπου ξεχωρίζει το όμορφο μελωδικό τραγούδι «Είναι κόλαση η αγάπη». Αξιοσημείωτο είναι ότι εδώ ακούμε σε φωνητική εκδοχή το κομμάτι «Saigon» που πρωτοακούστηκε σε οργανική μορφή στο soundtrack της ταινίας «Οι απέναντι» (1981), καθώς και «Το πρώτο τραγούδι» σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη που είχε συμπεριληφθεί νωρίτερα με διαφορετική ενορχήστρωση στο δίσκο Σταύρος Λογαρίδης (1978). Να προσθέσω επίσης ότι στο ωραίο ορχηστρικό «Αετοί στο δοξάρι του Γιώργου» παίζει σόλο βιολί ο Γιώργος Μαγκλάρας.

Σταύρος Λογαρίδης: Μανούλα Ελλάς (1989)

Μετά το άλμπουμ Σε άλλη γη (1980) ο Σταύρος Λογαρίδης σταμάτησε για κάμποσα χρόνια την παρουσίαση καινούργιων τραγουδιών και περιορίστηκε σε ρόλο ερμηνευτή στο δίσκο Με τα φεγγάρια χάνομαι (1985) του Γιώργου Ζήκα, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε και λίγο με τη μουσική για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Στο κλείσιμο ωστόσο της δεκαετίας επανήλθε με καινούργιο υλικό παρουσιάζοντας το δίσκο Μανούλα Ελλάς που εκδόθηκε από τη Minos, όπου πλέον βρήκε δισκογραφική στέγη.

Πρόκειται για ένα πολυσυλλεκτικό και πάλι δίσκο με συνθέσεις δικές του, αλλά και άλλων, όπως του Χρήστου Κυριαζή (δημιουργού του γνωστού σουξέ «Μου θυμίζεις τη μάνα μου») με δυο τραγούδια, από τα οποία ξεχωρίζει το «Τα χρόνια που 'χασες», αλλά και του γνωστού παραγωγού Γιάννη Πετρίδη σε κάποιους στίχους. Μεταξύ των τραγουδιών και το κλασικό «Ράβε ξήλωνε» του Σταύρου Ξαρχάκου σε μια πολύ ενδιαφέρουσα και εντελώς πρωτότυπη επανεκτέλεση. Ακούστηκαν αρκετά τα τραγούδια «Μανούλα Ελλάς» και «Μαρί Μαρία», το δεύτερο εμπνευσμένο από παλιότερο τραγούδι του συγκροτήματος Πελόμα Μποκιού. Κιθάρες έπαιξε ο Πέτρος Σκούταρης, ενώ όλα τα υπόλοιπα όργανα τα έπαιξε ο ίδιος ο συνθέτης. Στα φωνητικά έλαβαν μέρος οι Αγγελική Μπαζίγιου, Ράνια Βυζικιρίκη, Μαρία Κατινάρη και Σάσα Πετρίδη.

Άξιο προσοχής είναι το τελευταίο κομμάτι του δίσκου με τίτλο «Μενεξεδένια πολιτεία» που είναι παλιότερο, γραμμένο το 1976 για την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά που είχε σκηνοθετήσει ο Κώστας Φέρρης. Το υπέροχο αυτό οργανικό θέμα έγινε η αφορμή για μια μεγάλη δικαστική διαμάχη του Λογαρίδη με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, τον οποίο κατηγόρησε ότι του έκλεψε τη μελωδία για το οσκαρικό θέμα της ταινίας «Chariots of Fire»! Το δικαστήριο κατέληξε σε μια συμβιβαστική απόφαση δεχόμενο ότι πράγματι μοιάζουν τα κομμάτια, αλλά ...δεν είναι ίδια, οπότε το όσκαρ του Βαγγέλη έμεινε ακλόνητο! Εκείνο που κλονίστηκε οριστικά ήταν η παλιά φιλία των δύο καλλιτεχνών, αν και ο Λογαρίδης δε θέλησε να δώσει καμία συνέχεια στο δυσάρεστο αυτό θέμα.