Μετά τη "Μυθολογία" (1965) ακολούθησε μια "νεκρή" πενταετία στη συνεργασία του Μάνου Χατζιδάκι με τον Νίκο Γκάτσο, γιατί ο συνθέτης την επόμενη χρονιά αποφάσισε να μετακομίσει στην Αμερική και να εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη, όπου μάλιστα τον βρήκε και η επιβολή του δικτατορικού καθεστώτος στην Ελλάδα, πράγμα που τον ανάγκασε να παρατείνει την εκεί παραμονή του για αρκετά χρόνια.
Στο διάστημα αυτό βέβαια κάθε άλλο παρά έμεινε αδρανής. Η πρώτη του δουλειά ήταν η προετοιμασία της μουσικοθεατρικής παράστασης "Illya Darling" βασισμένης στο μουσικό υλικό του "Ποτέ την Κυριακή" με σκηνοθέτη πάλι τον Jules Dassin και πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.
Την ίδια εποχή επίσης έγραψε μουσική για διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές, όπως για τις ταινίες "Blue" (1968), "The Heroes" (1969) και "The Martlet's Tale" (1970), ενώ γνωρίστηκε και με το κλασικών αποχρώσεων ροκ συγκρότημα New York Rock & Roll Ensemble, με το οποίο ηχογράφησε το υπέροχο άλμπουμ "Reflections" (1970).
Τότε ήταν που γνωρίστηκε και με τη Φλέρυ Νταντωνάκη εγκαινιάζοντας τη μυθική τους συνεργασία, η οποία ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη με πρόχειρες ηχογραφήσεις στο σπίτι του συνθέτη. Μεταξύ αυτών των ηχογραφήσεων ήταν και τα "Λειτουργικά" που όμως εκδόθηκαν πολύ αργότερα, αλλά και μια σημαντική ανέκδοτη εκτέλεση του "Επιτάφιου" του Μίκη Θεοδωράκη.
Στο διάστημα αυτό βέβαια κάθε άλλο παρά έμεινε αδρανής. Η πρώτη του δουλειά ήταν η προετοιμασία της μουσικοθεατρικής παράστασης "Illya Darling" βασισμένης στο μουσικό υλικό του "Ποτέ την Κυριακή" με σκηνοθέτη πάλι τον Jules Dassin και πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη.
Την ίδια εποχή επίσης έγραψε μουσική για διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές, όπως για τις ταινίες "Blue" (1968), "The Heroes" (1969) και "The Martlet's Tale" (1970), ενώ γνωρίστηκε και με το κλασικών αποχρώσεων ροκ συγκρότημα New York Rock & Roll Ensemble, με το οποίο ηχογράφησε το υπέροχο άλμπουμ "Reflections" (1970).
Τότε ήταν που γνωρίστηκε και με τη Φλέρυ Νταντωνάκη εγκαινιάζοντας τη μυθική τους συνεργασία, η οποία ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη με πρόχειρες ηχογραφήσεις στο σπίτι του συνθέτη. Μεταξύ αυτών των ηχογραφήσεων ήταν και τα "Λειτουργικά" που όμως εκδόθηκαν πολύ αργότερα, αλλά και μια σημαντική ανέκδοτη εκτέλεση του "Επιτάφιου" του Μίκη Θεοδωράκη.
Το 1970 λοιπόν ο συνθέτης δέχθηκε από την Ελλάδα την πρόταση για έναν "καινούργιο" δίσκο του που θα σηματοδοτούσε την "επιστροφή" του στα πάτρια. Ο παλιός του συνεργάτης, ο στιχουργός Νίκος Γκάτσος - που εν τη απουσία του συνθέτη είχε στραφεί για λίγο σε άλλες κατευθύνσεις συνεργαζόμενος κατά σειρά με τον Σταύρο Ξαρχάκο και τον Δήμο Μούτση - άρχισε να του στέλνει στίχους κι εκείνος τους έντυνε με μουσική, για να προκύψει έτσι ο κύκλος τραγουδιών που πήρε το σημαδιακό όνομα "Επιστροφή" και κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1970 από την Columbia.
Πρόκειται για έναν λαϊκό δίσκο με ένδεκα συνολικά τραγούδια, τα οποία μάλιστα σχεδόν στο σύνολό τους αγαπήθηκαν πολύ από τον κόσμο και γνώρισαν αρκετές επανεκτελέσεις. Διαχρονικότερο όλων αποδείχθηκε το χορευτικό "Μίλησέ μου". Αρκετές μελωδίες των τραγουδιών ο συνθέτης τις ανέσυρε από την παλιά ανέκδοτη μουσική του για το κωμειδύλλιο "Η τύχη της Μαρούλας" (1960), ενώ το υπέροχο ελεγειακό τραγούδι "Χελιδόνι σε κλουβί" αποτελεί μουσική διασκευή του τραγουδιού "The Day" από το δίσκο "Reflections".
Βασικός ερμηνευτής του δίσκου ήταν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο οποίος άλλωστε συχνά στο παρελθόν είχε τραγουδήσει συνθέσεις του Χατζιδάκι, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ("Γαρίφαλο στ' αφτί", "Είμαι άντρας"), αλλά και του '60 ("Είμ' αητός χωρίς φτερά", "Η κυρά", "Στο Λαύριο γίνεται χορός", "Πάει ο καιρός"). Μαζί του η νεαρότατη Δήμητρα Γαλάνη ερμηνεύει τρυφερά κι ευαίσθητα τέσσερα λυρικά τραγούδια κι ανάμεσά τους το εξαίσιο "Η πίκρα σήμερα" με τη χαρακτηριστική, απολύτως χατζιδακική εισαγωγή με πιάνο σε ένα ύφος παιδικής προσευχής (όπως το είχε ζητήσει κι ο συνθέτης). Στο επιθεωρησιακού ύφους τραγούδι "Το Δεσποινάκι" μαζί με τον Μπιθικώτση ακούγεται και η Αλίκη Βουγιουκλάκη και γιαυτό, παρά τον τίτλο του, στους στίχους του τραγουδιού το Δεσποινάκι μεταμορφώνεται σε Αλικάκι!
Την ενορχηστρωτική επιμέλεια του δίσκου υπογράφει ο ανερχόμενος συνθέτης Δήμος Μούτσης που εκείνο τον καιρό ήταν ο ευνοούμενος συνθέτης του Νίκου Γκάτσου, πράγμα που συνέβαλε στην επιλογή του. Και είναι γεγονός ότι ο συνθέτης παρέδωσε ένα υποδειγματικά ενορχηστρωμένο έργο με το μπουζούκι σε κυρίαρχο ρόλο, αλλά και το χατζιδακικό ύφος να δίνει φανερά το δικό του παρών. Παρόλα αυτά, όταν αργότερα ο συνθέτης κατέγραψε τον επίσημο κατάλογο των έργων του, δεν συμπεριέλαβε στην καταγραφή του αυτόν το δίσκο, προφανώς γιατί έγινε χωρίς τη δική του άμεση επιστασία. Η εξαιρετική πάντως δουλειά του Μούτση επιβραβεύτηκε εμμέσως με την απόφαση της εταιρίας να κυκλοφορήσει λίγο αργότερα μια ειδική ορχηστρική version του δίσκου με εμπορική προφανώς σκοπιμότητα υπό τον τίτλο "Επιστροφή: Μάνου Χατζιδάκι μουσική για ορχήστρα".
Τέλος, να υπενθυμίσω ότι τέσσερα τραγούδια του δίσκου είχε ηχογραφήσει παράλληλα και ο Σταμάτης Κόκοτας, τα οποία όμως έμειναν ανέκδοτα και τελικά ενσωματώθηκαν στη συλλογή του τραγουδιστή "Τραγούδια από τις 45 στροφές" Νο.2 (2000).
(c) EMI Columbia | 1970 | Remaster επανέκδοση: 2004 | πηγή: d58
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου