Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος: Αντικατοπτρισμοί (1993)

Τα “Reflections” με την φόρτιση των Ελληνικών στίχων του Γκάτσου έγιναν σαν τα πολλά πρόσωπα μιας γυναίκας. Μιας γυναίκας που θα μπορούσε να είναι κι ένας νέος άντρας μέσα στην επαναστατημένη ατμόσφαιρα αμφισβήτησης που χαρακτήριζε τη Νέα Υόρκη του '68. Έγιναν οι αντικατοπτρισμοί της πόλης και των νέων ανθρώπων της και απαιτούσαν πολυεδρική ερμηνεία γυναίκας με διαφορετικές φωνές, με αντιδράσεις, με όψεις σπασμένες μέσα σε κρύσταλλα. Η Αλίκη Καγιαλόγλου φανερώνεται άξια ερμηνεύτρια, παίζοντας και μεταπηδώντας από το ύφος της Γκρέτα Γκάρμπο στην πληθωρικότητα της Μανιάνι ή την τραγική έξαρση της Κατίνας Παξινού. Με την ερμηνεία της το έργο αποκαλύπτεται. Κι έτσι με την απόσταση του χρόνου και με την ωριμότητα της ερμηνείας φανερώθηκαν ξανά οι "Αντικατοπτρισμοί" στην Αθήνα του ’93.

Με τα λόγια αυτά μας συστήνει τον τελευταίο του εν ζωή κύκλο τραγουδιών ο Μάνος Χατζιδάκις με τίτλο "Αντικατοπτρισμοί". Τυπικά πρόκειται για την ελληνοποίηση του αρχικά αγγλόφωνου δίσκου "Reflections" που γράφτηκε το 1968 και κυκλοφόρησε το 1970 στην Αμερική με το νεανικό συγκρότημα New York Rock & Roll Ensemble, ένα έργο που ανήκε στην τότε μουσική πρωτοπορία σε μια περίοδο μαζικών εξεγέρσεων της αμερικανικής νεολαίας. 

Ο Νίκος Γκάτσος ανέλαβε να μεταφέρει τα τραγούδια στην ελληνική γλώσσα παίρνοντας μικρές μόνο αφορμές από τους ξενόγλωσσους στίχους, αλλά ουσιαστικά αναδημιουργώντας τα τραγούδια εξ αρχής. Μάλιστα έγραψε στίχους ακόμη και για τα δυο οργανικά μέρη του έργου ("Dance of the Dogs", "The Three Answers"). Το τραγούδι "The Day" το είχαμε ήδη ακούσει στην ελληνική απόδοση του Γκάτσου με τον τίτλο "Χελιδόνι στο κλουβί" στο δίσκο "Επιστροφή" (1970), αλλά εδώ το ακούμε με ελαφρώς αλλαγμένους στίχους και νέο τίτλο "Πού το πήγαν το παιδί". Και βέβαια το αριστουργηματικό "Noble Dame" έγινε η χιλιοτραγουδισμένη "Περιμπανού" που σ' αυτή τη μορφή την πρωτακούσαμε από τη Δήμητρα Γαλάνη ("Ατέλειωτος δρόμος", 1983) και λίγο αργότερα στη "Ρωμαϊκή Αγορά" (1986). Επίσης η σύντροφός του ποιητή Αγαθή Δημητρούκα έχει μια μικρή, αλλά ουσιαστική συμμετοχή στο δίσκο συνεισφέροντας τους στίχους της συγκινητικής "Προσευχής του ακροβάτη".

Όλο αυτό λοιπόν το εξαίσιο μουσικό υλικό με την εμπνευσμένη διεύθυνση του Μάνου Χατζιδάκι ερμηνεύει συγκλονιστικά η υπέροχη Αλίκη Καγιαλόγλου, ίσως στην ωραιότερη δισκογραφική της παρουσία. Η ερμηνεία της στην "Προσευχή του ακροβάτη" αποτελεί αξεπέραστο πρότυπο υψηλής ερμηνευτικής επίδοσης. Επισημαίνω πάντως ότι το τραγούδι το ερμήνευσε επίσης εξαιρετικά και ο Ηλίας Λιούγκος δέκα χρόνια αργότερα στο δίσκο "Το φιλί μου ταξιδεύει".

Το εξώφυλλο περιλαμβάνει ζωγραφικό πίνακα του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα. Να προσθέσω ότι το έργο γνώρισε και τρίτη εκτέλεση, πάλι στην αγγλόφωνη εκδοχή του, από το συγκρότημα Raining Pleasure (2005). Αξιοσημείωτο επίσης ότι και στις τρεις αυτές εκδοχές η ενορχηστρωτική βάση διατηρείται αναλλοίωτη! Αν μη τι άλλο, είναι ένα έργο με ανεξάντλητη δυναμική στο πέρασμα του χρόνου...

(c) ΣΕΙΡΙΟΣ | 1993 | πηγή: d58