Σταύρος Ξαρχάκος: Κόκκινα τριαντάφυλλα για μένα (1974)

Ο δίσκος "Κόκκινα τριαντάφυλλα για μένα" περιλαμβάνει τη μουσική και τα τραγούδια που έγραψε ο Σταύρος Ξαρχάκος για την ομώνυμη θεατρική παράσταση πάνω στο σπουδαίο τετράπρακτο έργο του Ιρλανδού συγγραφέα Σον Ο΄Κέισι σε μετάφραση και στίχους του Παύλου Μάτεσι που ανέβασε το 1974 ο θίασος του Κώστα Καρρά στο Θέατρο Αλάμπρα.

Ο Σον Ο΄Κέισι (Sean O'Casey, 1880-1964) γεννήθηκε και μεγάλωσε στις φτωχογειτονιές του Δουβλίνου ασκώντας διάφορα χειρωνακτικά επαγγέλματα για την επιβίωσή του, πράγμα που δεν του επέτρεψε να αποκτήσει ποτέ κανονική σχολική μόρφωση. Από νωρίς δραστηριοποιήθηκε στην εθνική ιρλανδική υπόθεση της ανεξαρτησίας και στο εργατικό κίνημα. Τα πρώτα του κείμενα ήταν πολιτικά άρθρα με έντονα μαχητικό χαρακτήρα. Νωρίς ανακάλυψε και καλλιέργησε την αγάπη του για το θέατρο παρακολουθώντας διάφορες παραστάσεις στο Abbey Theater, που είχε αναδειχθεί σε πραγματικό εργαστήρι της ιρλανδικής δραματουργίας από τις αρχές του 20ου αιώνα. Το πρώτο του θεατρικό έργο ανέβηκε το 1923 ("Η σκιά ενός αντάρτη"), ενώ το 1926 παρουσίασε το σημαντικό "Το αλέτρι και τ' άστρα", το οποίο ανέβασε και το Θέατρο Τέχνης την περίοδο 1955-56. Στη συνέχεια έγραψε πολυάριθμα έργα που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Το έργο του "Η Ήρα και το Παγώνι" γύρισε σε ταινία ο Άλφρεντ Χίτσκοκ (1930), ενώ το 1970 το ανέβασε στην ελληνική σκηνή ο θίασος Παξινού-Μινωτή. Το διασημότερο έργο του ωστόσο είναι το "Κόκκινα Τριαντάφυλλα για μένα" που γράφτηκε το 1942 κι αναφέρεται σε μια μεγάλη απεργία Ιρλανδών εργατών, στην οποία συμμετείχε και ο συγγραφέας.

Ο Σταύρος Ξαρχάκος συνέθεσε ένα μουσικό έργο με μεγάλη έμπνευση και εντυπωσιακές ρυθμικές και μελωδικές στιγμές είτε στη φόρμα του κλασικού τραγουδιού είτε σε φόρμα οργανική. Αρκετά τραγούδια ερμηνεύονται από χορωδία. Ξεχωρίζει το αριστουργηματικό ομώνυμο τραγούδι, από τα κορυφαία που έγραψε ποτέ ο Σταύρος Ξαρχάκος, το οποίο ερμηνεύει ο Κώστας Καρράς, αλλά το απογείωσε στη δεύτερη εκτέλεσή του η μοναδική ερμηνεία της Δήμητρας Γαλάνη. Ο Βασίλης Τενίδης αποδίδει υπέροχα με την κιθάρα του διάφορες παραλλαγές των βασικών θεμάτων του έργου, ενώ σε μια παραλλαγή του ομότιτλου τραγουδιού ακούγεται ο σπουδαίος ηθοποιός του κλασικού θεάτρου Σπύρος Κωνσταντόπουλος.

Βασικό μειονέκτημα του δίσκου η παρουσία του ηθοποιού Κώστα Καρρά ως βασικού ερμηνευτή των τραγουδιών. Έχω την εντύπωση ότι ο χρόνος δεν δικαίωσε την επιλογή αυτή, γιατί τα τραγούδια έχουν ένα χαρακτήρα επικολυρικό και απαιτούν σύνθετες φωνητικές δυνατότητες που δεν διαθέτει ο συγκεκριμένος ηθοποιός. Απόδειξη είναι και η ερμηνεία της Γαλάνη, που προανέφερα, αλλά και του Νίκου Ξυλούρη, ο οποίος απέδωσε σε δεύτερη εκτέλεση κάποια από τα τραγούδια αυτού του έργου με τρόπο ασύγκριτο. Όλες αυτές οι δεύτερες (αλλά πολύ σπουδαιότερες) εκτελέσεις των τραγουδιών με Ξυλούρη και Γαλάνη περιλαμβάνονται στο διπλό κύκλο τραγουδιών "Η Συμφωνία της Γιάλτας και της Πικρής Αγάπης τα Τραγούδια" (1976).

(c) CD | EMI Columbia | 1974 | Πηγή: d58