Παρασκευή 3 Ιουνίου 2022

Σταύρος Ξαρχάκος: Η Συμφωνία της Γιάλτας... και της πικρής αγάπης τα τραγούδια (1976)

Αναφερθήκαμε ήδη αρκετές φορές σ' αυτόν το δίσκο του Σταύρου Ξαρχάκου, οπότε πλέον ήρθε και η σειρά του για μια αναλυτικότερη παρουσίαση. Αναφέρομαι στον διπλό κύκλο τραγουδιών "Η Συμφωνία της Γιάλτας... και της πικρής αγάπης τα τραγούδια" που εκδόθηκε το 1976 από την Columbia και παραμένει ένα από τα πιο υποτιμημένα έργα του συνθέτη, αν και έχει εξαιρετικά ενδιαφέρον υλικό και μερικές από τις πιο ξεχωριστές στιγμές του δημιουργού, ενώ μετά την κυκλοφορία του ο συνθέτης για κάμποσα χρόνια θα σταματήσει να ηχογραφεί καινούργιο υλικό, για να επανεμφανιστεί δυναμικά το 1983 με το "Ρεμπέτικο".
Πρέπει βέβαια πρώτα να διευκρινίσω ότι η ένταξη αυτού του δίσκου στην κατηγορία της σκηνικής δισκογραφίας γίνεται κάπως καταχρηστικά, δεδομένου ότι το υλικό του μόνο κατά το ήμισυ περίπου προέρχεται από το θέατρο, ενώ το υπόλοιπο μέρος καλύπτεται με καινούργια τραγούδια. Και όπως ίσως μπορεί κανείς να καταλάβει, η έκδοση περιλαμβάνει δύο ανεξάρτητες και εντελώς διαφορετικού μουσικού ύφους ενότητες, από τις οποίες η μία ανήκει στον Νίκο Ξυλούρη και η άλλη στη Δήμητρα Γαλάνη. Ας τις δούμε λοιπόν πιο αναλυτικά:
Η πρώτη ενότητα που επιγράφεται "Η Συμφωνία της Γιάλτας..." αποτελείται από έξι τραγούδια, από τα οποία ο Νίκος Ξυλούρης αποδίδει τα πέντε με το δικό του συγκλονιστικό και απόλυτα εκφραστικό τρόπο. Τα τρία από αυτά σε στίχους του Παύλου Μάτεσι ακούγονται σε δεύτερη έκτέλεση και προέρχονται από τη θεατρική παράσταση "Κόκκινα τριαντάφυλλα για μένα" (1974), όπου τα ερμήνευε ο Κώστας Καρράς, για να βρουν ωστόσο εδώ την απόλυτη δικαίωσή τους. Περιλαμβάνεται επίσης κι ένα τραγούδι σε στίχους Γιώργου Σκούρτη από την παράσταση "Κομέντια" (1975) στην αυθεντική του εκτέλεση, καθώς κι ένα ακόμη σε στίχους του Βαγγέλη Γκούφα. Το εισαγωγικό κομμάτι όμως με τίτλο "Ο Σαμ, ο Τζόνι κι ο Ιβάν" και στίχους του Νίκου Γκάτσου είναι ένα συγκλονιστικό τραγούδι που αποδίδει με θεατρικό ύφος ο ηθοποιός Σταύρος Παράβας. Εδώ ο μεγάλος στιχουργός μας δίνει ένα υψηλό δείγμα του αστείρευτου στιχουργικού του ταλέντου, όπου με σατιρική και πικρά ειρωνική διάθεση καταφέρνει μέσα σε λίγους στίχους να συμπυκνώσει μια διαχρονική ιστόρηση που ξεκινάει από την αποικιοκρατία και τη γέννηση του αμερικανικού έθνους, διατρέχει το Ανατολικό Ζήτημα και καταλήγει στην ιστορική συνάντηση των τριών μεγάλων νικητών του Β' Παγκόσμιου Πολέμου στη Γιάλτα, όπου μοίρασαν κατά το συμφέρον τους τον κόσμο!
Η δεύτερη ενότητα με τίτλο "...Της πικρής αγάπης τα τραγούδια" είναι ένας αριστουργηματικός κύκλος πέντε τραγουδιών βαθιά λυρικού ύφους που αποδίδει εξαίσια η Δήμητρα Γαλάνη. Το πρώτο στη σειρά ("Αγάπη, αγάπη") βασίζεται σε ποίηση του Λόρκα με ελληνική απόδοση του Νίκου Γκάτσου. Δύο τραγούδια βασίζονται σε ποίηση του Ματθαίου Μουντέ κι ένα σε στίχους του Βαγγέλη Γκούφα, ενώ κορυφαίο όλων είναι η υπέροχη μπαλάντα "Κόκκινα τριαντάφυλλα για μένα" που προέρχεται από την ομώνυμη θεατρική παράσταση του 1974, όπως και τα τρία τραγούδια του Ξυλούρη που προανέφερα, εδώ επίσης σε δεύτερη εκτέλεση, αλλά σαφώς πολύ σημαντικότερη της πρώτης με τον ηθοποιό Κώστα Καρρά. Το ενοποιητικό στοιχείο όλων αυτών των τραγουδιών είναι το ερωτικό πάθος στην πικρή του έκφραση μέσα από την οπτική διαφορετικών ποιητών. Νομίζω ότι η λυρική φύση του συνθέτη εδώ βρίσκει την απόλυτη δικαίωσή της και είναι κρίμα που αυτά τα τραγούδια παραμένουν σχεδόν άγνωστα στους μουσικόφιλους.

(c) CD | EMI Columbia | 1976 | Πηγή: d58 

Δεν υπάρχουν σχόλια: