Σκηνική δισκογραφία | Σταύρος Ξαρχάκος: Ευριπίδη Τρωάδες (2004)

Ολοκληρώνουμε εδώ το πρώτο μέρος από το εκτεταμένο αφιέρωμά μας στη σκηνική ελληνική δισκογραφία που αφορά στους παλιότερους συνθέτες μας με την αυτονόητη επισήμανση ότι το συγκεκριμένο πεδίο είναι ανεξάντλητο κι οπωσδήποτε σύντομα θα επανέλθουμε επικεντρώνοντας και στους νεότερους δημιουργούς.  

Θα σταθούμε λοιπόν σήμερα σε ένα ακόμη δείγμα της μουσικής προσέγγισης του μεγάλου συνθέτη Σταύρου Ξαρχάκου στο αρχαίο δράμα, θυμίζοντας ότι ήδη έχουμε δει τη μουσική του για την αριστοφανική κωμωδία "Λυσιστράτη" (1972). Τούτη τη φορά λοιπόν έχουμε δική του μουσική από το πεδίο της τραγωδίας και ειδικότερα από τις "Τρωάδες" του Ευριπίδη που γράφτηκε το 2004 και εκδόθηκε μάλιστα αμέσως σε δίσκο, αν και για έναν ανεξήγητο λόγο η συγκεκριμένη έκδοση αγνοείται από τη δισκογραφική αγορά, ενώ ούτε καν την καταγράφει στον κατάλογό του ο άριστα ενημερωμένος Πέτρος Δραγουμάνος, τουλάχιστον στην έκδοση του 2019 που έχω υπόψιν μου!

Η πρώτη διδασκαλία των "Τρωάδων" του Ευριπίδη έγινε στην Αθήνα την άνοιξη του 415 π.Χ. και χάρισε στον ποιητή το 2ο βραβείο. Το έργο γράφτηκε σε μια φορτισμένη χρονική συγκυρία, καθώς μαίνονταν ακόμη ο Πελοποννησιακός Πόλεμος κι ετοιμαζόταν η εκστρατεία στην Σικελία, ενώ βάραινε έντονα τις συνειδήσεις των Αθηναίων πολιτών η πρόσφατη σφαγή των Μηλίων. Όλη αυτή η ατμόσφαιρα είναι βέβαιο ότι επηρέασε βαθιά τον Ευριπίδη ενεργοποιώντας τα αντιπολεμικά του αντανακλαστικά κι έτσι η σύνθεση του έργου μοιάζει αποτέλεσμα όλης αυτής της εσωτερικής διεργασίας. Οι "Τρωάδες" εν τέλει είναι ένα αιώνιο αντιπολεμικό μανιφέστο που με τόλμη ανέδειξε την ανέλπιδη μοίρα των γυναικών της εκπορθημένης Τροίας επικεντρώνοντας στην τραγική φιγούρα της Εκάβης, αλλά και στην τραγική μοίρα όλων των γυναικών που μετατρέπονται σε λάφυρα των εκπορθητών Αχαιών. Η βία και ο πόλεμος είναι στο στόχαστρο του τολμηρού δημιουργού που συχνά ανέτρεχε στον τρωικό μυθολογικό κύκλο, για να αντλήσει τη θεματολογία των έργων του. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι είχαν προηγηθεί τα έργα του "Εκάβη" και "Ανδρομάχη", ενώ ακολούθησε και η "Ελένη". 

Το έργο ανέβηκε από τo θίασο Θεατρική Διαδρομή ανοίγοντας τα Επιδαύρια του 2004. Τη σκηνοθεσία έκανε ο Διαγόρας Χρονόπουλος πάνω στη δόκιμη μετάφραση του έμπειρου Κ.Χ. Μύρη, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί και δυο χρόνια νωρίτερα στην παράσταση του ίδιου έργου που σκηνοθέτησε ο Αντώνης Αντύπας κι έγραψε μουσική η Ελένη Καραΐνδρου. Συμμετείχαν οι ηθοποιοί: Γιάννης Θωμάς (Ποσειδών), Μάγδα Πένσου (Αθηνά), Άννα Βαγενά (Εκάβη), Γιάννης Βούρος (Ταλθύβιος), Πέγκυ Τρικαλιώτη (Κασσάνδρα), Τάνια Τρύπη (Ανδρομάχη), Χρήστος Ζαχάρωφ (Αστυάναξ), Δημήτρης Λιγνάδης (Μενέλαος), Κατερίνα Λέχου (Ελένη).

Ο Σταύρος Ξαρχάκος έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια της παράστασης. Πρόκειται για μια μεγάλη σουίτα ελεγειακού ύφους, όπως επιβάλλει το τραγικό περιεχόμενο του έργου. Η οργανική συνοδεία είναι λιτότατη: Πιάνο, πλήκτρα, φλάουτο και ντουντούκα. Παίζουν οι μουσικοί: Αχιλλέας Γουάστωρ (πιάνο, keyboards), Βασίλης Δρογκάρης (keyboards), Tigran Sargsyan (φλάουτο, ντουντούκα). Το εξώφυλλο σχεδίασε ο Γιώργος Σταθόπουλος.

Κλείνοντας θέλω να σας δώσω ένα συγκεντρωτικό κατάλογο των δισκογραφιών εμφανίσεων των "Τρωάδων" που είναι αρκετές, έστω κι αν δεν είναι από τις πιο συχνά παιζόμενες τραγωδίες του Ευριπίδη:

1963. Τρωάδες: Ραδιοφωνική θεατρική παράσταση σε σκηνοθεσία Γιώργου Θεοδοσιάδη με πρωταγωνιστές τους Ελένη Χατζηαργύρη, Κάκια Παναγιώτου, Βασίλη Κανάκη και Στέλιο Βόκοβιτς. Μοιράστηκε σε ψηφιακό δίσκο από το περιοδικό Ραδιοτηλεόραση το 2010.

1987. Μουσική για το θέατρο: Δίσκος του Γιώργου Κουρουπού.

1994. Των αθανάτων: Περιλαμβάνει ένα χορικό ("Πετροπέρδικα") από τις "Τρωάδες" σε μουσική Μιχάλη Χριστοδουλίδη.

1995. Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει και παίζει "Τρωάδες", εκδόθηκε από τον Σείριο.

1996. Νέα Γη: Δίσκος της Νένας Βενετσάνου με αποσπάσματα από το έργο.

1997. Καθρέφτης της γης: Δίσκος του Γιάννη Μεταλλινού.

1998. Αγήρων ήχος θεάτρου: Δίσκος της Νένας Βενετσάνου (περιλαμβάνει το χορικό "Κασσάνδρα").

2002. Trojan Women (ECM), δίσκος της Ελένης Καραΐνδρου.

2004. Ευριπίδη Τρωάδες: Δίσκος του Σταύρου Ξαρχάκου.

(c) CD | Legend | 2004 | Πηγή: d58