To 1973, λίγο πριν από τη Μεταπολίτευση, ο Μίκης Θεοδωράκης, ελεύθερος ήδη από το χουντικό καθεστώς, μας δίνει ένα ακόμη ενδιαφέρον soundtrack γραμμένο για άλλη μια διεθνή (Αγγλο-γιουγκοσλαβική) παραγωγή, την επική-ιστορική ταινία "Sutkeska", γνωστή και ως "Τίτο" από το όνομα του γιουγκοσλάβου κομμουνιστή ηγέτη Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, και με υπότιτλο "The Fifth Offensive" που σκηνοθέτησε ο Stipe Delic και πρωταγωνίστησε ο διάσημος Άγγλος ηθοποιός Richard Burton μαζί με την Ειρήνη Παπά. Θέμα της ταινίας η μεγάλη μάχη των γιουγκοσλάβων αντιστασιακών με τις γερμανικές δυνάμεις που πραγματοποιήθηκε στο χώρο του υπέροχου ομώνυμου πάρκου της Βοσνίας το 1943.
Ο συνθέτης έγραψε μια σειρά συμφωνικών κομματιών επικού χαρακτήρα με επίμονες αναφορές σε αντάρτικα τραγούδια που υπογραμμίζουν εμφαντικά τη δράση της ταινίας. Ερμηνεύουν μέλη της Συμφωνικής Ορχήστρας του Λονδίνου υπό τη διεύθυνση του συνθέτη.
Αντιγράφω το πολύ κατατοπιστικό σημείωμα που συνοδεύει την πρώτη έκδοση του έργου το 1977 από την εταιρεία Delta:
"Η μουσική υπόκρουση για την Αγγλο-Γιουγκοσλάβικη ταινία ΣΟΥΤΚΙΕΣΚΑ (The fifth offensive) του Ντέλιτς αντανακλά μια ενσυνείδητη δουλειά στο να ενωθούν δύο αντιστασιακοί ηρωισμοί κατά του φασισμού της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας. Η επιτυχία της μουσικής έγκειται επίσης στο ότι υποστήριξε και δυνάμωσε μία αδύνατη πλοκή και μία προσποιητή ηρωική ηθοποιία από μέρους του Ρίτσαρντ Μπάρτον. Έτσι η μουσική του Μίκη βοήθησε το έργο να σταθεί στο επικό ύφος που άρμοζε η ηρωική εκείνη Αντίσταση των Γιουγκοσλάβων με αρχηγό τον στρατάρχη Τίτο που στην ταινία αυτή του 1974 υποδύθηκε ο Μπάρτον.
Όμως η μουσική τού Μίκη, όπως ακούγεται στον δίσκο αυτό, προδίδει έναν συνθέτη που το ένστιχτο και η μόρφωση αναγκάζουν να δημιουργήσει ένα έργο κλασσικής μουσικής υφής. Η μουσική γράφτηκε για να ακούγεται χωρίς την οπτική εικόνα που παρέχει η ταινία, που η μία τέχνη Μουσική να συνυπάρχει με την άλλη αδελφή τέχνη την Έβδομη Τέχνη του Κινηματογράφου. Η σύνθεση κινείται μεταξύ μουσικής δωματίου και συμφωνικής φόρμας χωρίς φυσικά να ξεκόβεται και από το κλίμα τής οθόνης. Μπορεί όμως να ακουστεί και στο σπίτι με τον δίσκο, αλλά και στην αίθουσα συναυλιών ως μουσική δωματίου.
Το επικολυρικό κλίμα που απαιτεί η υπόθεση υποβοηθείται στη σύνθεση από την συμμετοχή και την εκτέλεση των μερών του έργου από τα έγχορδα, κιθάρα, βιολί - τα πνευστά, τη συνοδεία τής συμφωνικής ορχήστρας και τους ανθρωπίνους άλαλους ήχους που απηχούν αρχαία τραγωδία, χωρίς το ένα να επεμβαίνει σε βάρος του άλλου. Αρμονικότητα λοιπόν και στην εκτέλεση και στην αγωγή τού ήπιου μα ηρωικού ρυθμού. Η λυρικότητα και ο αρρενωπός ηρωισμός παντρεύονται με τη δικαίωση του θρήνου για τον χαμό τόσων πατριωτών, ένα πάντρεμα που δείχνει τη στράτευση της μουσικής στα συμβάντα και στον πόνο.
Η μουσική σύνθεση αποτελείται από δεκάξι μέρη που στηρίζονται σε δέκα θέματα, τέσσερα από τα οποία «πρωταγωνιστούν». Δύο απ' αυτά είναι παρμένα από το αντιστασιακό κίνημα των Βαλκανικών χωρών, ένα τής Γιουγκοσλαβίας και το άλλο τραγουδημένο και από τους Έλληνες αντάρτες κατά το 1940. Έτσι ενώνονται «μουσικά» τα αντάρτικα κατά του ναζισμού. Ακολουθούν δύο ακόμα θέματα γνωστά στον κόσμο από τη Ρωμιοσύνη και το άλλο από τα 18 Λιανοτράγουδα με μουσική του Μίκη και ποίηση τού Γιάννη Ρίτσου. Σκόπιμα ο συνθέτης εμβολίασε τα αντάρτικα τραγούδια και «δανείστηκε από τον εαυτό του» δύο μελωδίες, μία με θέμα το ελληνικό 1940 και το άλλο την επταετία 1967 -74. Τέλος, το πέμπτο στη σειρά από τα μελωδικά θέματα έγραψε ο Μίκης όταν ήταν δεκαοχτώ χρονώ, μόλις δηλαδή είχε μπει στο Ωδείο Αθηνών, με ποίηση του Κώστα Χατζόπουλου που ακούγεται για πρώτη φορά. Βλέπουμε πως δειγματικά το ταλέντο του συνθέτη είναι σταθερό και στέρεο από τα παιδικά του χρόνια".
(c) LP | Delta 1977 | Sakkaris 1996 | Πηγή: δ.π./d58
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου