Δευτέρα 29 Απριλίου 2019

Νίκος Γούναρης (Fidelity, 1967)

Δεύτερη μέρα του Πάσχα σήμερα και συγχρόνως η γιορτή του Αγίου Γεωργίου. Θυμήθηκα λοιπόν ένα παλιό χαριτωμένο τραγουδάκι του Νίκου Γούναρη για τον Άη Γιώργη στο Λυκαβηττό κι έτσι οδηγήθηκα στη σκέψη να σας παρουσιάσω έναν ολόκληρο δίσκο του μεγάλου αυτού τραγουδιστή που περιέχει βέβαια και το συγκεκριμένο τραγούδι.
Ο Νίκος Γούναρης γεννήθηκε στη Ζαγορά του Πηλίου το 1915. Ήταν συμπατριώτης δηλαδή του λαϊκού συνθέτη Θόδωρου Δερβενιώτη. Και στέκομαι σ' αυτό, γιατί την εποχή που μεσουράνησε στο μουσικό μας στερέωμα ο Νίκος Γούναρης, τη δεκαετία του '50, μαίνονταν ένας ακήρυχτος πόλεμος ανάμεσα στο λαϊκό το το ελαφρό τραγούδι και μάλιστα ο Βασίλης Τσιτσάνης είχε πει τότε ότι όσο υπάρχει ο Γούναρης, δεν πρόκειται ποτέ το λαϊκό τραγούδι να κερδίσει τα πρωτεία! Είναι αλήθεια πάντως ότι ο Νίκος Γούναρης γνώρισε τεράστια δημοτικότητα ερμηνεύοντας μόνος του ή σε συνεργασία με το Τρίο Μπελκάντο ένα ευρύ ρεπερτόριο που συχνά ξέφευγε από τα στενά όρια του ελαφρού και αγκάλιαζε ακόμη και το λαϊκό, αλλά και το δημοτικό. Ο Γούναρης ήταν στενός φίλος του Φώτη Πολυμέρη και συνεργάστηκε πολύ μαζί του. Πέθανε νεότατος το 1965.
Ο σημερινός λοιπόν δίσκος είναι μια συλλογή δώδεκα δικών του συνθέσεων και κυκλοφόρησε μεταθανάτια από τη Fidelity το 1967. Πρόκειται για ετερόκλητο υλικό που αναδεικνύει και όλη την ερμηνευτική γκάμα του σπουδαίου καλλιτέχνη. Μπουζούκι παίζει ο Φώτης Γκόνης, ενώ την ορχήστρα επιμελήθηκε ο Γιώργος Στρατής.

Κυριακή 28 Απριλίου 2019

Δόμνα Σαμίου: Της Λαμπρής και της Άνοιξης (2012)

Ο μεγάλη θεραπαινίδα της παραδοσιακής μας μουσικής Δόμνα Σαμίου (1928-2012) υπηρέτησε το ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι με συνέπεια επί δεκαετίες είτε ως ερμηνεύτρια, είτε ως μελετήτρια και μουσικολόγος. Έχει καταθέσει μια πλουσιότατη δισκογραφική παρακαταθήκη με συλλογές τραγουδιών από κάθε μεριά της ελληνικής γης χωρίς να δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στο ξεχωριστό ύφος τραγουδιού του κάθε τόπου, ενώ πάμπολλες είναι και οι θεματικές δισκογραφικές της καταθέσεις.
Έτσι λοιπόν το 1988 κυκλοφόρησε η συλλογή "Τα πασχαλιάτικα", όπου συγκέντρωσε και ερμήνευσε παραδοσιακά τραγούδια που χορεύονται και τραγουδιούνται τη μέρα του Πάσχα σε όλη την Ελλάδα. Το 2012, τη χρονιά του θανάτου της, κυκλοφόρησε μια νέα συλλογή τέτοιων τραγουδιών που επιμελήθηκε η ίδια με τίτλο "Της Λαμπρής και της Άνοιξης", η οποία αντλήθηκε από το αρχείο του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής "Δόμνα Σαμίου" και φυσικά αφιερώθηκε στη μνήμη της. Η συλλογή περιλαμβάνει δύο μικρότερες θεματικές ενότητες, μία για τη μέρα της Λαμπρής κι άλλη μία για την Άνοιξη και ιδιαίτερα για την Πρωτομαγιά που συνήθως - όπως φέτος - έρχεται σχεδόν αμέσως μετά τη Λαμπρή.
Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια και δύο οργανικά χορευτικά κομμάτια που καλύπτουν σχεδόν κάθε γωνιά του ελληνισμού (Μικρά Ασία, Θράκη, Ήπειρος, Θεσσαλία, Ρούμελη, Πελοπόννησος. Κρήτη, νησιά). Τραγουδά η ίδια η Δόμνα Σαμίου, καθώς και οι: Βαγγέλης Δημούδης, Σάββας Σιάτρας, Βασίλης Κολοβός, Θανάσης Μωραΐτης, Δημήτρης Σκουλάς και διάφορα χορωδιακά σχήματα.

Σάββατο 27 Απριλίου 2019

Πάσχα στο Άγιον Όρος (DG/1979)

Από τον Γερμανικό δισκογραφικό κολοσσό της Deutsche Grammophon, της εταιρίας που επικεντρώνεται εδώ κι έναν αιώνα περίπου στην έκδοση έργων της λόγιας μουσικής, κυκλοφόρησε το 1979 μια πολύ σπουδαία ηχογράφηση που περιλαμβάνει ιερές ακολουθίες από τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Ορθόδοξο Πάσχα. 
Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια ψηφιακή έκδοση, με τίτλο Πάσχα στο Άγιο Όρος (Easter on Mount Athos), η οποία στην Ελλάδα διανεμήθηκε κάποια στιγμή και από την εφημερίδα "Καθημερινή" και περιλαμβάνει ηχητικό υλικό που καταγράφηκε το 1978 ζωντανά στην Ιερά Μονή Ξενοφώντος στο Άγιο Όρος. Το υλικό είναι μοιρασμένο στις ενότητες: α) Όρθρος της Κυριακής του Πάσχα, β) Ακολουθία των Αγίων Παθών, γ) Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου, δ) Κυριακή του Πάσχα - Εσπερινός της αγάπης.
Κατανυκτική ατμόσφαιρα, υποβλητικές ψαλμωδίες και υπέροχοι πασχαλινοί ύμνοι. Εξαιρετική έκδοση.

Παρασκευή 26 Απριλίου 2019

Νίκος Γκάτσος: Δυο τραγούδια για τη Μεγάλη Εβδομάδα

Ο μεγάλος ποιητής και κορυφαίος στιχουργός Νίκος Γκάτσος (1911-1992) έχει εμπνευστεί από το κλίμα και την ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας δύο αριστουργηματικά ποιήματα που μελοποιήθηκαν εξαιρετικά σε τελείως διαφορετικούς χρόνους από τους συνθέτες Σταύρο Ξαρχάκο και Χρήστο Τσιαμούλη.
Το πρώτο έχει τίτλο "Μεγάλη Πέμπτη" και περιλαμβάνεται στο δίσκο "Δωδεκάορτο" του Χρήστου Τσιαμούλη που κυκλοφόρησε το 2007. Ερμηνεύει με κατανυκτική συγκίνηση ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. Η οργανική συνοδεία περιλαμβάνει βιολοντσέλο, πιάνο και βιολί.
Το δεύτερο τραγούδι με τίτλο "Μεγάλη Παρασκευή" είναι πολύ παλιότερο και ίσως λίγο γνωστότερο. Περιλαμβάνεται στο δίσκο "Νυν και αεί" του Σταύρου Ξαρχάκου που εκδόθηκε το 1974. Ερμηνεύει η Βίκυ Μοσχολιού σε μια από τις πλέον εκλεκτές στιγμές της μεγάλης της διαδρομής στο ελληνικό τραγούδι.
Σεπτός ποιητικός λόγος, λυρικές μελωδίες υπέρτατης ομορφιάς και αντάξιες ερμηνείες διαμορφώνουν δυο ακριβές μουσικές στιγμές που, αν και ελάχιστα γνωστές και πρόδηλα υποτιμημένες, αξίζουν την προσοχή μας, ειδικά σήμερα μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα του Επιτάφιου θρήνου...

Πέμπτη 25 Απριλίου 2019

Νεκταρία Καραντζή: Προκαθάρωμεν εαυτούς (2001)

Για τη Μεγάλη Πέμπτη έχω διαλέξει μια ειδική εκκλησιαστική έκδοση του 2001 που κυκλοφόρησε σε μορφή βιβλίου με ένθετο ψηφιακό δίσκο από τις Εκδόσεις του Ιερού Γυναικείου Ησυχαστηρίου "Η Μεταμόρφωσις του Σωτήρος"
Το ψηφιακό αυτό δισκάκι περιέχει ηχητικό υλικό μοιρασμένο σε δυο ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει ανάγνωση δύο Ευαγγελίων που ακούγονται τη Μεγάλη Πέμπτη. Διαβάζει ο Γέρων Πορφύριος, γνωστός και ως Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλύβης (1906-1991), ο οποίος το 2013 ανακηρύχθηκε άγιος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει τροπάρια του Τριωδίου και της Μεγάλης Σαρακοστής που ερμηνεύει η νεαρή τότε ερμηνεύτρια Νεκταρία Καραντζή, γνωστή μας από τις εμφανίσεις της πλάι στον δάσκαλο του θρακιώτικου τραγουδιού Χρόνη Αηδονίδη. Στα ισοκρατήματα συμμετέχουν ο Πρωτοψάλτης Ανδρέας Κουλουβάρης και οι φοιτητές Χαράλαμπος Τσαβάνης και Δημήτριος Δανιήλ. Διευθύνει ο καθηγητής βυζαντινής μουσικής Δημήτριος Βερύκιος.

Τετάρτη 24 Απριλίου 2019

Συναυλία Πατριαρχείου (1961)

Μιας και διανύουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα, την εβδομάδα του Θείου Πάθους, σας παρουσιάζω σήμερα ένα σπάνιο αρχείο θρησκευτικής μουσικής με ιδιαίτερη ιστορική αξία.
Πρόκειται για μια συναυλία με 'Υμνους του Τριωδίου, η οποία δόθηκε στον πατριαρχικό ναό της Κωνσταντινούπολης στις 23 Φεβρουαρίου 1961 επί Πατριάρχη Αθηναγόρα (1886-1972). Η συναυλία περιλαμβάνει ύμνους που διατρέχουν όλη την περίοδο του Τριωδίου και καταλήγουν στον κορυφαίο ύμνο της Παναγίας "Τη Υπερμάχω". Ερμηνεύει η Χορωδία του Συνδέσμου Μουσικόφιλων του Πέραν υπό τη διεύθυνση του Πρωτοψάλτη Θρασύβουλου Στανίτσα. Το σπουδαίο αυτό χορωδιακό σχήμα δημιουργήθηκε το 1953 και το διηύθυναν κατά καιρούς οι εξέχοντες πατριαρχικοί Πρωτοψάλτες.
Σημειώνω ότι το συγκεκριμένο ηχογράφημα προέρχεται από το προσωπικό αρχείο του Νεκτάριου Μαμαλούγκου, όπου καταγράφεται με τον τίτλο "Συναυλία Πατριαρχείου 1961".

Τρίτη 23 Απριλίου 2019

Δημήτρης Λάγιος: Λαϊκή καντάτα (ανέκδοτο)

Ο Δημήτρης Λάγιος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στις 7 Απριλίου του 1952 και πέθανε στην Αθήνα στις 9 Απριλίου του 1991, σε ηλικία μόλις 39 ετών. Γιος του Σπύρου Λάγιου και της Μαρίας, το γένος Τετράδη από τη Ζάκυνθο. Μελέτησε πιάνο, κιθάρα και θεωρητικά με τους συνθέτες Μιχάλη Βούρτση και Δημήτρη Δραγατάκη στο Εθνικό Ωδείο. Συνέχισε τις μουσικές σπουδές του στην Αμερική στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις, στο Σικάγο (1974-78, ανάλυση της μουσικής με καθηγητή τον Ernest Brown), όπου, παράλληλα, άρχισε να ασχολείται και με την έρευνα για το προεπαναστατικό τραγούδι στην Ελλάδα. Στην Αμερική γνώρισε και τη σύζυγο και παντοτινή του σύντροφο, την Πέγκυ. Στην Ελλάδα επέστρεψε οριστικά το 1980 κι επιδόθηκε σε εντατική μουσικολογική δραστηριότητα με επίκεντρο την ιδιαίτερη πατρίδα του. Αγάπησε βαθιά τη Ζάκυνθο και την υπηρέτησε με το έργο του. Προς τιμή της μάλιστα ονόμασε και την κόρη του Υακίνθη. Η αγάπη του για τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της πατρίδας του (χρώματα, ήχοι) τον οδήγησαν στην έρευνα, στη μελέτη, στην καταγραφή και στη διδασκαλία έργων της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής, απ' όπου προέκυψαν κάποιες δισκογραφικές δουλειές και η σύσταση του συνόλου καλλιτεχνών «Μουσικό Ασκηταριό», με το οποίο διοργάνωσε «Γιορτές Τέχνης και Λόγου» στη Ζάκυνθο. Επίσης ίδρυσε το «Κάλβειο Κέντρο Μουσικών Μελετών» και το «Κάλβειο Ωδείο»
Η πρώτη δισκογραφική εμφάνιση του Δημήτρη Λάγιου σημειώθηκε το 1975 με το δίσκο «Τέσσερα Επαναστατικά Τραγούδια του Ρήγα Φεραίου», όπου εμφανίζεται ως ερμηνευτής και ενορχηστρωτής. Ο δίσκος αυτός εκδόθηκε σε πολύ περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και σήμερα πια είναι απολύτως δυσεύρετος. Η πρώτη επίσημη δισκογραφική κατάθεσή του, όπου για πρώτη φορά ηχογραφούνται δικές του συνθέσεις, θεωρείται ο σημαντικός δίσκος «Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας» (1982) βασισμένος σε ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη. Το έργο γράφτηκε στο διάστημα 1978-1980, ενώ ίδιος ο ποιητής έδειξε πολύ θερμή διάθεση για τη συγκεκριμένη μελοποίηση. Από το 1980 που εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, ο Δημήτρης Λάγιος επιδόθηκε με ιδιαίτερο ζήλο στη μελοποίηση μεγάλων ποιητών. «Ιδανικοί Αυτόχειρες» (ποίηση Κώστα Καρυωτάκη) και "Ψαλμοί" (ποίηση Δαβίδ). Το 1983 κυκλοφόρησε 
δύο λαϊκούς δίσκους, έναν με τη Σωτηρία Μπέλλου με τίτλο «Ο Άη Λαός» (στίχοι Μιχάλη Μπουρμπούλη) κι άλλον έναν με τον Αντώνη Καλογιάννη με τίτλο «Εδώ που γεννηθήκαμε» (στίχοι Φώντα Λάδη). Παράλληλα συνέχιζε τη μελέτη της επτανησιακής μουσικής, καρπός της οποίας υπήρξε μια σειρά σχετικών έργων: «Λαϊκά τραγούδια της Ζάκυνθος», «Του Σολωμού και της 
Ζάκυνθος», «Ζακυνθινές Σερενάδες», «Ζακυνθινή Εκκλησιαστική Παράδοση», «Ομιλίες» (λαϊκό θέατρο), καθώς και το έργο «Του Μαντολίνου» με μουσική επτανήσιων συνθετών διασκευασμένη από τον ίδιο για μαντολίνο. Δυστυχώς πολλά από τα έργα αυτά εκδόθηκαν μόνο σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και είναι εξαντλημένα, ενώ κάποια παραμένουν αδισκογράφητα.
Από το πλήθος των ανέκδοτων έργων του Δημήτρη Λάγιου έχουμε εδώ μια ζωντανή ηχογράφηση του έργου "Λαϊκή Καντάτα" (αρ.1), η οποία πραγματοποιήθηκε το 1978 και περιλαμβάνει μελοποιημένο υλικό πάνω σε κείμενα των Διονύση Σέρρα, Μιμίκας Σταμίρη και Τάλμποτ Κεφαλινού. Ο τελευταίος διετέλεσε και δήμαρχος Ζακύνθου και άφησε αρκετά ποιήματα, πολλά από τα οποία μελοποίησε ο Λάγιος, όπως το θαυμάσιο "Σε καρτερούσα". Στο τραγούδι "Ούτε σημάδι" οι στίχοι ανήκουν στην Πέγκυ Λάγιου. Η ηχογράφηση δυστυχώς είναι πολύ μέτριας ποιότητας, αλλά το ηχογράφημα αποτελεί σημαντικό μουσικό ντοκουμέντο για τον αδικοχαμένο συνθέτη.

Δευτέρα 22 Απριλίου 2019

Λάκης Χαλκιάς: Ιερουσαλήμ (1986)

Η πορεία του Λάκη Χαλκιά στο ελληνικό τραγούδι υπήρξε και συνεχίζει να είναι απολύτως σοβαρή και πολύπλευρη, διανθισμένη μάλιστα κατά καιρούς - ιδίως στη δεκαετία του '70 - με κορυφαίες συνεργασίες, όπως αυτή με τον μεγάλο συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο ("Θητεία", "Θεσσαλικός κύκλος", "Μετανάστες", "Οροπέδιο", "Εργάτες", "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι" κ.ά.), ενώ κάποια στιγμή μας αποκάλυψε και το συνθετικό του πρόσωπο με μερικούς ενδιαφέροντες κύκλους τραγουδιών ή μελοποιημένης ποίησης, όπως το "Η Ελλάδα είναι έρωτας" (1995).
Το 1986 από τον ανεξάρτητο Δισκογραφικό Συνεταιρισμό Καλλιτεχνών (ΣΔΚ) εκδόθηκε μια πολύ ξεχωριστή δουλειά του Λάκη Χαλκιά με τίτλο "Ιερουσαλήμ". Πρόκειται για έναν κύκλο εννέα μελοποιημένων ποιημάτων από Παλαιστίνιους ποιητές που συνέθεσε ο Βάκης Γιαννούλης, ένας συνθέτης που μέχρι τότε είχε κινηθεί στο πεδίο του ελαφρολαϊκού τραγουδιού ηχογραφώντας για την Polyphone με ελάσσονες εμπορικούς τραγουδιστές, όπως ο Πάνος Μαρίνος, ο Νίκος Πάνος, ο Γιώργος Ζαχαριάδης και άλλοι. 
Τα ποιήματα ανήκουν στους ποιητές Μαχμούντ Ντάρβις, Σαμίχ Ελ Κασέμ, Ταουφίκ Ζιάντ και Χαλέντ Χομαϊντάν. Φυσικά κινούνται στο κλίμα του αιώνιου καημού του παλαιστινιακού λαού για τη χαμένη τους πατρίδα και την Ιερουσαλήμ ως ιστορική τους έδρα. 
Ο Λάκης Χαλκιάς ερμήνευσε με συγκινητικό τρόπο το υλικό αυτό δείχνοντας την αλληλεγγύη του στο λαό της Παλαιστίνης και μάλιστα πολλά χρόνια αργότερα, το 2007, επέλεξε μέρος αυτής της δουλειάς, για να την παρουσιάσει στο σημαντικό ετήσιο Φεστιβάλ της Ιερουσαλήμ. Τον συνοδεύει η Άλκηστη Γκόγκου. Στα αφηγηματικά μέρη ακούγεται ο Γιώργος Παπαδημητράκης.

Κυριακή 21 Απριλίου 2019

Χορωδία Ευσεβείας: Πατρίδα μου (1966)

Μεγάλη επέτειος σήμερα, ας μην ξεχνιόμαστε! Συμπληρώθηκαν 52 χρόνια από την ...εθνοσωτήριον επανάστασιν της 21ης Απριλίου 1967, η οποία διέκοψε τη διαδοχή των δημοκρατικών κυβερνήσεων αναλαμβάνοντας να ...σώσει την πατρίδα από την κομμουνιστικήν λαίλαπα! Επτά χρόνια κράτησε αυτή η νοσηλεία της πατρίδας μέσα στον επανορθωτικό γύψο που τοποθετήθηκε στα πληγωμένα μέλη της, μέχρι την επιστροφή της κοινοβουλευτικής πολιτικής πραγματικότητας. Ας μη θυμηθούμε τώρα τι συνέπειες είχε το καθεστώς των συνταγματαρχών στην πορεία του ελληνικού τραγουδιού με την επιβολή της άτεγκτης λογοκρισίας, η οποία ανάγκασε πολλούς δημιουργούς είτε να σιωπήσουν, είτε να περάσουν τη δουλειά τους με πλάγιους τρόπους και με πολύ αλληγορικούς και υπαινικτικούς στίχους στα τραγούδια.
Ο Δισκοβόλος σήμερα, με αφορμή τη θλιβερή επέτειο, θα καταφύγει στην παρουσίαση ενός σπάνιου δίσκου με πατριωτικό περιεχόμενο. Πρόκειται για ένα 45άρι extended που εκδόθηκε λίγο πριν από την επιβολή της δικτατορίας, το 1966, από τις εκδόσεις της "Ζωής" με τέσσερα πατριωτικά τραγούδια ενταγμένα στον κύκλο "Τραγούδια  από τη ζωή και τη φύσι". Τα τραγούδια ερμηνεύει η ιστορική γυναικεία Χορωδία της Ευσεβείας υπό τη διεύθυνση της συνθέτιδος Ελένης Ν. Οικονομοπούλου, της οποίας ήδη φιλοξενούνται και άλλες εργασίες στο Δισκοβόλο. Τις θυμίζω: "Τα Θεοφάνεια" (1970), "Για του κόσμου την ειρήνη" (1980), "Χριστουγεννιάτικα τραγούδια" (1980).

Παρασκευή 19 Απριλίου 2019

Μίμης Πλέσσας, Δάκης: Το ωροσκόπιο της αγάπης (1970)

Ο Μίμης Πλέσσας (γενν. 1924) αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο για την ελληνική μουσική και μια πολυδιάσταση μουσική ιδοφυία που μπορεί να κινείται εξίσου αποτελεσματικά από το ελαφρό ή τη τζαζ μέχρι το έντεχνο ή ορθόδοξο λαϊκό τραγούδι και φυσικά την κινηματογραφική μουσική, όπου έχει καταθέσει δεκάδες ευφάνταστα και πλούσια σε μουσικές ιδέες soundtrack, ιδιαίτερα στη χρυσή εποχή του μιούζικαλ.
Ο δίσκος "Το ωροσκόπιο της αγάπης", που κυκλοφόρησε το 1970 από τη Minos, αποτελεί ένα πειστικό δείγμα για τη μουσική προσαρμοστικότητα του παραγωγικότατου συνθέτη. Πρόκειται για ένα ποπ άλμπουμ που κατά κάποιο τρόπο κωδικοποιεί δημιουργικά όλο το ελληνικό ποπ κίνημα της δεκαετίας του '60 με όχημα την εκφραστική φωνή του Δάκη, του οποίου αυτός είναι ο πρώτος προσωπικός δίσκος 33 στροφών. 
Ο δίσκος ανέδειξε μεγάλες επιτυχίες που επέβαλαν μεμιάς τον τραγουδιστή, ενώ κάποια από τα τραγούδια του δίσκου δεν έχουν χάσει ακόμη τη φρεσκάδα και τη δροσιά τους. Θυμίζω τα γνωστότερα: "Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά", "Στη σελίδα 18", "Κορίτσι στάσου να σου πω". Τους στίχους έγραψαν οι Άκος Δασκαλόπουλος, Σώτια Τσώτου, Δημήτρης Ιατρόπουλος, Λουκία Πλέσσα και Βεατρίκη Δαλαμάγκα.

Πέμπτη 18 Απριλίου 2019

Δάκης 100% (1975)

Ο Δάκης - πραγματικό όνομα Βρασίδας Χαραλαμπίδης - γεννήθηκε το 1943 στην Αίγυπτο και ήδη από το 1964 είχε ξεκινήσει τη δισκογραφική του καριέρα ως μέλος του νεανικού σχήματος Playboys με το σουξεδάκι "Deep in the Heart of Athens". Το 1968 αποφάσισε να πορευτεί πλέον ως σόλο τραγουδιστής της ποπ, όπου αναδείχθηκε στον κορυφαίο ίσως εκπρόσωπο της εγχώριας σκηνής για πολλά χρόνια σημειώνοντας πάμπολλες μεγάλες επιτυχίες ("Γεια σου, σ' ευχαριστώ", "Κορίτσι στάσου να σου πω", "Τόσα καλοκαίρια", "Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά", "Στη σελίδα 18", "Μαργαρίτα"). Ο Μίμης Πλέσσας στάθηκε ο κυριότερος τροφοδότης του ρεπερτορίου του.
Το 1975 κυκλοφόρησε από τη Minos το 5ο προσωπικό άλμπουμ του Δάκη με δώδεκα ετερόκλητα τραγουδάκια ανάλαφρου ύφους, ελληνικά και ξένα. Τα ελληνικά τραγούδια υπογράφουν οι Γιώργος Θεοδοσιάδης, Άκης Σκαμάγκας, Γιώργος Μανίκας, Λ. Καραντάνης και Νίκος Καρβέλας. Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο Κώστας Κλάβας με εξαίρεση τα δυο τραγούδια του Γιώργου Θεοδοσιάδη που τα φρόντισε ο ίδιος.

Τετάρτη 17 Απριλίου 2019

Σκοποί και Χοροί της Ανατολικής Κρήτης (1988)

Ο πρώτος "κρητικός" δίσκος των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης ήταν αφιερωμένος στην Κεντρική και Δυτική Κρήτη. Την ίδια χρονιά (1988) εκδόθηκε κι ένας δεύτερος δίσκος για την Κρήτη με τίτλο "Σκοποί και Χοροί της Ανατολικής Κρήτης", ο οποίος αυτή τη φορά περιλαμβάνει σύγχρονες ηχογραφήσεις χαρακτηριστικών μουσικών σκοπών που καλύπτουν την άλλη πλευρά του νησιού, από το Ηράκλειο μέχρι τη Σητεία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το μουσικό ύφος των δύο πλευρών του νησιού παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση. Στην ανατολική πλευρά κυριαρχεί το βιολί αντί της λύρας κι έτσι θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ύφος αυτής της περιοχής τείνει πολύ περισσότερο προς το κλασικό νησιώτικο με τους ανάλαφρους χορευτικούς ρυθμούς. Στο δίσκο λοιπόν καταγράφονται δέκα χαρακτηριστικά θέματα, ανάμεσα στα οποία δεσπόζουν οι περίφημες "κοντυλιές" και οι άλλες συνθέσεις του εμβληματικού βιολιστή της ανατολικής Κρήτης, του Στρατή Καλογερίδη (1883-1960), ο οποίος υπήρξε ο κύριος διαμορφωτής αυτού του μουσικού ηχοχρώματος.
Τα κομμάτια του δίσκου ερμηνεύουν δυο νεότεροι σπουδαίοι μουσικοί, ο Παντελής και ο Αντώνης Μπαριταντωνάκης. Ο πρώτος παίζει βιολί κι ο δεύτερος τον συνοδεύει με την κιθάρα του.
Η μουσική επιμέλεια και τα πολύ κατατοπιστικά κείμενα της έκδοσης επιμελήθηκε ο Γιώργος Αμαργιανάκης, ενώ τη γενική φροντίδα της εξαιρετικής έκδοσης έχει ο Νίκος Διονυσόπουλος.

Δευτέρα 15 Απριλίου 2019

Σκοποί και τραγούδια της Κρήτης (1988)

Από τη σειρά Ελληνική Παραδοσιακή Μουσική των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης οι δυο πρώτοι δίσκοι είναι αφιερωμένοι στην ανεξάντλητη και ολοζώντανη μουσική παράδοση της Κρήτης.
Συγκεκριμένα, ο πρώτος δίσκος περιλαμβάνει "Σκοπούς και τραγούδια της Κρήτης" και ειδικότερα της κεντροδυτικής πλευράς του νησιού, παρμένα από την περίφημη συλλογή Δ.Α. Νοτόπουλου, καθηγητή κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ, ο οποίος το 1952 έκανε μια επίσκεψη στην Ελλάδα περιδιαβαίνοντας διάφορες περιοχές του ελληνισμού και καταγράφοντας επιτόπου αυθεντικές ερμηνείες παραδοσιακών μας τραγουδιών.
Ο συγκεκριμένος δίσκος λοιπόν περιλαμβάνει μέρος του υλικού που κατέγραψε ο καθηγητής Νοτόπουλος το 1953 σε περιοχές της κεντρικής και δυτικής Κρήτης (από τα Ανώγεια μέχρι την Κίσσαμο). Συμμετέχουν πολυάριθμοι τραγουδιστάδες και λυράρηδες της εποχής: Ο Λευτέρης Ντουρουντάκης σαν τραγουδιστής. Ο λαουτιέρης Γιώργος Κουτσουρέλης. Ο Μανώλης Πασπαράκης, ο φημισμένος ''στραβός'' (τυφλός) λυράρης από τα Ανώγεια. Ο λυράρης Μιχάλης Παπαδάκης είναι ο περίφημος ''Πλακιανός'' στη μοναδική ίσως καταγραφή της τέχνης του. Ο Αντώνης Παπαδάκης ή Καρεκλάς παίζει την πασίγνωστη "σούστα" του, ενώ τραγουδά ο Γιάννης Μπερνιδάκης, ο ονομαστός Μπαξεβάνης. Συμμετέχουν επίσης πάμπολλοι άλλοι άσημοι Κρητικοί από διάφορες παρέες.
Δίσκος ντοκουμέντο λοιπόν με ιστορικής σημασίας ηχογραφήσεις σε μια άκρως επιμελημένη και υποδειγματική έκδοση υπό την επίβλεψη του μεθοδικού Νίκου Διονυσόπουλου.

Κυριακή 14 Απριλίου 2019

Έργα Κρητών Μελοποιών (1988)

Συνεχίζοντας το μικρό μου αφιέρωμα στην Κρητική μουσική σχολή, σας παρουσιάζω σήμερα μια διαφορετική εκδοχή της που ανήκει στο χώρο της λόγιας μουσικής και ειδικότερα της Βυζαντινής με έργα θρησκευτικού περιεχομένου που γράφτηκαν από δύο σημαντικές μορφές του συγκεκριμένου είδους.
Έχουμε λοιπόν πέντε Έργα Κρητών Μελοποιών γραμμένα για χορωδία και βασισμένα σε εκκλησιαστικά κείμενα. Οι μελοποιοί είναι δύο: Ο Γεώργιος ο Κρης (πέθ. 1815) και ο Νικόλαος Δασκαλάκης (1897-1988). Ο πρώτος μας δίνει τέσσερα έργα: Μια "Δοξολογία" (δημοσιεύτηκε μεταθανάτια το 1834), ένα "Κράτημα" (αυτό που αλλιώς ονομάζεται "τερέτισμα", δηλαδή ψαλμός χωρίς κείμενο, αλλά με "άσημες" συλλαβές), ένα "Καλοφωνικό ειρμό" ("Την δέησίν μου δέξαι") και το "Δύναμις του Τρισαγίου" που ακούγεται πριν από το Ευαγγέλιο.
Ο Νίκος Δασκαλάκης είναι ο συνθέτης μιας άγνωστης "Δοξολογίας" που την είχε μοιραστεί μόνο με φίλους του ιεροψάλτες, έργο φυσικά με πανηγυρικό τόνο.
Τα έργα ερμηνεύει κατανυκτικά η πολυμελής Δημοτική Βυζαντινή Χορωδία Ηρακλείου, η οποία ιδρύθηκε το 1986. Τη μουσική επιμέλεια και τα πολύ κατατοπιστικά κείμενα της έκδοσης υπογράφει ο Γεώργιος Αμαργιανάκης, ενώ τη γενική επιμέλεια έχει ο Νίκος Διονυσόπουλος, υπεύθυνος μιας σειράς εξαιρετικών δισκογραφικών εκδόσεων του Πανεπιστημίου Κρήτης, μεταξύ των οποίων τα τραγούδια της Μακεδονίας που ερμήνευσε η Ξανθίππη Καραθανάση και τα τραγούδια της Θράκης με τον Χρόνη Αηδονίδη.
Σημειώνω τέλος ότι η ηχογράφηση έχει γίνει τον Φεβρουάριο του 1988 στην ιστορική Μονή Αρκαδίου.

Σάββατο 13 Απριλίου 2019

Γιώργος Καλομοίρης: Τα μαντάτα (1980)

Μετά τον Κώστα Μουντάκη περνάμε σ' έναν άλλο σπουδαίο Κρητικό λυράρη, τον Γιώργο Καλομοίρη (1931-2019) απ' τα Ανώγεια, ο οποίος είχε μακρά παρουσία στη δισκογραφία υπηρετώντας πιστά τη μουσική παράδοση του τόπου του.
Το 1980 κυκλοφόρησε ο δίσκος του Γιώργου Καλομοίρη "Τα μαντάτα" από την ΕΜΙ σε παραγωγή του Στέλιου Αεράκη. Πρόκειται για μια χαρακτηριστική κρητική μουσική πανδαισία με τραγούδια που συνέθεσε και ερμηνεύει ο ίδιος, ενώ συμμετέχουν και οι  Μ. Κουμιωτάκης, Λ. Χαριτάκης και η Βασιλική Λαβίνα που εκείνη τη χρονιά παντρεύτηκε τον μεγάλο συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο. Δεν το αναφέρω τυχαία αυτό, αφού και ο Μαρκόπουλος δίνει το δικό του παρών σ' αυτό το δίσκο υπογράφοντας την ενορχήστρωση σε έξι τραγούδια.
Να προσθέσω ότι ο δίσκος κυκλοφόρησε λίγο μετά το θάνατο του μεγάλου Ανωγειανού βάρδου Νίκου Ξυλούρη και γιαυτό είναι αφιερωμένος στη μνήμη του.

Παρασκευή 12 Απριλίου 2019

Σίμων Καράς: Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου (1974)

Ο "Ακάθιστος Ύμνος" ("Τη Υπερμάχω στρατηγώ...") είναι ασφαλώς ένας από τους πλέον αγαπημένους ύμνους της χριστιανοσύνης, αφιερωμένος στην Παναγία και συνυφασμένος με τους λεγόμενους Χαιρετισμούς που τελούνται κάθε Παρασκευή επί πέντε εβδομάδες κατά την περίοδο της μεγάλης Σαρακοστής πριν από το Πάσχα. 
Πρόκειται για ένα εκκλησιαστικό "κοντάκιο" αποτελούμενο από ένα προοίμιο και 24 "οίκους", των οποίων η ακροστιχίδα ακολουθεί τη σειρά των 24 γραμμάτων του αλφαβήτου. Οι 24 αυτοί "οίκοι" ανά έξι ακούγονται στους τέσσερις πρώτους Χαιρετισμούς, ενώ την πέμπτη Παρασκευή - όπως απόψε - ακούγεται ολόκληρος ο "Ακάθιστος Ύμνος".
Ιστορικά η ονομασία του "Ακάθιστου Ύμνου" προήλθε από την ολονύκτια ευχαριστήρια μάζωξη των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης στο ναό της Παναγίας Βλαχερνών ψάλλοντας το "Υπερμάχω" μετά την αποτροπή της εκπόρθησής της από την πολιορκία των Περσών και Αβάρων εν έτει 626 επί αυτοκράτορα Ηρακλείου.
Σας παρουσιάζω λοιπόν σήμερα μια ιστορική έκδοση με μια σημαντική εκτέλεση του "Ακάθιστου Ύμνου" από τον μεγάλο θεράποντα της παραδοσιακής και εκκλησιαστικής μας μουσικής Σίμωνα Καρά (1905-1999), ο οποίος έχει επιμεληθεί και ψάλλει τον Ύμνο με τη συνοδεία της Χορωδίας του Συλλόγου προς διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής μας.
Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Πέμπτη 11 Απριλίου 2019

Κώστας Μουντάκης: Η Μάχη της Κρήτης (1970)

Έχουμε ξαναμιλήσει για τον Κρητικό λυράρη, τραγουδιστή και συνθέτη Κώστα Μουντάκη (1926-1991) με την παρουσίαση του δίσκου "Ο Πρωτομάστορας" (1981).
Επανέρχομαι σήμερα στον σπουδαίο αυτόν καλλιτέχνη με μια ακόμη ενδιαφέρουσα δουλειά του που εκδόθηκε το 1970 από τη Minos. Τίτλος της: "Η μάχη της Κρήτης". Το κείμενο και τα τραγούδια είναι προφανώς εμπνευσμένα από τη γερμανική επίθεση στην Κρήτη την άνοιξη του 1941.
Για την ακρίβεια ο τίτλος αυτός καλύπτει το έργο της μίας πλευράς του δίσκου, ενώ στην άλλη πλευρά έχουμε το έργο "Κρητικά νάκλια", δηλαδή ένα είδος εύθυμων διηγήσεων και διαλόγων με ανεκδοτολογικό περιεχόμενο που διανθίζονται με μουσική και τραγούδια. 
Όλα τα κείμενα και τη μουσική έγραψε φυσικά ο Μουντάκης, ο οποίος παίζει λύρα και τραγουδά συνοδευόμενος από φίλους του και χορωδία. Στο λαούτο επικεφαλής είναι ο Γιάννης Μαρκογιαννάκης.

Τετάρτη 10 Απριλίου 2019

Τώνης Μαρούδας: Μεγάλε μου έρωτα (1988)

Ολοκληρώνω σήμερα το μικρό αυτό αφιέρωμα στον κορυφαίο ερμηνευτή του ελαφρού τραγουδιού Τώνη Μαρούδα (1920-1988) με μια άκρως ενδιαφέρουσα αφιερωματική συλλογή που ανθολογεί μερικές από τις καλύτερες στιγμές της μακρόχρονης καριέρας του και ειδικότερα από την εποχή της συνεργασίας του με την Columbia που ξεκίνησε το 1946 με το υπέροχο τραγούδι του Μιχάλη Σουγιούλ "Λίγες καρδιές αγαπούνε".
Το άλμπουμ έχει τίτλο "Μεγάλε μου έρωτα" και περιλαμβάνει 24 τραγούδια μοιρασμένα σε δύο δίσκους. Κυκλοφόρησε τη χρονιά του πρόωρου θανάτου του τραγουδιστή. Όλες οι ηχογραφήσεις είναι αυθεντικές στην πρώτη τους εκτέλεση και καλύπτουν το χρονικό διάστημα 1946-1961. Νοσταλγικές μελωδίες σε ποικίλους ρυθμούς, όπως βαλς, ταγκό, ρούμπα, χαμπανέρα, καντάδα, σουίνγκ και άλλα. Τα υπογράφουν στιβαροί δημιουργοί, Έλληνες (Μ. Σουγιούλ, Γ. Μουζάκης, Τ. Μωράκης) και ξένοι από το διεθνές ρεπερτόριο της εποχής. Μαζί με τον Τώνη Μαρούδα σε αρκετά τραγούδια συμμετέχουν και μερικά από τα δημοφιλή τρίο του καιρού, όπως το Τρίο Μπελκάντο, το Τρίο Κιτάρα και το Αθηναϊκό Τρίο. Ο ίδιος ο τραγουδιστής σε κάμποσα τραγούδια εμφανίζεται και ως συνθέτης, όπως στο πολύ όμορφο "Και η βάρκα γύρισε μόνη".

Παρασκευή 5 Απριλίου 2019

Τώνης Μαρούδας: 30 Χρόνια, Νο.2 (1976)

Άλλος ένας δίσκος - πορτρέτο του υπέροχου ελαφρού τραγουδιστή Τώνη Μαρούδα που εκδόθηκε από την ΕΜΙ το 1976 με τίτλο "30 Χρόνια" και αριθμό 2, μιας και ήδη είχε εκδοθεί το 1969 ο πρώτος δίσκος της ίδιας σειράς με τον αριθμό 1.
Και πάλι έχουμε μια ανθολόγηση από εκλεκτές στιγμές του τραγουδιστή παρμένες αυτή τη φορά από παλιά 45άρια. Ανάμεσά τους και μερικές από τις γνωστότερες επιτυχίες του, όπως τα πολυτραγουδισμένα "Μένω σε κάποια γειτονιά" του Λυκούργου Μαρκέα, "Κάπου υπάρχει η αγάπη μου" του Μάνου Χατζιδάκι, "Σου σφυρίζω" του Γιώργου Μουζάκη και "Αστέρι αστεράκι" του Μίμη Πλέσσα. Μαζί τους και μερικά ακόμη όμορφα τραγούδια των Μίμη Κατριβάνου, Ιωάννη Φερμάνογλου και Τάκη Παναγόπουλου. Σε κάποια τραγούδια τον συνοδεύει ως δεύτερη φωνή η Τζένη Βάνου.

Πέμπτη 4 Απριλίου 2019

Τώνης Μαρούδας: 30 Χρόνια, Νο.1 (1969)

Ο Τώνης Μαρούδας γεννήθηκε το 1920 στην Πάτρα και πέθανε στην Αθήνα το 1988. Χωρίς αμφιβολία υπήρξε ένας από τους κορυφαίους ερμηνευτές του "ελαφρού" τραγουδιού, πλάι στον Φώτη Πολυμέρη, τον Νίκο Γούναρη, τον Σώτο Παναγόπουλο και μερικούς ακόμη. Προσωπικά μάλιστα τον κατατάσσω στην πρώτη θέση από άποψη φωνητικού ηχοχρώματος, αλλά και ρεπερτορίου. Ξεκίνησε το 1937 και είχε μια πλούσια διαδρομή επί τρεις περίπου δεκαετίες. Σημαντικός σταθμός στην καριέρα του ήταν η συνάντησή του με τη Σοφία Λόρεν το 1957, όταν ερμήνευσαν μαζί το διάσημο τραγούδι του Τάκη Μωράκη "Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη" για την ταινία "Το παιδί και το δελφίνι". Αυτό του άνοιξε το δρόμο για μια διεθνή καριέρα και μια μεγάλη σειρά διεθνών εμφανίσεων στα μεγαλύτερα μουσικά κέντρα του κόσμου.
Ο δίσκος "30 Χρόνια" εκδόθηκε από την Columbia το 1969 και είναι ουσιαστικά ο πρώτος μεγάλος προσωπικός του δίσκος. Περιλαμβάνει δώδεκα επιλεγμένες στιγμές από την πολύχρονη καριέρα του σε δεύτερη εκτέλεση με την ενορχηστρωτική επιμέλεια του Γεράσιμου Λαβράνου. Αγαπημένες μελωδίες που κάποτε τραγουδήθηκαν πολύ, γραμμένες από εκλεκτούς δημιουργούς, όπως ο Μιχάλης Σουγιούλ, ο Γιώργος Μουζάκης, ο Ανδρέας Χατζηαποστόλου, ο Ηρακλής Θεοφανίδης, ο Κώστας Καπνίσης, ο Μανώλης Χιώτης, ο Λυκούργος Μαρκέας και άλλοι.

Τρίτη 2 Απριλίου 2019

Μαριάνθη Κεφάλα: Νύχτα ονειρομάνα (1986)

Η Μαριάνθη Κεφάλα αποτελεί εμβληματική μορφή της νυχτερινής Θεσσαλονίκης από τα χρόνια του '70 και δώθε, μια καθαρά λαϊκή ερμηνεύτρια με φανατικό κοινό και πλούσια δισκογραφία. Ξεκίνησε ως ερμηνεύτρια ρεμπέτικων τραγουδιών στη δισκογραφία και στις ζωντανές της εμφανίσεις, αλλά συνέχισε κυρίως στο πεδίο του λαϊκού τραγουδιού της νύχτας και της πίστας, όπου πραγματικά διέπρεψε, χωρίς πάντως να διστάζει να ρίχνει κλεφτές ματιές και προς τη μεριά του "έντεχνου" και ελαφρολαϊκού.
Ο δίσκος "Νύχτα ονειρομάνα" είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό δείγμα των επιλογών της. Εκδόθηκε το 1986 από τη Vasipap και περιλαμβάνει 14 τραγούδια σε δεύτερη εκτέλεση εντελώς ετερόκλητης προέλευσης. Τα περισσότερα υπογράφονται από καθαρόαιμους λαϊκούς δημιουργούς, όπως ο Γιώργος Ζαμπέτας, ο Γιώργος Μητσάκης, ο Νίκος Δαλέζιος, ο Σταύρος Τζουανάκος, ο Βασίλης Βασιλειάδης, ο Χρήστος Νικολόπουλος και άλλοι. Μαζί τους όμως συνυπάρχουν και πολύ γνωστά τραγούδια της άλλης όχθης, όπως του Μίμη Πλέσσα, του Κώστα Χατζή, του Γιώργου Χατζηνάσιου και του Μάριου Τόκα. Μια χαρά τα καταφέρνει και στα δυο πεδία. Αν κάτι μ' ενοχλεί από το δίσκο είναι η ενορχήστρωση που υπηρετεί καθαρά και σκόπιμα τους εμπορικούς προσανατολισμούς και τις επαγγελματικές ανάγκες της τραγουδίστριας απέναντι στο συγκεκριμένο κοινό της.

Δευτέρα 1 Απριλίου 2019

H Madonna τραγουδάει Μίκη Θεοδωράκη (ανέκδοτη ηχογράφηση)

Ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης ευτύχησε στην μακρόχρονη διαδρομή του στη μουσική να συναντηθεί με πολλά μεγάλα μεγέθη του τραγουδιού από το διεθνές στερέωμα από τα πρώτα χρόνια της ενασχόλησής του με το τραγούδι, κάπου στα τέλη της δεκαετίας του '50, μέχρι και τα πιο πρόσφατα. Και ποιος δε θυμάται την υπέροχη ερμηνεία της Edith Piaf στη γαλλική εκδοχή της "Όμορφης πόλης" ή τους Beatles να τραγουδούν το "Αν θυμηθείς τ' όνειρό μου" ή τη Milva να ηχογραφεί ένα ολόκληρο άλμπουμ με τραγούδια του Μίκη;
Είμαι σίγουρος όμως πως ελάχιστοι γνωρίζουν ότι στα τέλη του '70 η διάσημη σήμερα ποπ τραγουδίστρια Madonna, στις πρώτες απόπειρές της να χτίσει την καριέρα της, δοκίμασε τη φωνή της σε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη εντυπωσιασμένη από μια συναυλία του συνθέτη στη Νέα Υόρκη, όπου παρακολούθησε την ολοκληρωμένη βερσιόν του "Canto General". Επέλεξε λοιπόν μερικές μελωδίες του Μίκη και έκανε μια σειρά δοκιμαστικών ηχογραφήσεων που δυστυχώς ποτέ δεν πέρασαν στην επίσημη δισκογραφία, αλλά ευτυχώς διασώθηκαν έστω και σ' αυτή την πειραματική μορφή αναδεικνύοντας μια θαυμάσια ερμηνεία των σπάνιων μελωδιών του συνθέτη από την εκκολαπτόμενη ντίβα!