Σάββατο 11 Απριλίου 2020

Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος: Τα παράλογα (1976)

Την ίδια χρονιά που εκδόθηκε από την Columbia η "Αθανασία", κυκλοφόρησε και ο κύκλος τραγουδιών "Τα παράλογα", ένα έργο που δίχως δεύτερη σκέψη τοποθετείται στις κορυφαίες κατακτήσεις της ελληνικής δισκογραφίας και στην πρώτη πεντάδα των έργων του Μάνου Χατζιδάκι, μαζί με τους "Όρνιθες", τον "Μεγάλο Ερωτικό", το "Χαμόγελο της Τζοκόντας" και τη "Μυθολογία"
Το έργο φέρει τον αριθμό καταλόγου 32 στην επίσημη εργογραφία του συνθέτη και χαρακτηρίζεται από τον ίδιο ως "Μουσική και τραγούδια της φθοράς και του ονείρου". Εκδόθηκε το 1976 από τη Lyra (Notos), όπου ο Μάνος Χατζιδάκις βρήκε φιλόξενη στέγη αμέσως μετά την επιστροφή του από την Αμερική, καταθέτοντας μερικά από τα πιο ξεχωριστά του έργα, όπως ο "Μεγάλος Ερωτικός" (1972), "Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης" (1974), "Τα πέριξ" (1974), "Sweet Movie" (1974), "Οι γειτονιές του φεγγαριού" 1977), "Χωρίον ο Πόθος" (1977), "Για την Ελένη" (1978) και "Η εποχή της Μελισσάνθης" (1980).
Με "Τα παράλογα" ο συνθέτης συνεχίζει την "έντεχνη" μουσική του αναζήτηση στους δρόμους που ξεκίνησε με τον "Μεγάλο Ερωτικό" πατώντας πάνω στη στέρεη ποιητική γραφή του Νίκου Γκάτσου που εδώ βρίσκεται σε κατάσταση οιστρηλατημένης έμπνευσης με στίχους υψηλών ποιητικών πτήσεων σε ετερόκλητα πεδία ιστορικής και ψυχικής αναδίφησης, με αναφορές στα γερμανικά πρότυπα ενός Μπρεχτ, αλλά και στις αντίστοιχες μουσικές κατακτήσεις ενός Κουρτ Βάιλ ή ενός Χανς Άισλερ. Άλλωστε ο δίσκος περιλαμβάνει κι ένα αυθεντικό ποιητικό κατάλοιπο της νεανικής δραστηριότητας του Γκάτσου, το "Ιππότης και ο θάνατος", γραμμένο στα χρόνια της γερμανικής κατοχής με καταγγελτική διάθεση για τη χιτλερική παράνοια, στο περιθώριο της "Αμοργού", μαζί με την οποία εκδόθηκε αργότερα σε βιβλίο.
Το έργο δομείται σε εναλλαγή τραγουδιστικών και οργανικών μερών, για να καταλήξει σε ένα μακροσκελές πεζοτράγουδο θεατρικού μονολόγου ιστορικής αφήγησης με επιτηδευμένη καθαρεύουσα που διαμορφώνει εμφανώς μια ευφυέστατη παρωδία με το χαρακτηριστικό τίτλο "Ελλαδογραφία" και με την απολύτως αντιτραγουδιστική ερμηνεία του Μίκη Θεοδωράκη εν είδει εκφοράς ευαγγελικού κειμένου με τη συμμετοχή μικρών παρέμβλητων χορωδιακών.
Για την ερμηνεία αυτού του "παράλογου" υλικού ο συνθέτης διάλεξε έναν εντυπωσιακά ετερόκλητο μουσικό θίασο! Βασική ερμηνεύτρια η στιβαρή Μαρία Φαραντούρη, η οποία εγκαινιάζει έτσι επίσημα την παρασπονδία της από τη στενή συμπόρευσή της με τον Μίκη, μια παρασπονδία ωστόσο άκρως δημιουργική και με πολύ σπουδαία συνέχεια τα κατοπινά χρόνια. Εδώ ο Χατζιδάκις αξιοποιεί στο έπακρο τις μεγάλες ερμηνευτικές της δυνατότητες, οι οποίες πράγματι φτάνουν σε ζηλευτά επίπεδα με αριστουργηματικά τραγούδια, όπως "Ο εφιάλτης της Περσεφόνης" ή "Οι χρησμοί της Σίβυλλας". Δίπλα της ο Μελίνα Μερκούρη στην πανέξυπνη σάτιρα "Η προσευχή της παρθένου" και δίπλα στη Μελίνα ο Διονύσης Σαββόπουλος ερμηνεύοντας μαζί της το ακραία σουρρεαλιστικό "Άλογο του Ομέρ Βρυώνη"! Τέλος, ο νεαρότατος νεοφώτιστος του μουσικού χώρου Ηλίας Λιούγκος ερμηνεύει το υψηλών ερμηνευτικών απαιτήσεων μελοποιημένο ποίημα "Ο ιππότης και ο θάνατος". Και φυσικά ο Μίκης που προαναφέραμε.

Το έργο υπηρετούν με την υψηλή τους τέχνη σπουδαίοι μουσικοί, σταθεροί επί χρόνια συνεργάτες του συνθέτη, όπως ο Δημήτρης Βράσκος στο βιολί, ο Νίκος Γκίνος στο κλαρίνο, ο Βαγγέλης Σκούρας στο κόρνο, ο Σωκράτης Άνθης στο τρομπόνι, ο Βασίλης Τενίδης και ο Γεράσιμος Πυλαρινός στην κιθάρα, ο Παντελής Δεσποτίδης στο λαούτο, η Αλίκη Κρίθαρη στην άρπα και ο Ανδρέας Ροδουσάκης στο κοντραμπάσο. Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε ο Αλέξης Κυριτσόπουλος.

(c) Lyra (Notos) | 1976 | πηγή: d58/tzil.

Δεν υπάρχουν σχόλια: