Μάνος Χατζιδάκις: Ο Μεγάλος Ερωτικός (1972)

Το 1972, μετά από πολύχρονη απουσία εκτός Ελλάδας και παραμονή στην Αμερική, ο Μάνος Χατζιδάκις επιστρέφει στα πάτρια εγκαινιάζοντας μια νέα δημιουργική φάση στο συνθετικό του έργο, την 5η, όπως ο ίδιος λέει, με έναν κύκλο τραγουδιών που, παρά την αρχικά χλιαρή υποδοχή, έμελλε να καταγραφεί στο πέρασμα του χρόνου ως η σημαντικότερη δισκογραφική του κατάθεση κι ένας από τους κορυφαίους δίσκους συνολικά της ελληνικής μουσικής. 

Πρόκειται φυσικά για τον "Μεγάλο Ερωτικό", έργο με αριθμό καταλόγου 30, έναν κύκλο 11 έντεχνων τραγουδιών βασισμένων σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη (1911-1996), Κωνσταντίνου Καβάφη (1863-1933), Μυρτιώτισσας (1881-1968), Γεώργιου Σαραντάρη (1908-1941), Νίκου Γκάτσου (1911-1992), Διονυσίου Σολωμού (1798-1857), Σαπφώς (περ.630-580 π.Χ.), Παντελή Πρεβελάκη (1909-1986), Γεώργιου Χορτάτζη (16ος αι.) και Σολομώντα (10ος αι. π.Χ.). Κοινό στοιχείων όλων των ποιημάτων (που καλύπτουν μια ποιητική διαδρομή κάπου 3.000 χρόνων!) είναι η αναφορά στον έρωτα, απ' όπου αντλήθηκε και ο πρωτότυπος και άκρως ποιητικός τίτλος. 

Με το έργο αυτό ο συνθέτης κάνει μια εντυπωσιακή μουσική πρόταση για την κατεύθυνση που έπρεπε ν' ακολουθήσει το λεγόμενο έντεχνο τραγούδι, απαλλαγμένο πια από τη δυναστική παρουσία του μπουζουκιού μέσα από νέους συνδυασμούς εγχόρδων και νυκτών οργάνων που δημιουργούν καινούργια και συναρπαστικά ηχοχρώματα. Πρόκειται για μια πρόταση "δύσκολη" για τα ανεξοικείωτα αφτιά των απλών ακροατών και γιαυτό θα χρειαστεί να μεσολαβήσουν αρκετά χρόνια μαζί με τη σταθερή εμμονή του συνθέτη σ' αυτή την αισθητική γραμμή, ώσπου να εμπεδωθεί αυτός ο ήχος και ν' αποκτήσει σταθερό και ένθερμο ακροατήριο.
Η Φλέρυ Νταντωνάκη με τον υπέροχο εκφραστικό λυρισμό της ξεχωριστής φωνής της και τη φόρτιση μιας παγκόσμιας μουσικής γλώσσας που κουβαλούσε από την ως τότε καλλιτεχνική της διαδρομή, καθώς και ο αναδυόμενος εγχώριος ροκ (αρχικά) τραγουδιστής Δημήτρης Ψαριανός με το χαρακτηριστικό ελεγειακό τρέμουλο στη φωνή του, κλήθηκαν να γίνουν οι ιδανικοί μεσολαβητές αυτού του ακριβού υλικού ανάμεσα στον εμπνευσμένο δημιουργό και τον αιφνιδιασμένο ακροατή, για να του χαρίσουν μια από τις πολυτιμότερες ακρώρειες του νεότερου πολιτισμού μας. Η φωνή τους ταυτίστηκε αναπόφευκτα με την αξεπέραστη σαγήνη αυτών των μελωδιών, ώστε στη συνέχεια κανείς από τους δυο τους να μη μπορέσει να ξεπεράσει αυτό το βάρος. 

Στην ψηφιακή δισκογραφημένη του εκδοχή το έργο συνοδεύεται από μια μεταγενέστερη σύνθεση του Μάνου Χατζιδάκι, τον σύντομο κύκλο τραγουδιών "Χωρίον ο Πόθος" που καταγράφεται επίσημα ως έργο 34 και χρονολογείται στα 1977. Βασίζεται σε στίχους της Αγαθής Δημητρούκα, του Μίνου Αργυράκη και του συνθέτη κι ερμηνεύεται από τον καθαρά χατζιδακικό τραγουδιστή Ευτύχιο Χατζηττοφή. Μουσικά κινείται σε ανάλογο κλίμα με τον "Μεγάλο Ερωτικό", χωρίς πάντως να φτάνει στο ίδιο ύψος.

Ενορχήστρωση, διεύθυνση ορχήστρας & χορωδίας: Μάνος Χατζιδάκις
Διδασκαλία χορωδίας: Έλλη Νικολαΐδη
Εξώφυλλο: Γιάννης Μόραλης
Βιολί & μαντολίνο: Δημήτρης Βράσκος
Κοντραμπάσο: Ανδρέας Ροδουσάκης, Νίκος Τσεσμελής
Κιθάρα: Δημήτρης Φάμπας, Βασίλης Τενίδης
Άρπα: Χρόνης Σοφράς
Βιολοντσέλο: Γιώργος Κατσικάκης
Πιάνο: Λευτέρης Ψωμιάδης, Χάρης Ανδρεάδης
Λαούτο: Παντελής Δεσποτίδης

(c) CD | NOTOS/LYRA | 1972/1977 | Ψηφιακές επανεκδόσεις: 1998/2008