Δυο ανέκδοτα ποιήματα του Νίκου Δόικου κι ένα μικρό σχόλιο

                           Η τελευταία έφοδος

                     Μιαν αυγή
                     Καβάλα σε κόκκινες φτερωτές πινελιές
                     Ψηλά θα συναχτούμε στις κρυφές σπηλιές
                     Πιο νέοι κι απ’ τα παιδιά μας
                     Με των παιδιών μας τον ξενιτεμό σημαία
                     Με της δικαίας οργής τα λάβαρα
                     Να ξεσηκώνουν τον Βαρδάρη
                     Και θα ριχτούμε στις ανήλιες κατηφόρες -
                     Μαζί με όλα τού δάσους μας τ’ αγρίμια
                     Τ’ αγριολούλουδα των μυστικών τους όρθρων
                     Αγνή πατρώα φιλοκαλία φυλακισμένη -
                     Ως ασυγκράτητη γαλάζια φάλαγγα
                     Για να γκρεμίσουμε τον κόσμο τον παλιό
                     Τον σκαρωμένο με μυθεύματα και μίσος
                     Ρίχνοντας όλα τα κουφάρια στην πυρά  
                     Τα ψεύτικα τούς άπληστους τις αλυσίδες
                     Να λιώσουνε της πλάνης οι αντηρίδες
                     Και πάνω στη πυρακτωμένη λάβα
                     Να περπατήσει ο νόστος των παιδιών μας
                     Ο Νέος Κόσμος της Χαράς
                     Κι ο αναστενάρης θάνατός μας.
    

                     Όνειρο V       

                     Λιγότερα πράγματα
                     Λιγότερα τάγματα
                     Λιγότερα κλάματα
                     Λιγότερα τραύματα
                     Λιγότερα φράγματα
                     Λιγότερα θαύματα
                     Περσότερα νάματα.

                     Λιγότερα χρήματα
                     Λιγότερα λύματα
                     Λιγότερα βλήματα
                     Λιγότερα θύματα
                     Λιγότερα ιδρύματα
                     Λιγότερα κρίματα
                     Περσότερα ποιήματα. 


Τα δυο «λάσια»* ανέκδοτα ποιήματα του Νίκου Δόικου

Υπάρχουν περιπτώσεις που το ποιητικό παρελθόν δεν παραμένει νεκρό σε κάποιο φιλολογικό μουσείο, αλλά ενεργοποιείται κάτω από την πίεση αντίξοων κοινωνικοπολιτικών και οικονομικών καταστάσεων, για να συγκροτήσει δυνάμεις αντίστασης, ρήξης και ανατροπής.

Τα δύο ανέκδοτα ποιήματα του Νίκου Δόικου με τον τίτλο «Η τελευταία έφοδος» και «Όνειρο V», τα οποία είναι σαφώς ένα κάλεσμα επαναστατικής αντίδρασης ενάντια  στις αδιέξοδες ασκήσεις επί χάρτου που θολώνουν την προοπτική αντιμετώπισης της παρούσας οικονομικής κρίσης, φαίνεται να συνομιλούν με το ποιητικό παρελθόν. Ο ποιητής, σηκώνοντας το βάρος μιας μεγάλης δοκιμασίας, μας παραπέμπει σε μιαν εξαίρεση του κανόνα της ποίησης του μεσοπολέμου, στα «αρσενικά» ποιήματα του Κώστα Βάρναλη. Αυτά, προβάλλοντας το ξεκίνημα νέων αγώνων ως τη μόνη διέξοδο από την τότε δραματική κατάσταση της Ελλάδας (μικρασιατική καταστροφή, ενταφιασμός της Μεγάλης Ιδέας, προσφυγιά, οικονομική καταστροφή της χώρας), κατέδειξαν μιαν καινούργια δυναμική, η οποία αντιμάχονταν την απαισιοδοξία, το αίσθημα της παρακμής και τις αυτοκαταστροφικές τάσεις της σχολής του Καρυωτακισμού.

Σήμερα, κατ’ αναλογία, σε μια χώρα που κλυδωνίζεται από μιαν πολύπλευρη και πρωτόγνωρη κρίση και όπου η πλειοψηφία των ποιητών, σαρκάζοντας μελαγχολικά την κατάρρευση μιας κοινωνίας, αποφεύγει να αναμετρηθεί με τις ψευδαισθήσεις της, ο Νίκος Δόικος, κάνοντας άλλη μια χειρονομία προς τον αναγνώστη, του χαρίζει δύο «λάσια» (αντρικά, αρρενωπά) ποιήματα. Ο ποιητής, χωρίς να προσφεύγει σε περιπλανήσεις στους ασφοδελούς λειμώνες και στις πεισιθανάτιες νότες της καρυωτακικής χρωστικής, η οποία άρχισε δυστυχώς να διαχέεται ξανά στην Ελληνική κοινωνία, φαίνεται να αποτελεί και αυτός μια από τις ποιητικές εξαιρέσεις που υποδεικνύει με «Την τελευταία έφοδο» - σημειωτέον ότι αυτή προβάλλεται και ως η τελευταία μας ευκαιρία - μορφές πάλης που θα δώσουν ελπίδα και όραμα, ώστε να εκπληρωθεί το «Όνειρο V». Ίσως η πρόταση του Νίκου Δόικου να είναι η πιο αναγκαία στην παρούσα οδυνηρή συγκυρία, καθώς τα περισσότερα πονήματα της «ποίησης της κρίσης» δε μιλάνε ευθέως για αυτήν, ούτε καταγράφουν μιαν άμεση αντίδραση σ’ αυτήν. Πιθανόν πολλοί από τους ποιητές αυτής της γενιάς, προσβλέποντας μέσω του διαδικτύου σε ένα παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό, πιστεύουν ότι δε χρειάζεται να ανήκουν σε μιαν Ελληνική ποίηση, η οποία, ανάγοντας την πράξη της δημιουργίας σε επανάσταση, φιλοδοξεί να αφουγκραστεί τον άνθρωπο και τις αγωνίες του.

Αυτό που υπαινίσσονται, λοιπόν, τα δύο ανέκδοτα ποιήματα του Νίκου Δόικου είναι ότι η τέχνη μπορεί να κάνει επανάσταση χωρίς να πάψει να είναι τέχνη και ιδιαίτερα όταν είναι επιτακτική ανάγκη «να περπατήσει ο νόστος των παιδιών μας», τα οποία περιπλανώμενα σήμερα σε ξένους τόπους, βιώνουν τη δική τους οδύσσεια.

Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Αλεξάνδρα Πάντσου

* Το επίθετο "λάσιος –ια –ιον"  είναι ομηρικό και σημαίνει δασύτριχος, τριχωτός, αρρενωπός, αλλά στην μεταφορική του σημασία αντρικός, αντρίκιος. ["Παφλαγόνων δ’ ηγείτο Πυλαιμένεος, λάσιον κήρ", Στους Παφλαγόνες αρχηγός ήταν ο Πυλαιμένης με την αντρίκια καρδιά] (Ιλιάδα, Β 851)