Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2021

Μάνος Χατζιδάκις: Δεκαπέντε Εσπερινοί (1964)

Εσπερινός σημαίνει ευλάβεια Ήλιου, καθώς γυρίζει ευαίσθητος μέσα στην πόλη, γεμάτος από τις αναμνήσεις των ετών, που τέλος γέρνει στο πλάι ν' αποκοιμηθεί αφήνοντας τριγύρω του ηχώ φωτός, αποκαλυπτικές διαθέσεις και μια λεπτότατη ευωδιά αγάπης. Με Δεκαπέντε Εσπερινούς συλλέγω τη σκορπισμένη ευαισθησία μου και σας την παραδίδω έτσι όπως γεννήθηκε, στ' αληθινό της βάθρο, εκεί που οι έμποροι δε θα μπορούν να της χαλάν την όψη... 
                                                                      ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ

Δεκαπέντε μελωδίες και τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι από το θέατρο και τον κινηματογράφο, από τη "Στέλλα" (1955) ως την "Οδό Ονείρων" (1962), παιγμένα σε καθαρή οργανική μορφή για κουιντέτο οργάνων που περιλαμβάνει πιάνο, δύο κιθάρες, άρπα και κοντραμπάσο, είναι το υλικό του δίσκου "Δεκαπέντε Εσπερινοί" που εκδόθηκε από την Columbia το 1964, αν και η πρώτη του κυκλοφορία φαίνεται πως έγινε στην Αμερική την ίδια χρονιά από τη Philips (Peters International).
Θεσπέσιες μελωδίες σε καθαρή μορφή, δίχως ορχηστρικά ή φωνητικά φτιασίδια, αναδεικνύουν την αστείρευτη και βαθιά μελωδική φύση του συνθέτη. Έργο οριακό για την ελληνική δισκογραφία, χωρίς καμία εμπορική σκοπιμότητα, που ωστόσο παραμένει διαχρονικά αγαπημένο και δε χάνει ούτε στο ελάχιστο τη φρεσκάδα και γοητεία του. Αποτέλεσε μάλιστα και το προφανές πρότυπο του συνθέτη Γιάννη Σπανού που λίγο αργότερα ηχογράφησε τις δικές του μελωδίες με τον ίδιο οργανικό συνδυασμό.
Ο Μάνος Χατζιδάκις, λες και ήθελε να ξορκίσει το βάρος που τον βασάνιζε από την ανεξέλεγκτη επιτυχία των "Παιδιών του Πειραιά" που του είχαν χαρίσει τρία χρόνια νωρίτερα το όσκαρ και τον έκαναν διάσημο, φρόντισε να βάλει αυτό ακριβώς το τραγούδι πρώτο πρώτο στο δίσκο διαγράφοντας αποφασιστικά τον οικείο χρωματισμό του μπουζουκιού με τα ευγενικά ηχοχρώματα του πιάνου και των εγχόρδων της νέας εκδοχής κι επαναφέροντας έτσι τη μελωδία στο βάρος που πραγματικά της αναλογούσε. Κι αν ίσως σας ξενίζει αυτό που λέω, προσπαθήστε να αποκωδικοποιήσετε τη φράση του ίδιου του συνθέτη στο παραπάνω σημείωμα "...σας την παραδίδω έτσι όπως γεννήθηκε, στ΄αληθινό της βάθρο, εκεί που οι έμποροι δε θα μπορούν να της χαλάν την όψη..."!
Τα υπόλοιπα θέματα προέρχονται κυρίως από το θέατρο, αλλά και από ανεξάρτητα τραγούδια. Από το έργο "Απόψε αυτοσχεδιάζουμε" (1961) ο συνθέτης φρόντισε να συμπεριλάβει και τα τρία τραγούδια ("Ο ταχυδρόμος πέθανε", "Το μαντολίνο", "Η πέτρα") και μάλιστα όλα μαζί στη σειρά πριν από το φινάλε με το γλυκύτατο "Τριαντάφυλλο" από το θεατρικό "Δόνα Ροζίτα" (1959) του Λόρκα.
Ο ίδιος ο συνθέτης παίζει πιάνο μ' αυτόν τον απάμιλλο και άμεσα αναγνωρίσιμο τρόπο. Δίπλα του τέσσερις εξαίσιοι μουσικοί: Οι κορυφαίοι κιθαριστές Γεράσιμος Μηλιαρέσης και Δημήτρης Φάμπας, η Αλίκη Κρίθαρη στην άρπα και ο Ανδρέας Ροδουσάκης στο κοντραμπάσο. Ένας μνημειώδης δίσκος κι ένα πολύτιμο πετράδι στο θησαυροφυλάκιο του ελληνικού τραγουδιού.

Θυμίζω ότι το 1983 ο Τάσος Καρακατσάνης ενορχήστρωσε τριάντα μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι δίνοντας έτσι τα "30 Νυχτερινά" ως μια συνέχεια των Δεκαπέντε Εσπερινών, ενώ το 1997 ο Γιώργος Κατσαρός μας έδωσε τη δική του οπτική στα χατζιδακικά τραγούδια με τα "Δεκαπέντε Εαρινά".

(c) LP | Columbia | 1964 | Πηγή: d58

Δεν υπάρχουν σχόλια: