Μάνος Χατζιδάκις: Όρνιθες (1965)

Το 1959 αποτελεί μια οριακή στιγμή για τη συνθετική πορεία του Μάνου Χατζιδάκι. Εκείνη τη χρονιά ο μεγάλος συνθέτης βρέθηκε και πάλι δίπλα στον κορυφαίο θεατράνθρωπο Κάρολo Κουν για μια από τις πιο ιστορικές θεατρικές παραστάσεις που ανέβηκαν ποτέ σε ελληνική σκηνή. 

Αναφέρομαι βέβαια στους "Όρνιθες", την κλασική ουτοπική κωμωδία του Αριστοφάνη που παρουσιάστηκε στα Μεγάλα Διονύσια το 414 π.Χ. αποσπώντας το 2ο βραβείο. Η παράσταση του Θεάτρου Τέχνης ανέβηκε στις 29 Αυγούστου 1959 σε σκηνοθεσία φυσικά του Καρόλου Κουν και σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη πάνω στην ευρηματική μετάφραση του Βασίλη Ρώτα που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από το συντηρητικό κατεστημένο της εποχής λόγω των τολμηρών αναγωγών κωμικών στοιχείων του αρχαίου κειμένου στη σύγχρονη πραγματικότητα με αιχμηρές αναφορές στο χώρο της εκκλησίας, αντιδράσεις που έφτασαν ως το ακραίο γεγονός της διακοπής της παράστασης από τον τότε υπουργό προεδρίας Κωνσταντίνο Τσάτσο! Ανάμεσα στους εξοργισμένους θεατές ήταν κι ο μετέπειτα γνωστός θεατρικός κριτικός Κώστας Γεωργουσόπουλος, δεδηλωμένος οπαδός της σχολής Ροντήρη που αντιστρατεύονταν τη δραματική αντίληψη του Καρόλου Κουν! Νεανικές επιπολαιότητες!

Πέρα από αυτά τα μίζερα και δυσάρεστα πάντως, η παράσταση, που αργότερα έτσι κι αλλιώς ξανανέβηκε, διέθετε όλα τα χαρακτηριστικά μιας μεγάλης θεατρικής δημιουργίας, αλλά κι ένα επιπλέον ακαταμάχητο προσόν: Την αριστουργηματική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Ένας απίστευτος μουσικός κατακλυσμός με συναρπαστικές μελωδίες (το τραγούδι "Ω, καλή μου ξανθιά" δύσκολα μπορεί να αφήσει ασυγκίνητο οποιονδήποτε ακροατή!), χειμαρρώδεις χορευτικούς ρυθμούς, εμπνευσμένα οργανικά ιντερμέδια συμφωνικών αποχρώσεων, όλα ιδανικά εναρμονισμένα σε ένα εξαίσιο σύνολο που τολμώ να χαρακτηρίσω ως την κορυφαία στιγμή της ελληνικής μουσικής δημιουργίας του 20ου αιώνα τουλάχιστον στο επίπεδο της επίσημης δισκογραφίας! Ειδικά εκείνο το πολυσύνθετο μέρος της "Παρόδου" με την πλημμυρίδα μουσικών θεμάτων που έχουν στριμωχθεί μέσα σε μόλις επτά λεπτά, είναι μια ανυπέρβλητη στιγμή μουσικής έμπνευσης και ανάτασης που δε βρίσκω ανάλογή της σε άλλο έργο της μουσικής μας φιλολογίας.

Το έργο δισκογραφήθηκε δυο φορές σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Η πρώτη με ερμηνευτή τον Γιώργο Μούτσιο σε μορφή καντάτας κυκλοφόρησε από τη Philips, αλλά η τελική μορφή του έργου διαμορφώθηκε το 1964 με προορισμό την παρουσίασή του την επόμενη χρονιά στην Όπερα των Βερυξελλών από τα Μπαλέτα του Μορίς Μπεζάρ. 

Αυτή είναι και η επίσημη και τελική εκδοχή του έργου που πέρασε και στη δισκογραφία με ερμηνευτές τον Γιώργο Μούτσιο, τον Σπύρο Σακκά, την Ευγενία Συριώτη και την Αγγελική Ραβανοπούλου. Παίζει η Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών υπό τη διεύθυνση του συνθέτη και συμμετέχουν η Μικτή Χορωδία του Φεστιβάλ Αθηνών που διευθύνει η Έλλη Νικολαΐδου και η Παιδική Χορωδία των Ανακτόρων που διευθύνει ο Στέφανος Βασιλειάδης. 

(c) 2LP | Columbia | 1965 | Πηγή: d58