Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2025

100 Χρόνια Μάνος Χατζιδάκις: ΙΙΙ. Οι κύκλοι τραγουδιών (1965-1996)

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '60 ο Μάνος Χατζιδάκις είχε αφιερώσει σχεδόν αποκλειστικά το δημιουργικό του οίστρο στη μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, φροντίζοντας πάντως να εμπλουτίζει τις συνθέσεις του με μπόλικα τραγούδια. Από τα μέσα ωστόσο της ίδιας δεκαετίας άρχισε να παρουσιάζει συγκροτημένους κύκλους τραγουδιών προορισμένους αποκλειστικά για τη δισκογραφία, χωρίς να εξυπηρετούν πλέον σκηνικές υποχρεώσεις. 
Η αρχή έγινε το 1965 με τον κύκλο Μυθολογία βασισμένο στην εμπνευσμένη ποιητική στιχουργική του Νίκου Γκάτσου, με το οποίο τις επόμενες δεκαετίες ο συνθέτης θα χτίσει ένα κολοσσιαίο έργο στη συγκεκριμένη φόρμα. Η δεύτερη εργασία του σ' αυτό το πεδίο ήρθε στα χρόνια της Αμερικής με τον αγγλόφωνο κύκλο τραγουδιών Reflections (1970) που ερμήνευσε το νεανικό ροκ σχήμα New York Rock & Roll Ensemble. Την ίδια περίοδο και εν απουσία του συνθέτη εκδόθηκαν δύο όμορφοι κύκλοι και πάλι σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, πρώτα η Επιστροφή (1970) με ενορχήστρωση του Δήμου Μούτση κι αμέσως μετά το Της γης το χρυσάφι (1971) με ενορχήστρωση του Γιάννη Σπανού. 
Επιστρέφοντας πια το 1972 οριστικά στην Ελλάδα ο Μάνος Χατζιδάκις παρουσίασε την κορυφαία δουλειά του στη φόρμα του τραγουδιού, τον κύκλο μελοποιημένης ποίησης Ο Μεγάλος Ερωτικός, με τον οποίο σύστησε στο ελληνικό κοινό τη σπουδαία ερμηνεύτρια Φλέρυ Νταντωνάκη. Δυο χρόνια αργότερα μας έδωσε τον σημαντικό κύκλο Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης, ενώ το 1976 είχαμε διπλή δισκογραφική δουλειά, δυο υψηλής έμπνευσης κύκλους τραγουδιών σε στίχους και πάλι του Νίκου Γκάτσου, τον «λαϊκό» κύκλο Αθανασία και τον «έντεχνο» Τα παράλογα. Στο δεύτερο από τους κύκλους αυτούς ο συνθέτης χρησιμοποίησε μεταξύ άλλων ως ερμηνευτή τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ εγκαινίασε και τη μακρόχρονη συνεργασία του με τη Μαρία Φαραντούρη, με τη φωνή της οποίας θα μας δώσει το 1980 το εμβληματικό έργο Η εποχή της Μελισσάνθης, αφού λίγο νωρίτερα είχε παρουσιάσει τον κύκλο Για την Ελένη στην πρώτη του εκδοχή, μιας και το έργο επανακυκλοφόρησε το 1985 σε νέα ενορχήστρωση και διαφορετικό ερμηνευτή. Μέσα στη δεκαετία του '80 είχαμε ακόμη τέσσερις πρωτότυπες δουλειές του συνθέτη, τους κύκλους Μπαλάντες της Οδού Αθηνάς (1983), Σκοτεινή μητέρα (1986), Χειμωνιάτικος ήλιος (1986/87) και Οι μύθοι μιας γυναίκας (1988). 
Η τελευταία πρωτότυπη δουλειά του συνθέτη στη φόρμα του τραγουδιού που αποτέλεσε και το κύκνειο συνθετικό του άσμα ήταν ο κύκλος Τα τραγούδια της αμαρτίας (1996) σε ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Το έργο αυτό κυκλοφόρησε δύο χρόνια μετά το θάνατο του συνθέτη, ο οποίος δεν πρόλαβε να τον επεξεργαστεί οριστικά και να τον ενορχηστρώσει και γιαυτό ηχογραφήθηκε στη λιτή φόρμα για φωνή και πιάνο με τη Ντόρα Μπακοπούλου στο πιάνο.
Η συγκεκριμένη ανθολογία σχηματίστηκε από χαρακτηριστικά τραγούδια όλων αυτών των ολοκληρωμένων κύκλων τραγουδιών του συνθέτη, όλα στην πρώτη τους εκτέλεση. Έχουν σταχυολογηθεί 24 τραγούδια από 17 κύκλους που κυκλοφόρησαν κατά το διάστημα 1965-1996. Τραγουδούν κατά χρονολογική σειρά οι: Γιώργος Ρωμανός, New York Rock & Roll Ensemble, Δήμητρα Γαλάνη, Μανώλης Μητσιάς, Φλέρυ Νταντωνάκη, Δημήτρης Ψαριανός, Γιάννης Δημητράς, Ευτύχιος Χατζηττοφής, Μαρία Φαραντούρη, Στέλιος Μαρκετάκης, Βασίλης Λέκκας, Νένα Βενετσάνου, Νάνα Μούσχουρη και Ανδρέας Καρακότας.


(c) Minos-EMI, Warner Music, Lyra, Philips, Σείριος | 1965-1996 | Πηγή: d58

Δεν υπάρχουν σχόλια: