Σκηνική δισκογραφία | Μάνος Χατζιδάκις: Ποτέ την Κυριακή (1960)

Έχουμε μιλήσει πολλές φορές για την κινηματογραφική δουλειά του Μάνου Χατζιδάκι, η οποία μάλιστα στα πρώτα χρόνια του '60 έφτασε σε απίστευτα μεγέθη παραγωγικότητας με έξι ή επτά ταινίες κάθε χρόνο! 

Ωστόσο μία χρονιά ήταν εκείνη που σημάδεψε ανεξίτηλα την κινηματογραφική του καριέρα. Ήταν το έτος 1960 και η ταινία "Ποτέ την Κυριακή" (Never on Sunday) που έφεραν τον απόλυτη καταξίωση του συνθέτη στο παγκόσμιο στερέωμα, η οποία επισφραγίστηκε με το βραβείο oscar τραγουδιού που κέρδισε το 1961 για την ξεχωριστή αυτή ταινία που έγραψε και σκηνοθέτησε ο μεγάλος σκηνοθέτης Jules Dassin για λογαριασμό της αμερικανικής εταιρείας United Artists με απόλυτη πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη σε ένα ρόλο που μοιάζει να της ταιριάζει απόλυτα. Είναι ο ρόλος μιας γυναίκας ελεύθερης από ηθικούς φραγμούς στις ερωτικές της σχέσεις που έρχεται να ολοκληρώσει κατά κάποιο τρόπο την πρώτη διεθνή κινηματογραφική φιγούρα που πλάσαρε η μεγάλη ηθοποιός με την ταινία "Στέλλα" (1955) του Μιχάλη Κακογιάννη, μέσω της οποίας άλλωστε γνωρίστηκε και παντρεύτηκε με τον εξόριστο σκηνοθέτη - θύμα του μισαλλόδοξου μακαρθισμού στις αρχές του '50 στην Αμερική, που ανάγκασε τον Ντασέν να συνεχίσει την καριέρα του στην Ευρώπη και να φτάσει έτσι και στην Ελλάδα, όπου τελικά θα εγκατασταθεί μόνιμα ως το θάνατό του. 

Η ταινία "Ποτέ την Κυριακή" πρωτοπαίχτηκε στο Λονδίνο στις 18 Νοεμβρίου 1960 κι αμέσως μετά στην Αθήνα, όπου έκοψε στην πρώτη της προβολή 184.524 εισιτήρια που την κατέταξαν στην 3η θέση από τις 58 ταινίες της χρονιάς. Δίπλα στη Μελίνα πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν ο Γιώργος Φούντας, ο Ζιλ Ντασέν, ο Τίτος Βανδής, η Δέσπω Διαμαντίδου, ο Θανάσης Βέγγος, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ και πολλοί άλλοι. Μάλιστα η ταινία συμμετείχε την ίδια χρονιά και στο διεθνές φεστιβάλ των Καννών, όπου η Μελίνα μοιράστηκε το πρώτο βραβείο με τη Ζαν Μορό. Το πάρτι που οργανώθηκε στις Κάννες με αφορμή την προβολή της ταινίας έμεινε στην ιστορία κυρίως για το απίστευτο σόου που προσέφερε στο ξένο κοινό ο Γιώργος Ζαμπέτας με το μπουζούκι του!

Φτάνουμε έτσι στη μουσική της ταινίας που υπογράφεται από τον μεγάλο Έλληνα συνθέτη Μάνο Χατζιδάκι και του αποφέρει το όσκαρ τραγουδιού, το οποίο έγινε και η αφορμή μια αξιόλογης καριέρας του συνθέτη στο Χόλιγουντ, όπου τα επόμενα χρόνια ήταν περιζήτητος. Ο συνθέτης, σύμφωνα με την επιθυμία του σκηνοθέτη, έγραψε ένα βασικό θέμα σε ρυθμό χασάπικο με τίτλο "Τα παιδιά του Πειραιά", το οποίο τραγουδούσε περιπαθητικά η Μελίνα έχοντας για φόντο στο δωμάτιο, όπου δεχόταν καθημερινά - ποτέ όμως την Κυριακή - τους εραστές της, μια μεγάλη αφίσα με τους ποδοσφαιρικούς αστέρες του Ολυμπιακού εκείνης της εποχής! Το τραγούδι γνώρισε μιαν απρόσμενη επιτυχία που το μετέτρεψε σε παγκόσμιο σουξέ στα πέρατα του πλανήτη γνωρίζοντας εκατοντάδες επανεκτελέσεις σε όλες τις γλώσσες του κόσμου! Μέχρι και κλάξον για τα αυτοκίνητα έγινε! Αλλά όλη αυτή η ακραία αντίδραση του κοινού φαίνεται πως ενόχλησε τον συνθέτη σε βαθμό που έφτασε να αρνηθεί την παραλαβή του όσκαρ υποστηρίζοντας ότι ένα απλό τραγουδάκι με φολκλορικά χαρακτηριστικά επισκίασε όλο το υπόλοιπο έργο του που ήταν πολύ σημαντικότερο!

Πάντως το soundtrack περιλαμβάνει πολλές ωραίες στιγμές, κυρίως οργανικά και αυτοσχεδιαστικά θέματα με πρωταγωνιστή το μπουζούκι του Γιώργου Ζαμπέτα, αλλά και τη λατέρνα, ενώ ακούγονται και κάποιες παλιότερες μελωδίες του συνθέτη σε οργανική μορφή ("Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι","Έγινε παρεξήγηση"). Ακούγεται επίσης το χιουμοριστικό ζεϊμπέκικο "Οι χαρές της Ίλυα" ερμηνευμένο από τον Τίτο Βανδή. Όλοι οι στίχοι ανήκουν στον συνθέτη.

Επισημαίνω ότι στο τέλος του 1966 το έργο διασκευάστηκε σε μορφή μιούζικαλ με τίτλο "Illya Darling" για το Broadway της Νέας Υόρκης με πρωταγωνιστρια πάλι τη Μελίνα και συμπρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο, αλλά η παράσταση είχε άδοξο τέλος, όταν μερικούς μήνες αργότερα έγινε το πραξικόπημα των συνταγματαρχών στην Ελλάδα και η Μελίνα αποφάσισε να εγκαταλείψει την υποκριτική και να αφιερώσει τη δραστηριότητά της στην προβολή της πολιτικής εκτροπής της χώρας της στο διεθνές κοινό και στον αγώνα για την επαναφορά της δημοκρατίας.

(c) LP | UA / Lyra (Minerva) | 1960 | Πηγή: d58