Σκηνική δισκογραφία | Σταύρος Ξαρχάκος: Κόκκινα φανάρια (1962-1963)

Το 1962 ένας άγνωστος νεαρός συνθέτης εισβάλλει δυναμικά στο μουσικό προσκήνιο διεκδικώντας το δικό του χώρο ανάμεσα στους δυο Διόσκουρους του τραγουδιού μας, τον Μίκη και το Μάνο, που ήδη από τα αμέσως προηγούμενα χρόνια έχτιζαν μεθοδικά το ισχυρά θεμέλια του λεγόμενου "έντεχνου" τραγουδιού. 

Φυσικά αναφέρομαι στον Σταύρο Ξαρχάκο που αμέσως εδραιώθηκε ως ο τρίτος πυλώνας της μουσικής μας λίγο πριν προστεθεί σ' αυτή την ιδιοφυή παρέα και ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Την πρώτη κιόλας χρονιά του ο Σταύρος Ξαρχάκος έγραψε δυο πολύ όμορφα soundtrack για τις ταινίες "Ταξίδι" και "Τρίτος δρόμος" που του άνοιγαν το δρόμο για μια λαμπρή καριέρα στο συγκεκριμένο πεδίο. 

Αλλά την ίδια χρονιά η παρουσία του σημαδεύτηκε με μια ακόμη πιο σημαντική στιγμή, καθώς έγραψε τη μουσική για την ιστορική θεατρική παράσταση "Κόκκινα φανάρια" βασισμένη σε κείμενο του Αλέκου Γαλανού που σκηνοθέτησε ο Αλέξης Δαμιανός κι ανέβηκε στο Θέατρο Πορεία τον Μάρτη του 1962 με πρωταγωνιστές τους: Θόδωρο Έξαρχο, Νίκο Μπιρμπίλη, Κούλα Αγαγιώτου, Κατερίνα Χέλμη, Μαίρη Χρονοπούλου, Βούλα Χαριλάου και Αλέξη Δαμιανό. Ο Ξαρχάκος έγραψε μια υπέροχη σειρά μελωδικών θεμάτων και μαζί δυο καθαρόαιμα λαϊκά τραγούδια ("Κόκκινα φανάρια", "Τι να την κάνεις τη ζωή") σε στίχους του Αλέκου Γαλανού που ερμήνευσε έξοχα η Πόλυ Πάνου.

Η παράσταση γνώρισε μεγάλη επιτυχία και συνέχισε για τρία χρόνια να παίζεται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η επιτυχία αυτή οδήγησε την επόμενη χρονιά και στο γύρισμα της ομώνυμης ταινίας σε σκηνοθεσία του Βασίλη Γεωργιάδη με πρωταγωνιστές τη Τζένη Καρέζη, τον Μάνο Κατράκη, τον Γιώργο Φούντα, τη Μαίρη Χρονοπούλου, τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, τη Δέσπω Διαμαντίδου, την Κατερίνα Χέλμη, τον Νότη Περγιάλη, την Αλεξάνδρα Λαδικού και τον Φαίδωνα Γεωργίτση. Η ταινία γνώρισε τεράστια εμπορική επιτυχία κόβοντας 473.686 εισιτήρια στην πρώτη της προβολή, ενώ είχε την τύχη να συμπεριληφθεί και στις υποψηφιότητες για όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας (έχασε το βραβείο από τον Φελλίνι!) και παράλληλα να παιχτεί με επιτυχία και στις Κάννες!

Ο Σταύρος Ξαρχάκος και πάλι ανέλαβε τη μουσική επένδυση βρίσκοντας την ευκαιρία να προεκτείνει τις αρχικές του ιδέες που κατέθεσε στη θεατρική εκδοχή κι έτσι μας έδωσε ένα αριστουργηματικό soundtrack με μοναδικής ομορφιάς μελωδικά θέματα, αλλά και καθαρές λαϊκές στιγμές που χρωματίζονται με αδρές πινελιές από το μπουζούκι του Γιώργου Ζαμπέτα. Μάλιστα ο συνθέτης πρόσθεσε και τέσσερα καινούργια τραγούδια βασισμένα σε στίχους του πρωτοεμφανιζόμενου τότε Λευτέρη Παπαδόπουλου. Και τι τραγούδια! Δυο από αυτά ("Άπονη ζωή", "Φτωχολογιά"), σφραγισμένα με τη μνημειώδη ερμηνεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση, αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους όχι μόνο της τραγουδοποιίας του Ξαρχάκου, αλλά και ολόκληρου ελληνικού τραγουδιού διαχρονικά. Το τρίτο τραγούδι ("Παράπονο") με την ελεγειακή ερμηνεία της Τζένης Καρέζη διακρίνεται για το βαθύ λυρισμό του, ενώ το θεατρικoύ ύφους τραγούδι "Κόκκινα φανάρια" (διαφορετικό από το ομώνυμο τραγούδι της θεατρικής παράστασης) ερμηνεύει σπαρακτικά η Κατερίνα Χέλμη στο φινάλε της ταινίας.

Το μουσικό αυτό υλικό αποτέλεσε και το περιεχόμενο του πρώτου δίσκου 33 στροφών του Σταύρου Ξαρχάκου που κυκλοφόρησε το 1963 από την Columbia, ενώ παράλληλα είχαν κυκλοφορήσει σε extended δισκάκι 45 στροφών και τα βασικά θέματα της θεατρικής παράστασης, για να ενσωματωθούν όλα μαζί σε μια εξαιρετική συγκεντρωτική έκδοση με προηγμένη ψηφιακή επεξεργασία το 2005 (μαζί με μέρος της μουσικής από την ταινία "Λόλα" (1964).

(c) CD | EMI Columbia | 1963 | Remaster επανέκδοση: 2005 | Πηγή: d58