Σκηνική δισκογραφία | Μάνος Χατζιδάκις: Πορνογραφία (1982)

Το 1982 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τον Μάνο Χατζιδάκι, καθώς την εξουσία ασκούσε πλέον το ΠΑΣΟΚ κι ο ίδιος είχε χάσει τη θέση του στο Τρίτο Πρόγραμμα, όπου για πολλά χρόνια είχε μεγαλουργήσει με την ισχυρή υποστήριξη του φίλου του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Την ίδια εποχή βρέθηκε στο στόχαστρο του τύπου μετά από δικά του επιθετικά σχόλια για "κιτρινισμό" κι όλο αυτό στη συνέχεια πήρε τεράστιες διαστάσεις με την περίφημη διαμάχη του με την εφημερίδα Αυριανή. 

Μέσα σ' αυτό λοιπόν το εχθρικό πλαίσιο ήταν προδιαγεγραμμένη η τύχη μιας νέας προσπάθειας του συνθέτη να ανεβάσει μια μεγάλη μουσικοθεατρική παράσταση στα πρότυπα της "Οδού Ονείρων" που τότε συμπλήρωνε τα είκοσι χρόνια (από το καλοκαίρι του 1962). Πρόκειται βέβαια για την περίφημη "Πορνογραφία", έργο σε μορφή επιθεώρησης με θεατρικά νούμερα και πολλή μουσική και τραγούδια ερμηνευμένα από μεγάλη ορχήστρα, χορωδία και σόλο φωνές, όλα καθοδηγούμενα από τον συνθέτη, ο οποίος ανέλαβε ακόμη και τη σκηνοθεσία. Τα κείμενα έγραψαν οι Άρης Δαβαράκης, Μιχάλης Παπαγγελής, Δημήτρης Ρίζος και άλλοι, ενώ στίχους έγραψε κυρίως ο Νίκος Γκάτσος. Στη σκηνή κυριαρχούσε η εμβληματική φιγούρα της Σαπφώς Νοταρά και δίπλα της μια σειρά νέων και άσημων τότε ηθοποιών, όπως ο Χρήστος Ευθυμίου, η Μαρία Κανελλοπούλου, ο Σπύρος Μπιμπίλας, ο Χάρης Ρώμας και ο Κωνσταντίνος Τζούμας, ενώ τα τραγούδια ερμήνευαν επί σκηνής η Μαίρη Δαλάκου, ο Ηλίας Λιούγκος, η Γιάννα Κατσαγιώργη και η Μαριάννα Ευστρατίου. Στο δίσκο βέβαια προστέθηκαν ο Βασίλης Λέκκας και η Έλλη Πασπαλά.

Το μουσικό υλικό της παράστασης (και του δίσκου) ήταν εξαιρετικό, με θαυμάσιες μουσικές ιδέες που συχνά παρέπεμπαν σε κλασικά πρότυπα, όπως ο Ερίκ Σατί, ενώ μεταξύ των εμπνευσμένων τραγουδιών ακούγονταν η ωραία μελωδία του "Έλα σε μένα" και η εντυπωσιακή και πολυτραγουδισμένη έκτοτε "Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων" σε στίχους του Άρη Δαβαράκη που δεν ήταν πάντως πρωτότυπη σύνθεση, αλλά παλιότερο αγγλόφωνο τραγούδι του συνθέτη από την ταινία "The Martlet's Tale" (1970).

Δυστυχώς η παράσταση, παρά τη μεγάλη της προετοιμασία και τη διαφήμιση και παρά το εξαιρετικό μουσικό της υλικό, δεν κατάφερε να μακροημερεύσει και κατέληξε σε εμπορικό φιάσκο. Ίσως ήταν μοιραίο κιόλας, από τη στιγμή που η επίσημη πρεμιέρα της δόθηκε στο Θέατρο Σούπερ Σταρ στις 17 Οκτωβρίου 1982, λίγο πριν ξημερώσει δηλαδή η μέρα της πρώτης επετείου του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία! Έμοιαζε σαν ανοιχτή πρόκληση αυτό, παρόλο που μάλλον ήταν τυχαίο. Ο τύπος της εποχής υποδέχθηκε με χυδαίους χαρακτηρισμούς το ομολογουμένως τολμηρό περιεχόμενο της παράστασης, η οποία μετά από τρεις εβδομάδες κατέβασε την αυλαία κόβοντας οριστικά από κει και πέρα τη διάθεση του συνθέτη για ανάλογα διαβήματα. Μας έμεινε πάντως το ακριβό μουσικό υλικό αυτής της δουλειάς που αποδεικνύει με τον πιο αποστομωτικό τρόπο την αστείρευτη έμπνευση του συνθέτη που στη συνέχεια θα διοχετευτεί σε πολύ αξιόλογους κύκλους τραγουδιών (Οι μπαλάντες της Οδού Αθηνάς, Χειμωνιάτικος ήλιος, Σκοτεινή μητέρα, Οι μύθοι μιας γυναίκας), αλλά και σε μνημειώδεις δημόσιες παρουσιάσεις των τραγουδιών του (Ρωμαϊκή Αγορά, Λαϊκή Αγορά).

(c) CD | Minos | 1982 | Πηγή: d58