Zoltán Kodály: Hary Janos, Dances (Eugene Ormandy)

O Zoltán Kodály [Ζόλταν Κοντάγι] (1882-1967) υπήρξε μια πολύπλευρη προσωπικότητα των Ουγγρικών γραμμάτων και τεχνών. Διακρίθηκε ως συνθέτης, μουσικοπαιδαγωγός, εθνομουσικολόγος, φιλόσοφος και πολιτικός. Θεωρείται η τρίτη μεγαλύτερη φυσιογνωμία που ανέδειξε η ουγγρική μουσική μετά τον Φραντς Λιστ και τον Μπέλα Μπάρτοκ.
Στο μουσικό του έργο ξεχωριστή θέση κατέχει η λαϊκή όπερα Hary Janos σε λιμπρέτο των Μπέλα Παουλίνι και Ζολτ Χαρσάνι, η οποία βασίζεται στο επικό ποίημα του Γιάνος Γκαράι Ο βετεράνος. Ο ήρωας της όπερας είναι ο Χάρι Γιάνος, ένας απόστρατος αξιωματικός, ο οποίος συχνάζει στο πανδοχείο του χωριού του και διασκεδάζει τους θαμώνες με τα κατορθώματά του στα πεδία των μαχών και τους έρωτές του με τις κυρίες της καλής κοινωνίας της Βιέννης, αποκυήματα και τα δύο της αχαλίνωτης φαντασίας του. Η πρεμιέρα της όπερας δόθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1926 στη Βουδαπέστη. Λίγο αργότερα ο Κοντάγι απομόνωσε τα πιο ενδιαφέροντα ορχηστρικά μέρη της όπερας και τα παρουσίασε ως Σουίτα Χάρι Γιάνος, στις 15 Δεκεμβρίου του 1927 στη Νέα Υόρκη.
Εξίσου δημοφιλείς και πολυδισκογραφημένοι είναι και οι ουγγρικοί χοροί του Κοντάγι γραμμένοι σε μορφή ραψωδίας, γνωστοί ως Χοροί της Γκαλάντα και Χοροί του Μάροσεκ, με μελωδίες που αντλούνται από την ουγγρική λαϊκή παράδοση.
Η συγκεκριμένη έκδοση αποτυπώνει την καλύτερη ίσως εκτέλεση των τριών έργων σε ένα από τα παλιά κι αγαπημένα μου βινύλια. Ο μεγάλος Ούγγρος αρχιμουσικός Eugene Ormandy, o oποίος έζησε κυρίως στην Αμερική, διευθύνει εδώ υποδειγματικά την Ορχήστρα της Φιλαδέλφειας. Οι ηχογραφήσεις έγιναν το 1961 και 1962.

LP | CBS | 1983 | Flac | Full Covers

Ο ΔΙΣΚΟΣ

Μουσικές επιλογές

Η σονάτα του σεληνόφωτος (1985)

Ποίηση: Γιάννης Ρίτσος

Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος

Ερμηνεία: Φραγκίσκος Βουτσίνος

Δίσκος: Αντιθέσεις (1985)

Ανέκδοτα κινηματογραφικά τραγούδια του Γιώργου Κριμιζάκη

Ιδού άλλο ένα ανέκδοτο soundtrack με πολύ ενδιαφέρον, αφού είναι πλημμυρισμένο από άγνωστα λαϊκά τραγούδια, τα οποία δεν ευτύχησαν να πάρουν το δρόμο της δισκογραφίας. 

Πρόκειται για το ελληνικό μελό "Αγάπησα μια άγνωστη" παραγωγής 1970 σε σκηνοθεσία και σενάριο Παύλου Παρασχάκη με πρωταγωνιστές τους Νίκο Δαδινόπουλο και Σοφία Ρούμπου. 

Το κύριο ενδιαφέρον της ταινίας είναι τα τραγούδια που ακούγονται. Συνολικά οκτώ! Συνθέτης ο Γιώργος Κριμιζάκης. Οι στίχοι ανήκουν στην πολυγραφότατη Σώτια Τσώτου. Τα ερμηνεύει ο Νίκος Δαδινόπουλος, o οποίος για άλλη μια φορά υποδύεται τον τραγουδιστή. 

Η έκπληξη όμως είναι η παρουσία της υπέροχης Καίτης Χωματά που ερμηνεύει δύο τραγούδια. 

Βεβαίως δε μιλούμε για τίποτε αριστουργήματα, όμως όλα τα τραγούδια της ταινίας ακούγονται ευχάριστα και ερμηνεύονται αξιοπρεπώς από τον πρωταγωνιστή. Άγνωστο γιατί δεν αξιοποιήθηκαν δισκογραφικά. 

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΑ

Evangelos & Liza Play the Romantics (EMI, 1974)

Ένα από τα διασημότερα κιθαριστικά δίδυμα αποτελούν οι Έλληνες σολίστ της κλασικής κιθάρας Ευάγγελος Ασημακόπουλος και Λίζα Ζώη, ζευγάρι αχώριστο στη ζωή και στη σκηνή, αμφότεροι γεννημένοι το 1940 και από τα μέσα της δεκαετίας του '60 παρόντες στα μουσικά πράγματα με τεράστιο αριθμό διεθνών ρετιτάλ. Έχουν συμπράξει επίσης με διάσημες συμφωνικές ορχήστρες, ενώ αρκετοί σύγχρονοι συνθέτες τους έχουν αφιερώσει έργα τους γραμμένα ειδικά γι' αυτούς. 

Ο συγκεκριμένος δίσκος εκδόθηκε από το κλασικό τμήμα της μεγάλης εταιρίας ΕΜΙ το 1974 και καλύπτει ένα χαρακτηριστικό κομμάτι του ρομαντικού κιθαριστικού ρεπερτορίου με επίκεντρο βέβαια την ισπανική σχολή. Ερμηνεύονται κομμάτια - άλλα πρωτότυπα κι άλλα διασκευασμένα - των Chopin, Soler, Sor, Albeniz, De Falla και Granados. Απολαυστικό ακρόαμα.

EMI Classics | 1974 

Ανέκδοτα κινηματογραφικά τραγούδια του Λουκιανού Κηλαηδόνη

Mικρή, αλλά ιδιαίτερα αξιόλογη είναι η κινηματογραφική μουσική του Λουκιανού Κηλαηδόνη, μιας και η υπογραφή του συνδέεται με δυο σημαντικές ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου, τον "Θίασο" (1975) και τους "Κυνηγούς" (1977). 

Νωρίτερα πάντως, το 1972, γυρίστηκε η ταινία "Κατηγορώ τη ζωή" σε σκηνοθεσία Παύλου Παρασχάκη, στην οποία ακούγονται τραγούδια του Κηλαηδόνη, αν και η υπόλοιπη μουσική υπόκρουση της ταινίας υπογράφεται από τον Χρήστο Μουραμπά. 
Συγκεκριμένα, ακούγονται δυο γνωστά τραγούδια από τη θεατρική παραγωγή και τον αντίστοιχο δίσκο του 1970 "Η πόλη μας", δηλαδή το "Νανούρισμα" και η "Παγίδα", τα οποία αρχικά είχε ερμηνεύσει η Βίκυ Μοσχολιού, ενώ στην ταινία τα ερμηνεύει η Ελένη Ροδά. 

 Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι στην ταινία ακούγονται και άλλα δυο ανέκδοτα και άγνωστα τραγούδια του συνθέτη με τίτλους (υποθετικούς) "Ν' αγαπηθούνε δεν μπορούνε" και "Ό,τι αγαπήσαμε" σε στίχους Κώστα Κινδύνη με ερμηνευτή τον Νίκο Δαδινόπουλο. Η μελωδία μάλιστα του τελευταίου σε οργανική μορφή ακούγεται και στην έναρξη της ταινίας με την προβολή των τίτλων.

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΑ

Γιάννης Μαρκόπουλος: Εντεύθεν (2015)

Ο μεγάλος συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος ξανά στο προσκήνιο! Μπορεί να ενοχλεί κάποιες φορές ο παρορμητικός του χαρακτήρας και κάποιες παραδοξολογίες που κατά καιρούς δηλώνει, ωστόσο κανείς δεν μπορεί στα σοβαρά να αμφισβητήσει την ανυπολόγιστης αξίας μουσική παρακαταθήκη που αφήνει στον νεοελληνικό μουσικό πολιτισμό μας, ιδιαίτερα με τα αριστουργήματα που κατέθεσε στη δεκαετία του '70 ("Χρονικό", "Ιθαγένεια", "Θητεία").
Και σήμερα, 55 χρόνια από το πρώτο του φανέρωμα στο τραγούδι, παραμένει πάντα ενεργός κι έτοιμος να μας προσφέρει τις καινούργιες μουσικές του ιδέες μέσα από έναν σημαντικό κύκλο τραγουδιών που μόλις κυκλοφόρησε και τιτλοφορείται "Εντεύθεν". Μεσολάβησαν 11 χρόνια από την προηγούμενη δισκογραφική του δουλειά, τον "Ταχύτατο Λούη" (2004). Γράφονται βέβαια δεξιά κι αριστερά διάφορες ανακρίβειες για 20χρονη απουσία του συνθέτη, είτε για να δοθεί έμφαση στη νέα κυκλοφορία, είτε από προφανή άγνοια! Πάντως είναι πολύ σημαντικό που στα 76 του ο Μαρκόπουλος εξακολουθεί να έχει την έμπνευσή του σε εγρήγορση. Ο ίδιος μάλιστα έγραψε και τους περισσότερους στίχους σ' αυτή τη δουλειά, όπου βρίσκουμε επίσης μελοποιημένα ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη ("Λυπημένη"), του Βύρωνα Λεοντάρη και του Γιώργου Βολουδάκη, καθώς και στίχους του Γιώργου Σκούρτη και του Πόλυ Κυριακού.
Κοινός θεματικός θεματικός άξονας που διατρέχει όλα τα τραγούδια είναι η αναφορά στην πατρίδα και στη σκληρή συγκυρία που διέρχεται. Λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος: «Ο δίσκος αυτός έχει και μία πολιτική, άγρια ουσία, ότι αντέχουμε και ότι η αγάπη δεν είναι ψευδαίσθηση». Η μουσική πάντως κινείται σε χαμηλούς τόνους με ελεγχόμενες εξάρσεις, ενώ η ορχήστρα εκπέμπει τα γνώριμα ηχοχρώματα του συνθέτη.
Βασικός ερμηνευτής του έργου είναι ο Γιώργος Νταλάρας με μια μεστή και ώριμη ερμηνεία. Το εναρκτήριο τραγούδι με τον συμβολικό τίτλο "Ό,τι αλλάζει να τ' αντέξεις" είναι ίσως ό,τι καλύτερο ακούσαμε τη φετινή χρονιά. Συμμετέχουν ο Vassilikos, η Athena Andreadis, η Δάφνη Ζουρνατζή και ο Δήμος Αναστασιάδης. Συμμετέχουν επίσης η Χορωδία Fons Musicalis, η Παιδική Χορωδία Εκπαιδευτηρίων Ιεράς Μητρόπολης Πειραιά και η ορχήστρα Παλίντονος Αρμονία.

Ηλίας Ανδριόπουλος: Ο Πρώτος Ύμνος (2015)

Καινούργια δουλειά του Ηλία Ανδριόπουλου, ενός από τους πλέον χαμηλών τόνων έντεχνους λαϊκούς μας συνθέτες με το ξεχωριστό χάρισμα της μελωδίας. Ο δίσκος ονομάζεται "Ο Πρώτος Ύμνος" και είναι φανερά εμπνευσμένος από τα σύγχρονα πάθη της πατρίδας. Το επώνυμο κομμάτι του δίσκου επαναλαμβάνει την επωδό: "Αιέν αιέν, πατρίδα μου / αιέν αιέν αιέν / φως της ψυχής μου / πώς να σε βρω./ Τυραννισμένη / μες στα κουρέλια / μέσα στο φθόνο / και δίχως μοίρα...". Οι στίχοι είναι γραμμένοι από τον ίδιο τον συνθέτη.
Το έργο περιλαμβάνει επίσης ποιητικά κείμενα του Διονυσίου Σολωμού και του Ανδρέα Κάλβου, καθώς και παλιότερες συνθέσεις σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και Μάνου Ελευθερίου. Πολύ όμορφη η διασκευή του τραγουδιού "Την αφρούρητη νυχτιά" από τους "Προσανατολισμούς" σε μορφή ζακυνθινής αρέκιας για χορωδία.
Επιστρατεύονται μάλιστα και κάποιες αυτούσιες παλιότερες ηχογραφήσεις με τις φωνές του Κώστα Καράλη και της Μαρίας Δημητριάδη από το δίσκο "Μουσικό τοπίο" (1992).
Βασικός ερμηνευτής του έργου είναι ο εξαιρετικός βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος, ενώ συμμετέχει και η θαυμάσια μαθητική Χορωδία Ambitus του Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης. Πολύ ωραίος δίσκος!

Οι Λιποτάκτες του Μίκη Θεοδωράκη (1960)

Οι "Λιποτάκτες" είναι ο πρώτος ολοκληρωμένος κύκλος τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη. Περιλαμβάνει τέσσερα μελοποιημένα ποιήματα του αδελφού του Γιάννη Θεοδωράκη. Η μελοποίηση τους χρονολογείται στο διάστημα 1952-1954, επομένως προηγείται κατά πολύ της σύνθεσης του "Επιτάφιου" (1958). Όπως εξομολογείται ο ίδιος ο Μίκης, τα ποιήματα αυτά τα μάζευε από πεταμένα χαρτάκια που έβρισκε στον κήπο τους στα Χανιά, όπου τα σκορπούσε ο αδελφός του, γιατί δεν τα θεωρούσε άξια λόγου και γιατί ένιωθε ενοχές που άλλοι έχυναν το αίμα τους για τον αγώνα κι αυτός βολεμένος έγραφε στιχάκια! Πιθανότατα και ο τίτλος της ποιητικής συλλογής να απηχεί αυτή τη συναισθηματική διάθεση του ποιητή.

Πρώτο μελοποιήθηκε στα Χανιά το "Χάθηκα", παρόλο που πήρε την τελευταία θέση στον κύκλο. Τα υπόλοιπα γράφτηκαν στην Αθήνα και στο Παρίσι. Ο συνθέτης εξομολογείται ακόμη ότι γράφοντας αυτά τα τραγούδια είχε την κρυφή επιθυμία να φτιάξει τραγούδια που να χορεύονται από τη νεολαία της εποχής και γιαυτό στην ενορχήστρωση φρόντισε να ακούγεται έντονα ο ρυθμικός ήχος των κρουστών! Η ηχογράφηση έγινε τελικά το 1960, την ίδια εποχή που ηχογραφήθηκε ο "Επιτάφιος".

Ο Μανώλης Χιώτης ήταν ο επικεφαλής της ορχήστρας. Κιθάρα έπαιξε ο Δημήτρης Φάμπας. Ερμηνευτής ο ίδιος ο Μίκης με τη χαρακτηριστική αντιμελωδική αλλά άκρως εκφραστική φωνή του σε πρώιμο ακόμη στάδιο. Το εξώφυλλο φιλοτέχνησε ο Μποστ, στενός συνεργάτης του συνθέτη εκείνη την εποχή.
Ο δίσκος κυκλοφόρησε σε μορφή extended, όπως και πολλά από τα πρώτα έργα του συνθέτη. Η ηχογράφηση αυτή ενσωματώθηκε το 1966 σε δίσκο 33 στροφών μαζί με τις "Μικρές Κυκλάδες" που ερμήνευσε ο Ντόρα Γιαννακοπούλου.
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι "Λιποτάκτες" γνώρισαν πολλές μεταγενέστερες εκτελέσεις, από τις οποίες ξεχωρίζουν αυτή με τον Κώστα Χατζή (1962/3), με τη Μαρινέλλα (1966) και με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά (1979). Το πρώτο τραγούδι του κύκλου, το εμβληματικό "Όμορφη πόλη" (Θα γίνεις δικιά μου), είναι αυτό που αγαπήθηκε περισσότερο, ενώ η επιτυχία του ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα γνωρίζοντας μεγάλες ερμηνείες, όπως αυτή της Edith Piaf για την ταινία "Les amants de Teruel" (1962).