Στερνό αντίο και σ' άλλον δάσκαλό μου!

Νίκος Χουρμουζιάδης (1930-2013).

Η δεύτερη μεγάλη απώλεια παλιού κι αγαπημένου μου δασκάλου! Και τι τραγική σύμπτωση; Τρεις μέρες νωρίτερα είχε φύγει ο αδελφός του, ο μεγάλος αρχαιολόγος Γιώργος Χουρμουζιάδης! Δεν έχει βέβαια και μεγάλη σημασία η σύμπτωση. Για μένα θα μείνει ζωντανή παντοτινά η εμπειρία της άμεσης επαφής μου μαζί τους, το διαρκές μάθημα ζωής που μου δίδαξαν, η καθαρή κι απροκατάληπτη επιστημονική οπτική και η απόλυτη αποστροφή τους σε κάθε μορφής μισαλλοδοξία. 

Ο Νίκος Χουρμουζιάδης ήταν κλασικός φιλόλογος με έδρα στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκεί τον συνάντησα στα φοιτητικά μου χρόνια, την περίοδο 1976-1980. Είχε εξειδικευμένο ενδιαφέρον για το αρχαίο δράμα και η μελέτη και συστηματική ανασύνθεση των λιγοστών αποσπασμάτων του σατυρικού δράματος αποτέλεσαν τη σημαντικότερη επιστημονική του συμβολή στον τομέα αυτόν. Διετέλεσε και διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, όπου μάλιστα σκηνοθέτησε αρκετά έργα αρχαίου δράματος, ενώ υπήρξε καθοριστικός «στυλοβάτης» του σπουδαίου θιάσου της Θεσσαλονίκης Πειραματική Σκηνή «Τέχνης» σκηνοθετώντας έργα ξένων μεγάλων δραματουργών, όπως ο Σέξπιρ, ο Τσέχοφ, ο Μπρεχτ, ο Μπέκετ κ.ά. Επιλεκτικά αναφέρω μερικούς τίτλους σημαντικών μελετημάτων του: "Παραγωγή και φαντασία στον Ευριπίδη", "Ευριπίδης σατυρικός", "Όροι και μετασχηματισμοί στην αρχαία ελληνική τραγωδία".

Αποχαιρετισμός σ' έναν μεγάλο δάσκαλο!

Γιώργος Χουρμουζιάδης (1935-2013)

Αντίο, μεγάλε μου δάσκαλε! Θεωρώ τυχερό τον εαυτό μου που κάποτε συναντήθηκαν οι δρόμοι μας. Δεν έχω άλλα λόγια, πέρα από τα δικά σου που μας άφησες σαν ένα είδος αυτοβιογραφίας:

Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και θα ήθελα να πεθάνω στην Κεντρική Ασία, ακριβώς πάνω στο Δρόμο του Μεταξιού. Άρχισα να γράφω από οκτώ χρονώ. Στην αρχή έγραφα κρυφά, προσευχές και βωμολοχίες. Ύστερα εκθέσεις ιδεών, ποιήματα. Αποπειράθηκα να γράψω κι ένα μυθιστόρημα: "Το κορίτσι με τα γκρίζα μαλλιά". Από τότε δε σταμάτησα να γράφω παντού και τα πάντα. Διηγήματα, θεατρικά μονόπρακτα, σενάρια, αρχαιολογικά άρθρα, βιβλιοκρισίες, διαλέξεις, δοκίμια, ευθυμογραφήματα, συστατικές επιστολές, εγκυκλοπαιδικά λήμματα, ανακοινώσεις για επιστημονικά συνέδρια, πολιτικές προκηρύξεις και πολιτικά άρθρα, επιφυλλίδες σε εφημερίδες, στίχους για λαϊκά τραγούδια, χαιρετισμούς για πολιτικές συγκεντρώσεις, ακόμα και για ένα γάμο στο Ασχαμπάτ, όπου με είχανε καλέσει, όταν επισκέφτηκα το Τουρκμενιστάν. Έγραψα εισηγητικές εκθέσεις για διδακτορικές διατριβές και εκλογές καθηγητών, κείμενα διαφημίσεων, "αγορεύσεις" για τη βουλή, κατ' αρχήν και κατ' άρθρον. Έγραψα και δυο επικήδειους, έναν για τον Κίτσο Μακρή και έναν για τον Μανόλη Ανδρόνικο! Και σε έναν τοίχο, όταν ήμουνα πρόσκοπος, έγραψα με μεγάλα κόκκινα γράμματα "Σ' αγαπώ".

Κι όσο περνάει ο καιρός γράφω ασταμάτητα, γιατί εκείνο που θέλω να γράψω δεν το έγραψα ακόμα! Κι όταν πια δεν έχω τι άλλο να γράψω θα πάρω το Δρόμο του Μεταξιού!

Η Παγκόσμια Ημέρα του Εκπαιδευτικού και οι υποκριτές!

Ο ανώνυμος δασκαλάκος της πρώτης γραμμής στο ανοιχτό μέτωπο της μαχόμενης παιδείας, αυτός που αποτελεί τον εύκολο στόχο κάθε μικρόψυχου τιμητή, αυτός που λογίζεται ως άμορφη μάζα που προσφέρεται άβουλα στις "μεταρρυθμιστικές" ονειρώξεις κάθε ματαιόδοξου πολιτικού, αυτός ο αιωνίως κακοπληρωμένος και κατασυκοφαντημένος υπαλληλάκος του πιο μικρόψυχου υπουργείου, έχει - λέει - σήμερα την τιμητική του σε μια παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στη χάρη του! Τι είδους όμως τιμή να αποδοθεί σ' αυτό το εξουθενωμένο γραναζάκι ενός βάρβαρου μηχανισμού που συστηματικά αντιστρατεύεται κάθε έννοια πολιτισμού και πνευματικής καλλιέργειας; Αυτός ο άμοιρος ζει την παιδική του πλάνη ότι υπηρετεί τέτοιες αξίες. Γιατί λοιπόν ν' ασχοληθεί κανείς στα σοβαρά με την αιώνια εφηβία αυτού του αφελούς που επιμένει ανόητα να επιστρατεύει το φιλότιμο κόντρα στον κυνισμό που τον πολιορκεί ανελέητα; Κοντολογίς, πόσο σοβαρά μπορεί να πάρει κανείς τα εγκωμιαστικά λόγια που ξεστόμισε σήμερα για την αφεντιά του ο αρμόδιος υφυπουργός;

Στεκόμαστε με εκτίμηση και σεβασμό απέναντι στον ανώνυμο εκπαιδευτικό, είτε εργάζεται σε μια πόλη της προηγμένης δύσης είτε σε μια αυτοσχέδια σχολική αίθουσα κάποιου στρατοπέδου προσφύγων. Με σεβασμό στεκόμαστε απέναντι και στον Έλληνα εκπαιδευτικό, που επιτελεί το καθήκον του παρά τις όποιες δυσκολίες και μαθαίνει τα παιδιά μας γράμματα. Άλλωστε, είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει ισχυρότερο θεμέλιο για διαρκή ειρήνη και βιώσιμη ανάπτυξη από μια ποιοτική εκπαίδευση. Σήμερα, η Παγκόσμια Ημέρα των Εκπαιδευτικών μας θυμίζει τον καθοριστικό ρόλο που παίζει ο δάσκαλος μέσα στην κοινωνία. 

Υφυπουργός Παιδείας Συμεών Κεδίκογλου