Ο Γιώργος Κουρουπός μελοποιεί το "Μονόγραμμα" του Ελύτη

Το "Μονόγραμμα", το κορυφαίο ερωτικό ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, γράφτηκε το 1971 και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Η πρώτη μελοποιημένη του εκδοχή υπογράφεται από τον Γιάννη Ζουγανέλη (1983), ενώ το 1988 κυκλοφόρησε στη Γαλλία η δεύτερη μελοποίηση του έργου από τη σπουδαία Ελληνίδα μουσικό Angelique Ionatos (Αγγελική Ιωαννάτου).  Το 1999 ηχογραφήθηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάγνωση με τη σύμπραξη του Μίκη Θεοδωράκη και της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, οι οποίοι απαγγέλλουν σε μορφή διαλεκτικής αντίστιξης το ποίημα υπό τους ήχους του τρυφερότατου Adagio του Μίκη.
Το 2006 κυκλοφόρησε μια τρίτη ολοκληρωμένη μελοποίηση του έργου σε μουσική Γιώργου Κουρουπού. Πρόκειται για μια παραγωγή της Ορχήστρας των Χρωμάτων με την υποστήριξη της «Λέσχης του Δίσκου», μιας πολύ αξιόλογης εκδοτικής επιχείρησης που δραστηριοποιούνταν επί 40 τόσα χρόνια στο χώρο της λόγιας μουσικής και της έκδοσης μουσικολογικών βιβλίων, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει πια. Η παρούσα έκδοση είναι υψηλής αισθητικής σε μορφή πολυσέλιδου βιβλίου με χοντρά εξώφυλλα και πλούσιο πληροφοριακό υλικό για το έργο και τη μελοποίησή του. Περιέχονται κείμενα του συνθέτη και της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, καθώς και ολόκληρο το κείμενο του ποιήματος. Υπάρχει επίσης πλούσιο εικαστικό υλικό από το αρχείο του ίδιου του ποιητή, ενώ γίνεται αναλυτική παρουσίαση όλων των συντελεστών της ηχογράφησης. Πραγματικά μια έκδοση-κόσμημα, αντάξια του μεγάλου έργου του ποιητή, σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα.
Ο συνθέτης χαρακτηρίζει το έργο με τον αδόκιμο όρο «σκηνική καντάτα», που πάντως αποδίδει με ακρίβεια τη φόρμα του έργου. Πρόκειται δηλαδή για μια σύνθεση για δύο φωνές (βαρύτονο και σοπράνο) σε μορφή τυπικής καντάτας, αλλά με την αναγκαία προϋπόθεση μιας στοιχειώδους σκηνικής δράσης, την οποία υπαινίσσεται το κείμενο. Υπάρχουν δύο πρόσωπα, ο άνδρας και η γυναίκα, τα οποία διαλέγονται ερωτικά, χωρίς απαραίτητα να βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Ο πόνος μάλιστα για τη διαφαινόμενη «απουσία» του γυναικείου προσώπου συστέλλει και διαστέλλει εναλλάξ το χρόνο και διαμορφώνει μια κλιμακωτή διαδρομή δραματικής κορύφωσης.

Η μουσική του Γιώργου Κουρουπού είναι γραμμένη με πλήρη επίγνωση της ιδιαιτερότητας του κειμένου και της συμβατικότητας που εξ ορισμού έχει ένα τόσο τολμηρό μελοποιητικό

εγχείρημα. Οι στέρεες όμως μουσικές του γνώσεις τού επιτρέπουν να ανατρέξει στις προχωρημένες μουσικές αντιλήψεις που ανέδειξε ο 20ος αιώνας (σειραϊσμός, δωδεκαφθογγισμός και ατονικότητα), για να υποτάξει το απαιτητικό κείμενο σε συγκεκριμένη μουσική φόρμα. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό, αν και δύσκολο ως ακρόαμα, ειδικά για ακροατές αμύητους σε τέτοια μουσικά μονοπάτια. Αλλά έτσι κι αλλιώς τις ίδιες δυσκολίες πρόσληψης επιβάλλει και το κείμενο, έστω κι αν σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης δίνει την αίσθηση μιας απλής ερωτικής εξομολόγησης.
Το ρόλο του άνδρα υποδύεται ο εξαιρετικά δραστήριος στη δισκογραφία τα τελευταία χρόνια, βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος, γνωστός μας και από ερμηνείες του σε έργα του Νίκου Μαμαγκάκη, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Νίκου Κυπουργού, του Μιχάλη Γρηγορίου κ.ά. Στο ρόλο της γυναίκας η σοπράνο Βασιλική Καραγιάννη. Τη Χορωδία διευθύνει ο Νίκος Βασιλείου. Τη γενική μουσική επιμέλεια και διεύθυνση της Ορχήστρας Των Χρωμάτων έχει ο Μίλτος Λογιάδης.
Το έργο υπήρξε παραγγελία της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004» και παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρώτη εκτέλεση στις 18 Σεπτεμβρίου του 2004 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου και έγινε η παρούσα ηχογράφηση.

CD-ΒΟΟΚ | ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ | 2006