Κώστας Θωμαΐδης: Μια δεύτερη ευκαιρία αιωνιότητας (ανέκδοτο)

ΚΩΣΤΑΣ ΘΩΜΑΪΔΗΣ: 

Μια δεύτερη ευκαιρία αιωνιότητας

21ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΥΜΗΤΤΟΥ 2007: 

Αφιέρωμα στη μελοποιημένη ποίηση

______________________________

Στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνει κάθε χρόνο το καλοκαίρι ο Δήμος Υμηττού, στις 14 ιουνίου 2007 πραγματοποιήθηκε μεγάλη ανοιχτή συναυλία με τίτλο "Μια δεύτερη ευκαιρία αιωνιότητας". 

Επρόκειτο για ένα γοητευτικό ταξίδι στη μελοποιημένη ποίηση με 26 μεγάλα τραγούδια των Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Θάνου Μικρούτσικου, Μίμη Πλέσσα και Μάνου Λοΐζου, ενώ δύο τραγούδια ήταν παραδοσιακά από τη Νότια Ιταλία και τη Μακεδονία. Πρόκειται για τραγούδια βασισμένα σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, Κ.Π. Καβάφη, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Κώστα Καρυωτάκη, Μάνου Ελευθερίου, Νίκου Γκάτσου, Τάσου Λειβαδίτη, Νίκου Καββαδία και Μανόλη Αναγνωστάκη, αλλά και των ξένων Ναζίμ Χικμέτ, F.G. Lorca και Brendan Behan.

Τα τραγούδια ερμήνευσε με συγκινητική πειστικότητα ο Κώστας Θωμαΐδης, ενώ τον συνόδευσε στο πιάνο ο Θοδωρής Οικονόμου.

Την καλλιτεχνική επιμέλεια του προγράμματος και το σχολιασμό των τραγουδιών ανέλαβε ο σπουδαίος μουσικοκριτικός Γιώργος Μονεμβασίτης. Η εκδήλωση μεταδόθηκε ζωντανά από το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας με παρουσιάστρια τη ραδιοφωνική παραγωγό Έλενα Διάκου. 

Η ηχογράφηση που θα ακούσετε είναι απαλλαγμένη από τις παρεμβάσεις των παρουσιαστών και περιορίζεται στο καθαρώς μουσικό της μέρος. Τα τραγούδια είναι ισοδύναμα μοιρασμένα σε δύο ενότητες και συνοδεύονται από αυτοσχέδια εξώφυλλα.

Θάνος Μικρούτσικος: Για φωνή και πιάνο στο Μέγαρο Μουσικής (1996)

Ανέκδοτη ζωντανή ηχογράφηση από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ενός μεγάλου αφιερώματος στη μελοποιημένη ποίηση και στον Θάνο Μικρούτσικο, που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 1996 με τη μουσική επιμέλεια του συνθέτη. 

Περιλαμβάνονται συνολικά 24 τραγούδια, από τα οποία τα 20 είναι του Θάνου Μικρούτσικου, ενώ τα υπόλοιπα ανήκουν σε 4 αγαπημένους του δημιουργούς: Τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο και τον Βασίλη Τσιτσάνη. 

Όπως είναι φυσικό, τη μερίδα του λέοντος καταλαμβάνει ο μελοποιημένος Καββαδίας, με την ποίηση του οποίου ο συνθέτης έχει αναπτύξει μια εντυπωσιακή και διαχρονική σχέση με πολύ αποδοτικά αποτελέσματα.

Το υλικό είναι μοιρασμένο σε δύο ενότητες: 

Στο πρώτο μέρος αποκλειστική ερμηνεύτρια είναι η Δήμητρα Γαλάνη, ενώ το δεύτερο μέρος ανήκει στον Κώστα Θωμαΐδη. Ο συνθέτης συνοδεύει στο πιάνο και ερμηνεύει δύο τραγούδια.

Βεβαίως τα τραγούδια αυτά είναι υπεράνω κριτικής, καθώς έχουν ήδη κριθεί από το χρόνο και φέρουν τη σφραγίδα του κλασικού. Οι ερμηνείες των δύο τραγουδιστών είναι υπέροχες και το συνολικό ακρόαμα αρκούντως συναρπαστικό και γοητευτικό.

Μιχάλης Γρηγορίου: Ο Παράδεισος ανοίγει με αντικλείδι (1988) [OST]

Ο λόγιος συνθέτης Μιχάλης Γρηγορίου (γενν. 1947), γιος του σκηνοθέτη Γρηγόρη Γρηγορίου και της ποιήτριας Μαρίας Παπαλεονάρδου, έχει μια άκρως ενδιαφέρουσα παρουσία στην ελληνική δισκογραφία με έντεχνες συνθέσεις βασισμένες κυρίως σε ποητικά κείμενα (Αναγνωστάκης, Αλεξάνδρου, Σινόπουλος, Λειβαδίτης κλπ.), ενώ παράλληλα έχει υπογράψει και μερικά άκρως ενδιαφέροντα soundtrack ("Προστάτες", 1973, "Υπόγεια διαδρομή", 1983, "Η παρεξήγησ", 1983 κ.ά.).

Η ταινία του νέου ελληνικού κινηματογράφου "Ο Παράδεισος ανοίγει με αντικλείδι", παραγωγής 1987, είναι σκηνοθετημένη από τον Βασίλη Μπουντούρη σε σενάριο δικό του με τη συνεργασία του Πέτρου Τατσόπουλου. Ο εναλλακτικός διεθνής της τίτλος είναι "Red ants". 

Η μουσική της ταινίας υπογράφεται από τον Μιχάλη Γρηγορίου και στηρίζεται σε μια σειρά οργανικές συνθέσεις με έντονα ατμοσφαιρικά ηχοχρώματα. 

Το ομώνυμο τραγούδι όμως της ταινίας έχει μουσική του Γιάννη Ζουγανέλη σε στίχους του σκηνοθέτη και ερμηνεύεται εκφραστικά και δυναμικά από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.

Ελλάς, η χώρα των εμβατηρίων (1990)

Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από της εθνοσωτηρίου επαναστάσεως τη γενέθλια ημέρα της 21ης Απριλίου 1967! Δεν μπορούμε λοιπόν παρά να αφιερώσουμε τη σημερινή μας ανάρτηση στο κοσμοϊστορικό αυτό γεγονός που κάνει περήφανη τη σύγχρονη Ελλάδα, αυτήν που κουβαλάει το προπατορικό αμάρτημα της ...εφεύρεσης της δημοκρατίας!

Ιδού λοιπόν μια συλλογή-ντοκουμέντο με ...χουντοστρατιωτικό περιεχόμενο να γλείφεις τα δάχτυλά σου!

Ελλάς, η Χώρα των Εμβατηρίων. 

Μια παραγωγή του Μάνου Χατζιδάκι για τον ΣΕΙΡΙΟ. Παραλλαγή του τίτλου της παλιάς κινηματογραφικής του σύνθεσης "Ελλάς, η χώρα των ονείρων".

Όπως προσφυέστατα αναφέρεται στον υπότιτλο, η συλλογή αυτή είναι "μια εξωφρενική παρέλασις απίθανων ηχηγραφημάτων εθνικού και ποδοσφαιρικού ενδιαφέροντος". Γιατί εδώ υπάρχουν τα πάντα ως πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένοι. Πρωινά εγερτήρια, επίσημοι ύμνοι ποδοσφαιρικών ομάδων (που, κατά τα ειωθότα, περιορίζονται στο Λεκανοπέδιο), ύμνοι πολιτικών αρχηγών και "ειδικών καθεστώτων", τραγούδια εθνικής ανατάσεως και άλλα τινά εκπάγλου γοητείας και ...υψηλής αισθητικής. Αποκαλύπτονται και κάποιες ανομολόγητες συναναστροφές καλλιτεχνών που ποτέ δεν απολογήθηκαν για την πολιτεία τους! Συνθέτες και τραγουδιστές που βολεύτηκαν σε εποχές που άλλοι ...περιδιάβαιναν την άγονη γραμμή!

Λουκιανός Κηλαηδόνης: Ελευθέριος Βενιζέλος (1980, ανέκδοτο OST)

H άγνωστη πλευρά της μουσικής ταυτότητας του Λουκιανού Κηλαηδόνη είναι ασφαλώς η κινηματογραφική. Δεν έγραψε βέβαια πολλή μουσική για τον κινηματογράφο, όπως για το θέατρο, αλλά σίγουρα είναι εντυπωσιακό το ειδικό βάρος των ταινιών που έχουν δική του μουσική. Στη δεκαετία του '70 συνεργάστηκε με τον μεγάλο σκηνοθέτη Θόδωρο Αγγελόπουλο, πριν εκείνος συναντηθεί με τη μόνιμη συνεργάτιδά του, την Ελένη Καραΐνδρου, στις σημαντικές ταινίες "Ο θίασος" (1976) και "Οι κυνηγοί" (1977).

Η τρίτη μεγάλη ταινία που έχει επενδυθεί μουσικά από τον Κηλαηδόνη ήταν η υπερπαραγωγή του Παντελή Βούλγαρη "Ελευθέριος Βενιζέλος", παραγωγής 1980. Πρόκειται για μια μεγάλη ιστορική τοιχογραφία της περιόδου 1910-1927 με επίκεντρο την πολιτική δράση του Βενιζέλου που σημάδεψε την πορεία του ελληνικού έθνους στον 20ο αιώνα. 

Στην ταινία παρελαύνουν μερικά από τα ιερά τέρατα της ελληνικής σκηνής. Ιδού μερικά: Μάνος Κατράκης, Βασίλης Διαμαντόπουλος, Δημήτρης Μυράτ, Μελίνα Μερκούρη, Σταύρος Ξενίδης, Γιάννης Βόγλης, Ανδρέας Φιλιππίδης, Θόδωρος Μορίδης, Γιώργος Μοσχίδης, Ζορζ Σαρρή, Άννα Καλουτά, Χρήστος Τσάγκας, Νικήτας Τσακίρογλου... Να συνεχίσω; Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο Μηνάς Χρηστίδης, σε ένα ρόλο που λέγεται ότι αρχικά προοριζόταν για τον Δημήτρη Χορν, αλλά αυτό αποτράπηκε την τελευταία στιγμή με καραμανλική παρέμβαση! 

Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια της ταινίας σε ύφος επιθεωρησιακό κυρίως. Οι στίχοι γράφτηκαν από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο. Τραγούδησε η πληθωρική Άννα Καλουτά. Το soundtrack παραμένει ανέκδοτο και το αρχείο που σας δίνω προέρχεται από το βίντεο της ταινίας.

Μίμης Πλέσσας: Περπατώντας κάτω από την Ακρόπολη (1962)

Ο Μίμης Πλέσσας αποτελεί ξεχωριστό για την ελληνική λαϊκή μουσική. Χαλκέντερος δημιουργός με πολυσύνθετο έργο που καλύπτει όλα τα μουσικά πεδία, συμπληρώνει ήδη πάνω από 65 χρόνια αδιάλειπτης δημιουργικής παρουσίας, ενώ το προχωρημένο της ηλικίας του (είναι πλέον 93 χρονών!) δεν τον εμποδίζει να συνεχίζει τις ζωντανές του εμφανίσεις!

Έχω εδώ ένα σπανιότατο δισκάκι του μεγάλου συνθέτη που κυκλοφόρησε το 1962 από τη Fidelity. Πρόκειται για τον ορχηστρικό δίσκο "Περπατώντας κάτω από την Ακρόπολη" που περιλαμβάνει οκτώ χορευτικά οργανικά θέματα και δυο τραγούδια. 

Το ένα τραγούδι ("Είναι βαρύς ο ουρανός") που το ξέρουμε από τη μεταγενέστερη εκτέλεση του Γιάννη Πουλόπουλου (με ελαφρά διαφορετικούς στίχους), εδώ το ερμηνεύει η υπέροχη Γιοβάννα. 

Το άλλο τραγούδι ("Σαράντα σκαλοπάτια") το ερμηνεύει το Τρίο Μπελκάντο. Επικεφαλής της ορχήστρας είναι ο ασυναγώνιστος Γιώργος Ζαμπέτας, στενός συνεργάτης του συνθέτη εκείνα τα χρόνια εντός κι εκτός Ελλάδος.

Καλή Ανάσταση!

Καλή Ανάσταση

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ !!!

Ευαγγελία Μέλφου: Σταυρώσιμα (1969)

Συμβαδίζοντας με το πνεύμα της ημέρας σας παρουσιάζω απόψε ένα σπανιότατο δισκάκι του 1969 που αναφέρεται ακριβώς στις τελευταίες στιγμές του Ιησού, τις στιγμές εκείνες που περισσότερο από όλες τις άλλες αποκαλύπτει την ανθρώπινη φύση του μπροστά στο δέος του επερχόμενου θανάτου, προσεύχεται στον πατέρα του να αποφύγει το μοιραίο, πονάει πάνω στο σταυρό, διψάει και τελικά ξεψυχά. 

Η σοπράνο Ευαγγελία Μέλφου μελοποίησε με ευαισθησία τους στίχους του αρχιμανδρίτη Λεόντιου Χατζηκώστα που περιγράφουν με συγκίνηση τις συγκλονιστικές αυτές στιγμές από τον Μυστικό Δείπνο μέχρι το σπαρακτικό "τετέλεσται". 

Το έργο περιλαμβάνει πέντε μικρές ενότητες και ερμηνεύεται από σοπράνο, μεσόφωνο και τενόρο με συνοδεία πιάνου. Τραγουδούν: Ευαγγελία Μέλφου (σοπράνο), Νίνα Κιοσκερίδου-Χρυσοστόμου (μεσόφωνος) και Χαράλαμπος Αντωνιάδης (τενόρος). Στο πιάνο ο Νίκος Αστρινίδης.

(c) Ανεξάρτητη έκδοση βινυλίου | 1969 | mp3 | Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: π.Αρτ.

Χριστόδουλος Χάλαρης: Πάθη απόκρυφα (1986)

Μέσα στο 1986 ο σπουδαίος συνθέτης και μουσικός ερευνητής Χριστόδουλος Χάλαρης ηχογράφησε δύο έργα με ύμνους και τραγούδια που αναφέρονται στα Θεία Πάθη της Μεγάλης Εβδομάδας. 

Ήδη σας παρουσίασα το δίσκο "Οι μελωδοί του Πάθους" με έργα του παλιού εκκλησιαστικού συνθέτη Πέτρου Πελοποννήσιου. 

Το δεύτερο έργο επιγράφεται "Πάθη απόκρυφα" και βασίζεται σε κείμενα αγνώστων ποιητών με θέμα την πορεία του Ιησού προς τη Σταύρωση και την Ανάσταση που προσάρμοσε στην καθομιλούμενη ελληνική ο ποιητής Γιάννης Κακουλίδης. Ψάλλουν οι: Νίκος Κωνσταντινόπουλος, Χουρμούζιος και Γρηγόρης Νταραβάνογλου, Παναγιώτης Μαθός και χορός ψαλτών. Τραγουδούν οι Χρύσανθος και Βάσω Κυριαζή, ενώ απαγγέλλει η Ελένη Κισκυρά. Στην εκτέλεση των ύμνων συμμετέχει η Ορχήστρα Παλαιών Παραδοσιακών και Πρωτοτύπων Οργάνων που δημιούργησε και διηύθυνε ο Χριστόδουλος Χάλαρης.

Ανδρέας Πρέζας: Συλλογή τραγουδιών από τις 45 στροφές (1969-1974)

Έχουμε ξαναμιλήσει για τον παλιό συνθέτη Ανδρέα Πρέζα με αφορμή την παρουσίαση κάποιων δίσκων του. Θυμίζω απλώς ότι ξεκίνησε στα χρόνια του Νέου Κύματος, εκεί στα τέλη της δεκαετίας του '60, και ήταν αυτός που "ανακάλυψε" τον Μανώλη Μητσιά, ο οποίος ερμήνευσε σε 45άρια κάμποσα τραγούδια του. 

Την ίδια εποχή συνεργάστηκε επίσης και με αρκετούς άλλους γνωστούς τραγουδιστές, όπως ο Μιχάλης Βιολάρης, ο Γιώργος Ζωγράφος, η Πόπη Αστεριάδη, η Πετρή Σαλπέα, ο Δημήτρης Ζευγάς, ο Γιάννης Θωμόπουλος και η Σοφία Διαμαντή.

Στη συλλογή που σας παρουσιάζω είναι συγκεντρωμένα 31 τραγούδια του Ανδρέα Πρέζα από εκείνη τη "νεοκυματική" του περίοδο μέχρι τα πρώτα χρόνια του '70. Σίγουρα λείπουν αρκετά ακόμη και γιαυτό ίσως να επανέλθω στο μέλλον. Έτσι κι αλλιώς τα περισσότερα είναι σπανιότατα και άγνωστα. Για φανατικούς συλλέκτες...

Χριστόδουλος Χάλαρης: Οι Μελωδοί του Πάθους (1986)

Ο Χριστόδουλος Χάλαρης (γενν. 1946) αποτελεί κορυφαία μουσική φυσιογνωμία του τόπου μας με πολυδιάστατο κατατεθειμένο έργο στην ελληνική και διεθνή δισκογραφία βασισμένο είτε σε πρωτότυπες δικές του συνθέσεις (κυρίως στη δεκαετία του '70), είτε σε πολύχρονες έρευνες και μελέτες στην ελληνική μουσική ανά τους αιώνες επικεντρώνοντας κυρίως στη βυζαντινή και μεσαιωνική περίοδο.

Μπαίνοντας λοιπόν σιγά σιγά στη Μεγάλη Εβδομάδα σκέφτηκα να ανασύρω από τη λήθη τον επίκαιρο δίσκο του Χάλαρη "Οι Μελωδοί του Πάθους", ο οποίος εκδόθηκε το 1986 από την Columbia. Περιλαμβάνει συνθέσεις για τα Πάθη του Ιησού γραμμένες από τον σημαντικό Έλληνα μουσικό του 18ου αιώνα Πέτρο Πελοποννήσιο ή Λαμπαδάριο (1730-1778), ο οποίος καταγόταν από τη Λακωνία, αλλά η μουσική του κατάρτιση και δημιουργία αναπτύχθηκαν στα τότε μεγάλα κοσμοπολίτικα κέντρα της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης. 

Ο Χριστόδουλος Χάλαρης επιμελήθηκε τη διασκευή και ενορχήστρωση του υλικού που ερμηνεύουν οι Νίκος Κωνσταντινόπουλος, Αμβρόσιος Χατζηαποστόλου, Παναγιώτης Μάθος, Γρηγόρης και Χάρης Νταραβάνογλου.

Πάνος Τζαβέλλας: Μωραΐτικα τραγούδια της αντίστασης (1981)

Διπλό δισκογραφικό παρών έδωσε μέσα στο 1981 ο τραγουδοποιός Πάνος Τζαβέλλας. Μαζί με τη "Λευτεριά Παντάνασσα" ηχογράφησε στην ίδια εταιρία, τη Venus, άλλον ένα αγωνιστικό δίσκο με τίτλο "Μωραΐτικα τραγούδια της αντίστασης". 

Όπως το λέει κι ο τίτλος, ο δίσκος περιέχει ένα απάνθισμα τραγουδιών από την Πελοπόννησο που αναφέρονται στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής στην πατρίδα μας. Είναι τραγούδια του ξεσηκωμού και της ανταρσίας κατά του κατακτητή, τα περισσότερα σε δημώδεις ήχους της περιοχής. 

Πρόκειται κυρίως για συνθέσεις ανώνυμων δημιουργών που διασκεύασε αναλόγως ο Πάνος Τζαβέλλας, για να γιορτάσει τη συμπλήρωση 40 χρόνων από τη γέννηση του ΕΑΜ, της μαζικότερης και αποτελεσματικότερης αντιστασιακής οργάνωσης στα χρόνια 1941-1944. Τραγουδά ο ίδιος ο Τζαβέλλας, ενώ συμμετέχουν η Νατάσσα Παπαδοπούλου, ο Γιάννης Γιαννόπουλος, ο Χρήστος Ζούκας, χορωδία και η ηθοποιός Δάφνη Σκούρα.

(c) LP | Venus | 1981 | πηγή: Δημ.Δημ./d58

Πάνος Τζαβέλλας: Λευτεριά Παντάνασσα (1981)

Το 1981 ο Πάνος Τζαβέλλας ηχογράφησε για λογαριασμό της μικρής δισκογραφικής εταιρίας Venus τον πέμπτο του δίσκο με τίτλο "Λευτεριά Παντάνασσα". 

Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια στο γνωστό ύφος του τραγουδοποιού με αναφορές στους αγώνες, ατομικούς ή εθνικούς, που προηγήθηκαν στα δύσκολα χρόνια από την εποχή της Κατοχής και του Εμφύλιου μέχρι την Επταετία και τη Μεταπολίτευση. Τραγούδια του πόνου και του καημού για το μεγάλο αγαθό της λευτεριάς που εκείνα τα χρόνια ήταν το διαρκές και ανικανοποίητο αίτημα. 

Η μουσική κινείται σε λαϊκούς και παραδοσιακούς δρόμους. Οι στίχοι υπογράφονται εξ ημισείας από τον Πέτρο Ανταίο και τον Στ. Τηλικίδη. Τραγουδά ο ίδιος μαζί με τη (μετέπειτα) σύζυγό του Νατάσσα Παπαδοπούλου, ενώ σε ένα τραγούδι ακούγεται και η ηθοποιός Δάφνη Σκούρα. Σπάνιος δίσκος.

Πάνος Τζαβέλλας, Καίτη Γκρέυ: Θρήνοι κι αναστάσιμα (1983)

Μπορεί ο Πάνος Τζαβέλλας να έχει ταυτιστεί με τραγούδια αγωνιστικά και επαναστατικά, ωστόσο η συνθετική του γκάμα ήταν ευρύτερη και ακουμπούσε γερά στους λαϊκούς δρόμους. Ήδη το 1974 είχε υπογράψει τα δυο πρώτα λαϊκά του τραγούδια, τα ωραιότατα "Πάρε με φεγγάρι μου" και "Ροδακινιά ξανθή" με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα.

Το 1983 λοιπόν, αφού ολοκλήρωσε έναν μεγάλο κύκλο συναυλιών και ηχογραφήσεων προσαρμοσμένων στο έντονα πολιτικοποιημένο μεταπολιτευτικό κλίμα, επανήλθε στη φόρμα του λαϊκού τραγουδιού με το δίσκο "Θρήνοι κι αναστάσιμα". Δώδεκα καθαρά λαϊκά τραγούδια σε δική του μουσική και στίχους, εκτός από δύο που έχουν στίχους των Θάνου Πανουσόπουλου και Γιώργου Μυλωνάκου. Ένα τραγούδι είναι γραμμένο σε ποντιακό χορευτικό ρυθμό κι άλλο ένα σε κοζανίτικο παραδοσιακό. 

Η καθαρή λαϊκότητα των τραγουδιών επισφραγίζεται με την ερμηνεία μιας εμβληματικής λαϊκής τραγουδίστριας από τα παλιά, της Καίτης Γκρέυ, η οποία τα ερμηνεύει με πολύ μεράκι και εκφραστικότητα, σε μια εποχή που ήδη η καριέρα της είχε πάρει την κατιούσα, χωρίς πάντως αυτό να οφείλεται στην ποιότητα της φωνής της που παραμένει ακμαία. 

Στην εκτέλεση των τραγουδιών συμμετέχουν μουσικοί πρώτης γραμμής, όπως ο Χρήστος Νικολόπουλος στο μπουζούκι, ο Λευτέρης Ζέρβας στο βιολί κι ο Νίκος Φιλιππίδης στο κλαρίνο.

Ο δίσκος βέβαια είναι ξεχασμένος από χρόνια, αλλά έχω την εντύπωση πως η ιστορία τον έχει αδικήσει, γιατί θα μπορούσε να είχε ακουστεί περισσότερο. Τα τραγούδια ακούγονται όλα με το ίδιο ενδιαφέρον και σε τίποτε δεν υστερούν από άλλα γνωστότερα σουξέ εκείνου του καιρού.

Πάνος Τζαβέλλας: Για σε, πατρίδα μας Ελλάδα (1978)

Ο Κοζανίτης αγωνιστής-τραγουδοποιός Πάνος Τζαβέλλας (1925-2009) αποτελεί ένα από τα ισχυρά σύμβολα της μεταπολιτευτικής μουσικής μου εμπειρίας μέσα από τα αμφιθέατρα του ΑΠΘ, όπου έκανε συχνά πυκνά τις "συνωμοτικές" του εμφανίσεις με τραγούδια αγωνιστικά και αντιστασιακά, πάντα με την κιθάρα στα χέρια του και κείνη την άβολη στάση του στην καρεκλίτσα εξαιτίας της οδυνηρής αναπηρίας του. 

Στο δίσκο "Για σε πατρίδα μας Ελλάδα" είναι μαζεμένα τραγούδια τέτοιων συναυλιών. Πρόκειται για υλικό με επίμονες αναφορές στα χρόνια της αντίστασης κατά του ξένου κατακτητή, αλλά και κατά της μισαλλόδοξης εξουσίας που ακολούθησε. Με εξαίρεση το ακροτελεύτιο τραγούδι "Στους δρόμους" που ανήκει στον εμβληματικό λόγιο συνθέτη της αντίστασης Αλέκο Ξένο και το ερμηνεύει ο γνωστός ηθοποιός Ηλίας Λογοθέτης, τα υπόλοιπα είναι αγνώστων δημιουργών. Τα επεξεργάστηκε και τα ενορχήστρωσε στο δικό του ύφος ο Τζαβέλλας. Ο ίδιος τα τραγούδησε συνοδευόμενος από τη σύζυγό του Νατάσσα Παπαδοπούλου και χορωδία.