Τα εγκαίνια του σπιτιού του Μάνου Χατζιδάκι στην Ξάνθη

Στις 17 Απριλίου πραγματοποιήθηκαν στην Ξάνθη τα επίσημα εγκαίνια του ανακαινισμένου σπιτιού, στο οποίο γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις πριν από 91 χρόνια (23 Οκτωβρίου 1925) και έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια. Πρόκειται για ένα υπέροχο αρχοντικό, το οποίο μετατράπηκε σε έναν Πολυχώρο Τέχνης και Σκέψης, όπως προσφυώς τον ονομάσανε, πραγματικό κόσμημα για τη γενέθλια πόλη του κορυφαίου συνθέτη.

Στην εκδήλωση των εγκαινίων μίλησαν επίσημοι τοπικοί παράγοντες, όπως ο Μητροπολίτης, ο Περιφερειάρχης και ο Δήμαρχος, που αναφέρθηκαν στο έργο του συνθέτη, καθώς και ο έγκυρος μουσικοκριτικός και ιστορικός της μουσικής Γιώργος Β. Μονεμβασίτης, εξαιρετικός γνώστης του χατζιδακικού έργου, ενώ η εκδήλωση διανθίστηκε όμορφα από ένα μικρό ρεσιτάλ της πιανίστριας Ντιάνας Βρανούση με σύντομα έργα τεσσάρων συνθετών που αγαπούσε ιδιαίτερα ο Χατζιδάκις (Σατί, Πουλένκ, Ρότα και Πιοβάνι), καθώς και από μια συναυλία 50 περίπου λεπτών, στην οποία ο γνωστός χατζιδακικός τραγουδιστής Ηλίας Λιούγκος ερμήνευσε τραγούδια του.

Μεταπολεμική Ποίηση: Μελοποιημένα ποιήματα (συλλογή)

Μετά την κορύφωση της ελληνικής ποίησης που πέτυχε η Γενιά του '30 (Σεφέρης, Ρίτσος, Ελύτης, Βρεττάκος), ακολούθησε η μεταπολεμική περίοδος, η οποία δεν αποτελεί ούτε ενιαία σχολή, ούτε ενιαία ποιητική γενιά, αλλά μια περίοδο ποιητικής ακμής με πολυεπεπίπεδη έκφραση και ετερόκλητο ιδεολογικό στίγμα. Στις σύγχρονες γραμματολογίες ο χρονικός ορίζοντας αυτής της περιόδου καλύπτει ουσιαστικά το διάστημα 1945-1975, ενώ από τη Μεταπολίτευση και δώθε ορίζεται η σύγχρονη εποχή, η οποία βρίσκεται εν εξελίξει.
Η ανθολογία ετούτη καλύπτει το δημιουργικό διάστημα αυτής της κρίσιμης μεταπολεμικής 30ετίας μέσα από μια πληθώρα ποιητών που έδρασαν κατεξοχήν στις δεκαετίες του '50 και του '60. Εδώ λοιπόν έχουμε τον μέγιστο - κατά τη γνώμη μου - μεταπολεμικό ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη (1925-2005), αλλά και μια σειρά άλλους σπουδαίους δημιουργούς, όπως οι: Τάκης Σινόπουλος (1917-1981), Νίκος Καρύδης (1917-1984), Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005), Τάσος Λειβαδίτης (1921-1988), Μιχάλης Κατσαρός (1921-1999), Άρης Αλεξάνδρου (1922-1978), Νίκος Καρούζος (1926-1990) και άλλοι.
Είναι αλήθεια ότι η ευαισθησία του ποιητικού λόγου αυτής της περιόδου ενέπνευσε πολλούς συνθέτες, για να μας δώσουν πολλά όμορφα τραγούδια, αλλά και ολόκληρους κύκλους τραγουδιών. Στην πρώτη θέση βάζω τις "Μπαλάντες" του Μίκη Θεοδωράκη (σε ποίηση του Αναγνωστάκη) και τα "Λυρικά" (σε ποίηση Λειβαδίτη), αλλά και τις εμπνευσμένες δουλειές του Μιχάλη Γρηγορίου (σε ποίηση Αλεξάνδρου, Αναγνωστάκη, Σινόπουλου), του Γιώργου Τσαγκάρη (σε ποίηση Λειβαδίτη) και του Μάνου Χατζιδάκι (σε ποίηση Χριστιανόπουλου).
Και δυο μικρές επισημάνσεις:
1) Το ποίημα "Ο ναύτης" του Μίλτου Σαχτούρη το μελοποίησε πρώτος ο Μάνος Χατζιδάκις το 1947, ενώ πολύ αργότερα (1982) το μελοποίησε και ο Σταύρος Κουγιουμτζής με τρόπο που μάλλον ξεπερνά το μακρινό πρότυπό του!
2) Επειδή η συγκεκριμένη ανθολογία έγινε το 2001, μοιραία στους τίτλους δεν αναφέρεται το έτος θανάτου κάποιων ποιητών που τότε ήταν ακόμη ζωντανοί.

 CD/LP Collection | 2001 | mp3 @320 | Αυτοσχέδια Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

Αρχαίοι Λυρικοί Ποιητές: Μελοποιημένα ποιήματα (συλλογή)

Η θαυμαστή ανθοφορία της λυρικής ποίησης στην ελληνική αρχαιότητα κατά τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ. έφερε στο προσκήνιο μια μεγάλη σειρά ποιητών που κατάγονταν από διάφορα μέρη του Ελληνισμού, οι οποίοι καταγράφονται και ως οι πρώτοι (μετά τον Όμηρο και τον Ησίοδο) επώνυμοι ποιητές στην παγκόσμια ιστορία του πολιτισμού. 

Κορυφαία όλων μια γυναίκα, η Σαπφώ ή Ψάπφα, η ονομαζόμενη και Δέκατη Μούσα, η πρώτη γνωστή γυναίκα στο χώρο του πνεύματος και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη γυναίκα ποιήτρια όλων των εποχών.
Η συλλογή αυτή που σας παρουσιάζω, δείχνει καθαρά τη δεσποτική κυριαρχία της Σαπφώς στο σύνολο των αρχαίων λυρικών ποιητών. Αυτό βέβαια έχει σχέση, ως ένα βαθμό, και με τη δική μου υποκειμενική αξιολόγηση της λυρικής ποίησης, αλλά και με τις επιλογές των Ελλήνων μουσικών, οι οποίοι έχουν δείξει την ολοφάνερη προτίμησή τους στη μεγάλη λέσβια ποιήτρια.

Καταγράφω εδώ μερικές πολύ ενδιαφέρουσες δισκογραφικές εκδόσεις με μελοποιημένα ποιήματα των αρχαίων λυρικών:

* Μιχάλη Τερζή: Αρχαία Λυρικά (1982)

* Νότη Μαυρουδή: Έρως ανίκατε μάχαν (1985)

* Σπύρου Βλασσόπουλου: Σαπφώ (1987)

* Angelique Ionatos: Sappho de Mytilene (1991)

* Άβατον: Ομότιτλο (1991)

* Άβατον: Εξ αδοκήτω (1996)

* Σάκη Παπαδημητρίου: Του κρασιού και του έρωτα (2005)

* Νίκου Ξυδάκη: Γρήγορα η ώρα πέρασε (2006)

* Γιάννη Γλέζου: Τα ρόδα της Πιερίας (2006)

* Κριστέλλα Δημητρίου: Σαπφώ, Καβάφης (2006)   

* Νίκος Μαμαγκάκης: Σπαράγματα (2008)

 

 CD/LP Collection | 2003 | mp3 @320 | Αυτοσχέδια Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

Η Γενιά του '20: Μελοποιημένα ποιήματα (συλλογή)

Η λεγόμενη Γενιά του 1920 ή αλλιώς Πρώτη Γενιά του Μεσοπολέμου αποτελεί την ενδιάμεση λογοτεχνική γενιά ανάμεσα στη Δεύτερη Αθηναϊκή Σχολή του 1880 (Κωστής Παλαμάς) και στη μεγάλη Γενιά του '30. Είναι επίσης γνωστή και ως γενιά του πεσιμισμού, αφού οι ποιητές αυτής της περιόδου κουβαλούν την τραυματική εμπειρία του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, ενώ σχεδόν όλοι οι εκπρόσωποί της είχαν πολύ σύντομη διάρκεια βίου.
Ο κορυφαίος εκπρόσωπος αυτής της γενιάς ήταν ο Κώστας Καρυωτάκης, τον οποίο παρουσίασα ήδη αυτοτελώς, οπότε εδώ σας προσφέρω μια ανθολόγηση αφιερωμένη στους άλλους ποιητές που έδρασαν την ίδια εποχή. Δημοφιλέστερος όλων αναδεικνύεται ο Ναπολέων Λαπαθιώτης (1893-1944), που μετρά ήδη πολυάριθμες μελοποιήσεις από πολλούς και πολύ διαφορετικού μουσικού ύφους συνθέτες. Ακολουθεί η Μαρία Πολυδούρη (1902-1930) και την παρέα συμπληρώνουν οι ποιητές Μυρτιώτισσα (1881-1968), Τέλλος Άγρας (1899-1944) και ο σημαντικότερος όλων Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941).
Στη συλλογή περιλαμβάνονται μερικά πανέμορφα τραγούδια, όπως αυτά του Γιάννη Σπανού από τις πρώτες του "Ανθολογίες", δυο τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι από τον "Μεγάλο Ερωτικό" και φυσικά το πολυαγαπημένο "Ερωτικό" του Νίκου Ξυδάκη.

CD Collection | 2001 | mp3 @320 | Αυτοσχέδια Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ 

Ο Παλαμάς & η Γενιά του 1880: Μελοποιημένα ποιήματα (συλλογή)

Η λογοτεχνική εξέλιξη στο ελεύθερο ελληνικό κράτος χρειάστηκε κάμποσες δεκαετίες κι αφού μεσολάβησε η πρώτη Αθηναϊκή Σχολή του νοσηρού ρομαντισμού των Φαναριωτών, μέχρι να βρει το σωστό βηματισμό της λίγο πριν από το τέλος του 19ου αιώνα μέσα από τη λεγόμενη Νέα Αθηναϊκή Σχολή ή Γενιά του 1880. 

Ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης αυτής της λογοτεχνικής σχολής ήταν ο πολυγραφότατος Κωστής Παλαμάς (1859-1943), ενώ κάτω από τη "βαριά σκιά" του σημειώθηκε μια πρωτοφανής ανθοφορία σημαντικών ποιητών που κινήθηκαν στο ηθογραφικό και κατόπιν στο αστικό θεματολογικό πεδίο.
Από την πλουσιότατη σοδειά αυτής της παραγωγικής γενιάς ανθολόγησα 26 γνωστά ποιήματα μελοποιημένα από διάφορους συνθέτες του "έντεχνου" τραγουδιού με μικρές παρασπονδίες προς τη μεριά των λόγιων συνθετών, οι οποίοι έχουν τιμήσει ιδιαίτερα με τη μουσική τους όλη αυτή τη σημαντική ποιητική σχολή. Φυσικά τη μερίδα του λέοντος καλύπτει ο Κωστής Παλαμάς, στον οποίο είναι αφιερωμένο το πρώτο μισό της ανθολογίας. Δε λείπει βέβαια το περίφημo "Αρχαίο πνεύμα αθάνατο" που στη μελοποιημένη του μορφή από τον Σπύρο Σαμάρα έχει καθιερωθεί ως ο επίσημος ύμνος των Ολυμπιακών Αγώνων.
Στο δεύτερο μέρος περιλαμβάνονται κατά χρονολογική σειρά γέννησης ποιήματα των Αργύρη Εφταλιώτη (1849-1923), Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (1851-1911), Γεώργιου Σουρή (1853-1919), Γεώργιου Δροσίνη (1859-1952), Ιωάννη Πολέμη (1862-1924), Παύλου Νιρβάνα (1866-1937), Ιωάννη Γρυπάρη (1870-1942), Ζαχαρία Παπαντωνίου (1877-1940) και Λάμπρου Πορφύρα (1879-1932).
Στο εξωφυλλάκι δε θα μπορούσα να βάλω τίποτε άλλο φυσικά πέρα από τον γνωστό πίνακα του Γεώργιου Ροϊλού που εικονίζει τους κυριότερους ποιητές αυτής της γενιάς γύρω από την πατριαρχική μορφή του Κωστή Παλαμά.

 CD Collection | 2001 | mp3 @320 | Αυτοσχέδια Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

Ο Θέμης Ανδρεάδης τραγουδά Γιάννη Μαρκόπουλο

Το 1973 ο Γιάννης Μαρκόπουλος βρισκόταν στο απόγειο του δημιουργικού του οίστρου έχοντας ήδη δώσει μερικά κορυφαία έργα, όπως το "Χρονικό", η "Ιθαγένεια" και "Ο Στράτης Θαλασσινός", μέσα από τα οποία έδωσε το προσωπικό του στίγμα με την υιοθέτηση του δόγματος της δημιουργικής επιστροφής στις ρίζες.
Ήταν όμως πάντα ένας ανήσυχος και πολυδιάστατος δημιουργός και γιαυτό στο περιθώριο της κύριας γραμμής του δοκίμαζε και διαφορετικούς ήχους, οι οποίοι αποτυπώθηκαν ολοκληρωμένα στο δίσκο "Διάλειμμα" (1972). Με το δίσκο αυτό μας γνώρισε κι έναν νέο τραγουδιστή, τον Θέμη Ανδρεάδη, ο οποίος στη συνέχεια θα διαγράψει λαμπρή πορεία στο ελληνικό τραγούδι τυποποιημένος όμως σε ένα συγκεκριμένο χιουμοριστικό ύφος, εντελώς μακριά από το ύφος που είχαν τα πρώτα του τραγούδια με την υπογραφή του μεγάλου συνθέτη.
Το 1973 λοιπόν ο συνθέτης και ο τραγουδιστής συνεργάστηκαν στην ηχογράφηση ενός δίσκου 45 στροφών με δύο εξαιρετικά τραγούδια. Το πρώτο με τίτλο "Ο Ταρζάν" (στίχοι και μουσική του Μαρκόπουλου) έγινε μεγάλη επιτυχία και καθιέρωσε αμέσως τον τραγουδιστή. Ήταν ένα τραγούδι μάλιστα που αγαπούσε ιδιαίτερα ο σκηνοθέτης Ζιλ Ντασέν και το χρησιμοποίησε σε κάποια ταινία του. Προσωπικά όμως αγαπώ ξεχωριστά το τραγούδι της πίσω πλευράς του δίσκου. Είναι το αισθαντικό και υπαινικτικό "Όχι δεν πρέπει" σε στίχους του ποιητή Γιώργου Χρονά, το οποίο έχει γνωρίσει αρκετές μεταγενέστερες επανεκτελέσεις.
Και τα δύο τραγούδια έχουν ενσωματωθεί στην πρόσφατη ψηφιακή επανέκδοση του δίσκου "Ανεξάρτητα", αν και στην αρχική του έκδοση (1975) δεν περιλαμβάνονταν.