Μακεδονικός Γάμος (1960): Του Τάκη Κανελλόπουλου

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ
(1960)
Σενάριο: Τάκης Κανελλόπουλος
Φωτογραφία: Ιάκωβος Παϊρίδης
Μοντάζ: Τάκης Κανελλόπουλος
Παραγωγή: Παναγιώτης Χαρατσάρης
Διάρκεια: 22 λεπτά
Είδος: Ντοκιμαντέρ, 35 mm, ασπρόμαυρη
Αρχείο: VHS

Η πρώτη ταινία του Τάκη Κανελλόπουλου είναι ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους που περιγράφει τα ήθη και τα έθιμα που σχετίζονται με τον παραδοσιακό γάμο στη Δυτική Μακεδονία.
Η ιδιαίτερη ποιητική ματιά του σκηνοθέτη είναι έκδηλη από την πρώτη του κιόλας ταινία.
Γυρίστηκε στο Βελβενδό, το γραφικό κεφαλοχώρι της Νότιας Κοζάνης.
Η ταινία απέσπασε το Α’ Βραβείο Ταινίας Μικρού Μήκους στην 1η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου 1960, καθώς και το Α’ Βραβείο στο Φεστιβάλ Βελιγραδίου.

Δείτε εδώ ολόκληρη την ταινία:

Γιάννης Ρίτσος: Η Κυρά των Αμπελιών (1963)

Γιάννης Ρίτσος
Η ΚΥΡΑ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΙΩΝ
Μουσική σύνθεση: Άκης Λυμούρης

Μc | Rodstrof | 1963 | mp3@320 | εξώφυλλα 

Η ποιητική σύνθεση "Η Κυρά των Αμπελιών" του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990) γράφτηκε στα χρόνια του εμφύλιου πολέμου κι εκδόθηκε το 1954 ως μέρος της τριλογίας "Αγρύπνια", μαζί με τα έργα "Ρωμιοσύνη" και "Τρία χορικά". Με τα τρία αυτά έργα ο ποιητής επωμίζεται αποφασιστικά το ρόλο του εντολοδόχου της λαϊκής ψυχής αναδεικνύοντας τη βαθιά σχέση του Έλληνα με τη γη που τον γέννησε. Η χαρακτηριστική και επαναλαμβανόμενη προσφώνηση "κυρά" αποτελεί μια τρυφερή και συγκινητική επίκληση μιας γυναικείας μορφής που λειτουργεί συμβολικά ως αρχετυπικός φορέας της ίδιας της Ελλάδας και της Ρωμιοσύνης.

Το έργο γνώρισε διπλή δισκογραφική καταγραφή, μία σε μορφή απαγγελίας και μία μελοποιημένη. Η δεύτερη αυτή εκδοχή καταγράφεται στον θαυμάσιο δίσκο του Γιώργου Κοτσώνη (Lyra, 1975). 

Εδώ σας παρουσιάζω ένα σπάνιο ντοκουμέντο του 1963, όπου ο ίδιος ο ποιητής, στην πρώτη του εμφάνιση σε δισκογραφημένη έκδοση έργου του, απαγγέλλει συγκλονιστικά το έργο συνοδευόμενος από μια πολύ όμορφη, έντονα λυρική μουσική σύνθεση του ζακυνθινού συνθέτη Άκη Λυμούρη. Ο συνθέτης μας είναι γνωστός και από άλλες ανάλογες ηχογραφήσεις του με τους ποιητές Λόρκα, Ταγκόρ και Καββαδία. Από τη σπάνια σειρά αυτών των ιστορικών ηχογραφήσεων αυτή εδώ με το έργο του Γιάννη Ρίτσου είναι η πιο σημαντική, αν και δυστυχώς παραμένει, δεκαετίες τώρα, εκτός επίσημης δισκογραφίας...

Κώστας Παπαναστασίου: Παρουσία (1978)

ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: ΠΑΡΟΥΣΙΑ
LP | ArtePhon | 1978 | mp3 @320 | πλήρη εξώφυλλα

Ο Κώστας Παπαναστασίου υπήρξε ένας από τους αμέτρητους Έλληνες δημιουργούς της διασποράς. Αν και σήμερα πια αγνοούνται τα ίχνη του, ξέρουμε σίγουρα ότι έζησε πολλά χρόνια στη Γερμανία, όπου και παρουσίασε τις δύο δισκογραφικές του καταθέσεις. Η πρώτη ήταν ο δίσκος "Παρουσία" (1978) με δικές του συνθέσεις, ενώ το 1989 εκδόθηκε ένας ακόμη δίσκος του με τίτλο "Der Grieche in Mir", όπου εμφανίστηκε ως τραγουδιστής ερμηνεύοντας μια επιλογή από γνωστά ελληνικά τραγούδια.
Τα τραγούδια του δίσκου "Παρουσία" γράφτηκαν στα χρόνια της δικτατορίας με στόχο, όπως δήλωσε και ο ίδιος ο δημιουργός τους, "να βοηθήσω οικονομικά και ηθικά τον αγώνα". Μετά την άρνηση των ελληνικών δισκογραφικών εταιριών, αποφάσισε να τα εκδόσει στη Γερμανία και να τα διαθέσει μόνος του στο κοινό. Φυσικά κάτω από τις συνθήκες αυτές ο δίσκος γρήγορα εξαφανίστηκε κι έτσι σήμερα πια είναι εξαιρετικά δυσεύρετος.
Δεν είναι μεγάλα τραγούδια βέβαια αυτά. Μήτε διεκδικούν δάφνες πρωτοτυπίας. Ούτε όμως κραυγάζουν αυτάρεσκα και μεγαλόστομα. Είναι απλά και τίμια τραγούδια. Όμορφες, λιτές, ίσως λίγο προβλέψιμες μελωδίες στο ύφος του μεταθεοδωρακικού πολιτικού τραγουδιού των χρόνων του '70. Έχω την εντύπωση ότι το μελωδικό μέρος συνειδητά υποχωρεί μπροστά στο βάρος του φορτισμένου λόγου. Στίχοι που μετεωρίζονται ανάμεσα στα προσωδιακά στερεότυπα και την ελεύθερη γραφή, καθώς είναι φανερό ότι ο συνθέτης ενδιαφέρεται πρωτίστως να εκτονώσει το βάρος της ψυχής του από τις τραυματικές εμπειρίες μιας δύσκολης εποχής. Πάντως ξεχωρίζω 4-5 τραγούδια που στέκουν με αξιοπρέπεια και ίσως καταφέρνουν να προκαλέσουν μιαν ετεροχρονισμένη συγκίνηση: Το εισαγωγικό "Εκτέλεση" (αναφορά στον Νίκο Μπελογιάννη), επίσης τα "Σαν ήλιος", "Με το 'να χέρι" και το οργανικό φινάλε. Και φυσικά το τρυφερότατο "Γολγοθάς" που έγραψε η Γεωργία Δεληγιάννη-Αναστασιάδου, γνωστή μας και από τα "Τραγούδια του Αγώνα" του Μίκη Θεοδωράκη.
Και βέβαια ο δίσκος έχει να επιδείξει και κάποια αντικειμενικά προτερήματα: Πρώτα πρώτα την ενορχήστρωση, που υπογράφει ο έμπειρος Τάσος Καρακατσάνης. Έπειτα τη συμμετοχή σημαντικών μουσικών στην εκτέλεση των τραγουδιών: Νότης Μαυρουδής και Κώστας Γρηγορέας (κλασική κιθάρα), Θανάσης Πολυκανδριώτης και Γιάννης Μπιθικώτσης (μπουζούκι), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι) και Νίκος Τσεσμελής (μπάσο). Τα τραγούδια ερμηνεύουν δύο από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές εκείνου του καιρού, που αργότερα χάθηκαν τελείως: Ο Κώστας Καμένος και η Σάνια Κρυστάλλη. Τους γνωρίσαμε (και τους αγαπήσαμε) μέσα από τις δωρικές ερμηνείες τους σε δίσκους, όπως: "Αγία Τηλλυρία" (1973), "Τα 18 Λιανοτράγουδα" (1974), "Η κυρά των αμπελιών" (1975), "Παραλογές" (1975), "Ύμνος και θρήνος για την Κύπρο" (1976). Ο δίσκος του Κώστα Παπαναστασίου αποτέλεσε το κύκνειο άσμα των δύο αυτών αξιόλογων ερμηνευτών.

Ο ΔΙΣΚΟΣ (νέο link...)

Ορέστη Λάσκου: Δάφνις και Χλόη (1931) [βουβή]

ΔΑΦΝΙΣ ΚΑΙ ΧΛΟΗ (1931)
Σκηνοθεσία: Ορέστης Λάσκος

Πρόκειται για μια σημαντική και ιστορική πλέον ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, βασισμένη στο ομώνυμο ερωτικό ειδύλλιο του Λόγγου.
Ο Λόγγος έζησε τον 2ο αι. μ.Χ. στη Λέσβο και στην ιστορία έχει μείνει ως συγγραφέας του μυθιστορήματος "Λόγγου ποιμενικών περί Δάφνιν και Χλόην" σε 4 βιβλία. Ο μύθος του έργου έχει τα απόλυτα αρχετυπικά χαρακτηριστικά, πάνω στα οποία βασίστηκε εν πολλοίς η μεταγενέστερη μυθολογία της μελοδραματικής γραμματείας: Ο βοσκός Λάμων βρίσκει ένα εγκαταλελειμμένο αγοράκι να βυζαίνει μια κατσίκα και το υιοθετεί ονομάζοντάς το Δάφνις. Ένας άλλος βοσκός βρίσκει σε ανάλογη κατάσταση ένα κοριτσάκι που το ονομάζει Χλόη. Τα δυο παιδιά μεγαλώνουν μαζί κι ανακαλύπτουν τον έρωτα, αφού συναντήσουν και υπερπηδήσουν αμέτρητα εμπόδια.
Η ταινία «Δάφνις και Χλόη» θεωρείται η πρώτη ταινία με σκηνές γυμνού στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, γι΄ αυτό και τότε (1931) είχε χαρακτηριστεί ως πορνογράφημα. Προβλήθηκε όμως με επιτυχία σε πολλές χώρες, ενώ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κυκλοφόρησε και μια ομιλούσα εκδοχή της. Καθ΄ ότι ο ίδιος ποιητής ειδυλλίων, ο Λάσκος στήριξε το σενάριο της ταινίας στο βουκολικό ειδύλλιο του Λόγγου με τον ίδιο τίτλο, σε μετάφραση Ηλία Βουτιερίδη. Η ταινία σημείωσε τεράστια εισπρακτική επιτυχία στην εποχή της. Σήμερα έχει κατακτήσει μια θέση ανάμεσα στις πιο ονομαστές του προπολεμικού ελληνικού κινηματογράφου, μαζί με την «Γκόλφω» και την «Αστέρω».
Με την πάροδο των χρόνων η αρχική κόπια και το αρνητικό της χάθηκαν. Υστερα από έρευνες χρόνων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, το Τμήμα Αποκατάστασης της Ταινιοθήκης της Ελλάδας κατόρθωσε να αποκαταστήσει την ταινία στην πρώτη μορφή της μοντάροντας τα κομμάτια που είχε στη διάθεσή της μαζί με όλα όσα είχε βρει. Το βασικό πρόβλημα είχε να κάνει με το γεγονός ότι τα διαθέσιμα κομμάτια ήταν ομιλούντα, ενώ η αυθεντική ταινία βωβή. Οι εργασίες αποκατάστασης ολοκληρώθηκαν το 1992 με την επίβλεψη και τη συνεργασία του ίδιου του Ορέστη Λάσκου, ο οποίος θυμήθηκε καρέ καρέ την ταινία, ανασυνθέτοντας τους αυθεντικούς μεσότιτλους και αντικαθιστώντας τα ηχητικά μέρη με ομιλία.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι για λόγους «ποιητικούς» ο Λάσκος μετέτρεψε το ονοματεπώνυμο του πρωταγωνιστή του από Εντισον Βήχο σε Απόλλωνα Μαρσύα. Η ελληνοαμερικανίδα χορεύτρια Λουκία Ματλή ήταν η κοπέλα.
Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα (1966), η Μίκα Ζαχαροπούλου έκανε ένα εκσυγχρονισμένο ριμέικ της ταινίας του Λάσκου με τίτλο "Δάφνις και Χλόη '66", τοποθετώντας την ιστορία στο Παρίσι, με δύο νέους να συναντώνται ξανά, χρόνια μετά τη γνωριμία τους στην ελληνική ύπαιθρο. Το soundtrack αυτής της ταινίας γράφτηκε από τον Νότη Μαυρουδή.

ΥΓ. Η ταινία είναι βουβή, αλλά εγώ, για να τη χαίρομαι καλύτερα, πρόσθεσα ...μουσική υπόκρουση διαλέγοντας ένα μουσικό έργο που νομίζω πως είναι η πλέον αρμόζουσα επιλογή: Πρόκειται φυσικά για τη μουσική μπαλέτου "Daphnis et Chloe" του Maurice Ravel. Ο έντονα ιμπρεσιονιστικός χαρακτήρας του μουσικού αυτού αριστουργήματος αποδίδει πολύ ανάγλυφα το "χρώμα" και την ατμόσφαιρα της ταινίας...

Γιόζεφ Χεπ: Περιπέτειαι του Βιλλάρ (1924) [βουβή]

Περιπέτειαι του Βιλλάρ

Σκηνοθεσία: Γιόζεφ Χεπ
Σενάριο: Νίκος Σφακιανάκης
Φωτογραφία: Γιόζεφ Χεπ
Παραγωγή: Δήμος Βρατσάνος
Παίζουν: Νίκος Σφακιανάκης (Βιλλάρ), Νίτσα Φιλοσόφου
Είδος: Βουβή, μικρού μήκους, Α/Μ
Έτος: 1924
Διάρκεια: 23'


Η μικρού μήκους βουβή ταινία "Περιπέτειαι του Βιλλάρ", παραγωγής 1924, είναι μια μπουρλέσκ κωμωδία που κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, καθώς θεωρείται η πρώτη σωζόμενη ταινία μυθοπλασίας (με υπόθεση). Ταυτόχρονα είναι η πρώτη ιστορική ταινία που αποκατέστησε τεχνικά η Ταινιοθήκη της Ελλάδος στο πλαίσιο μιας μεγάλης προσπάθειας για συγκέντρωση και ψηφιοποίηση του πρώιμου υλικού του ελληνικού κινηματογράφου.
Η ταινία βασίστηκε στον ηθοποιό Νίκο Σφακιανάκη, ο οποίος εκείνη την εποχή έκανε αξιόλογη καριέρα στη Γαλλία με το ψευδώνυμο Βιλλάρ. Η συγκεκριμένη ταινία βέβαια είχε για πρότυπό της το ακμάζον αμερικάνικο μιούζικαλ και τις βουβές ταινίες του καιρού που κατέκλυζαν τις κινηματογραφικές αίθουσες παγκοσμίως.
Η ταινία έχει για υπότιτλο: "Ο Βιλλάρ υπάλληλος σιδερωτηρίου" και χωρίζεται σε δύο μέρη. Στην αποκατεστημένη της μορφή έλαβε μέρος σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και απέσπασε διάφορες τιμητικές διακρίσεις.

Ο σκηνοθέτης της ταινίας Γιόζεφ Χεπ γεννήθηκε στη Βουδαπέστη το 1887 και πέθανε στην Αθήνα το 1968. Σπούδασε μηχανικός ηλεκτρολόγος, αλλά από πολύ νωρίς τον προσέλκυσε ο κινηματογράφος. Δούλεψε ως οπερατέρ στην Pathé και στις αρχές της δεκαετίας του 1910 έρχεται στην Αθήνα, όπου προσλαμβάνεται ως μηχανικός προβολής στον κινηματογράφο Πανελλήνιο της οδού Πανεπιστημίου. Γυρίζει πολλά επίκαιρα, κινηματογραφεί την Μικρασιατική καταστροφή και αργότερα το έπος του 1940. Το 1914 ιδρύει με τον Δήμο Βρατσάνο την Άστυ Φιλμ και κυρίως μυεί στην τέχνη του κινηματογράφου δεκάδες οπερατέρ και τεχνικούς. Δικαιολογημένα θεωρείται ο πιονιέρος του ελληνικού κινηματογράφου.

Νότης Μαυρουδής - Δάφνις και Χλόη 66 (1966)

Νότης Μαυρουδής
ΔΑΦΝΙΣ ΚΑΙ ΧΛΟΗ 66

Ο δίσκος αυτός περιλαμβάνει τη μουσική και τα τραγούδια που έγραψε ο Νότης Μαυρουδής για την ομώνυμη ταινία στα 1966 και αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη δισκογραφική εμφάνιση του αξιόλογου συνθέτη.
Το έργο "Δάφνις και Χλόη" είναι ένα βουκολικό μυθιστόρημα του 2ου μεταχριστιανικού αιώνα, γραμμένο από τον Λέσβιο μυθιστοριογράφο Γεώργιο Λόγγο. Ο πλήρης τίτλος του έργου είναι "Ποιμενικά κατά Δάφνιν και Χλόην". Θέμα του έργου είναι η ζωή δύο νέων ανθρώπων, που έμειναν έκθετοι από παιδιά και ανακάλυψαν σταδιακά τη συμπάθεια που έτρεφε ο ένας για τον άλλο, η οποία τους οδηγεί στην ερωτική ένωση μέσα από μια σειρά περιπέτειες και αντιξοότητες (επίθεση αγνώστων, απόπειρα απαγωγής, αποκάλυψη της καταγωγής τους). Όλη η τέχνη του συγγραφέα επικεντρώνεται στην περιγραφή του αφελούς παιδικού ερωτισμού κατά τη συνάντηση των δύο παιδιών: ντροπαλότητα, ξύπνημα της αμοιβαίας συμπάθειας, συγκεχυμένα αισθήματα αθωότητας, αγνότητας, πάθους και φόβου, μέχρι την ευτυχή κατάληξη της ερωτικής ένωσης. Η περιγραφική ικανότητα του συγγραφέα είναι εξαιρετικά άμεση και διανθίζεται με την εικαστική απόδοση του φυσικού περιβάλλοντος και των εναλλαγών του χρόνου και των εποχών.
Το μυθιστόρημα αυτό γνώρισε μεγάλη δημοτικότητα ανά τους αιώνες και ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες στα βυζαντινά χρόνια, την Αναγέννηση και τη νεότερη εποχή. Επιρροές του βρίσκουμε σε λογοτεχνικά κείμενα των R. Greene, Lope de Vega και S. Gessner, στην όπερα του Γκλουκ "Cythere assiegee", στο υπέροχο ομώνυμο μπαλέτο του Maurice Ravel και άλλα.

Μάνος Λοΐζος - Άνεργος & Στη Διαδήλωση (1981)

Μάνος Λοΐζος - Φώντας Λάδης
ΑΝΕΡΓΟΣ - ΣΤΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ

Ο Μάνος Λοΐζος, στρατευμένος πάντα στις τάξεις της Αριστεράς, έγραψε κατά καιρούς τραγούδια που υπηρέτησαν την ιδεολογική του αυτή επιλογή. Σε μεγάλο βαθμό οι δίσκοι "Τραγούδια του δρόμου" (1974) και "Τα τραγούδια μας" (1976) με τον Γιώργο Νταλάρα ανήκoυν σ' αυτή την κατηγορία. 

Η συνεργασία του συνθέτη με τον Φώντα Λάδη, ιδεολογικό του συνοδοιπόρο και παλιό του συνεργάτη και φίλο (μαζί είχαν κάνει πολύ παλιότερα το αγαπημένο "Καράβια αλήτες"), απέδωσε αρκετά τραγούδια στη σχετικά σύντομη διαδρομή του Μάνου Λοΐζου στο ελληνικό τραγούδι. Ολόκληρος ο δίσκος του 1976 που προαναφέρθηκε και κάμποσα σκόρπια τραγούδια αποτελούν τους καρπούς αυτής της συνεργασίας.

Το 1981 από την οργάνωση ΕΣΑΚ-Σ κυκλοφόρησε ένα δισκάκι 45 στροφών με δύο ανέκδοτα τραγούδια των Μάνου Λοΐζου και Φώντα Λάδη. Το πρώτο ("Άνεργος") είχε γραφτεί παλιότερα και προορίζονταν για το δίσκο "Τα τραγούδια μας", αλλά τελικά δεν μπήκε. Το δεύτερο τραγούδι έχει τίτλο "Στη διαδήλωση". Και τα δύο έχουν θεματολογία σχετική με το εργατικό κίνημα κι ερμηνεύονται από τον Μπάμπη Αντωνίου. Τα τραγούδια περιλήφθηκαν το 2002 στην ψηφιακή συλλογή σκόρπιων τραγουδιών του Μάνου Λοΐζου "Εκτός σειράς" της MINOS-EMI.

10o Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή - 11 Επιλογές (1984)

10ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΝΕ-ΟΔΗΓΗΤΗ
11 Επιλογές
___________________________

Μετά την έκδοση του δίσκου "14 Νέα Τραγούδια" (1983) από τον Διαγωνισμό Έντεχνου Λαϊκού Τραγουδιού που διοργάνωσε η ΚΝΕ στο πλαίσιο του 8ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, ήρθε η αναμενόμενη συνέχεια με το δεύτερο δίσκο της σειράς που είχε τίτλο "11 Επιλογές" με υλικό επιλεγμένο από το 10ο Φεστιβάλ της νεολαίας του ΚΚΕ.

Κι αυτός είναι ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρων δίσκος σε πολλαπλά επίπεδα και κυρίως στον τομέα της προώθησης νέων δημιουργών σε μια περίοδο που το ελληνικό τραγούδι έμοιαζε να είχε περιπέσει στη στασιμότητα. Πρώτα σε επίπεδο μουσικό. Ανάμεσα σε άγνωστους δημιουργούς βρίσκουμε δύο τουλάχιστον αξιόλογους συνθέτες με προσφορά στο έντεχνο τραγούδι και ειδικά στη μελοποιημένη ποίηση. Πρόκειται για τον Τιμόθεο Αρβανιτάκη και τον Χρύσανθο Μουζακίτη. Δίπλα τους μια πλειάδα φερέλπιδων δημιουργών, ελάχιστοι από τους οποίους μπόρεσαν να σταθούν στο χώρο τα κατοπινά χρόνια: Σταύρος Παπαδόπουλος, Γιώργος Θεοχαρόπουλος, Χρήστος Γιαννόπουλος, Κώστας Κουρμούλης, Δήμος Φωτάκης, Νίκος Κατσίκας, Δημήτρης Κάσσαρης, Αλέκος Μούζας, Βαγγέλης Σταυρόπουλος.

Σε επίπεδο στιχουργικό επίσης υπάρχει αρκετό ενδιαφέρον, καθώς βρίσκουμε τη συμμετοχή, πέραν του ποιητή Γιώργου Κοτζιούλα (1909-1956), και γνωστών στιχουργών, όπως ο Σαράντης Αλιβιζάτος, ο Φίλιππος Γράψας και ο Θεόφιλος Βερύκιος. 

Στην ερμηνεία των τραγουδιών έχουμε επίσης μερικά γνωστά ονόματα, όπως της Γιούλης Τσίρου και του Μιχάλη Δημητριάδη. Τη μουσική επιμέλεια όλου του υλικού είχε ο Γιάννης Ιωάννου, ο οποίος έκανε και την ενορχήστρωση στα περισσότερα τραγούδια. 

8ο Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή - 14 Νέα Τραγούδια (1983)

8ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΝΕ-ΟΔΗΓΗΤΗ
14 Νέα Τραγούδια
(Ανεξάρτητη Έκδοση, 1983) LP @320 +Εξώφυλλα

Από την ηρωική εποχή των νιάτων μας, εκείνα τα "αγωνιστικά" χρόνια της μεταπολίτευσης ίσαμε τα μέσα της δεκαετίας του '80, έρχεται αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον μουσικό ντοκουμέντο. Τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ εκείνον τον καιρό ήταν πάντα μαζικότατα και κατά κανόνα περιλάμβαναν πολύ αξιόλογα πολιτιστικά δρώμενα.
Το 8ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ διοργάνωσε έναν πολύ ενδιαφέροντα διαγωνισμό έντεχνου λαϊκού τραγουδιού, στον οποίο έλαβαν μέρος ούτε λίγο ούτε πολύ 56 συνθέτες, γνωστοί και άγνωστοι! Σκεφτείτε όμως ποιοι αποτελούσαν την κριτική επιτροπή, για να καταλάβετε εύκολα πώς εξηγείται αυτή η μαζική συμμετοχή τόσων καλλιτεχνών: Γιάννης Ρίτσος, Μίκης Θεοδωράκης, Φοίβος Ανωγειανάκης, Γιάννης Κακουλίδης και κάποιοι ακόμη από την κομματική ιεραρχία. Η επιτροπή βράβευσε τελικά 14 τραγούδια, αυτά δηλαδή που περιλαμβάνονται στον παρόντα δίσκο.
Ανάμεσα στους δημιουργούς αυτών των πολύ καλών τραγουδιών βρίσκουμε τον Χρήστο Λεοντή σ' ένα θαυμάσιο τραγούδι σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου ("Μιλώ γι' αυτούς"). Επίσης θα βρούμε τα ονόματα των Μάριου Τόκα (στο "Πρωινό άστρο" του Γιάννη Ρίτσου), Ανακρέοντα Παπαγεωργίου (στον "Πυρετό" του Νικηφόρου Βρεττάκου), Βαγγέλη Κυρίτση (στον "Άνθρωπο με το γαρίφαλο" του Γιάννη Ρίτσου), Μιχάλη Τρανουδάκη (στη "Μέριλιν" του Γιώργου Χρονά), Μιχάλη Τερζή (στο "Το σπίτι που γεννήθηκα" του Κωστή Παλαμά), Στέλλας Κυπραίου, Χρύσανθου Μουζακίτη, Γιάννη Ιωάννου, Σπύρου Σαμοΐλη, Γιάννη Καλατζόπουλου, Γιώργου Θεοχαρόπουλου, Δημήτρη Σκαμάγκα και Θέμη Ανδρεάδη. Θα σταθώ ιδιαίτερα στον τελευταίο, τον Θέμη Ανδρεάδη, ο οποίος εδώ συμμετέχει μ' ένα εξαιρετικό τραγούδι (το ωραιότερο του δίσκου) με τίτλο "Τραγούδι για καφενεία" σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου. Ένα τραγούδι έκπληξη, με το οποίο ο τυποποιημένος σ' ένα χαζοχαρούμενο σατιρικό ύφος καλλιτέχνης εδώ ξεπερνά τον εαυτό του και μας δίνει μια υπέροχη ρυθμική μπαλάντα, η οποία αποτέλεσε και τη μαγιά για έναν πολύ αξιόλογο προσωπικό του δίσκο ("Σαν ξαφνικό ταξίδι"), που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά.
Στα ονόματα των τραγουδιστών βρίσκουμε επίσης μερικά πολύ αξιόλογα ονόματα: Σοφία Βόσσου, Γιάννης Θωμόπουλος, Νικόλας Μητσοβολέας, Αιμιλία Σαρρή, Γιάννης Μπογδάνος, Ελένη Τσαγκαράκη, Κώστας Λεοντίδης, Μιχάλης Δημητριάδης, Σοφία Μιχαηλίδου, Θανάσης Νικόπουλος και κάποιοι ακόμη μάλλον άγνωστοι.

Η Άννα Συνοδινού διαβάζει Ρήγα, Μακρυγιάννη, Κάλβο, Σολωμό (1972)

ΑΝΝΑ ΣΥΝΟΔΙΝΟΥ

Διαβάζει Ρήγα, Μακρυγιάννη, Κάλβο, Σολωμό

Μουσική: Χρήστος Λεοντής

LP | PHILIPS/OLYMPIC | 1972 | mp3@320 | Εξώφυλλα

Σπάνιος δίσκος του σημαντικού μας συνθέτη Χρήστου Λεοντή. Πλήρης τίτλος του: "Η Άννα Συνοδινού διαβάζει Ρήγα, Μακρυγιάννη, Κάλβο, Σολωμό αποσπάσματα" και κυκλοφόρησε το 1972 από την Olympic (μια ετικέτα της πολυεθνικής Philips), στον απόηχο των μεγάλων πανηγυρικών εκδηλώσεων για τα 150 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Δυστυχώς ο δίσκος, προφανώς λόγω της χαμηλής του εμπορικότητας, σύντομα εξαφανίστηκε από την αγορά και φυσικά δεν αξιώθηκε ποτέ μιας νεότερης ψηφιακής επανέκδοσης.

Η Άννα Συνοδινού βέβαια δε χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Είναι μία από τις κορυφαίες ηθοποιούς του θεάτρου μας με συνεχή παρουσία στη σκηνή επί μισόν περίπου αιώνα. Γεννήθηκε το 1927 στο Λουτράκι. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, του οποίου έγινε μόνιμο και αναντικατάστατο στέλεχος συμμετέχοντας στις μεγαλύτερες παραστάσεις του στην Αθήνα, την Επίδαυρο και το εξωτερικό.

Διακρίθηκε κυρίως στο αρχαίο δράμα, είτε ως τραγωδός (Αντιγόνη, Ηλέκτρα, Ανδρομάχη, Ιφιγένεια κλπ.), είτε σε κωμικούς ρόλους (Λυσιστράτη), πάντα ως πρωταγωνίστρια. Διακρίθηκε ακόμα και στο νεότερο διεθνές ή ελληνικό δραματολόγιο. Είχε επίσης κι ένα σύντομο πέρασμα από τον ελληνικό κινηματογράφο ("Θανασάκης ο πολιτευόμενος", "Ο άνθρωπος του τρένου") και την τηλεόραση ("Φρουροί της Αχαΐας", "Ματωμένα Χώματα"). Για ένα μικρό επίσης διάστημα ασχολήθηκε με την ενεργό πολιτική και διετέλεσε υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών.

Ο δίσκος αναδεικνύει την ξεχωριστή εκφραστική ικανότητα της μεγάλης ηθοποιού σ' αυτά τα βαρυσήμαντα κείμενα, τα οποία έχουν όλα ως κοινό θεματικό τους άξονα την αναφορά στους εθνικούς αγώνες του τόπου και τον μεγάλο σηκωμό του '21. Πρόκειται για κείμενα του Ρήγα Φεραίου (1757-1798), του Ανδρέα Κάλβου (1792-1869), του Διονυσίου Σολωμού (1798-1857) και του Στρατηγού Μακρυγιάννη (1797-1864).

Ο Χρήστος Λεοντής έγραψε μικρά μουσικά ιντερμέδια που διανθίζουν διακριτικά την αφήγηση, καθώς και μερικά τραγούδια βασισμένα στα κείμενα των σπουδαίων αυτών λογοτεχνών μας, τα οποία ερμηνεύουν με λιτό και τελετουργικό τρόπο η Μαρία Δημητριάδη και ο ίδιος ο συνθέτης. Διευκρινίζω ότι με το κείμενο του έργου "Η γυναίκα της Ζάκυθος" του Σολωμού διαπλέκονται και στίχοι από τους "Ελεύθερους Πολιορκημένους", από το α' σχεδίασμα των οποίων προέκυψε το θαυμάσιο τραγούδι "Το χάραμα επήρα". Τα τρία βασικά τραγούδια του δίσκου ("Θούριος", "Ο ήλιος εβασίλεψε", "Το χάραμα επήρα") περιλαμβάνονται και στο δίσκο "Παραστάσεις" σε νέα ενορχήστρωση ερμηνευμένα από τον Νίκο Ξυλούρη και την Τάνια Τσανακλίδου. Σημειώνω επίσης ότι ολόκληρο το υλικό του δίσκου σε νεότερη επεξεργασία από τον Χρήστο Λεοντή περιέχεται στο δίσκο "Καντάτα Ελευθερίας" (1999).

Μιχάλης Κατσαρός: Τραγουδά ποίησή του (1984)

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ
3Μ+3Μ=6Μ
LP | ΜΙΝΟΣ | 1984 | mp3@320 | Εξώφυλλα

Στο δίσκο "Ο Μιχάλης Κατσαρός τραγουδά ποίησή του", με τον αινιγματικό υπότιτλο "3Μ+3Μ=6Μ", ο σημαντικός ποιητής Μιχάλης Κατσαρός (1919-1998) αυτοσχεδιάζει ποιήματα και παίζει ο ίδιος ινδική φόρμιγγα, με τη συνοδεία και άλλων μουσικών: «Αυτοσχεδίασα σ' αυτό το δίσκο την ποίησή μου, η οποία είναι πανκ... Πολλές φορές οι πανκ στις συγκεντρώσεις τους βάζουνε αυτά τα περίεργα τραγούδια». Είναι μια ποίηση αλλόκοτη, άλλοτε σαρκαστική, άλλοτε αυτοσχεδιαστική και ασυνάρτητη, αλλά η αίσθηση που αφήνει είναι σαν να πρόκειται για μια άναρθρη κραυγή διαμαρτυρίας. Η μουσική είναι υποτυπώδης και προσχηματική, για την απλή εξυπηρέτηση του λόγου. Συμπληρωματικά στο δίσκο βρίσκουμε και μερικά ποιήματα σύγχρονων άσημων ποιητών που μοιάζουν να κινούνται στην ίδια ποιητική αντίληψη (Σπύρος Κατσίμης, Μαρία Βλάχου, Μισέλ Φάις κ.ά.). Μεταξύ αυτών και ο γνωστός στιχουργός Τάσος Σαμαρτζής.
Γράφει ο ποιητής στο οπισθόφυλλο του δίσκου:
"Σήμερα ο ποιητής σε όλο τον κόσμο δεν είναι όπως παλαιά. Απαγγέλλει, τραγουδά και παίζει την ποίησή του. Δεν μένει μόνο το γράμμα στα χέρια του αναγνώστη, αλλά και ο λόγος και η ωδή. Και αυτό το πέτυχε η τεχνική της δισκογραφίας τηλεόρασης και κινηματογράφου. Γι' αυτό αφού στην ίδια την εταιρεία απήγγειλα σε δίσκους ποίησή μου τώρα ο ίδιος τραγουδώ, άδω και συνοδεύω με μουσική μοντέρνα ποίησή μου μιας άλλης υφής. Σ' αυτό το δίσκο που έχει τίτλο "3Μ+3Μ=6Μ" και έχει και την "Μπαραμπαντού" προσέθεσα μελωδικές απαγγελίες νέων ποιητών από πρόσφατα βιβλία τους σαν μια αρχή της νέας μορφής που παίρνει η ποίηση και στη χώρα μας, και συνοδεία νέων μουσικών".

Νέος σύνδεσμος:

https://we.tl/t-D6vYtalR25

Μιχάλης Κατσαρός: Σαδδουκαίοι (1977)

Μιχάλης Κατσαρός
ΣΑΔΔΟΥΚΑΙΟΙ
LP | MINOS | 1977 | mp3@320 | Εξώφυλλα

Αυτή είναι η πρώτη του "προσωπική" δισκογραφική παρουσία του ποιητή Μιχάλη Κατσαρού (1919-1998) με απαγγελίες δικών του ποιημάτων από τη σημαντική ποιητική του σύνθεση "Κατά Σαδδουκαίων". 

Είναι γνωστό ότι η συλλογή αυτή αποτέλεσε τη βάση για δύο συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη (1983 & 1999). Εδώ ο ποιητής απαγγέλλει και αυτοσχεδιάζει απλά μουσικά συνοδευτικά θέματα με πιάνο και καλαμένια φόρμιγγα που παίζει ο ίδιος.

Γράφει στο πολύ κατατοπιστικό σημείωμα στο οπισθόφυλλο του δίσκου ο ποιητής (που αναφέρεται στον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο):

Το βιβλίο «Κατά Σαδδουκαίων» είχε μια παράξενη τύχη μέσα στα ποιητικά της μεταπολεμικής γενιάς. Πρώτα με τις ιδέες του και με την τεχνική του. Στις ιδέες λογοκρίθηκε παραδόξως απ’ την αριστερά και στην τεχνική έδειχνε ένα νέο δρόμο στην ποιητική τέχνη: Πεζολογίες, κοινές φράσεις, φορούσαν ένα ντύμα θείο μέσα στην καθημερινότητα. Πρίγκιπες, ιππότες, αλήτες, κρατικοί υπάλληλοι κάναν παρέλαση μ’ επικεφαλής τον ίδιο τον ποιητή, ιδεολόγο, θρησκευόμενο και αρχηγό κράτους, τύραννο κι επαναστάτη. Αυτές οι ιδέες το έκαναν αγαπητό, στην Ελλάδα με τρεις εκδόσεις και στο εξωτερικό μεταφρασμένο στις κυριότερες γλώσσες. Παιγμένο στη Χαϊδελβέργη, στο Λονδίνο (Ελίζαμπεθ Χολ), στη Νέα Υόρκη και στη Γαλλική Τηλεόραση από τον ίδιο τον ποιητή. Διδαγμένο σαν δείγμα νεοελληνικής ποιήσεως στα ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια. Τώρα στην παρούσα εμφάνιση απαγγέλλει και υπογραμμίζει μουσικά ο ποιητής.

Μάρτιος 1977

Νέος σύνδεσμος:

https://we.tl/t-D6vYtalR25

Σαράντης Κασσάρας: "Αφορισμοί" του Γιάννη Σκαρίμπα

Σαράντης Κασσάρας
Γιάννης Σκαρίμπας
ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ
LP | LYRA | πηγή: d58

Ο αξιόλογος Θεσσαλονικιός συνθέτης και πιανίστας Σαράντης Κασσάρας (γ. 1948) δραστηριοποιείται κατά κύριο λόγο στο χώρο της λόγιας μουσικής. Ωστόσο το 1986 μας έδωσε τον παρόντα δίσκο που αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον πέρασμά του από το χώρο της "λαϊκής" μουσικής και μάλιστα με περιεχόμενο μελοποιημένη ποίηση. Ολόκληρος ο δίσκος είναι αφιερωμένος σ' έναν από τους "καταραμένους" ποιητές μας, τον sui generis Γιάννη Σκαρίμπα (1893-1984), εμβληματική πνευματική μορφή της Χαλκίδας κι εκφραστή ενός ιδιότυπου νεορομαντισμού και νεοσυμβολισμού με έντονη εικονοκλαστική διάθεση και ασυμβίβαστο πνεύμα.

Εννιά τραγούδια και δύο οργανικά μέρη αυτοσχεδιαστικού χαρακτήρα συνιστούν το υλικό του δίσκου. Τα τραγούδια είναι όμορφα με λυρικά χρώματα και δυνατές λαϊκές πινελιές. Το πιάνο και τα έγχορδα κυριαρχούν στο ενορχηστρωτικό μέρος. Ξεχωρίζουν τα τραγούδια "Χαλκίδα", "Η παρέα", "Σιωπή" και το εξαιρετικό "Οι γλάροι".

Ερμηνεύουν ο Γιάννης Θωμόπουλος και η Ρένα Βελισσαρίου

Σημειώνει ο συνθέτης:

"Είναι κι αυτό ένα από τα παιχνιδίσματα της τύχης να συναντηθούμε, εσύ ένας ογκόλιθος της ποίησης και γω ένας ανιχνευτής της μουσικής, που κάποτε σαν κι εσένα τον ζαλίζουν τα σούρουπα και τα φεγγάρια. Έρχομαι μετά από δέκα χρόνια γνωριμίας, με το πνεύμα σου να πλανάται στη σκέψη μου, να σκύψω ευλαβικά στα κείμενα σου, που μέσα απ' την διόπτρα της Χαλκίδας σ' αυτά μεγεθύνεις την Ελλάδα βλέποντας αυτά, που σ’ εξοργίζουν. Τον τόπο και τον χρόνο να γυρνούν στροφές ανέμης - σαντούρι γύρω μας η χώρα όπως λες -στέλνοντας αφορισμούς και μηνύματα. Έτσι οδηγείς τη μουσική μου να ξεφεύγει από τα πλαίσια τής περιγραφής του στίχου και τις νότες να πηγάζουν μεσα από τις ιδιόρρυθμες λέξεις σου, χείμαρρος από ήχους και συγχορδίες, έξω κάποια φορά από τους κανόνες της συμβατικής αρμονίας’, - έξω απ’ τον κύκλο των νερών, στο χάος - στα όρια του απρόσμενου και απροσδόκητου..."

Κατάλογος ταινιών

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΑΙΝΙΩΝ

Πλήρης κατάλογος ελληνικών ταινιών

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (πλήρης εργογραφία)

Γιάννης Σπανός & Juliette Greco

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΠΑΝΟΣ
JULIETTE GRECO
Complainte amoureuse
(Philips, 1969)

Ο σημαντικός συνθέτης και πιανίστας Γιάννης Σπανός ξεκίνησε τη μουσική του διαδρομή το 1960 από τη Γαλλία και πιο συγκεκριμένα από την περίφημη αριστερή όχθη του Σηκουάνα στο Παρίσι, όπου συχνάζανε οι αριστεροί καλλιτέχνες του καιρού. Μάλιστα το πρώτο του τραγούδι ("Sidonie") το ερμήνευσε η ανερχόμενη τότε σταρ Μπριζίτ Μπαρντό, ενώ στη συνέχεια συνεργάστηκε με γνωστά ονόματα του γαλλικού τραγουδιού (Arnac, Guidoni, Santoni, Sauvage, Vaucaire κλπ.). 

Η πιο σημαντική όμως συνεργασία του ήταν αυτή με τη λεγόμενη "ιέρεια του υπαρξισμού", τη θρυλική Juliette Greco. Η συνεργασία αυτή κορυφώθηκε με το δίσκο "Complainte amoureuse", που κυκλοφόρησε το 1969 στη Γαλλία από τη Philips, σε μια εποχή δηλαδή που ο συνθέτης μοίραζε τη ζωή και τη δραστηριότητά του μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας.

Πρόκειται για έναν κύκλο 12 τραγουδιών προσαρμοσμένων απόλυτα στο ύφος του γαλλικού τραγουδιού εκείνης της εποχής, τόσο σε μελωδικό, όσο και ενορχηστρωτικό επίπεδο. Θα έλεγα ότι δεν έχουν ουσιαστικά καμία σχέση με τα αντίστοιχα νεοκυματικά τραγούδια που δισκογραφούσε ταυτόχρονα ο Σπανός στην Ελλάδα. Η γοητευτική μελωδική φλέβα του συνθέτη είναι εμφανής και στα γαλλικά του τραγούδια. 

Ιδιαίτερη όμως αξία έχει και το στιχουργικό τους μέρος, καθώς πρόκειται για μελοποιήσεις πάνω σε ποιήματα σημαντικών Γάλλων ποιητών, όπως των Βερλέν, Μέτερλινκ, Ελιάρ, Φρεντερίκ και Αραγκόν. Η ερμηνεία της Juliette Greco είναι υπέροχη και καταλυτική ως προς τη "γαλλοποίηση" των μελωδιών του Σπανού. 

Ο δίσκος με τον καιρό έγινε σπάνιος, ενώ στην Ελλάδα πρωτοκυκλοφόρησε μόλις στα 1990 ως μέρος μιας μεγάλης συλλογής - πορτρέτου της διάσημης τραγουδίστριας.

(c) LP | πηγή: d58