Μίμη Πλέσσα, Το Μοιρολόι (σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη)

Το 1970 ο σπουδαίος συνθέτης Μίμης Πλέσσας (γενν. 1924) έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια της ταινίας "Αστραπόγιαννος" σε σκηνοθεσία Νίκου Τζήμα με πρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο. 

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της συγκεκριμένης συνεργασίας ήταν η συμμετοχή του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη (1922-1988), ο οποίος έγραψε τους στίχους των τραγουδιών, από τα οποία ξεχωρίζει το σπαρακτικό τελετουργικό ζεϊμπέκικο "Μοιρολόι" που ερμήνευσε η Καίτη Αμπάβη. Το τραγούδι αυτό γνώρισε μιαν απροδόκητη πορεία τα κατοπινά χρόνια μέσα στην ελληνική δισκογραφία.  Έχω μαζέψει λοιπόν σ' ένα αρχειάκι τις 9 διαφορετικές εκτελέσεις του τραγουδιού που μπόρεσα να εντοπίσω. 

Μαζί με τη δισκογραφημένη εκτέλεση του 1971 (κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών με "πειραγμένους" κάποιους στίχους λόγω της λογοκρισίας) έχουμε εδώ άλλες δύο ηχογραφήσεις με την Καίτη Αμπάβη. Η πρώτη απ' αυτές είναι η σημαντικότερη, γιατί έχει τους στίχους στην αρχική και αλογόκριτη μορφή τους, ενώ η άλλη είναι παρμένη από την ίδια την ταινία. Από τις υπόλοιπες εκτελέσεις η πιο γνωστή είναι με τη Χαρούλα Λαμπράκη που έγινε την ίδια περίπου εποχή, αλλά με τελείως διαφορετική ενορχήστρωση. Συγκλονιστική είναι η εκτέλεση του 1972 από την Ξανθίππη Καραθανάση. Ακολουθούν άλλες τρεις νεότερες με τον Ηλία Κλωναρίδη (1996), την Πένυ Ξενάκη (2002) και μια ορχηστρική με τον Βασίλη Σαλέα (2004). Τέλος υπάρχει και μια πρόσφατη ζωντανή εκτέλεση με την Ξανθίππη Καραθανάση, όπως ακούστηκε σε τηλεοπτική εκπομπή.

ΜΟΙΡΟΛΟΪ 

Μάνος Χατζιδάκις, Διφωνίες (ανέκδοτο έργο)

Οι "Διφωνίες", έργο 41, του Μάνου Χατζιδάκι είναι ένας ανέκδοτος κύκλος τραγουδιών γραμμένος πάνω σε στίχους της Αγαθής Δημητρούκα, της συντρόφου και κληρονόμου του ποιητή Νίκου Γκάτσου. Το έργο είναι αφιερωμένο στον γιο του συνθέτη Γιώργο Θεοφανόπουλο και φέρει τον χαρακτηρισμό: "Ποιητικοί αυτοσχεδιασμοί για δυο νεανικές φωνές". Και γιαυτόν ακριβώς το λόγο ερμηνεύτηκε από δύο νέες - τότε - φωνές που αναδείχθηκαν μέσα από το έργο του συνθέτη, τον Ηλία Λιούγκο και τον Βασίλη Λέκκα. Το έργο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και παραμένει αδισκογράφητο. Σε μια πρώτη μορφή του αποτελούμενη από τρία τραγούδια παρουσιάστηκε ζωντανά το 1982 στη μπουάτ Σκορπιός. Το καλοκαίρι του 1986 ο συνθέτης επανήλθε στο έργο προσθέτοντας άλλα τέσσερα μέρη κι έτσι ο κύκλος έλαβε μια τελική (αλλά όχι ολοκληρωμένη) μορφή με επτά συνολικά τραγούδια, τα οποία (απ' όσο γνωρίζω) ηχογραφήθηκαν ζωντανά στο θέατρο Λυκαβηττού και στη Μυτιλήνη, χωρίς ωστόσο ακόμη να έχουν πάρει το δρόμο της δισκογραφίας. Η πρόσφατη έκδοση της ανέκδοτης κινηματογραφικής μουσικής για την ταινία "Faccia di spia" (1975) καλλιεργεί βάσιμες προσδοκίες πως κάποτε θα έχουν την ίδια αγαθή τύχη και οι "Διφωνίες", για να τις χαρούν επιτέλους οι αθεράπευτοι λάτρεις του κορυφαίου συνθέτη.
Σημειώνει ο Μάνος Χατζιδάκις για το έργο του:
"Οι ΔΙΦΩΝΙΕΣ είναι παιχνίδι ερωτικό σε νόμιμη δόση ανάμεσα σε δύο παιδιά ν έ α -πολύ νέα για να 'ναι τραγουδιστές ή ερωτικά παράνομοι- που ανταλλάσσουν μες απ' τους στίχους της Αγαθής Δημητρούκα τις φωνές τους, μ' αρκετό ναρκισσισμό αλλά και αφοσίωση. Οι ΔΙΦΩΝΙΕΣ είναι περίπου γέννημα καφενειακής αναζήτησης και συζήτησης πάνω στο θέμα των στίχων και μουσικής για ένα σύγχρονο τραγούδι λαϊκό, χωρίς βέβαια ταυτότητα και άλλη διακριτικά. Γι αυτό, δεν τραγουδιούνται εύκολα ούτε ικανοποιούν τάσεις διασκέδασης και εκτονώσεως. Θέλουνε προσοχή, συμμετοχήν - θα λέγαμε - και εκ προοιμίου, τον σχετικόν ερωτισμόν της παραδόσεως".

Ο Σπύρος Βασιλείου ζωγραφίζει την Καστοριά

Ο σπουδαίος Έλληνας ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου (1903-1985) εμπνεύστηκε από τη σπάνια ομορφιά του καστοριανού τοπίου και μας έδωσε δύο υπέροχους πίνακες. Ο ένας εικονίζει μια χαρακτηριστική γωνιά της πόλης πλάι στην πλατεία της Ομόνοιας κι ο άλλος μια άποψη της λίμνης κάποιο βροχερό απομεσήμερο.

Λουδοβίκος των Ανωγείων, Κρητηίς (ανέκδοτη ηχογράφηση)

Το 2001 το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης σε συνεργασία με το Δήμο Χανίων ανέβασε την παράσταση "Κρητηίς" βασισμένη στο ομώνυμο κρητικό έπος του Αντωνίου Αντωνιάδη (1836-1905). Θέμα του η ιστορία ενός μεγάλου έρωτα στα χρόνια του κρητικού αγώνα ενάντια στους Βενετούς κατακτητές. Την παράσταση σκηνοθέτησε ο Κώστας Αρζόγλου. 

Ο Λουδοβίκος των Ανωγείων έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια. Πολύ όμορφα οργανικά θέματα με παραλλαγές διανθισμένα με κάποια τραγούδια που ερμήνευσε η σοπράνο Χρυσούλα Περάκη. Πρόκειται για τρία ωραιότατα τραγούδια, από τα ωραιότερα που έγραψε ποτέ ο καλός τραγουδοποιός, τα οποία στη συνέχεια ενσωματώθηκαν και στο δίσκο "Η γιορτή των ανέμων" που κυκλοφόρησε το 2003 με ερμηνευτές τον ίδιο, τη Χρυσούλα Περάκη και τη Λιζέτα Καλημέρη.

Ο ΔΙΣΚΟΣ