Οδυσσέας Ελύτης: Μελοποιημένα ποιήματα (συλλογή)

Ο Οδυσσέας Ελύτης (1911-1996), επιφανής εκπρόσωπος της περιώνυμης Γενιάς του '30, είναι κατά τεκμήριο ο δημοφιλέστερος νεοέλληνας ποιητής, ιδιαίτερα μετά την παγκόσμια διάκριση με την απονομή του βραβείου Νόμπελ το 1979.
Παρόλο που στο χώρο της δισκογραφίας η παρουσία του ποιητή ήταν ήδη βαρυσήμαντη από τη δεκαετία του '60 με τις μνημειώδεις μελοποιήσεις του Μίκη Θεοδωράκη το 1964 ("Το Άξιον Εστί", "Μικρές Κυκλάδες"), μετά τη βράβευσή του ακολούθησε μια τεράστια ανθοφορία υπέροχων μελοποιήσεων, τόσο που να μπορούμε πλέον με βεβαιότητα να πούμε ότι είναι ο πλέον μελοποιημένος ποιητής μας με μοναδικό επάξιο ανταγωνιστή του τον Γιάννη Ρίτσο.
Πέρα από τις εργασίες του Θεοδωράκη οφείλουμε να σταθούμε και σε πολυάριθμες άλλες ολοκληρωμένες μουσικές προσεγγίσεις στο έργο του ποιητή. Το 1968 ο Νότης Μαυρουδής παρουσίασε τον κύκλο "Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας". Το 1969 ο Γιάννης Μαρκόπουλος μας έδωσε το πολύ σημαντικό έργο "Ήλιος ο Πρώτος". Το 1972 ο Λίνος Κόκοτος μελοποίησε μια σειρά απλά λυρικά ποιήματα από τα "Ρω του Έρωτα", για να προκύψει ο πολυαγαπημένος δίσκος "Το θαλασσινό τριφύλλι" που ξέρουμε ότι είχε ενθουσιάσει τον ποιητή που πάλευε χρόνια να κατακτήσει τη λιτή φόρμα του απλού τραγουδιού έχοντας για πρότυπό του τον Νίκο Γκάτσο! Σχεδόν ταυτόχρονα με την απονομή του Νόμπελ ηχογραφήθηκε η "Ποδηλάτισσα" με μουσική του Μιχάλη Τρανουδάκη και τρία χρόνια αργότερα ο "Ήλιος ο Ηλιάτορας" του Δημήτρη Λάγιου. Την ίδια εποχή ξεκινά και η μακροχρόνια και γονιμότατη σχέση του ποιητή με τη σπουδαία ελληνίδα συνθέτρια της διασποράς Angelique Ionatos (Αγγελική Ιωαννάτου) που απέφερε μια σειρά μελοποιήσεων υψηλού επιπέδου ("O Helios o heliatoras", 1983, "Marie des Brumes", 1984, "Le monogramme", 1988, "Ιουλίου Λόγος", 1997). Το 1984 ο Ηλίας Ανδριόπουλος ηχογράφησε τους "Προσανατολισμούς", μέσα από τους οποίους προέκυψε (αν και ήταν παλιότερη μελοποίηση) το τραγούδι "Ο έρωτας" (ή "Τραγούδι του Αιγαίου"), ένα από τα δημοφιλέστερα τραγούδια από μελοποιημένο ποίημα. Και φυσικά είναι πολυάριθμοι οι δίσκοι που περιέχουν ένα ή περισσότερα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη, πολλά από τα οποία γνώρισαν σημαντική εμπορική επιτυχία. Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία του "Μονογράμματος" μέσα στην ελληνική δισκογραφία: Το 1983 πρώτος το μελοποίησε ο Γιάννης Ζουγανέλης, ακολούθησε το 1988 η Angelique Ionatos και το 2007 ο Γιώργος Κουρουπός, ενώ το 1999 ηχογραφήθηκε σε απαγγελία από τον Μίκη Θεοδωράκη και την Ιουλίτα Ηλιοπούλου!
Η ανθολογία αυτή ήταν από τις δυσκολότερες που επιχείρησα να φτιάξω λόγω της υπερπληθώρας του διαθέσιμου υλικού. Προφανώς υπερίσχυσε η αυθαιρεσία του υποκειμενικού κριτηρίου, αλλά έκανα μια προσπάθεια να υπάρχει μια αναλογική εκπροσώπηση των κυριότερων δισκογραφικών εκδόσεων και μάλιστα συμπεριέλαβα και κάμποσα δείγματα από μελοποιήσεις πάνω σε μεταφρασμένα από τον Ελύτη ξένα ποιήματα, όπως αυτά της Σαπφώς, του Μπρεχτ και (κυρίως) του Λόρκα.

CD Collection | 2001 | Πηγή: d58