Δέσποινα Λάππα-Κόντου: Το παρελθόν που δεν λησμόνησα

Δέσποινα Λάππα-Κόντου

Το παρελθόν που δεν λησμόνησα

Εκδόσεις Έξη (2016)

Μια κριτική προσέγγιση από την Αλεξάνδρα Πάντσου

Η συγγραφέας Δέσποινα Λάππα-Κόντου, η οποία μας έχει ήδη προσφέρει τέσσερις μυθιστορηματικές συνθέσεις («Νεραντζούλα», «Σαν τα λιβάδια του Μαγιού», «Η ζωή τους έκανε ταξιδευτές», «Σ’ όποια γλώσσα κι το πεις…»), κάνοντας μια νέα χειρονομία προς το αναγνωστικό κοινό, του χαρίζει το πέμπτο μυθιστόρημά της με τον τίτλο «Το παρελθόν που δεν λησμόνησα». 

Ο μύθος του πεζογραφήματος εκτυλίσσεται στην πλέον ταραγμένη και γεμάτη αντιφάσεις περίοδο του Ελληνικού μεσοπολέμου, κατά την οποία οι δύο παλιννοστούντες κεντρικοί  ήρωές του, ο Χρήστος και η Νέλλη,  προσπαθούν να στήσουν ξανά τη ζωή τους στην πατρίδα έπειτα από πολλά χρόνια ξενιτεμό στην Αυστραλία. Αν και η χώρα μας διέρχεται μια βαθιά κρίση ως συνέπεια της μικρασιατικής καταστροφής, του τεράστιου προσφυγικού κύματος και του ασταθούς πολιτικού σκηνικού, η χαρά της επιστροφής και η αγάπη που τρέφουν ο ένας για τον άλλον τους οπλίζει με δύναμη ώστε να αντιμετωπίσουν όλες τις αντιξοότητες.

Ωστόσο, οι προσωπικές τους επιδιώξεις και επιθυμίες σκιάζονται από την έλλειψη ενός παιδιού, το οποίο δυστυχώς δεν έρχεται. Στο πρόσωπο, όμως, ενός ορφανού αγοριού, τον Στέφανο, θα βρουν το σκοπό της ζωής τους και την πληρότητα, αναπτύσσοντας έναν ασφαλή  δεσμό με αυτό το φτωχό παιδί. Αλλά, οι δολοπλοκίες των συγγενών τους, οι οποίοι διακαώς επιθυμούσαν τον σφετερισμό της περιουσίας, εξώθησαν τον ήδη ενήλικα Στέφανο να εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία και να ψάξει την τύχη  του ως εσωτερικός μετανάστης. Στο σημείο αυτό που αρχίζει η «Οδύσσεια» του ήρωα, η συγγραφέας, φιλτράροντας θεματικές της παράδοσης και διαμορφώνοντας μιαν άλλην εκδοχή του Ομηρικού νόστου, δομεί το μυθιστόρημά της πάνω σε μια σειρά «αποκαλύψεων», οι οποίες σαφώς παραπέμπουν στο τυπικό της «αναγνωριστικής διαδικασίας» του Ομηρικού έπους. Αυτή φαίνεται να είναι ο κεντρικός άξονας του πεζογραφήματος, καθώς σε όλη την πλοκή του έργου υπάρχει μια πληθώρα ενδείξεων και προσημάνσεων, οι οποίες επάγουν στο τυπικό του αναγνωρισμού. Έτσι, εκτός από τις προϋποθέσεις που τίθενται από την συγγραφέα για μια μακρόχρονη απουσία του αναγνωριζόμενου (Στέφανος), αποκρύπτονται με παραμόρφωση κάποια στοιχεία της ταυτότητάς του, για τα οποία το πρόσωπο που αναγνωρίζει (Νέλλη) απαιτεί αποδεικτικά στοιχεία μετά την άρση της παραμόρφωσης. Μετά την κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο αναγνωριστικών υποκειμένων, η οποία συνοδεύεται από έντονη συναισθηματική διάχυση, η αναγνώριση δε θα αργήσει να εκπληρωθεί. Συνεπίκουροι σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι ο Χάρης και η Μελισσάνθη - γιος των δολοπλόκων συγγενών της Νέλλης και κόρη του Στέφανου αντίστοιχα, καθώς η τύχη το 'φερε να ερωτευτούν και να «χτίσουν ξανά τις γέφυρες».

Η Δέσποινα Λάππα-Κόντου, λοιπόν, έχει πασχίσει να μας παραδώσει ένα βιβλίο, το οποίο, ξεδιπλώνοντας μιαν αφήγηση που την χαρακτηρίζει η αδέσμευτη ελευθερία και ο εκφραστικός πλούτος της γλώσσας, αντιπροσωπεύει την πνευματική αισιοδοξία με την έννοια πως κάθε δυσκολία και απώλεια είναι μια ευκαιρία για ωρίμανση.

Ο Χριστόδουλος Χάλαρης φιλοξενεί τον Νίκο Ξυλούρη

Με τον συνθέτη και σημαντικό θεράποντα της ελληνικής μουσικής στη διαχρονική της διάσταση Χριστόδουλο Χάλαρη (γενν. 1946) ο Νίκος Ξυλούρης (1936-1980) είχε μια πολυσήμαντη συνεργασία στη δεκαετία του '70, η οποία καταγράφηκε στην ελληνική δισκογραφία με τρεις δίσκους αναφοράς: "Τροπικός της Παρθένου" (1973), "Ακολουθία" (1974) και "Ερωτόκριτος" (1976). 
Οι μουσικολογικές αναδιφήσεις του Χάλαρη στα βαθιά νερά της ελληνικής παράδοσης βρήκαν ιδανικό εκφραστικό μέσον στην απαράμιλλης εκφραστικής δύναμης φωνή του μεγάλου Κρητικού βάρδου και απέδωσαν σπουδαίους καρπούς.

Το 1979 ο Χριστόδουλος Χάλαρης παρουσίασε στην Ελληνική Ραδιοφωνία ένα πρόγραμμα με καλεσμένο του τον Νίκο Ξυλούρη, ο οποίος μίλησε για τη ζωή και την πορεία του στο ελληνικό τραγούδι από τα πρώτα χρόνια στην πατρίδα του, όπου έπαιζε λύρα και τραγουδούσε ριζίτικα, μέχρι τα χρόνια της ένταξής του στο λεγόμενο "έντεχνο" πλάι στον Γιάννη Μαρκόπουλο και τον Σταύρο Ξαρχάκο. Φυσικά τραγούδησε κιόλας αρκετά τραγούδια. Μαζί τους στην εκπομπή μίλησε και έπαιξε ο παλιός στενός συνεργάτης του Ξυλούρη και λαουτιέρης Γιώργος Κουμιώτης. Ένα σπάνιο ντοκουμέντο.

(c) Ραδιοφωνική εκπομπή | 1979 | wma | φωτογραφικό υλικό

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: π.Αρτ.

Αλέξης Γούδας: Μεγάλη αγκαλιά (2016)

Πόσοι γνωρίζουν τον νεαρό Καστοριανό τραγουδοποιό Αλέξη Γούδα, αυτόν που αιφνιδίασε τους πάντες, όταν πριν από δέκα σχεδόν χρόνια, το 2008, έκανε την πρώτη του επίσημη εμφάνιση συμμετέχοντας στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης κατακτώντας μάλιστα το πρώτο βραβείο με το χαριτωμένο τραγουδάκι "Φανταστικό ταγκό";
Ο Αλέξης είναι γιος καλού μου συναδέλφου και από τα μαθητικά του χρόνια έδειχνε ένα πολυτάλαντο παιδί, έστω κι αν η πορεία του στη συνέχεια δεν ήταν ανάλογη με τις αρχικές προσδοκίες, γιατί προέκυψαν άλλες προτεραιότητες. Τέλειωσε τη Φιλοσοφική Σχολή, γράφει ποιήματα, δημοσιοποιεί σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα και κυρίως συνεχίζει επίμονα το μοναχικό του δρόμο στο τραγούδι παρουσιάζοντας κατά καιρούς σε ζωντανές εμφανίσεις δείγματα της δουλειάς του. 
Ωστόσο χρειάστηκε να περάσουν κάμποσα χρόνια από εκείνη τη βραδιά θριάμβου στη Θεσσαλονίκη, για να καταφέρει να ηχογραφήσει την πρώτη ολοκληρωμένη του δουλειά, η οποία έγινε πραγματικότητα μέσα στο 2016. Ο δίσκος του επιγράφεται "Μεγάλη αγκαλιά" και περιλαμβάνει,, εκτός από το βραβευμένο του τραγούδι, ακόμη δέκα κομμάτια που φέρουν την προσωπική του υπογραφή σε μουσική, στίχους και ερμηνεία, εκτός από το "Ερωτικό" που έχει στίχους του Κώστα Κουτσουρέλη, ενώ σε ένα τραγούδι ακούμε τη Λιζέτα Καλημέρη και σε άλλο ένα τον αδελφό του Βασίλη.
Εντάξει, δεν πρόκειται για τραγούδια που ταράζουν τα επί χρόνια λιμνάζοντα νερά του ελληνικού τραγουδιού, ακούγονται όμως πολύ ευχάριστα και αποπνέουν μια δροσερή αύρα ειλικρίνειας και θετικής διάθεσης. Ο Αλέξης είναι ένα είδος ερανιστή τραγουδοποιού με εμφανείς επιρροές από καταξιωμένους δημιουργούς του χώρου. Κάποιες στιγμές στο μυαλό μου έρχεται ο Φοίβος Δεληβοριάς, άλλοτε πάλι ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου. Δε διστάζει άλλωστε στο βραβευμένο του τραγούδι να ενσωματώσει, φευγαλέα έστω, μια αυτούσια μουσική φράση από γνωστό τραγούδι της Χαρούλας Αλεξίου. Το μουσικό του ύφος συχνά παίρνει ανάδρομη πορεία και καταφεύγει σε παλιότερες φόρμες, όπως βαλς, ταγκό, αμερικάνικοι ρυθμοί. Και όλα αυτά διανθισμένα με έντονα φολκλορικά στοιχεία από τον βαλκανικό περίγυρο. 
Οι στίχοι του είναι έξυπνοι με βιωματικές αφετηρίες. Άλλοτε διακρίνονται από έναν πηγαίο αυθορμητισμό και άλλοτε γίνονται εκούσια απλοϊκοί, σαν μικρές προσωπικές εξομολογήσεις ή διαπροσωπικές συνομιλίες με κυρίαρχο το θέμα της ερωτικής επικοινωνίας, ενώ κάποιες φορές αποκτούν μια λογοπαικτική διάθεση. 
Νομίζω πως η συνέχεια θα φέρει καινούργιους καρπούς, πιο ώριμους και πιο γευστικούς. Του το εύχομαι από καρδιάς! 

Ανδρέας Πρέζας: Έξοδος Μεσολογγίου (1988)

Ο συνθέτης Ανδρέας Πρέζας πρωτοεμφανίστηκε στη δισκογραφία το 1967 ξεπηδώντας μέσα από την πλούσια παρέα των νεοκυματικών τραγουδοποιών και μας έδωσε κατά καιρούς μερικά καλά τραγούδια με τον Γιώργο Ζωγράφο, τον Μιχάλη Βιολάρη, τον Δημήτρη Ζευγά, τον Μανώλη Μητσιά και άλλους.

Το 1988 ηχογράφησε το δίσκο "Μεσολογγίου Έξοδος", ένα έργο αφιερωμένο στον ηρωικό αγώνα των Μεσολογγιτών κατά την επανάσταση του 1821. Οι στίχοι και τα κείμενα γράφτηκαν από τον Γιώργο Πια. Περιλαμβάνονται τραγούδια και συνδετικές αφηγηματικές γέφυρες που περιγράφουν το χρονικό του Μεσολογγίου μέχρι την απεγνωσμένη του έξοδο. 
Η μουσική έχει χρώματα παραδοσιακά και γιαυτό επιστρατεύτηκαν δυο ερμηνευτές του δημοτικού τραγουδιού, η Τασία Βέρα και ο Γιώργος Σιόλος. Αφηγητής με τη στιβαρή φωνή του ο ηθοποιός Νίκος Βασταρδής. 

(c) MC | Vergina Fon | 1988 | πηγή: π.Αρτ.

25η Μαρτίου: Πατριωτικά Χορωδιακά Τραγούδια (1971)

Ενόψει της μεγάλης αυριανής εθνικής επετείου σας προτείνω μια ενδιαφέρουσα ηχογράφηση των θρησκευτικών εκδόσεων της "Ζωής" που κυκλοφόρησε το 1971 με αφορμή τη συμπλήρωση των 150 χρόνων από τον Μεγάλο Ξεσηκωμό.

Περιλαμβάνει δώδεκα πατριωτικά τραγούδια γραμμένα για τον αγώνα του 1821 από διάφορους συνθέτες και ποιητές εναρμονισμένα για χορωδία με συνοδεία πιάνου κυρίως από τον γνωστό εκκλησιαστικό μουσικό και συγγραφέα Απόστολο Βαλληνδρά. Μεταξύ άλλων έχουμε και μελωδίες του Επτανήσιου λόγιου συνθέτη Σπυρίδωνος Ξύνδα (1812-1896), ενώ περιλαμβάνεται κι ένα μελοποιημένο ποίημα του Αντώνη Σαμαράκη (1919-2003).

Ο Θωμάς Θωμαΐδης τραγουδά Γιάννη Μαρκόπουλο (1985)

Ο Θωμάς Θωμαΐδης υπήρξε ένας λαϊκός τραγουδιστής που είχε μια σύντομη καριέρα εκεί στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80, ενώ στη συνέχεια σταδιακά εξαφανίστηκε από το προσκήνιο.

Πρόλαβε ωστόσο να σημαδέψει τη σύντομη παρουσία του με μια σημαντική συνεργασία: Το 1985 λοιπόν βρέθηκε δίπλα στον μεγάλο συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο και μάλιστα δυο φορές στο στούντιο. Συγκεκριμένα, συμμετείχε στο soundtrack "Τα χρόνια της θύελλας", ενώ συγχρόνως ηχογράφησε τον πρώτο προσωπικό του δίσκο αποκλειστικά με τραγούδια του συνθέτη. 

Στο δίσκο αυτό περιλαμβάνονται τραγούδια σε δεύτερη εκτέλεση από τους κύκλους "Τραγούδια του νέου πατέρα", "Ανεξάρτητα" και "Εργάτες", καθώς και μερικά μεμονωμένα κομμάτια του Μαρκόπουλου, όλα από τη δεκαετία του '70. Την ενορχήστρωση όλου του υλικού έκανε ο μουσικός Φίλιππος Τσεμπερούλης. 

Συμπαθητικές εκτελέσεις που σήμερα πια ακούγονται μάλλον παρωχημένες και οπωσδήποτε δεν μπορούν να σταθούν δίπλα στις πρώτες ερμηνείες αυτών των σπουδαίων τραγουδιών. 

Ο δίσκος είναι σπάνιος και βρέθηκε χάρις στην ευγενική χειρονομία του φίλτατου Ηλία από τη Ναύπακτο και τη διαρκή "χορηγία" του π.Αρτ., τους οποίους ευχαριστώ εκ βαθέων...

Λουκιανός Κηλαηδόνης: Τα Μικροαστικά (ραδιοφωνική μετάδοση)

Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης καταλαμβάνει σημαντική θέση στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού χάρις κυρίως σε ένα έργο του που θεωρείται πλέον κλασικό και σημείο αναφοράς. 

Μιλώ βεβαίως για τα "Μικροαστικά" που κυκλοφόρησαν το 1973 σε μια προσωρινή περίοδο χαλάρωσης των ασφυκτικών περιορισμών της λογοκρισίας που είχε επιβάλει το δικτατορικό καθεστώς. Οι εμπνευσμένοι και ευρηματικοί στίχοι με έντονα πολιτικό υπόβαθρο ανήκουν στον Γιάννη Νεγρεπόντη. Τα τραγούδια γράφτηκαν 2-3 χρόνια νωρίτερα και ήταν πολύ περισσότερα από αυτά που τελικά πήραν την έγκριση να μπουν στον περίφημο κόκκινο δίσκο. Επρόκειτο για τραγούδια σε εντελώς διαφορετικό ύφος από τα πρώτα λαϊκά τραγούδια που είχαν κάνει γνωστό τον συνθέτη τα προηγούμενα χρόνια. Εδώ πρωτοεμφανίζονται όλα εκείνα τα μουσικά στοιχεία που θα χαρακτηρίσουν στη συνέχεια το τόσο αναγνωρίσιμο προσωπικό ύφος του συνθέτη με αναφορές στο ελληνικό ρετρό, αλλά και το αμερικάνικο μπλουζ.

Το έργο βέβαια ο συνθέτης το παρουσίασε αρκετές φορές τα κατοπινά χρόνια είτε σε συναυλιακή μορφή, είτε ακόμη και σε μορφή θεατρικού δρώμενου. Στο αρχείο που σας δίνω έχουμε την ευκαιρία να χαρούμε μια "ολοκληρωμένη" παρουσίαση του έργου από ραδιοφωνική μετάδοση κάπου μεταξύ 1976 και 1977, όπως διασώζεται σε παλιά κασετούλα από το αρχείο του φίλου μου Δημήτρη. Περιλαμβάνονται αρκετά ανέκδοτα μέρη του έργου, τραγούδια ή εμβόλιμες θεατρικές παρλάτες. 

(c) Aνέκδοτη ραδιοφωνική μετάδοση | 1976-7 | mp3 | Φωτογραφικό υλικό

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: Δημ.Δημ.

Ο Νότης Περγιάλης διαβάζει Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ

ΡΑΜΠΙΝΤΡΑΝΑΘ ΤΑΓΚΟΡ (1861-1941)

Πολυγραφότατος Ινδός ποιητής, δραματουργός, μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, αλλά και μουσικός και ζωγράφος. Τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1913. Ήταν γιος ενός διαπρεπούς ινδουιστή φιλοσόφου από την Καλκούτα. Το 1878 πήγε στην Αγγλία για σπουδές νομικών. 

Η έμπνευσή του αντλήθηκε από τη λογοτεχνική παράδοση τόσο της πατρίδας του όσο και της Δύσης, πράγμα που συνέβαλε στη διαμόρφωση μιας ιδεάζουσας ιδεολογίας Ινδού πατριώτη και "πολίτη του κόσμου". Έκανε πολλά ταξίδια και μάλιστα στα 1826 επισκέφτηκε και την Ελλάδα. Ο Έζρα Παουντ δήλωνε ότι στα πρώιμα λυρικά του Ταγκόρ είχε ανακαλύψει "μια νέα Ελλάδα". Τα λυρικά αυτά ήταν παιδικά κυρίως τραγούδια που είχε μελοποιήσει ο ίδιος. 

Παρουσίασε επίσης μια σειρά ποιήματα για τη φύση και τον έρωτα, τα οποία περιστρέφονται γύρω από τον χαρακτηριστικό θεματικό άξονα "της χαράς για την επίτευξη του Απείρου μέσα στο πεπερασμένο". Πρόκειται για ποίηση που ξεχειλίζει από πλούσια αισθήματα και διανοητική ενέργεια, παράλληλα με μια διάθεση μυστικισμού. Τα έργα του Ταγκόρ αποκαλύπτουν μια μεγάλη κι ευαίσθητη ψυχή ανοιχτή σε κάθε είδους πνευματικό εμπλουτισμό. 

Υπήρξε επίσης και εξαιρετικός μουσικός και μελοποίησε πολυάριθμα δικά του ποιήματα. Υπολογίζεται ότι έγραψε συνολικά πάνω από 2.000 τραγούδια.

Στην ελληνική δισκογραφία καταγράφονται μερικές ενδιαφέρουσες μελοποιημένες παρουσίες του ποιητή. Η κυριότερη επιγράφεται "Έλα να σταθούμε αντίκρυ", κυκλοφόρησε το 1981 κι έχει μουσική του Γιώργου Στεφανάκη. Μεμονωμένα μελοποιημένα ποιήματα επίσης βρίσκουμε στους δίσκους "Ονειρέματα" (1996) του Τάκη Φαραζή, "Τραγούδια της πατρίδας μου" (1996) της Λίλας Αδαμάκη με μουσική Γιάννη Κωνσταντινίδη, "Ο καθρέφτης του Βορρά" (2005) με μουσική Ρίκας Δεληγιαννάκη.

Ωστόσο η πρώτη εμφάνιση του Ταγκόρ στην ελληνική δισκογραφία σημειώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '60 (πιθανόν το 1968), όταν εκδόθηκε από τη μικρή εταιρία Στροφές ένας δίσκος 45 στροφών extended αφιερωμένος εξολοκλήρου στον μεγάλο Ινδό ποιητή με τον ηθοποιό και θεατρικό συγγραφέα Νότη Περγιάλη να απαγγέλλει επιλεγμένα ποιήματά του σε μετάφραση Στάθη Σπηλιωτόπουλου. Ο συνθέτης Άκης Λυμούρης υπογράφει τη διακριτική μουσική υπόκρουση που συνοδεύει την απαγγελία. 

Ο Τζίμης Μακούλης στην Αθήνα (1961)

Ο Τζίμης Μακούλης (1935-2007) υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους τραγουδιστές του ελαφρού και "μοντέρνου" τραγουδιού. Το άστρο του έλαμψε στο διεθνές στερέωμα στη δεκαετία του '50 με αξιόλογη καριέρα στη Γερμανία και την Αμερική και με πωλήσεις που ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια δίσκους. Το 1961 έλαβε μέρος στο Φεστιβάλ τραγουδιού της Eurovision εκπροσωπώντας την Αυστρία.

Την ίδια χρονιά ηχογράφησε και τα τέσσερα ελληνικά τραγούδια που περιέχονται στο παρόν extended 45άρι. Τα δύο απ' αυτά είναι συνθέσεις του Γιώργου Κατσαρού σε στίχους Ηλία Λυμπερόπουλου ("Ο ποταμός", "Χτύπα καμπάνα"). Παίζει μπουζούκι ο Γιαννάκης Αγγέλου.

Τα άλλα δυο τραγούδια ("Φουρτουνιασμένη θάλασσα", "Τα βήματα") είναι γραμμένα από τον Γεράσιμο Λαβράνο σε στίχους των Τάσου Μαστοράκη και Ρέττης Ζαλοκώστα αντίστοιχα. Αξιοσημείωτο ότι το ένα απ' αυτά ("Τα βήματα") ηχογραφήθηκε ξανά δέκα χρόνια αργότερα με ερμηνεύτρια τη Δήμητρα Γαλάνη, αλλά με διαφορετικό τίτλο ("Αργά μες στη νύχτα").

Η Σωτηρία Μπέλλου τραγουδά Ηλία Ανδριόπουλο (live)

Έχουμε ξαναμιλήσει για τη σπουδαία συνεργασία του συνθέτη Ηλία Ανδριόπουλου με τη μεγάλη λαϊκή τραγουδίστρια Σωτηρία Μπέλλου (1921-1997), η οποία σφραγίστηκε με την εμβληματική της ερμηνεία στο δίσκο "Λαϊκά Προάστια" (1980).

Διασώζεται μάλιστα και μια πολύ ενδιαφέρουσα ζωντανή ηχογράφηση του έργου από συναυλία του συνθέτη στα Μελίσσια το 1993. Η Σωτηρία Μπέλλου ερμηνεύει με ξεχωριστό κέφι - κάνοντας μάλιστα και αστεϊσμούς με το κοινό της - μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του δίσκου με τρόπο απολύτως προσωπικό και αποστομωτικά αυθόρμητο και πειστικό. 

Περιλαμβάνονται τα τραγούδια: "Μην κλαις", "Τα ρεμπέτικά μας", "Λαϊκά προάστια", "Ακροναυπλία" και "Πλατεία Βάθης". Όλα σε στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη. 

Επίσης στο αρχείο θα βρείτε τις ζωντανές ηχογραφήσεις των τραγουδιών "Μέσα στα καπνομάγαζα" και "Είναι κάτι άνθρωποι" σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, τα οποία βασίζονται στις μελωδίες των τραγουδιών "Στις λασπωμένες γειτονιές" και "Λαϊκά προάστια". Τα δυο αυτά τραγούδια περιλαμβάνονται στον ανέκδοτο κύκλο του συνθέτη "Αντι-Ηχήσεις".
Να σημειώσω ότι ο ήχος έχει υποστεί τη σχετική επεξεργασία στο στούντιο, γιατί ολόκληρο αυτό το υλικό ήταν έτοιμο να κυκλοφορήσει σε ψηφιακό δίσκο από την ΜΒΙ το 2003, αλλά για κάποιο λόγο το σχέδιο αυτό τελικά ναυάγησε. Ας είναι καλά ο (θησαυρο)φύλακας άγγελός μας, ο π.Αρτ., που το φύλαξε στο αρχείο του, για να μπορούμε τώρα να το χαρούμε...

(c) Ανέκδοτες ηχογραφήσεις | 1993 | wma | Αυτοσχέδια εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: π.Αρτ./d58

Θόδωρος Αντωνίου: Το κορίτσι της Μάνης (soundtrack)

Η ταινία "Το Κορίτσι της Μάνης" είναι ένα ρομαντικό δράμα ελληνοαμερικανικής παραγωγής σε σκηνοθεσία Paul Annett με θέμα μια νέα κοπέλα που αποφασίζει να σπάσει τη συντηρητική νοοτροπία των κατοίκων της περιοχής της (Μάνη) και γίνεται τραγουδίστρια της όπερας. Στηρίζεται σε κείμενο του Νίκου Γκάτσου. Η εντυπωσιακής ομορφιάς Άντζελα Γκερέκου εδώ κάνει την παρθενική της εμφάνιση πλαισιωμένη από μια πλειάδα Ελλήνων και ξένων ηθοποιών.

Τη μουσική της ταινίας υπογράφει ο Θεόδωρος Αντωνίου (γενν. 1935) κάνοντας την έκπληξη, μιας και ο συνθέτης είναι απόλυτα συνυφασμένος με το χώρο της λόγιας avantgarde μουσικής. Το soundtrack είναι πλούσιο κι απλώνεται σε ποικίλα μουσικά είδη. Θα έλεγα πως ανήκει στη χατζιδακική παράδοση τόσο στο μουσικό όσο και στο ενορχηστρωτικό του ύφος. Περιλαμβάνει κυρίως οργανικά θέματα, αλλά και μερικά τραγούδια πάνω σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, του Ηλία Τσέχου και του συνθέτη. 

Τα τραγούδια ερμηνεύουν οι Δέσποινα Καλαφάτη, Σπύρος Δεναξάς, Alex Hyde-White και χορωδία. Συμμετέχουν επίσης κορυφαίοι μουσικοί, μεταξύ των οποίων οι: Λάκης Καρνέζης (μπουζούκι), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι), Νίκος Γκίνος (κλαρίνο), Στέλλα Κυπραίου (κιθάρα), Σπύρος Καζιάνης (φαγκότο), Σωκράτης Άνθης (τρομπόνι) και Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο). Στην παραγωγή του δίσκου εμφανίζεται και το όνομα του Αντώνη Βαρδή!

Ο Νίκος Κούρκουλος τραγουδά Μίμη Πλέσσα

Ο μεγάλος ζεν πρεμιέ του παλιού ελληνικού κινηματογράφου Νίκος Κούρκουλος (1934-2007) είχε και μια μικρή θητεία στο ελληνικό τραγούδι, κυρίως με αφορμή τις ανάγκες των ταινιών, όπου εμφανιζόταν. Στο διάστημα 1963-1970 ηχογράφησε κάμποσα τραγούδια των μεγαλύτερων Ελλήνων συνθετών, δηλαδή του Μίκη Θεοδωράκη, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Σταύρου Ξαρχάκου και του Μίμη Πλέσσα. 

Ο Μίμης Πλέσσας ειδικά τού εμπιστεύτηκε δύο υπέροχες τρυφερές μπαλάντες στη λιτή φόρμα για φωνή και κιθάρα ηχογραφημένες το 1966. Οι τίτλοι τους: "Κυριακή" (σε ποίηση Κώστα Καρυωτάκη) και "Τροβαδούρος" (σε ποίηση Μιλτιάδη Μαλακάση). Στις κιθάρες συνοδεύουν οι κορυφαίοι κιθαριστές Δημήτρης Φάμπας και ο Γεράσιμος Μηλιαρέσης. Τα δύο αυτά τραγούδια μαζί με άλλα δύο παραδοσιακής προέλευσης ("Μοιρολόι", "Της αγάπης") κυκλοφόρησαν από τη Lyra σε δισκάκι 45 στροφών με τίτλο "4 Μπαλάντες του Μίμη Πλέσσα". 

Σημειώνω ότι η ίδια εταιρία πολύ αργότερα, το 2005, συμπεριέλαβε στο δεκάιντσο LP "Ο Νίκος Κούρκουλος τραγουδά..." τις 4 αυτές μπαλάντες μαζί με άλλα τέσσερα τραγούδια που ερμήνευσε κατά καιρούς ο Νίκος Κούρκουλος ("Αητέ και παλικάρι", "Μην πιεις νερό", "Τα ρολόγια", "Από το παράθυρό σου") σε επιμέλεια του Μάκη Δελαπόρτα, αλλά κι αυτός ο δίσκος έχει εξαφανιστεί από την αγορά και είναι πια δυσεύρετος (και πανάκριβος)...  

Μαίρη Δαλάκου: Απανεμιά (1968)

Έχουμε ξαναμιλήσει για την υπέροχη ερμηνεύτρια της δεκαετίας του '60 Μαίρη Δαλάκου, μούσα αρχικά του Γιάννη Μαρκόπουλου, του οποίου ερμήνευσε αρκετά τραγούδια κατά την τριετία 1964-1966, ενώ ήταν και η αποκλειστική ερμηνεύτρια του πρώτου μεγάλου του δίσκου, του "Θησέα".

Όταν έκλεισε ο πρώτος αυτός κύκλος της καριέρας της, συνέχισε τη μοναχική της πορεία ενταγμένη στο κλίμα του Νέου Κύματος τραγουδώντας πλέον δικές της συνθέσεις ή και τραγούδια άλλων δημιουργών σε δεύτερη εκτέλεση αρχικά στις μπουάτ Συμπόσιον και Νεφέλες και τελικά στην περίφημη Απανεμιά, την οποία έστησε μαζί με τον ηθοποιό και σύζυγό της Σπύρο Καμπάνη. Το όνομα μάλιστα της μπουάτ αυτής προέκυψε από το ομώνυμο τραγούδι που έγραψε η ίδια σε στίχους του Καμπάνη.

Στην Απανεμιά λοιπόν ηχογραφήθηκε ζωντανά το υλικό του ομότιτλου δίσκου που κυκλοφόρησε το 1968 από τη Philips. Ο δίσκος περιλαμβάνει πέντε συνθέσεις της ίδιας της Μαίρης Δαλάκου, η οποία ερμηνεύει όλα τα τραγούδια παίζοντας πιάνο με συνοδεία κλασικής κιθάρας από τον Θοδωρή Κάτσαρη. Τα υπόλοιπα τραγούδια είναι όλα σε δεύτερη εκτέλεση. Περιλαμβάνονται τραγούδια του Κώστα Γιαννίδη, του Μάνου Χατζιδάκι, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Απόστολου Καλδάρα, του Γιάννη Σπανού, καθώς και τρία ξενόγλωσσα του διεθνούς ρεπερτορίου. Ο Σπύρος Καμπάνης συμμετέχει με απαγγελία στίχων.

Λουκιανός Κηλαηδόνης: Η σκοτεινή πλευρά (ανέκδοτες ηχογραφήσεις)

Ο αγαπημένος μας Λούκι, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης που πρόσφατα εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο, είχε μια μοναδική αμεσότητα με το κοινό του και το απέδειξε στις μεγάλες συναυλίες του στη δεκαετία του '80 και κυρίως στο θρυλικό πάρτι του στη Βουλιαγμένη. Στις συναυλίες αυτές ερμήνευε ο ίδιος τα τραγούδια του, ακόμη κι αυτά που είχαν σφραγιστεί με μεγάλες ερμηνείες από τα κορυφαία ονόματα του πενταγράμμου, όπως ο Μανώλης Μητσιάς, η Βίκυ Μοσχολιού, η Δήμητρα Γαλάνη ή ακόμη κι ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης.

Στις 28 Αυγούστου του 1996 ο Κηλαηδόνης πραγματοποίησε μια μεγάλη συναυλία στο θέατρο του Λυκαβηττού. Εκεί λοιπόν παρουσίασε ένα τραγουδιστικό χρονικό ολόκληρης της πορείας του στο ελληνικό τραγούδι ερμηνεύοντας δεκάδες πασίγνωστα τραγούδια του, αλλά και κάμποσα άγνωστα ή ανέκδοτα. 

Εκεί λοιπόν ακούστηκαν τα πρώτα πρώτα του τραγούδια που έγραψε στα τέλη της δεκαετίας του '60. Μεταξύ αυτών τα ανέκδοτα "Το πέτρινο τραπέζι" και "Τα γκρενά γαρίφαλα" σε στίχους του Κώστα Κινδύνη, γραμμένα το 1968. Το δεύτερο μάλιστα έγινε γνωστό δυο χρόνια αργότερα με τον τίτλο "Μετάθεση" τραγουδισμένο από τη Βίκυ Μοσχολιού στο δίσκο "Η πόλη μας". 

Ακούστηκαν επίσης γνωστά και άγνωστα μέρη από τα "Μικροαστικά" σε στίχους του Γιάννη Νεγρεπόντη, μέρη από το εικονικό soundtrack "Media Luz", αλλά και από τα πραγματικά soundtrack "Ο θίασος" και "Ελευθέριος Βενιζέλος". 

Βασικός ερμηνευτής ο ίδιος ο Λουκιανός με τη ζεστή κι εκφραστική φωνή του. Σε τρία τραγούδια ακούγεται ο Γιώργος Νταλάρας, ενώ συμμετέχουν ο σκηνοθέτης Κώστας Τσιάνος, η ηθοποιός Άννα Καλουτά και ο δημοσιογράφος Σεραφείμ Φυντανίδης.

Μάνος Χατζιδάκις: Δυο ανέκδοτα τραγούδια από τον "Καπετάν Μιχάλη"

Το καλοκαίρι του 1966 ο Μάνος Κατράκης και το θεατρικό του σχήμα "Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο" ανέβασε στο Θέατρο Βεάκη την ιστορική παράσταση "Ο Καπετάν Μιχάλης" βασισμένη στο ομώνυμο εμβληματικό ιστορικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη που είχε εκδοθεί το 1953. Τη θεατρική προσαρμογή υπέγραψαν ο Γεράσιμος Σταύρου και ο Κώστας Κοτζιάς. Μάλιστα η θεατρική αυτή εκδοχή είχε ήδη ανέβει για πρώτη φορά το 1959 από το θίασο Νίκου Χατζίσκου με μουσική του λόγιου συνθέτη Αλέκου Ξένου.

Η παράσταση του Κατράκη αποτέλεσε σταθμό στη θεατρική ιστορία του τόπου. Πέρασε μάλιστα και στη δισκογραφία χάρις στην εμπνευσμένη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, ο οποίος έγραψε για το έργο επτά ωραιότατα τραγούδια και μερικά οργανικά θέματα. Τα τραγούδια βασίστηκαν σε στίχους που σχηματίστηκαν από διάσπαρτες φράσεις του Καζαντζάκη μέσα στο κείμενο. Τα ερμήνευσε ο Γιώργος Ρωμανός.

Αξιοσημείωτο είναι ότι πέρα από τα επτά επίσημα τραγούδια που περιέχονται στο δίσκο, στην παράσταση ακούγονταν ακόμη δύο που παραμένουν ανέκδοτα. Το ένα έχει τίτλο "Άστραψε τ' αψηλό βουνό" και το ερμήνευσε ο Μάνος Κατράκης. Η μελωδία του βασίζεται στο θέμα της εισαγωγής (χορός σε ρυθμό συρτού πεντοζάλη). 

Το άλλο τραγούδι ονομάζεται "Κι ήρθες εσύ απ' το Νοτιά" γραμμένο πάνω στη μελωδία του οργανικού "Κερκέζικο τραγούδι" (μοτίβο της Εμινέ). Το ερμήνευσε η νεαρότατη τότε Μαρία Φαραντούρη που μόλις είχε εμφανιστεί στη δισκογραφία με τη "Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν" και μερικά ακόμη τραγούδια που της είχε γράψει ο Μίκης Θεοδωράκης. Αυτή λοιπόν ήταν η πρώτη της συνεργασία με τον Μάνο Χατζιδάκι, δέκα χρόνια πριν συναντηθούν στα "Παράλογα". 

Αχιλλέας Λυμπουρίδης: Έλα κορού... (1971)

Ο Αχιλλέας Λυμπουρίδης (1917-2008) υπήρξε μια σημαντική μορφή της κυπριακής μουσικής σχολής με πολυσύνθετο και διαχρονικό έργο. Ξεκίνησε ως δημοσιογράφος, αλλά στη συνέχεια πέρασε στο χώρο του θεάτρου, για να κατασταλάξει στη μουσική. Συνεργάστηκε πολύ γόνιμα με τον Κώστα Μόντη, τον εθνικό ποιητή της Κύπρου, και μαζί παρουσίασαν στη σκηνή πολλές μουσικές επιθεωρήσεις και οπερέτες με έντονα ηθογραφικά στοιχεία. Υπηρέτησε με συνέπεια το παραδοσιακό κυπριακό τραγούδι μελοποιώντας πολλούς Κύπριους ποιητές, όπως ο Άνθος Ροδίνης, ο Δημήτρης Λιπέρτης, ο Βασίλης Μιχαηλίδης και φυσικά ο Κώστας Μόντης. Πολλά τραγούδια του πέρασαν στο στόμα του κόσμου ως ανώνυμα δημοτικά τραγούδια και ακούγονται συνεχώς σε γάμους, σε γιορτές και πανηγύρια.

Ο δίσκος "Έλα κορού" είναι αντιπροσωπευτικός όλων αυτών των μουσικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν τη μουσική του Αχιλλέα Λυμπουρίδη. Δώδεκα κεφάτα τραγούδια με παραδοσιακά ηχοχρώματα γραμμένα αποκλειστικά στην κυπριακή διάλεκτο και ερμηνευμένα από μια πλειάδα Κύπριων τραγουδιστών, μεταξύ των οποίων ο Μιχάλης Βιολάρης, η Σούλη Σαμπάχ, ο Δώρος Γεωργιάδης και ο Μάρκος Γεωργίου.

Σταύρος Κουγιουμτζής: Το "Νάτανε το 21" σε 21 εκτελέσεις!

Για τον Σταύρο Κουγιουμτζή το 1969 στάθηκε η πιο σημαδιακή χρονιά της λαμπρής του διαδρομής στο ελληνικό τραγούδι. Ήταν η χρονιά που ξεκίνησε τη μακρόχρονη συνεργασία του με τη Minos. Ήταν η χρονιά που γνωρίστηκε και συνεργάστηκε για πρώτη φορά με τον σημαντικότερο ερμηνευτή των τραγουδιών του, τον Γιώργο Νταλάρα. Και ήταν η χρονιά που ηχογράφησε τη μεγαλύτερη επιτυχία του, το τραγούδι σταθμό στην καριέρα του, αυτό που τον επέβαλε μεμιάς ως κορυφαίο λαϊκό δημιουργό. Αναφέρομαι βέβαια στο τραγούδι "Νάτανε το 21" σε στίχους της Σώτιας Τσώτου.

Η μικρή περιπέτεια αυτού του τραγουδιού έχει να κάνει με την παρέμβαση της λογοκρισίας, η οποία υποχρέωσε την εταιρία να το ηχογραφήσει εκ νέου μόνο και μόνο για μια λέξη. Η πρώτη εγγραφή είχε τη φράση "...μια Τουρκοπούλα αγκαλιά", πράγμα που προκάλεσε τη διαμαρτυρία της τουρκικής πρεσβείας! Η αρχική αυτή εκδοχή είχε ήδη κυκλοφορήσει σε δισκάκια 45 στροφών σε δύο παράλληλες εκδόσεις, μία με τον Γιώργο Νταλάρα από τη Minos και μία με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση από την Columbia. Η λογοκρισία λοιπόν υποχρέωσε την άμεση απόσυρση της πρώτης εγγραφής και την ηχογράφηση εκ νέου του τραγουδιού με την ...ευπρεπή φράση: "...μια ομορφούλα αγκαλιά"! Στη δεύτερη αυτή μορφή του το τραγούδι ενσωματώθηκε και στον πρώτο προσωπικό δίσκο του συνθέτη με γενικό τίτλο "Νάτανε το 21" που κυκλοφόρησε το 1970 με αποκλειστικό ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα.

Η συνέχεια ήταν θριαμβευτική για το απλό αυτό χασάπικο που εξασφάλισε μια οικονομική άνεση στον συνθέτη. Ηχογραφήθηκαν αμέτρητες επανεκτελέσεις από γνωστούς και άγνωστους καλλιτέχνες σε διάφορες εταιρίες. Μεταξύ αυτών ο Γιώργος Ζωγράφος, ο Δημήτρης Μητροπάνος, το Τρίο Μπελκάντο, οι Αδελφοί Κατσάμπα, το Τρίο Γκρέκο, ο Σταύρος Μιχαλόπουλος, η ορχήστρα Κατσαρού και πολλοί άλλοι εντός, αλλά κι εκτός Ελλάδος. Θυμίζω δυο "βαλκανικές" εκτελέσεις του τραγουδιού που σας είχα παρουσιάσει παλιότερα. 

Στο αρχείο θα βρείτε 21 συνολικά ελληνικές εκτελέσεις του τραγουδιού. Διάλεξα συμβολικά τον αριθμό 21, για να συμβαδίζει με τον τίτλο του! Θα μπορούσαν να είναι φυσικά πολύ περισσότερες!

Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω: Συ φέρνεις τα τραγούδια (1985)

Το 1985 είναι η παραγωγικότερη χρονιά των Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω. Γιατί μέσα σ' εκείνη τη χρονιά ηχογραφούν δύο δίσκους: Ο πρώτος με τίτλο το όνομά τους έχει αποκλειστική ερμηνεύτρια τη Δήμητρα Γαλάνη και περιλαμβάνει κυρίως τραγούδια άλλων δημιουργών με δική τους ενορχήστρωση.

Ο δεύτερος δίσκος είναι απολύτως προσωπικός τους και επιγράφεται "Συ φέρνεις τα τραγούδια". Ο δίσκος αυτός στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε ποιήματα, ερωτικά και σατιρικά, του αφορισμένου Κεφαλονίτη σατιρικού πεζογράφου και ποιητή Ανδρέα Λασκαράτου (1811-1901), συμπατριώτη δηλαδή του βασικού μέλους του συγκροτήματος Χάρη Καβαλλιεράτου. 

Πέρα από το γνωστό χαμηλόφωνο ύφος των τραγουδιών τους εδώ οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω καταφεύγουν και σε ήχους πιο δυναμικούς με τη χρήση μπάντας χάλκινων πνευστών και εμβατηριακών ρυθμών. 

Εκτός από τα ποιήματα του Λασκαράτου περιλαμβάνεται κι ένα ποίημα ("Ξενύχτι") του Κινέζου ποιητή Λι Τάι Πο (701-762), του οποίου το συγκρότημα μελοποίησε σε επόμενους δίσκους του και άλλα ποιήματα, ενώ σε δική του ποίηση βασίστηκε στο μεγαλύτερο μέρος του ο αριστουργηματικός κύκλος τραγουδιών "Το τραγούδι της γης" του μεγάλου λόγιου συνθέτη Gustav Mahler.

Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω: Πλάγια λόγια (1983)

Ένα χρόνο μετά την πρώτη τους δισκογραφική εμφάνιση με τις "Κακές μας πράξεις", οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω επανέρχονται το 1983 με τον κύκλο τραγουδιών "Πλάγια Λόγια" πάνω στο ίδιο ύφος που διέκρινε την πρώτη τους δουλειά, δηλαδή το ύφος της χαμηλόφωνης εσωστρεφούς μπαλάντας. 

Όμορφες μελωδίες με σοφιστικέ διάθεση τόσο στο μουσικό, όσο και στο στιχουργικό μέρος. Ενορχηστρώσεις λεπτεπίλεπτες με ακουστικά κυρίως όργανα, ακόμη και κάποια ξεχασμένα, όπως η αρχαία πανδουρίς! Ο ήχος τους έτσι αποκτά ένα εντελώς ιδιαίτερο και υποβλητικό χρώμα. 

Κορυφαία στιγμή του δίσκου το εναρκτήριο "Διάφανος", ίσως το ωραιότερο τραγούδι που έγραψε ποτέ το συγκρότημα. Ανάμεσα στα τραγούδια περιλαμβάνονται και δυο μελοποιημένα ποιήματα του κεφαλονίτη αφορισμένου σατιρικού ποιητή Ανδρέα Λασκαράτου (1811-1901), με τον οποίο οι Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω έχουν αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση, καθώς ένας ολόκληρος δίσκος τους ("Συ φέρνεις τα τραγούδια") περιλαμβάνει δικά του ποιήματα. Υπάρχει επίσης ένα τραγούδι σε στίχους της Αγγελικής Ελευθερίου, που τη γνωρίσαμε μέσα από τις συνεργασίες της με τον Μίκη Θεοδωράκη ("Χαιρετισμοί", "Φαίδρα"), καθώς κι άλλο ένα σε στίχους της Μ. Κατσιώτη.
Κύριος τραγουδιστής του δίσκου είναι ο Γιώργος Φιλιππάκης (μετέπειτα σύζυγος της Αγαθής Δημητρούκα) που παίζει ταυτόχρονα φλογέρα και σαξόφωνο, ενώ ο Χάρης Καβαλλιεράτος συμμετέχει στα φωνητικά και παίζει κιθάρες και κρουστά.

Σπύρος Σαμοΐλης, Γιάννης Ρίτσος: Οι γειτονιές του κόσμου (1977)

Ο Κερκυραίος συνθέτης Σπύρος Σαμοΐλης (γενν. 1947) αποτελεί μία από τις χαρακτηριστικότερες μεταθεοδωρακικές μεταλλάξεις του πολιτικού τραγουδιού στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης. 
Με υλικό γραμμένο επί επταετίας ηχογράφησε το 1974 τον πρώτο προσωπικό του δίσκο με τίτλο "Βάστα καρδιά" παρμένο από το ομώνυμο ποίημα του Κώστα Βάρναλη, το οποίο περιέχεται σε μελοποιημένη μορφή.

Το 1976 κυκλοφόρησε ο δεύτερος πολιτικός δίσκος του συνθέτη με τίτλο "Κραυγή στα πέρατα" και υπότιτλο "Κατοχή-Μακρονήσι", βασισμένος σε ποιήματα του σημαντικού μεταπολεμικού μας λογοτέχνη Μενέλαου Λουντέμη (1912-1977) παρμένα από την ομώνυμη ποιητική του συλλογή που είχε εκδοθεί το 1954, όταν οι σκληρές μνήμες της γερμανικής Κατοχής και η πικρή εμπειρία της ιδεολογικής μισαλλοδοξίας και των εξοριών ήταν τόσο νωπά.

Τέλος, το 1977 με τον κύκλο τραγουδιών "Οι Γειτονιές του Κόσμου" ο Σπύρος Σαμοΐλης ολοκληρώνει την ενδιαφέρουσα αυτή πολιτική τριλογία του. Το έργο αυτό βασίστηκε στην ομώνυμη ποιητική συλλογή του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990) που κυκλοφόρησε το 1957 με ποιήματα γραμμένα στο διάστημα 1949-1951. Το ίδιο έργο μελοποίησε δυο χρόνια αργότερα και ο Μίκης Θεοδωράκης και το ηχογράφησε με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη. Η μελοποίηση του Σαμοΐλη περιλαμβάνει λιτές μελωδίες και ρυθμικά κομμάτια που παραπέμπουν φανερά στο θεοδωρακικό πρότυπο.
Τραγουδούν: Νίκος Περγιάλης, Μάρω Λύτρα, Στέλιος Αλεξανδράκης και ο συνθέτης, ενώ συνοδεύει χορωδία. Ο ίδιος ο ποιητής απαγγέλλει στίχους του.

Ο Σταύρος Πασπαράκης τραγουδά Γιάννη Μαρκόπουλο

Ο Σταύρος Πασπαράκης (1940-2014) υπήρξε ένα πολύ ιδιαίτερος ερμηνευτής που άφησε ένα αξιοσημείωτο χνάρι στη διαδρομή του ελληνικού τραγουδιού, έστω κι αν η παρουσία του ήταν πολύ σύντομη. Μέσα σε μια πενταετία (1969-1974) πρόλαβε να ερμηνεύσει Γιάννη Μαρκόπουλο, Αργύρη Κουνάδη και μερικούς ακόμη συνθέτες, καθώς και Μίκη Θεοδωράκη στα "Λιανοτράγουδα". Η ερμηνεία του στον "Ήλιο τον Πρώτο" του Γιάννη Μαρκόπουλου πλάι στη Μαρία Δημητριάδη υπήρξε μνημειώδης και αξεπέραστη. 

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος του εμπιστεύθηκε και μερικές ακόμη ερμηνείες τραγουδιών του σε επανεκτέλεση. Μεταξύ αυτών και το παρόν 45άρι που ηχογραφήθηκε το 1971 και περιλαμβάνει δυο κλασικά τραγούδια. Πρόκειται για τα σπουδαία λαϊκά τραγούδια: "Πού είσαι" (στίχοι Δημήτρη Χριστοδούλου), "Γκρεμισμένα σπίτια" (στίχοι Νότη Περγιάλη). Και τα δυο πρωτοακούστηκαν το 1964 από τον Κώστα Χατζή. Η εκτέλεση του Πασπαράκη είναι ιδιαιτέρως εκφραστική και σίγουρα προσθέτει νέο ενδιαφέρον για τα σπουδαία αυτά τραγούδια. Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι ότι το τραγούδι "Γκρεμισμένα σπίτια" εδώ ακούγεται στην ολοκληρωμένη του μορφή, με επιπλέον δηλαδή στίχους σε σχέση με την αρχική εκτέλεση. Την ορχήστρα διευθύνει ο Γιάννης Μαρκόπουλος.

Μίκης Θεοδωράκης: Παλιές και νέες επιτυχίες (1974)

Το 1974, το έτος της μεταπολίτευσης, χαρακτηρίστηκε από την κατακλυσμιαία εισβολή στο ελληνικό τραγούδι του απαγορευμένου από το δικτατορικό καθεστώς Μίκη Θεοδωράκη και την κυριαρχία του πολιτικού τραγουδιού. Οι επανεκδόσεις έργων του γίνονταν σε ρυθμούς καταιγιστικούς, ενώ παράλληλα ηχογραφούνταν και νέα έργα του. Και φυσικά είχαμε και αμέτρητες επανεκτελέσεις παλιών του συνθέσεων από διάσημους και άσημους καλλιτέχνες.

Ένας τέτοιος δίσκος ήταν και αυτός που σας παρουσιάζω. Τίτλος του: Παλιές και νέες επιτυχίες του Μίκη Θεοδωράκη. Ηχογραφήθηκε το 1974 από την περιθωριακή εταιρία Magniton. Περιλαμβάνει 12 πασίγνωστα τραγούδια του συνθέτη, παλιά και νεότερα. Τα μισά προέρχονται από τον κύκλο "18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας" που μόλις είχαν κυκλοφορήσει σε διπλή μάλιστα εκτέλεση. Η έκπληξη που επιφυλάσσει η συγκεκριμένη έκδοση έχει να κάνει με τους ερμηνευτές των τραγουδιών. Πρόκειται για καθαρά λαϊκούς τραγουδιστές με θητεία στον κόσμο της πίστας, όπως ο Λεονάρδος Μπουρνέλης, η Γιώτα Σύλβα και ο Σταύρος Μιχαλόπουλος. Μαζί τους και ο ρεμπέτης Δημήτρης Ευσταθίου σε τρία "Λιανοτράγουδα"! Την καλοκουρδισμένη ορχήστρα διευθύνει ο Μπάμπης Μαλλίδης, ενώ στα μπουζούκια είναι οι Χρήστος Ψαρρός και Δημήτρης Χιωνάς.

Μάνος Χατζιδάκις, Γιώργος Κατσαρός: Δεκαπέντε Εαρινά (1997)

Σχολιάζοντας την έκδοση του δίσκου "30 Νυχτερινά" το 1983 σε ενορχήστρωση του Τάσου Καρακατσάνη, ο Μάνος Χατζιδάκις σημείωνε: "Αφού οι Εσπερινοί υπήρξαν δεκαπέντε, τα Νυχτερινά δεν μπορούσαν παρά να είναι τριάντα. Κι αν θα υπάρξουν Πρωινά, με την ίδια λογική θα είναι σαρανταπέντε..."
Φαίνεται πως ο Γιώργος Κατσαρός δεν έλαβε υπόψη του τον χατζιδακικό αλγόριθμο και προτίμησε τον αριθμό δεκαπέντε για τα Εαρινά του, όσοι και οι Εσπερινοί. 

Φυσικά οι διασκευές και εκτελέσεις αυτών των 15 τραγουδιών, από τα πιο γνωστά και χιλιοπαιγμένα του μεγάλου συνθέτη, έχουν για αφορμή και στόχο το προνομιακό πεδίο του Γιώργου Κατσαρού, δηλαδή το σαξόφωνό του. Στην ατέλειωτη αλυσίδα των σχετικών διασκευών του για σαξόφωνο από το ελληνικό και διεθνές ρεπερτόριο προστέθηκαν λοιπόν και τα διάσημα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι. 

Το αποτέλεσμα πάντως δεν είναι καθόλου αδιάφορο και θα έλεγα πως ακούγεται αρκετά ευχάριστα, σε ένα ύφος ευπρεπούς easy listening. Η ορχήστρα είναι καλά ισορροπημένη, ενώ η δεξιοτεχνία του σολίστα είναι δεδομένη. Άλλωστε ο Κατσαρός είναι παλιός και δοκιμασμένος μάστορας της ενορχήστρωσης.