Μαίρη Δαλάκου: Μετά την παράσταση (1985)

Τα έχουμε ξαναπεί κάμποσες φορές για τη Μαίρη Δαλάκου, αυτή την υπέροχη και τόσο διακριτική παρουσία στο ελληνικό τραγούδι από το πρώτο μισό της δεκαετίας του '60 πλάι στον Γιάννη Μαρκόπουλο ("Γαλάζιο περιστέρι", "Νύχτα και γειτονιά", "Ξαστεριά" κ.ά.) και το νεοκυματικό της πέρασμα από τις μπουάτ της Πλάκας (Συμπόσιο, Νεφέλες και κυρίως στη δική της Απανεμιά) ως τη νεότερη πιο ροκ και πιο προσωπική πορεία που φτάνει μέχρι σήμερα, αφού πολύ πρόσφατα μας έδωσε την καινούργια της δουλειά με τίτλο "Όλα αλλάζουν"! Σπάνια περίπτωση τόσο επίμονης και σταθερής παρουσίας που ήδη ξεπερνάει τα 50 χρόνια και δε λέει να το βάλει κάτω, έστω κι αν η εμπορική καταξίωση δεν στάθηκε ποτέ με το μέρος της.

Στα μέσα λοιπόν του '80, σε μια εποχή που το ελληνικό τραγούδι περνούσε μια έντονη φάση ενδοσκόπησης και επαναπροσανατολισμού, η Μαίρη Δαλάκου δίνει ένα ισχυρό παρών με το δίσκο "Μετά την παράσταση" με νέο ύφος που φλερτάρει ευθέως με τον διεθνή ήχο της ροκ μπαλάντας. Η ίδια γράφει τη μουσική και τους στίχους στα περισσότερα τραγούδια, παίζει πιάνο και φυσικά τραγουδά συνοδευόμενη από το μοντέρνο μουσικό σχήμα Επσιλον με επικεφαλής τον David Grunstein στο συνθεσάιζερ και την κιθάρα. 
Δροσερά κομμάτια που ακόμη και σήμερα ακούγονται ευχάριστα, παρόλο που ο δίσκος παραμένει σχεδόν άγνωστος στο ευρύ κοινό.

Σωκράτης Βενάρδος, Νίκος Γκάτσος: Η Φάτνη (1970)

Η "Φάτνη" είναι ένα λαϊκό ορατόριο του Σωκράτη Βενάρδου για σόλο φωνές, αφηγητή, χορωδία και ορχήστρα. Βασίζεται σε κείμενο του άσημου Καταλανού ποιητή Joan Alavedra (1896-1981) μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Νίκο Γκάτσο. Μάλιστα το ίδιο κείμενο έχει μελοποιηθεί στην πρωτότυπη γλώσσα και από τον μεγάλο Ισπανό τσελίστα και συνθέτη Pablo Casals.

Το θέμα του έργου αναφέρεται στη γέννηση του Χριστού και στο προσκύνημα των βοσκών και των Μάγων δοσμένο με μια λαϊκή απλοϊκότητα. Το ίδιο απλή είναι και η μουσική προσέγγιση του Σωκράτη Βενάρδου, η οποία κινείται από τα καθαρά λαϊκά μονοπάτια μέχρι τις παρυφές της δυτικότροπης λόγιας μουσικής με αρκετές καλές στιγμές μελωδικού λυρισμού, αλλά και στομφώδεις εξάρσεις χορωδιακής μεγαλοπρέπειας.

Αφηγητής είναι ο Ιορδάνης Μαρίνος. Τα σολιστικά μέρη αποδίδουν μέλη της χορωδίας και μεταξύ αυτών ο βαρύτονος Θόδωρος Δημήτριεφ. Συμμετέχουν επίσης δυο καινούργιοι τότε λαϊκοί ερμηνευτές, ο Μανώλης Μητσιάς και η Δήμητρα Γαλάνη, στην πρώτη τους δισκογραφική εμφάνιση ως καλλιτεχνικό δίδυμο, πριν παγιωθεί η κοινή τους παρουσία τα κατοπινά χρόνια σε δίσκους του Μάνου Χατζιδάκι, του Λουκιανού Κηλαηδόνη, του Γιώργου Χατζηνάσιου ή του Λίνου Κόκοτου.

Τέλος, στο δίσκο συμμετέχουν πολυμελείς χορωδίες ανδρών και γυναικών υπό τη διεύθυνση του συνθέτη.

Λάκης Χαλκιάς: Ειρήνη (1985)

Λίγα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της μακρόχρονης και γονιμότατης συνεργασίας του με τον Γιάννη Μαρκόπουλο ο καλός ερμηνευτής Λάκης Χαλκιάς στράφηκε σε νέους δρόμους αναζητώντας το καινούργιο του στίγμα. Έτσι αποφάσισε να λειτουργήσει και ως ολοκληρωμένος δημιουργός συνθέτοντας πλέον ο ίδιος το υλικό που ερμήνευε. 

Η πρώτη του απόπειρα σημειώθηκε το 1985 με το συγκεκριμένο maxi single δισκάκι βινυλίου που περιέχει τα τραγούδια "Ειρήνη" σε στίχους Δημήτρη Λεοντάρη και "Ζωγραφισμένες λέξεις" σε δικούς του στίχους. Την επιμέλεια της ορχήστρας είχε ο αδελφός του Χρήστος Χαλκιάς. Συμμετείχε και η Παιδική Χορωδία του Δήμου Αιγάλεω. 

Συμπαθητικά τραγούδια χωρίς κάτι το ιδιαίτερο. Το δισκάκι εκδόθηκε από τον βραχύβιο Δισκογραφικό Συνεταιρισμό Καλλιτεχνών και βρίσκεται πλέον εκτός κυκλοφορίας.

Χάρις Αλεξίου: Τραγούδια από τις 45 στροφές (1970-1982)

Θα παραβίαζα θύρες ορθάνοιχτες, αν έλεγα τώρα ότι η Χαρούλα Αλεξίου είναι μια μεγάλη ερμηνεύτρια και πιθανότατα η κορυφαία λαϊκή τραγουδίστρια της δεκαετίας του '70 με μοναδική ισάξια αντίπαλο τη Δήμητρα Γαλάνη! Βέβαια ξέρω κάποιους φίλους που αμφισβητούν αυτή την αξιολόγηση, αλλά νομίζω πως επηρεάζονται από ένα είδος τραγουδιού, το τσιφτετελο-σμυρνέικο, με το οποίο κάποια στιγμή κινδύνευσε να ταυτιστεί και το οποίο όντως ένα διάστημα κυριάρχησε επισκιάζοντας ένα άλλο είδος τραγουδιού, τρυφερό κι ευαίσθητο, που υπηρέτησε τόσο γόνιμα και αποτελεσματικά η Χαρούλα. Σ' αυτό το είδος νομίζω πως μεγαλούργησε και διαμόρφωσε την τεράστια υστεροφημία της, μέχρι τη στιγμή που αποφάσισε να γράψει τα δικά της τραγούδια και να γυρίσει οριστικά σελίδα στην καριέρα της. 

Ο συνθέτης που επέβαλε την τραγουδίστρια νωρίς νωρίς στην ελληνική δισκογραφία ήταν φυσικά ο μεγάλος Απόστολος Καλδάρας μέσα από τα δυο "έντεχνα" αριστουργήματά του, τη "Μικρά Ασία" (1972) και τον "Βυζαντινό Εσπερινό" (1973). Ήρθαν μετά οι υπέροχες συνεργασίες της με τον Γιάννη Σπανό ("Οδός Αριστοτέλους", 1974), τον Σταύρο Κουγιουμτζή ("Λαϊκές Κυριακές", 1976) και τον Μάνο Λοΐζο ("Καλημέρα ήλιε", 1974, "Τα τραγούδια της Χαρούλας", 1979) που την τοποθέτησαν σ' ένα περίοπτο βάθρο, πάνω στο οποίο κατάφερε να παραμείνει ακλόνητη για τρεις τουλάχιστον δεκαετίες!

Η πρώτη δοκιμαστική ηχογράφηση της Χαρούλας έγινε το 1970, στα είκοσι μόλις χρόνια της. Ήταν μια μάλλον βιαστική εγγραφή του ορθόδοξου ζεϊμπέκικου "Όταν πίνει μια γυναίκα" σε μουσική Βασίλη Βασιλειάδη και στίχους Πυθαγόρα, το οποίο ωστόσο σε νέα εκτέλεση συμπεριέλαβε αργότερα και στον πρώτο προσωπικό της δίσκο. Ακολούθησαν αρκετές άλλες ηχογραφήσεις σε δισκάκια 45 στροφών που κυκλοφόρησαν παράλληλα με την έκδοση δίσκων μακράς διαρκείας. Άλλες απ' αυτές ήταν σε πρώτη εκτέλεση κι άλλες σε δεύτερη, όπως κάποια τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι που πρώτη είχε ερμηνεύσει η Δήμητρα Γαλάνη ("Χασάπικο 40", "Αγάπη μέσα στην καρδιά"). Οι συνθέτες που υπογράφουν αυτές τις σκόρπιες ηχογραφήσεις ήταν ο Απόστολος Καλδάρας, ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Τόλης Βοσκόπουλος, ο Γιάννης Μέτσικας, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Βασίλης Δημητρίου, ο Δήμος Μούτσης, ο Τάκης Σούκας και ο Νάσος Νανόπουλος. 

Έχω συγκεντρώσει 18 συνολικά τραγούδια από τις 45 στροφές με τη φωνή της Χαρούλας. Άλλα είναι όμορφα (κορυφαίο το "Έφυγε το τρένο για τη Δύση" του Σταύρου Κουγιουμτζή) κι άλλα μέτρια ή και αδιάφορα. Όλα πάντως μαζί συνθέτουν την πρώιμη εικόνα της μεγάλης ερμηνεύτριας και αναδεικνύουν τις τεράστιες εκφραστικές ικανότητες της φωνής της.

Βαγγέλης Παπαθανασίου: Διπλή εκκίνηση...

Ο συμπατριώτης μου συνθέτης Βαγγέλης Παπαθανασίου (γενν. 1943), ο διάσημος Vangelis, πολυτάλαντος και ανήσυχος δημιουργός που θεωρείται μετρ της ηλεκτρονικής μουσικής, βραβευμένος ακόμη και με oscar μουσικής, πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του '60 με το ποπ συγκρότημα Forminx, με το οποίο έκανε μια τεράστια επιτυχία εκείνα τα πρώτα χρόνια με το χορευτικό υπερσουξέ Jeronimo Yanka. 

Την ίδια εποχή λοιπόν έκανε και την πρώτη του κινηματογραφική επένδυση γράφοντας μουσική και τραγούδια για την κωμωδία "Ο αδελφός μου ο τροχονόμος", παραγωγής 1963 σε σκηνοθεσία Φίλιππα Φυλακτού. Το soundtrack κινείται στο ποπ ύφος της εποχής. Τραγουδά η άδικα ξεχασμένη τραγουδίστρια Μαίρη Οικονόμου. Στην ορχήστρα συμμετέχουν μεταξύ άλλων και δύο αξιόλογοι σολίστες με γόνιμη θητεία στη τζαζ μουσική, ο κιθαρίστας Τίτος Καλλίρης κι ο πιανίστας Μανώλης Μικέλης.

Πέντε χρόνια αργότερα, το έτος 1968, έρχεται μια δεύτερη οριακή στιγμή στην καριέρα του Βαγγέλη. Είναι η χρονιά της ίδρυσης του διάσημου συγκροτήματος Aphrodite's Child, με το οποίο κατάφερε να ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα και να κατακτήσει του ευρωπαϊκό μουσικόφιλο κοινό ανοίγοντας το δρόμο για τη λαμπρή προσωπική του πορεία στη συνέχεια. Εκείνη λοιπόν τη χρονιά βρέθηκε αρχικά στη Γαλλία κι έδωσε μια θριαμβευτική συναυλία στη Λίλ, πριν εγκατασταθεί μόνιμα στο Λονδίνο. Ο Βαγγέλης ήταν ήδη ένας ολοκληρωμένος κιμπορντίστας που διηύθυνε και εκτελούσε μέσω των ηλεκτρονικών του εργαλείων μια ολόκληρη ορχήστρα. Βασικός τραγουδιστής ήταν ο Ντέμης Ρούσσος. Στη συναυλία αυτή ακούστηκε και η πρώτη διεθνής επιτυχία του συγκροτήματος, το υπέροχο "Rain and Tears", εμπνευσμένο από τον περίφημο "Κανόνα" του Γερμανού μπαρόκ συνθέτη Johann Pachelbel.

(c) Ανέκδοτες ηχογραφήσεις | 1963/1968 | wma/mp3 | Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΑ

πηγή: π.Αρτ./Μάκης

Σωκράτης Βενάρδος: Κοσμάς ο Αιτωλός (1980)

Μνήμη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού σήμερα, καθώς συμπληρώνονται 238 χρόνια από το μαρτυρικό του θάνατο στις 24 Αυγούστου του 1779, κι έχω να σας προσφέρω ένα σπάνιο δίσκο αφιερωμένο στη μνήμη και το έργο του. 

Πρόκειται για τον ομότιτλο δίσκο του Σωκράτη Βενάρδου (1927-1983) που κυκλοφόρησε το 1980 από την Ωδή και αποτελεί το κύκνειο δισκογραφικό άσμα του συνθέτη κι ένα δίσκο απολύτως δυσεύρετο πια.

Το έργο χαρακτηρίζεται από τον συνθέτη ως "Βυζαντινή ραψωδία" κι έχει το χαρακτήρα ορατορίου με χαρακτηριστικά που συνδυάζουν τη βυζαντινή με τη συμφωνική μουσική, όπως έκανε ο συνθέτης και σε προηγούμενα έργα του. Ήταν μια συνειδητή προσπάθεια αυτή που ξεκίνησε με την "Εθνεγερσία" (1973) και δείχνει να ολοκληρώνεται με τον "Κοσμά τον Αιτωλό" διαμορφώνοντας έναν απολύτως προσωπικό μουσικό κώδικα ακραιφνώς ελληνικό.

Βαγγέλης Παπαθανασίου: Ράλλυ Αντίκα (1966)

Το Ράλλυ Αντίκα ήταν μια ιδέα του Νίκου Μαστοράκη και ξεκίνησε το 1965 με την υποστήριξη της εφημερίδας Μεσημβρινή (της Ελένης Βλάχου) και της εταιρίας πετρελαιοειδών Shell. Το πείραμα αυτό γνώρισε τεράστια απήχηση, με αποτέλεσμα να καθιερωθεί ως θεσμός σε ετήσια βάση και με πάμπολλες διεθνείς συμμετοχές.

Ο δαιμόνιος Μαστοράκης όμως δεν αρκέστηκε μόνο σ' αυτό, αλλά φρόντισε να γυριστεί και μια ταινία βασισμένη στο Ράλλυ του 1966 με τίτλο Ράλλυ Αντίκα 1966, την οποία σκηνοθέτησε ο Σταύρος Τσιώλης. 
Τη μουσική της ταινίας αυτής επιμελήθηκε ο νεαρός τότε Βαγγέλης Παπαθανασίου, γνωστός ήδη από τους Forminx και το δημοφιλέστατο τραγούδι Jeronimo Yanka. Το μικρό αυτό soundtrack περιλαμβάνει τρία κομμάτια, δύο οργανικά κι ένα τραγούδι του Βαγγέλη με τίτλο "Oldies but Goodies" σε αγγλόφωνους στίχους του Μαστοράκη, το οποίο ερμηνεύει η Ζωή Κουρούκλη. Στην ορχήστρα συμμετέχουν και οι Ντέμης Ρούσσος και Λουκάς Σιδηράς. Όλοι αυτοί μαζί δυο χρόνια αργότερα θα ξεκινούσαν τη διεθνή τους καριέρα με το περίφημο συγκρότημα Aphrodite's Child.

(c) Vinyl 45'' | OST | PanVox | 1966 | mp3 | Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: Μάκης

Γιοβάννα: Απαγωγή (1961)

Κατά την πρώτη τριετία της στο ελληνικό τραγούδι (1959-1961) η Γιοβάννα  είχε έντονη δισκογραφική δραστηριότητα ηχογραφώντας σε δίσκους 45 στροφών πολλά τραγούδια σημαντικών συνθετών, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μίμης Πλέσσας, ο Σπήλιος Μεντής, ο Νίκος Μαμαγκάκης και άλλοι. 

Παράλληλα είχε συμμετοχή και στα πρώτα φεστιβάλ ελληνικού τραγουδιού, όπου μάλιστα το 1960 είχε κατακτήσει το δεύτερο βραβείο με το "Καλοκαιράκι" του Σπήλιου Μεντή.

Στο τρίτο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού λοιπόν του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας το πρώτο βραβείο κατέκτησε ο Μίκης Θεοδωράκης με το τραγούδι "Απαγωγή" που ερμήνευσε η Μαίρη Λίντα. Η Γιοβάννα συμμετείχε με τρία τραγούδια στο Φεστιβάλ αυτό, χωρίς να καταφέρει αυτή τη φορά να διακριθεί. Αμέσως μετά λοιπόν ηχογράφησε το παρόν δισκάκι extended 45 στροφών, όπου ερμηνεύει τέσσερα τραγούδια, από τα οποία τα τρία προέρχονται από το 3ο Φεστιβάλ, όλα όμως σε καινούργια και πολύ διαφορετική εκτέλεση. 

Συγκεκριμένα, ερμηνεύει την "Απαγωγή" του Μίκη Θεοδωράκη σε δεύτερη φυσικά εκτέλεση, καθώς και δύο από τις τρεις δικές της συμμετοχές στο φεστιβάλ, δηλαδή τα τραγούδια "Θαλασσινό αγέρι" του Σπήλιου Μεντή και "Καστανούλα μου" του Ανδρέα Οικονόμου σε στίχους της Δανάης, ενώ ο δίσκος συμπληρώνεται με το τραγούδι "Σαν όνειρο επέρασες" του Λυκούργου Μαρκέα.

Στο αρχείο θα βρείτε, μαζί με τα τέσσερα τραγούδια του δίσκου, και τις δύο πρωτότυπες ηχογραφήσεις της Γιοβάννας από το 3ο Φεστιβάλ, για να διαπιστώσετε τις εμφανείς διαφορές των δύο εκτελέσεων.

Άγγελος Σέμπος: Τραγούδια από τις 45 στροφές (1966-1972)

Μιλώντας πρόσφατα για τον συνθέτη Άγγελο Σέμπο, αναφερθήκαμε στην πενιχρή δισκογραφική του παρουσία στο ελληνικό τραγούδι, η οποία όμως άφησε ένα ισχυρό αποτύπωμα στο μεταίχμιο των δεκαετιών '60-'70 μέσα από δύο αξιόλογους κύκλους τραγουδιών, τη "Συνάντηση" (1969) και την "Ιερά Οδό" (1971).

Αξίζει λοιπόν να ρίξουμε και μια ματιά στα σκόρπια τραγούδια που ηχογράφησε εκείνη την περίοδο, ξεκινώντας από το 1966 και ολοκληρώνοντας την παρουσία του στο ελληνικό τραγούδι το 1972, τη χρονιά που έφυγε για την Αμερική, όπου και εγκαταστάθηκε οριστικά και παραμένει μέχρι σήμερα ασχολούμενος πάντα με τη μουσική, αλλά με άλλες μορφές κι εκφράσεις της.

Στο διάστημα λοιπόν 1966-1972 ο Άγγελος Σέμπος ηχογράφησε σε δισκάκια 45 στροφών δεκαπέντε συνολικά τραγούδια που δεν ενσωματώθηκαν σε κάποιον από τους δύο μεγάλους του δίσκους. Τα 11 απ' αυτά ηχογραφήθηκαν στην Odeon/Parlophone κατά τη διετία 1966-1967 και τα ερμηνεύουν οι: Μπάμπης Τσετίνης, Μαρινέλλα, Καίτη Αμπάβη και Ζωή Φυτούση. Τα υπόλοιπα 4 ηχογραφήθηκαν στη Philips/Polydor στο διάστημα 1970-1972 και τα ερμηνεύουν οι Μάριος και Νίκος Ξανθόπουλος. Τα περισσότερα έχουν στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ενώ σε μερικά οι στίχοι είναι της Σώτιας Τσώτου, του Πυθαγόρα, του Γιάννη Λογοθέτη και του Τάκη Κωλέττη.

Να σημειώσω ότι το τραγούδι "Άσε με να σ' αγαπήσω" υπάρχει σε δύο εκτελέσεις, μία με τη Μαρινέλλα και μία με την Καίτη Αμπάβη, ενώ οι στίχοι του τραγουδιού "Η καρδιά μου έχει μεθύσει" του Λευτέρη Παπαδόπουλου είναι σχεδόν οι ίδιοι με τους στίχους του τραγουδιού "Αλίμονο σε μένα" που μελοποίησε το 1970 ο Μίμης Πλέσσας για το δίσκο του "Μέρες του καλοκαιριού"!

Άγγελος Σέμπος: Ιερά Οδός (1971)

Ο συνθέτης Άγγελος Σέμπος παραμένει ένας μεγάλος άγνωστος του ελληνικού τραγουδιού. Η αλήθεια είναι ότι η τροχιά που διέγραψε στο τραγούδι ήταν η τροχιά ενός διάττοντος αστέρος, που έλαμψε για μια στιγμή κι ύστερα έσβησε μια και καλή. 

Έχουμε πολλά παραδείγματα δημιουργών που ακούστηκαν για λίγο κι ύστερα έσβησαν οριστικά. Και άλλων που φανερώθηκαν για μια στιγμή κι αυτή η στιγμή έμεινε για πάντα φωτεινή και λαμπερή μέσα στο χρόνο. Φέρνω στο νου μου την περίπτωση του λαϊκού συνθέτη Νίκου Μεϊμάρη. Ποιος τον ξέρει σήμερα; Κι όμως μας άφησε ένα τραγούδι που ποτέ δεν έπαψε να ακούγεται και να αρέσει. Είναι οι περίφημοι "Γλάροι" του με τον Πάνο Γαβαλά. Κι ακόμα πιο χαρακτηριστική η περίπτωση του Νίκου Ρουμπάνη και της παγκόσμιας διαχρονικής επιτυχίας που ακούει στο όνομα "Μισιρλού" (δηλ. Αιγυπτία).

Ο Άγγελος Σέμπος είχε μια πολύ σύντομη παρουσία στη δισκογραφία εκεί στο γύρισμα της δεκαετίας του '60 με '70. Δύο ολοκληρωμένοι δίσκοι και λίγα σκόρπια τραγούδια είναι όλη κι όλη η προσφορά του. Στα 1969 η "Συνάντηση" και στα 1971 η "Ιερά Οδός". Κι όμως, δεν ήταν ένας τυχαίος μουσικός. Είχε αξιόλογη μουσική παιδεία ως μαθητής των κλασικών συνθετών Μάριου Βάρβογλη και Γιάννη Παπαϊωάννου. Και προφανώς η κλασική του παιδεία υπερκάλυψε τελικά το ενδιαφέρον του για την απλή φόρμα του τραγουδιού.

Το 1971 λοιπόν κυκλοφόρησε από την Olympic (θυγατρική της πολυεθνικής Philips) η "Ιερά Οδός", ένας λαϊκός δίσκος με 12 τραγούδια πάνω σε στίχους της θεατρικής συγγραφέως Κωστούλας Μητροπούλου, η οποία είχε γράψει ένα χρόνο νωρίτερα τα θεατρικού χαρακτήρα τραγούδια της "Πόλης μας" με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη. Ο δίσκος λοιπόν του Σέμπου μοιάζει σαν μια συνέχεια εκείνου του δίσκου στιχουργικά και μουσικά. Μάλιστα και στους δύο δίσκους βασική ερμηνεύτρια είναι η Βίκυ Μοσχολιού, με τη φωνή της οποίας έγιναν επιτυχίες στην εποχή τους δύο από τα τραγούδια της "Ιεράς Οδού", τα "Μάθαμε να ζούμε μόνοι" και "Θάρθεις και θα φύγεις πάλι", αν και σήμερα είναι μάλλον ξεχασμένα. Σε τέσσερα τραγούδια ακούμε τη Μαρία Δημητριάδη σε πολύ πρώιμη ακόμα φάση της καριέρας της, προτού διαμορφώσει το στιβαρό της ύφος, ενώ σε δύο άλλα τραγούδια συμμετέχει ο άγνωστος τραγουδιστής Σπύρος Μάτσος.

Γιάννης Καλατζής: Ακυκλοφόρητα 45άρια (πλήρης έκδοση)

Επανέρχομαι με πολλή χαρά στην πρόσφατη ανάρτηση με τα ακυκλοφόρητα 45άρια του Γιάννη Καλατζή, για να σας παρουσιάσω εκ νέου τη συλλογή στην ολοκληρωμένη της πια μορφή.

Σημείωνα λοιπόν στην προηγούμενη ανάρτηση ότι υπήρχε ένα ακόμη τραγούδι, το "Σπουργιτάκι ορφανό", γραμμένο από τον Κώστα Καπλάνη το 1968, το οποίο, αν και ηχογραφήθηκε κανονικά στο στούντιο, δεν κυκλοφόρησε ποτέ κι ως εκ τούτου θεωρούσα ότι ήταν αδύνατον να βρεθεί!

Κι όμως έγινε το θαύμα! Το τραγούδι βρέθηκε! Μας το χαρίζει ο καλός φίλος Ιωάννης Μ., τον οποίο φυσικά ευχαριστώ από καρδιάς.

Με την ευκαιρία όμως της ανανέωσης του αρχείου, αποφάσισα να συμπεριλάβω και το τραγούδι "Λες κι οργώνω μες στα βράχια" του Απόστολου Καλδάρα που κυκλοφόρησε το 1968 σε δεύτερη εκτέλεση με ερμηνεύτρια την Καίτη Αμπάβη. Κι αυτό, γιατί τη δεύτερη φωνή σ' αυτή την εκτέλεση κάνει ο Γιάννης Καλατζής, κάτι εντελώς ασυνήθιστο μέσα στη δισκογραφία του μεγάλου τραγουδιστή.

Χαρείτε λοιπόν ολοκληρωμένη τη συλλογή με τα ανέκδοτα ή ακυκλοφόρητα τραγούδια του Γιάννη Καλατζή.

Θάνος Μικρούτσικος: Βίκτωρ και Βικτώρια (1984)

Ιδού ένα δείγμα από την πλουσιότατη θεατρική μουσική του Θάνου Μικρούτσικου και μάλιστα για το μουσικό θέατρο. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τα τραγούδια που ακούγονταν στο θεατρικό μιούζικαλ της Αλίκης Βουγιουκλάκη "Βίκτωρ και Βικτώρια", το οποίο στο παρελθόν γνώρισε σημαντικές στιγμές είτε στην κινηματογραφική είτε στη θεατρική διεθνή σκηνή.

Το έργο, με αρχικό τίτλο στα γερμανικά Viktor und Viktoria, γράφτηκε και γυρίστηκε για τον κινηματογράφο το 1933 από τον Γερμανό σκηνοθέτη Reinhold Schunzel. Η υπόθεση τοποθετείται σ' ένα καμπαρέ του μεσοπολεμικού Βερολίνου. Περιγράφει την ιστορία της άσημης τραγουδίστριας Βικτώρια Γκραντ, η οποία αποφασίζει να παραστήσει τον άνδρα που υποδύεται ...τη γυναίκα, για να είναι πιο πειστική στο ρόλο της. Το νούμερο αυτό θα την κάνει διάσημη και περιζήτητη, κάτι που θα προκαλέσει τη ζηλοφθονία των άλλων, ώσπου θα πέσει στα δίχτυα του έρωτα και θα αποκαλύψει το αληθινό της φύλο. Είναι λοιπόν ένα παιχνίδι φύλων, το οποίο παραπέμπει σε πανάρχαια αρχέτυπα, ενώ παράλληλα έγινε το πρότυπο για πολλές νεότερες παραλλαγές του μύθου αυτού. 

Στον κινηματογράφο έχουμε μια δεύτερη εμφάνιση του ίδιου έργου το 1957 με την ομώνυμη ταινία του Karl Anton, ενώ το διασημότερο remake ανήκει στον βρεττανό σκηνοθέτη Blake Edwards με την ταινία Victor Victoria (1982), στην οποία πρωταγωνιστεί η σπουδαία Julie Andrews, ενώ η δράση πλέον τοποθετείται στο Παρίσι του '30.

Η συγκεκριμένη παράσταση στην ελληνική σκηνή παρουσιάστηκε κατά τη θεατρική σεζόν 1983-84 στο Θέατρο Αλίκη. Η μετάφραση έγινε από τον έμπειρο Μάριο Πλωρίτη. Οι στίχοι των τραγουδιών γράφτηκαν από τον Μάριο Πλωρίτη και τον Γιώργο Παυριανό. Η σκηνοθεσία έγινε από τον Γιώργο Ρεμούνδο. Έπαιξαν και τραγούδησαν οι: Αλίκη Βουγιουκλάκη, Βλάσης Μπονάτσος, Γιώργος Μούτσιος, Ηλίας Λογοθέτης και Σάκης Μπουλάς. Τι κρίμα! Σχεδόν όλοι τους μακαρίτες πια!

Νίκος Καρούζος: Ομορφαίνω τη μοίρα (1992)

Ο Νίκος Καρούζος αποτελεί εμβληματική μορφή της μεταπολεμικής μας ποίησης. Γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1926 και πέθανε στην Αθήνα το 1990. Στα νεανικά του χρόνια είχε δραστηριοποιηθεί στις τάξεις της ΕΠΟΝ και είχε άμεση εμπλοκή στον εμφύλιο, γεγονός που τον οδήγησε σε μεγάλα διαστήματα εξορίας στην Ικαρία και τη Μακρόνησο. Νέες περιπέτειες γνώρισε και στα χρόνια του Απριλιανού καθεστώτος, ενώ αργότερα εργάστηκε επί σειρά ετών στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας ως παραγωγός λογοτεχνικών εκπομπών.

Μόλις το 1944 δημοσίευσε το πρώτο του κείμενο στο περιοδικό Νέα Γενιά της ΕΠΟΝ, ενώ το πρώτο του ποίημα ("Σίμων ο Κυρηναίος") δημοσιεύτηκε το 1949 στο περιοδικό Ο αιώνας μας. Το 1953 εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Η επιστροφή του Χριστού". Δημοσίευσε πολλά κείμενά του σε ποικίλα λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής, όπως Αθηναϊκά Γράμματα, Επιθεώρηση Τέχνης και Νέα Εστία, ενώ το 1962 κατέκτησε το α' βραβείο ποίησης της Ομάδας των Δώδεκα. Εκτός από τις δεκάδες ποιητικές συλλογές που εξέδωσε, καταπιάστηκε και με τον πεζό λόγο γράφοντας δοκίμια για το θέατρο και τη ζωγραφική, ενώ ασχολήθηκε και με ξένες μεταφράσεις.

Η ποίηση του Νίκου Καρούζου χαρακτηρίζεται από μια μυστικιστική διάθεση κι έχει έντονα στοιχεία φιλοσοφικού και θρησκευτικού στοχασμού με επίμονες υπαρξιακές ανησυχίες.

Στην ελληνική δισκογραφία έκανε την είσοδό του το 1991 με το δίσκο "Φίλοι που φεύγουν" του Γιάννη Μαρκόπουλου, όπου περιλαμβάνονται οκτώ μελοποιημένα ποιήματα, ανάμεσα στα οποία και το υπέροχο "Όσο κρατήσει η ζωή" που ερμήνευσαν θαυμάσια ο Μανώλης Μητσιάς, αλλά και η Χαρούλα Αλεξίου. Το 2000 ο Νίκος Κυπουργός περιέλαβε το ποίημα "Απολέλυσαι της ασθενείας σου" στο δίσκο "Χριστός Κύριος", ενώ η Μάρω Βαμβουνάκη μελοποίησε το ποίημα "Μυχοθήκη" για το δίσκο της "Το τερραίν του Παραδείσου" (2006). Η φωνή του ποιητή ακούγεται σε κάποιους σκόρπιους στίχους που περιέλαβε στο δίσκο "Η βροχή από κάτω" το 2006 ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου.

Ηχογραφήθηκαν επίσης δύο ολοκληρωμένοι δίσκοι με απαγγελίες ποιημάτων του Νίκου Καρούζου. Ο ένας ανήκει στη σειρά "Ελληνικός Λόγος" (1999) από το Αρχείο Ραδιοφώνου της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ο άλλος δίσκος είναι αυτός που σας παρουσιάζω. Επιγράφεται "Ομορφαίνω τη μοίρα" και εκδόθηκε το 1992. Περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο απάνθισμα από το ποιητικό του έργο. Διαβάζει ο ίδιος ο ποιητής.

(c) LP | Ιπτάμενος | 1992 | πηγή: Μάκης/d58

Στράτος Καμενίδης: Τραγούδια με τον Γιάννη Βογιατζή και τη Μαρίζα Κωχ

Πόσοι, αλήθεια, γνωρίζουν τον λαϊκό συνθέτη Στράτο Καμενίδη; Ασφαλώς πολύ λιγότεροι απ' όσους ξέρουν το υπέροχο χασάπικο "Το παρελθόν θυμήθηκα", με το οποίο μας συστήθηκε πριν από μερικά χρόνια η Μελίνα Ασλανίδου, έστω κι αν αγνοούν τον δημιουργό του, όπως δυστυχώς είναι η μοίρα πολλών δημιουργών!

Ο Στράτος Καμενίδης γεννήθηκε το 1931 και πέθανε το 2011. Αν και είχε ολοκληρωμένες μουσικές σπουδές, βρέθηκε να υπηρετεί το λαϊκό τραγούδι πλάι στον Αλέκο Πατσιφά της Fidelity κάπου στα τέλη της δεκαετίας του '50. 

Παρόλο που έγραψε αρκετά λαϊκά τραγούδια που γνώρισαν επιτυχία, φαίνεται πως νωρίς για κάποιο τυχαίο λόγο αποφάσισε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του και σε διαφορετικές μορφές του τραγουδιού. Ακούγοντας λοιπόν τυχαία μια κουβέντα κάποιου ελαφρού συνθέτη, ο οποίος σχολίασε υποτιμητικά τις υψηλές απολαβές του λέγοντας πως δεν ήταν παρά ένας μπουζουξής, αποφάσισε να γράψει τραγούδια σε "ελαφρό" ύφος και τα παρουσιάσει στον εμβρόντητο Πατσιφά. 
Πραγματικά, η μεταμόρφωση ήταν εντελώς απροσδόκητη. Ήταν δυο τραγούδια για τη φωνή του Γιάννη Βογιατζή που τα ερμήνευσε μόνο με συνοδεία κιθάρας και φυσαρμόνικας! Το αποτέλεσμα ήταν απολύτως συναρπαστικό και ο Πατσιφάς δέχθηκε με χαρά τη νέα πρόταση! Πρόκειται για τα τραγούδια: "Κόρη του ποταμού" και "Φεγγάρι π' αλητεύεις". Οι στίχοι είναι του Χαράλαμπου Βασιλειάδη. Είναι γραμμένα σε ύφος μπαλάντας. Παίζουν κλασική κιθάρα η Λίζα Ζώη και ο Ευάγγελος Ασημακόπουλος, ενώ φυσαρμόνικα η Γιώτα Γιάννα. Τρυφερές μελωδίες σε πρώιμο νεοκυματικό ύφος. Η ηχογράφηση έγινε το 1961.

Άλλα δυο τραγούδια του Στράτου Καμενίδη που ηχογραφήθηκαν πάλι για τη Fidelity το 1965 έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον, γιατί αναδεικνύουν αυτή τη διαφορετική πλευρά του δημιουργού. Πρόκειται για τα τραγούδια: "Ακροθαλασσιά" και "Τι μπορεί να 'ν' αυτό" και τα δυο σε στίχους του Ι. Παπανικολόπουλου. Δυο χαρούμενα τραγούδια πολύ πιο κοντά στον ήχο του Νέου Κύματος που ήδη είχε αρχίσει να κατακλύζει το ελληνικό τραγούδι. Η ενορχήστρωση εδώ είναι πλουσιότερη, αλλά το μπουζούκι απουσιάζει παντελώς από την ορχήστρα. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτών των τραγουδιών είναι ότι μας συστήνουν μια καινούργια τραγουδίστρια με δροσερή κι εκφραστική φωνή: Τη Μαρίζα Κωχ

Μικρό αφιέρωμα στη γιορτή της Παναγιάς

Δεκαπενταύγουστο. Η μεγάλη γιορτή της Παναγιάς σήμερα κι αξίζει να αφιερώσουμε τη σημερινή μας ανάρτηση στην αγαπημένη της μορφή.

Πάνω από 500 υπολογίζονται τα Θεοτοκωνύμια, τα επίθετα δηλαδή της Παναγιάς που συναντούμε σε κάθε γωνιά της ελληνικής γης.

Και πάντα η μορφή της ανακαλείται αυθόρμητα στα χείλη όλων, είτε στη χαρά, είτε στη θλίψη ή τη δύσκολη στιγμή.

"Όπου πίκρα και ορφάνια και φτωχολογιά | με τα μάτια βουρκωμένα βρίσκεται η Παναγιά"

μας θυμίζει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος στον υπέροχο λαϊκό ύμνο που έγραψε μαζί με τον Απόστολο Καλδάρα στο "Βυζαντινό Εσπερινό".

Φυσικά η εκκλησιαστική υμνολογία είναι πλημμυρισμένη από υπέροχους ύμνους για την Παναγία, ενώ και η δυτική λόγια μουσική μας έχει χαρίσει μερικές από τις λυρικότερες δημιουργίες όλων των μεγάλων συνθετών ανά τους αιώνες.

Ως μικρό αφιέρωμα λοιπόν στη σημερινή γιορτή της Παναγίας έχω επιλέξει δυο σπάνια δισκάκια:

Το ένα εκδόθηκε το 1980 σε extended 45άρι από τις εκδόσεις της Δισκοθήκης της Ζωής και περιλαμβάνει βυζαντινούς ύμνους που ερμηνεύει ο Πρωτοπρεσβύτερος πατήρ Αθανάσιος Β. Τσουμαρης.

Το άλλο δισκάκι είναι αφιερωμένο στο "Εν Τήνω Πανελλήνιον Ιερόν Ίδρυμα της Ευαγγελιστρίας" και περιλαμβάνει στη μια πλευρά ύμνους και τροπάρια για την Παναγία και στην άλλη ένα εξόχως ενδιαφέρον ιστορικό σχετικά με την εύρεση της θαυματουργής εικόνας της Μεγαλόχαρης της Τήνου, αλλά και τη διαχρονική δράση του Ιδρύματος.

Γιοβάννα: Yovanna Sings of Athens (1965)

Η τετραετία 1962-1965 υπήρξε η πιο γόνιμη στην καριέρα της Γιοβάννας, καθώς ήταν το διάστημα του διεθνούς της ανοίγματος με δεκάδες κοντσέρτα σε ολόκληρη την Ευρώπη και κυρίως στη Σοβιετική Ένωση, όπου για ένα διάστημα μεσουράνησε γνωρίζοντας αποθεωτική δημοτικότητα. Το διάστημα αυτό ορίζεται κι από τη συμμετοχή της σε δύο διεθνή φεστιβάλ τραγουδιού, το 1962 στο Sopot της Πολωνίας και το 1965 στο λαμπερό φεστιβάλ της Eurovision εκπροσωπώντας την Ελβετία.

Στο κλείσιμο αυτού του κύκλου λοιπόν κυκλοφόρησε στην Αμερική ένας δίσκος της Γιοβάννας με δώδεκα από τα ωραιότερα τραγούδια της. Τίτλος του δίσκου: Yovanna Sings of Athens. Εκδόθηκε από τη δισκογραφική εταιρία Grecophon που ειδικεύονταν σε ηχογραφήσεις Ελλήνων καλλιτεχνών που έκαναν διεθνή καριέρα ή πήγαιναν στην Αμερική για περιοδείες. 

Στο δίσκο περιλαμβάνονται συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη, του Μάνου Χατζιδάκι, του Σπήλιου Μεντή, του Μίμη Πλέσσα, του Αλέκου Γεωργιάδη, του Γιώργου Κατσαρού, του Λυκούργου Μαρκέα και του Στράτου Καμενίδη. Ετερόκλητο υλικό που ενοποιείται ιδανικά από τις έξοχες ερμηνείες της Γιοβάννας. Αν και τα τραγούδια βρίσκονται πλέον εύκολα σε διάφορες ψηφιακές συλλογές, ο ίδιος ο δίσκος είναι εξαιρετικά δυσεύρετος.

(c) LP | Grecophon | 1965 | mp3 | Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: Μάκης/d58

Γιοβάννα: Η συναυλία στη Μόσχα (1963)

Έχοντας ξεκινήσει με συνεχείς συμμετοχές στα πρώτα φεστιβάλ ελληνικού τραγουδιού (1959, 1960) κι έχοντας κατακτήσει δεύτερο βραβείο το 1960 με το τραγούδι "Καλοκαιράκι" του Σπήλιου Μεντή, η σπουδαία ερμηνεύτρια του ελαφρού τραγουδιού Γιοβάννα, κατά κόσμον Ιωάννα Φάσσου-Καλπαξή, δεν άργησε ν΄ανοίξει τα φτερά της και στο διεθνή μουσικό ορίζοντα. 

Η αρχή θα γίνει με τη θριαμβευτική συμμετοχή της στο Φεστιβάλ του Sopot στην Πολωνία το 1962, όπου κατέκτησε το πρώτο βραβείο με το τραγούδι του Μίμη Πλέσσα "Τι κρίμα". Η επιτυχία αυτή της δίνει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει πολυάριθμες ζωντανές εμφανίσεις σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις συνοδευόμενη αρχικά από τον Μίμη Πλέσσα και στη συνέχεια από τον Κώστα Καπνίση.

Κατά τη διετία 1963-1964 η Γιοβάννα ήταν σχεδόν μόνιμα εγκατεστημένη στη Σοβιετική Ένωση, όπου γνώρισε αποθεωτική επιτυχία σε μια μεγάλη σειρά συναυλιών της παρουσιάζοντας κυρίως ελληνικά τραγούδια. Εκεί μάλιστα πραγματοποίησε και αρκετές ηχογραφήσεις δίσκων, οι οποίες έγιναν ανάρπαστες πουλώντας χιλιάδες αντίτυπα. 

Από τη λαμπρή αυτή εποχή της ερμηνεύτριας διασώζεται ένα σπουδαίο οπτικοακουστικό ντοκουμέντο από μια μεγάλη συναυλία που έδωσε το 1963 στη Μόσχα με τη συνοδεία ελαφράς ορχήστρας που διηύθυνε ο μαέστρος και συνθέτης Κώστας Καπνίσης. Η Γιοβάννα τραγούδησε μια επιλογή δικών της κυρίως τραγουδιών που υπογράφουν συνθέτες, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μίμης Πλέσσας, ο Σπήλιος Μεντής, ο Νίκυ Γιάκοβλεφ και ο Κώστας Καπνίσης. Στο πρόγραμμα συμπεριέλαβε και μερικά ρωσικά τραγούδια ερμηνευμένα στην πρωτότυπη γλώσσα, καθώς κι ένα στα γαλλικά, όπως το είχε κάνει νωρίτερα γνωστό ο Charles Aznavour. 

Η Γιοβάννα τραγουδά Μάνο Χατζιδάκι (ανέκδοτη ηχογράφηση)

Μιας και σήμερα συμπληρώνονται 59 ακριβώς χρόνια από τη μέρα που η μάνα μου έφερε στον κόσμο την αφεντιά μου, είπα να σας κάνω ένα δωράκι γενεθλίων! Προέκυψε μέσα από το σκάλισμα των αρχείων μου για τη Γιοβάννα, ψάχνοντας κυρίως για εκείνα τα πρώτα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου που σας παρουσίασα μόλις χθες.

Και ξαφνικά βρέθηκε στα χέρια μου μια ανέκδοτη ηχογράφηση της Γιοβάννας χρονολογούμενη κάπου μεταξύ 1968 και 1971, όπου περιλαμβάνονται δώδεκα κλασικά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι γραμμένα τα περισσότερα στη δεκαετία του '50 και το πρώτο μισό του '60! Μπορεί να έχουν γνωρίσει σπουδαίες και αξεπέραστες ερμηνείες πολλά από αυτά τα τραγούδια, αλλά θα διαπιστώσετε ότι η λιτή και ώριμη προσέγγιση της Γιοβάννας τους δίνει μια συναρπαστική φρεσκάδα και ζωντάνια. Μαζί με τη Γιοβάννα σε κάποια τραγούδια ακούγονται και οι Αδελφοί Τζαβάρα, οι οποίοι τη συνοδεύουν άλλωστε με τις κιθάρες τους, ενώ σε ένα τραγούδι τη συνοδεύει φωνητικά η Μαίρη Δαλάκου. 

Η Γιοβάννα σε 4 τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου (1963)

Το 1962 ήταν η χρονιά που έκανε την εμφάνισή του στην ελληνική μουσική ο Σταύρος Ξαρχάκος κατακτώντας αμέσως μια θέση δίπλα στους δύο Διόσκουρους του τραγουδιού μας, τον Μίκη και τον Μάνο, που ήδη μεσουρανούσαν στο μουσικό στερέωμα. Το ξεκίνημα μάλιστα του νεαρού συνθέτη έδειξε αμέσως και το κύριο εκφραστικό εργαλείο, μέσω του οποίου θα προωθούσε τις υπέροχες μελωδικές του συνθέσεις, δηλαδή τον κινηματογράφο. 

Εκείνη λοιπόν τη χρονιά έγραψε μουσική για δυο ελληνικές ταινίες: Η μία ήταν το "Ταξίδι" του Ντίνου Δημόπουλου. Η άλλη ήταν "Ο τρίτος δρόμος" που σκηνοθέτησε ο Ίων Νταϊφάς. Για τη δεύτερη ταινία ο Ξαρχάκος έγραψε και μερικά τραγούδια σε στίχους του σκηνοθέτη που ερμήνευσε η σπουδαία ερμηνεύτρια του ελαφρού τραγουδιού Γιοβάννα σε μια εποχή που γνώριζε μεγάλη επιτυχία εντός των συνόρων, ενώ παράλληλα ξεκινούσε και την αξιοσημείωτη διεθνή της καριέρα. 

Πρόκειται για τέσσερα πανέμορφα τραγούδια σε ύφος "ελαφρό", τα οποία ηχογραφήθηκαν τον Γενάρη του 1963 και κυκλοφόρησαν στις 45 στροφές. Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία σχετικά με τη δισκογραφική παρουσία αυτών των τραγουδιών, αφού εκδόθηκαν σε διπλή μορφή: Τα τραγούδια "Χόρεψαν τ' άσπρα πουλιά" (το πιο δημοφιλές) μαζί με το "Με ρωτάς" κυκλοφόρησαν σε απλό 45άρι, ενώ παράλληλα μπήκαν και σε extended 45άρι, στο οποίο προστέθηκαν και τα άλλα δύο ("Πάρε το δρόμο μας", "Ξέρω μια ματιά"). Μάλιστα αυτό το extended εκδόθηκε με δύο διαφορετικά εξωφυλλάκια! Όλα αυτά βέβαια αφορούν την ιστορία κι ελάχιστη σημασία έχουν πια. Εμείς έχουμε τα ίδια τα τραγούδια που δεν τα έσβησε ο χρόνος και μπορούμε και σήμερα, μετά από 55 χρόνια, να τα χαιρόμαστε!

Athenians of Toronto: Σαν σκοτεινιάζει (1971)

Οι Athenians of Toronto υπήρξαν ένα ενδιαφέρον ελληνικό γκρουπ που δραστηριοποιήθηκε στις αρχές του '70 με έδρα το Τορόντο του Καναδά ερμηνεύοντας δικά τους τραγούδια, αλλά και διασκευάζοντας με το δικό τους τρόπο πολλές διεθνείς επιτυχίες της εποχής. Τραγουδούσαν στα ελληνικά και κινούνταν με την ίδια ευκολία στον διεθνή ήχο, αλλά και στο ελληνικό λαϊκό. Ιδρύθηκαν το 1966 από τα αδέρφια Κώστα και Νίκο Φιλιππαίο, όταν ακόμη βρίσκονταν στα εφηβικά τους χρόνια. Συχνά συνόδευαν γνωστούς Έλληνες τραγουδιστές που βρέθηκαν σε περιοδείες στην Αμερική.

Ο κυριότερος καρπός της πολύχρονης δραστηριότητάς τους ήταν ο δίσκος "Σαν σκοτεινιάζει" που κυκλοφόρησε το 1971 από τη δική τους εταιρία Athenian Record Company. Ο δίσκος περιλαμβάνει δύο φωνητικές και δύο οργανικές συνθέσεις του Κώστα Φιλιππαίου, ενώ τα υπόλοιπα κομμάτια αποτελούν διασκευές διάσημων ξένων χιτ με βαριές υπογραφές, όπως του Santana, των Doors κλπ. Σπάνιος δίσκος που πωλείται σε κάποια site σε εξωφρενική τιμή!

(c) LP | Athenian Record Company | 1971 | mp3 | Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: Μάκης

Georges Moustaki: Live (1975)

Ήθελα να επιμείνω λίγο στην Αρλέτα μετά την μεγάλη συγκίνηση που προκάλεσε το άγγελμα του θανάτου της, ειλικρινή - ελπίζω - γιατί δυστυχώς το σύγχρονο ακροατήριο έχει αποστρέψει επιδεικτικά το ενδιαφέρον του από τους πραγματικούς θεράποντες της μουσικής τέχνης προς τα αναλώσιμα και θνησιγενή κατασκευάσματα του αδηφάγου καταναλωτισμού.

Και ιδού ένα απροσδόκητο δώρο από την αγαπημένη μου Βασιλικούλα που μου δίνει αυτή την ευκαιρία. Πρόκειται μάλιστα για ένα δίσκο που συνδυάζει πολλά από τα ονόματα που φιλοξενήθηκαν τελευταία στο Δισκοβόλο. Είναι ένας δίσκος του σπουδαίου Ελληνογάλλου τραγουδοποιού Georges Moustaki, ζωντανά ηχογραφημένος, που εκδόθηκε το 1975 από τη γερμανική Polydor. 

Ωστόσο στο δίσκο περιέχεται και ο Μίκης Θεοδωράκης και η Αρλέτα! Για την ακρίβεια, έχουμε μαζί με τα γνωστά τραγούδια του Moustaki, και τρία ελληνικά, δύο του Μίκη Θεοδωράκη ("Είμαστε δυο", "Ο καημός") κι ένα του Μάνου Χατζιδάκι ("Κυρ Μιχάλης"), ερμηνευμένα στα ελληνικά. Τα δυο τραγούδια του Μίκη τα ερμηνεύουν μαζί ο Μουστακί και η Αρλέτα. Το τραγούδι του Χατζιδάκι το ερμηνεύει εξολοκλήρου η Αρλέτα, η οποία εκείνη τη χρονιά επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο με το σπουδαίο δίσκο του Γιάννη Σπανού "Τρίτη Ανθολογία", ενώ είχε μεσολαβήσει 5/χρονη (αναγκαστική;) σιωπή! 

Σημειώνω πάντως ότι στους τίτλους του δίσκου το τραγούδι του Χατζιδάκι αναφέρεται λανθασμένα ως "Τραγούδι των κύκνων"! 

Η Αρλέτα τραγουδά με την κιθάρα της (1966)

Άλλη μια θλιβερή είδηση ήρθε σήμερα να προστεθεί στις σκοτεινές σελίδες αυτού του καλοκαιριού. Έφυγε από τη ζωή η αγαπημένη της νιότης μας, η υπέροχη ερμηνεύτρια του Νέου Κύματος Αρλέτα στα 72 της χρόνια. Δυστυχώς το τελευταίο διάστημα πέρασε σοβαρές περιπέτειες με την υγεία της, ώσπου σήμερα ήρθε το οριστικό τέλος. Αν η Βίκυ Μοσχολιού, κατά το χαρακτηρισμό του Μάνου Χατζιδάκι, ήταν το βιολοντσέλο του ελληνικού τραγουδιού, θα τολμούσα να πω ότι η Αρλέτα με οδηγούσε στα ηχοχρώματα των ξύλινων πνευστών. Πιο κοντά στο φαγκότο.

Η Αρλέτα λοιπόν, κατά κόσμον Αργυρώ-Νικολέτα Τσάπρα, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945 και σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών.

Αναδείχθηκε στη σημαντικότερη και διαχρονικότερη ερμηνεύτρια του λεγόμενου "Νέου Κύματος", αν και δεν αποτελεί, νομίζω, το τυπικότερο δείγμα αυτού του μουσικού ρεύματος, καθώς προσωπικά θεωρώ αντιπροσωπευτικότερη τη φωνή της Καίτης Χωματά. 

Το ξεκίνημά της σημειώθηκε το 1966 με το τραγούδι "Μια φορά θυμάμαι" του Γιάννη Σπανού σε στίχους Γιώργου (Παπα)στεφάνου. Ο Σπανός της έγραψε αρκετά και όμορφα τραγούδια εκείνη την πρώτη περίοδο, ενώ παράλληλα η ίδια άρχισε να παρουσιάζει και δικές της συνθέσεις. Ο Σπανός είναι επίσης ο συνθέτης που, μετά την παρακμή του Νέου Κύματος, επανέφερε την Αρλέτα στο προσκήνιο στα μέσα της δεκαετίας του '70 με τον σπουδαίο δίσκο "Τρίτη Ανθολογία", μετά τον οποίο ξεκινά η δεύτερη, άκρως ενδιαφέρουσα, καριέρα της Αρλέτας στο ελληνικό τραγούδι που συνεχίστηκε μέχρι σήμερα.

Αυτός εδώ είναι ο πρώτος προσωπικός της δίσκος και φέρει για τίτλο το όνομά της, ενώ για υπότιτλο έχει: "Η Αρλέτα με την κιθάρα της". Στην αρίθμηση των προσωπικών της δίσκων αυτός μπορεί να πάρει τον αριθμό 1, ενώ ακολούθησαν άλλοι τέσσερις μέχρι το 1970 (Αρλέτα 2, Στο ρυθμό του αγέρα, 12+1 τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, Έξι μέρες), ένας κάθε χρόνο, και μ' αυτούς ολοκληρώνει τον νεοκυματικό της κύκλο.

Βασιλική Λαβίνα: Πες μου (1977)

Η Βασιλική Λαβίνα, σύζυγος του Γιάννη Μαρκόπουλου, υπήρξε μια ακόμη αξιόλογη τραγουδίστρια της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου. Διέθετε θαυμάσια φωνή, αλλά η δισκογραφική της παρουσία υπήρξε μάλλον περιορισμένη. Ξεκίνησε το 1974 με τις "Μαρτυρίες" του Δήμου Μούτση, όπου ερμήνευσε τέσσερα τραγούδια, ενώ την ίδια χρονιά ερμήνευσε κι ένα τραγούδι στους "Ροβινσώνες" του Απόστολου Καλδάρα, πριν συνδέσει αποκλειστικά και οριστικά την πορεία της με τον σπουδαίο συνθέτη-σύζυγό της. 

Το 1977 ηχογράφησε τον πρώτο από τους τρεις όλους κι όλους προσωπικούς της δίσκους με τίτλο "Πες μου". Πρόκειται για έναν λαϊκό δίσκο με δεκατρία τραγούδια γραμμένα για τη φωνή της από δυο παλιούς και καταξιωμένους συνθέτες, τον πολυγραφότατο Μίμη Πλέσσα και τον ολιγογράφο Λίνο Κόκοτο. Με εξαίρεση το πανέμορφο ομότιτλο τραγούδι, τα υπόλοιπα ακούγονται απλώς ευχάριστα, χωρίς να ξεφεύγουν από τη μανιέρα του ελαφρολαϊκού συρμού της εποχής. Δύο τραγούδια υπογράφει ο άγνωστος Φ. Μητρόπουλος. 

Οι στίχοι στα περισσότερα ανήκουν στην παραγωγικότατη Βαρβάρα Τσιμπούλη, αλλά και στο γηραιό Θάνο Σοφό. Αξιοπρόσεκτη ωστόσο είναι και η παρουσία του στιχουργού Κώστα Τριπολίτη με τρία τραγούδια, πολύ μακριά από το ύφος του που παγιώθηκε τα επόμενα χρόνια, στην πρώτη του εδώ δισκογραφική εμφάνιση.

Δημήτρης Λάγιος: Του Σολωμού και της Ζάκυνθος (1986)

Ο τόσο πρόωρα χαμένος συνθέτης μας Δημήτρης Λάγιος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στις 7 Απριλίου του 1952 και πέθανε στην Αθήνα στις 9 Απριλίου του 1991, σε ηλικία μόλις 39 ετών. Μελέτησε πιάνο, κιθάρα και θεωρητικά με τους συνθέτες Μιχάλη Βούρτση και Δημήτρη Δραγατάκη στο Εθνικό Ωδείο. Συνέχισε τις μουσικές σπουδές του στην Αμερική στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις, στο Σικάγο (1974-78, ανάλυση της μουσικής με καθηγητή τον Ernest Brown), όπου, παράλληλα, άρχισε να ασχολείται και με την έρευνα για το προεπαναστατικό τραγούδι στην Ελλάδα. Στην Αμερική γνώρισε και τη σύζυγο και παντοτινή του σύντροφο, Πέγκυ.

Στην Ελλάδα επέστρεψε οριστικά το 1980 κι επιδόθηκε σε εντατική μουσικολογική δραστηριότητα με επίκεντρο την αγαπημένη του γενέθλια γη. Προς τιμή της μάλιστα ονόμασε και την κόρη του Υακίνθη. Η αγάπη του για τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της πατρίδας του (χρώματα, ήχοι) τον οδήγησαν στην έρευνα, στη μελέτη, στην καταγραφή και στη διδασκαλία έργων της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής, απ' όπου προέκυψαν κάποιες δισκογραφικές δουλειές και η σύσταση του συνόλου καλλιτεχνών «Μουσικό Ασκηταριό», με το οποίο διοργάνωσε «Γιορτές Τέχνης και Λόγου» στη Ζάκυνθο. Επίσης ίδρυσε το «Κάλβειο Κέντρο Μουσικών Μελετών» και το «Κάλβειο Ωδείο». 

Η πρώτη δισκογραφική εμφάνιση του Δημήτρη Λάγιου σημειώθηκε το 1975 με το δίσκο «Τέσσερα Επαναστατικά Τραγούδια του Ρήγα Φεραίου», όπου εμφανίζεται ως ερμηνευτής και ενορχηστρωτής. Ο δίσκος αυτός εκδόθηκε σε πολύ περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και σήμερα πια είναι απολύτως δυσεύρετος. Έτσι ως επίσημη πρώτη δισκογραφική του κατάθεση με δικές του συνθέσεις θεωρείται ο σημαντικός δίσκος «Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας» (1982) βασισμένος σε ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη. Το έργο γράφτηκε στο διάστημα 1978-1980, ενώ ίδιος ο ποιητής έδειξε πολύ θερμή διάθεση για τη συγκεκριμένη μελοποίηση.

Από νωρίς ο Λάγιος επιδόθηκε με ιδιαίτερο ζήλο στη μελοποίηση μεγάλων ποιητών. Αποτέλεσμα αυτής της δραστηριότητας ήταν μια σειρά αξιόλογα έργα, όπως «Ιδανικοί Αυτόχειρες» (ποίηση Κώστα Καρυωτάκη) και "Ψαλμοί" (ποίηση Δαβίδ). Το 1983 ηχογράφησε δύο λαϊκούς δίσκους, έναν με τη Σωτηρία Μπέλλου με τίτλο «Ο Άη Λαός» (στίχοι Μιχάλη Μπουρμπούλη) κι άλλον έναν με τον Αντώνη Καλογιάννη με τίτλο «Εδώ που γεννηθήκαμε» (στίχοι Φώντα Λάδη). 

Παράλληλα συνέχισε τη μελέτη της επτανησιακής μουσικής, καρπός της οποίας υπήρξε μια σειρά σχετικών έργων, όπως: «Λαϊκά τραγούδια της Ζάκυνθος», «Του Σολωμού και της Ζάκυνθος», «Ζακυνθινές Σερενάδες», «Ζακυνθινή Εκκλησιαστική Παράδοση», «Του μαντολίνου», «Ομιλίες» (λαϊκό θέατρο) και άλλα. Δυστυχώς πολλά από τα έργα αυτά εκδόθηκαν μόνο σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και είναι εξαντλημένα, ενώ κάποια παραμένουν ανέκδοτα.

Διονύσιος Σολωμός: Ύμνος εις την Ελευθερίαν

Σαν σήμερα, πριν από 152 χρόνια, στις 4 Αυγούστου 1865, επί βασιλιά Γεώργιου του Α' καθιερώθηκε ως Εθνικός Ύμνος του νέου Ελληνικού Κράτους η μελοποίηση των δύο πρώτων στροφών του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του επτανήσιου ποιητή Διονυσίου Σολωμού (1798-1857) από την επίσης επτανήσιο συνθέτη Νικόλαο Μάντζαρο Χαλικιόπουλο (1795-1872). Μάλιστα 100 χρόνια αργότερα ο ίδιος ύμνος καθιερώθηκε και ως Εθνικός Ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Βεβαίως το έργο στο σύνολό του είναι πολύ ευρύτερο, αφού απλώνεται σε 158 τετράστιχες στροφές με πλεκτή ομοιοκαταληξία. Στο έργο η έννοια της Ελευθερίας ταυτίζεται με την ορθόδοξη Ελλάδα σε μια σχέση αδιάσπαστη. Εικόνες από τους ηρωικούς αγώνες των ξεσηκωμένων Ελλήνων του ’21 με συνεχείς αναδρομές στο ένδοξο παρελθόν διατρέχουν όλο το κείμενο: Η αρχαία λάμψη, τα δεινά της μακραίωνης σκλαβιάς, η Τριπολιτσά και το Μεσολόγγι, οι μεγάλες νίκες σε θάλασσα και στεριά, η τραγωδία του εμφυλίου μέσα από τη σπαρακτική έκκληση της Ελευθερίας προς τους Έλληνες για ομόνοια και αδελφοσύνη.

Ο Διονύσιος Σολωμός άρχισε τη σύνθεση του έργου στα 1822 μετά από μια συνάντησή του με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη και το ολοκλήρωσε τον Μάιο του 1823. Πρωτοδημοσιεύτηκε το 1824 στο Μεσολόγγι και κυκλοφόρησε ευρύτερα το 1825. Γνώρισε στη συνέχεια πολυάριθμες ανατυπώσεις, ενώ μεταφράστηκε αμέσως σε πολλές γλώσσες.

Ο μεγάλος Επτανήσιος μουσουργός Νικόλαος Μάντζαρος, συνομήλικος σχεδόν και προσωπικός φίλος του Σολωμού, συνέθεσε ένα μεγαλόπνοο έργο σε μορφή καντάτας για χορωδία και πιάνο. Μάλιστα καταγράφονται δύο διαφορετικές μελοποιήσεις από τον συνθέτη σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Η πρώτη χρονολογείται λίγο μετά την έκδοση του ποιήματος, κάπου στα 1929-30, ενώ η δεύτερη στα 1942-43. Η πρώτη μελοποίηση τελικά επικράτησε κι από αυτήν προέκυψε ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας με απόφαση του Ελληνικού Κοινοβουλίου το 1865.

Το αρχείο που σας παρουσιάζω περιλαμβάνει την πλήρη απαγγελία του έργου διανθισμένη με μικρά μουσικά μοτίβα, όπως εκδόθηκε σε μορφή κασέτας και διανεμήθηκε από τον εκδοτικό οίκο Πατάκη το 1994. Απαγγέλλει ο Αντώνης Αναστασάκης, ο οποίος διαβάζει επίσης και σύντομα σχολιαστικά κείμενα του Ιωάννη Βλαντή.

(c) MC | ERACORD ΕΠΕ / ΠΑΤΑΚΗΣ | 1994 | mp3 | Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: d58

Γιάννης Καλατζής: Ακυκλοφόρητα 45άρια (1968-1973)

Ας επανέλθουμε για λίγο στον πρόσφατα θανόντα σπουδαίο λαϊκό τραγουδιστή Γιάννη Καλατζή, για να συμπληρώσουμε το κενό που απομένει στην προσωπική του δισκογραφία με μια μικρή συλλογή άγνωστων και ακυκλοφόρητων τραγουδιών του, τα οποία δεν έχουν περιληφθεί ποτέ σε κάποια από τις ποικίλες προσωπικές του ανθολογίες που έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς είτε ως επίσημες εκδόσεις της Minos, είτε ως premium εκδόσεις διαφόρων εντύπων.

Πρέπει να θυμίσω βέβαια ότι η Minos μας χάρισε το 1996 μια θαυμάσια ψηφιακή συλλογή σπάνιων τραγουδιών του Γιάννη Καλατζή από τις 45 στροφές, αλλά δυστυχώς δεν προχώρησε στην έκδοση μιας συνέχειας που θα περιλάμβανε και τα υπόλοιπα ανέκδοτα 45άρια του τραγουδιστή, όπως έκανε πλουσιοπάροχα για πολλούς άλλους καλλιτέχνες. Κι έτσι τώρα εγώ - με προδήλως αλαζονική διάθεση (!!!) - σπεύδω να καλύψω αυτό το κενό με τούτη τη συλλογή!
Έχω μαζέψει λοιπόν 11 τραγούδια, τα περισσότερα σε καθαρά λαϊκό ύφος, γραμμένα από τον Γιώργο Μητσάκη, τον Μπάμπη Μπακάλη και τον Κώστα Καπλάνη, όλα ηχογραφημένα μέσα στο 1968. Μαζί μ' αυτά έχουμε και δυο από τα πρώτα πρώτα τραγούδια του Δήμου Μούτση σε δεύτερη εκτέλεση ("Μη μου χτυπάς τα μεσάνυχτα", "Στου Προφήτ' Ηλία"), τα οποία πρώτος είχε ερμηνεύσει ένα χρόνο νωρίτερα ο Σταμάτης Κόκοτας. Έχω συμπεριλάβει επίσης δυο γνωστά τραγούδια ("Όνειρο απατηλό", "Το μηδενικό") του Απόστολου Καλδάρα. Το πρώτο είναι σε δεύτερη εκτέλεση με πρώτο εκτελεστή και πάλι τον Σταμάτη Κόκοτα. Τέλος, έχουμε και το ελάχιστα γνωστό "Λέγοντας και κλαίγοντας" (στην άλλη πλευρά είχε το γνωστό "Ω, τι κόσμος, μπαμπά") του Βασίλη Δημητρίου, όπου συναντούμε το όνομα της Άννας Βίσση για πρώτη φορά (1973) στην ελληνική δισκογραφία.