Διονύσιος Σολωμός: Ύμνος εις την Ελευθερίαν

Σαν σήμερα, πριν από 152 χρόνια, στις 4 Αυγούστου 1865, επί βασιλιά Γεώργιου του Α' καθιερώθηκε ως Εθνικός Ύμνος του νέου Ελληνικού Κράτους η μελοποίηση των δύο πρώτων στροφών του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του επτανήσιου ποιητή Διονυσίου Σολωμού (1798-1857) από την επίσης επτανήσιο συνθέτη Νικόλαο Μάντζαρο Χαλικιόπουλο (1795-1872). Μάλιστα 100 χρόνια αργότερα ο ίδιος ύμνος καθιερώθηκε και ως Εθνικός Ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Βεβαίως το έργο στο σύνολό του είναι πολύ ευρύτερο, αφού απλώνεται σε 158 τετράστιχες στροφές με πλεκτή ομοιοκαταληξία. Στο έργο η έννοια της Ελευθερίας ταυτίζεται με την ορθόδοξη Ελλάδα σε μια σχέση αδιάσπαστη. Εικόνες από τους ηρωικούς αγώνες των ξεσηκωμένων Ελλήνων του ’21 με συνεχείς αναδρομές στο ένδοξο παρελθόν διατρέχουν όλο το κείμενο: Η αρχαία λάμψη, τα δεινά της μακραίωνης σκλαβιάς, η Τριπολιτσά και το Μεσολόγγι, οι μεγάλες νίκες σε θάλασσα και στεριά, η τραγωδία του εμφυλίου μέσα από τη σπαρακτική έκκληση της Ελευθερίας προς τους Έλληνες για ομόνοια και αδελφοσύνη.

Ο Διονύσιος Σολωμός άρχισε τη σύνθεση του έργου στα 1822 μετά από μια συνάντησή του με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη και το ολοκλήρωσε τον Μάιο του 1823. Πρωτοδημοσιεύτηκε το 1824 στο Μεσολόγγι και κυκλοφόρησε ευρύτερα το 1825. Γνώρισε στη συνέχεια πολυάριθμες ανατυπώσεις, ενώ μεταφράστηκε αμέσως σε πολλές γλώσσες.

Ο μεγάλος Επτανήσιος μουσουργός Νικόλαος Μάντζαρος, συνομήλικος σχεδόν και προσωπικός φίλος του Σολωμού, συνέθεσε ένα μεγαλόπνοο έργο σε μορφή καντάτας για χορωδία και πιάνο. Μάλιστα καταγράφονται δύο διαφορετικές μελοποιήσεις από τον συνθέτη σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα. Η πρώτη χρονολογείται λίγο μετά την έκδοση του ποιήματος, κάπου στα 1929-30, ενώ η δεύτερη στα 1942-43. Η πρώτη μελοποίηση τελικά επικράτησε κι από αυτήν προέκυψε ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας με απόφαση του Ελληνικού Κοινοβουλίου το 1865.

Το αρχείο που σας παρουσιάζω περιλαμβάνει την πλήρη απαγγελία του έργου διανθισμένη με μικρά μουσικά μοτίβα, όπως εκδόθηκε σε μορφή κασέτας και διανεμήθηκε από τον εκδοτικό οίκο Πατάκη το 1994. Απαγγέλλει ο Αντώνης Αναστασάκης, ο οποίος διαβάζει επίσης και σύντομα σχολιαστικά κείμενα του Ιωάννη Βλαντή.

(c) MC | ERACORD ΕΠΕ / ΠΑΤΑΚΗΣ | 1994 | mp3 | Εξώφυλλα

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΟ

πηγή: d58