Γιώργος Γεωργιάδης: Ποίησις και μελωδία (1974)

Μέσα στη δεκαετία το '70 ο συνθέτης και μαέστρος Γιώργος Γεωργιάδης παρουσίασε αρκετές δισκογραφικές δουλειές στο δύσκολο πεδίο της μελοποιημένης ποίησης. 
Ο πρώτος ολοκληρωμένος δίσκος αυτής της σειράς έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο "Ποίησις και μελωδία" και εκδόθηκε το 1974, τη χρονιά της μεταπολίτευσης, ενώ το 1982 εκδόθηκε ένας δεύτερος δίσκος του με τον ίδιο ακριβώς τίτλο και με αρκετά κοινά τραγούδια σε νέα εκτέλεση.

Στο δίσκο του 1974 βρίσκουμε συγκεντρωμένα συνολικά 14 ποιήματα, κυρίως ποιητών παλαιότερων γενεών και ιδιαίτερα της γενιάς του 1880 (γενιά του Κωστή Παλαμά). Τα δύο απ' αυτά αποδίδονται σε μορφή απαγγελίας με μουσική υπόκρουση, ενώ σε πολλά τραγούδια παρεμβάλλονται σχόλια του συνθέτη εκτός κειμένου. 
Μεταξύ άλλων έχουμε ποιήματα του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, του Στέφανου και της Αιμιλίας Δάφνη, του Γιάννη Γρυπάρη, του Μήτσου Παπανικολάου, του Κώστα Ουράνη, του Ρήγα Γκόλφη, του Λάμπρου Πορφύρα και άλλων. 
Η μουσική του Γεωργιάδη είναι απλή και ευχάριστη, χωρίς κάτι το ιδιαίτερο, κινούμενη στο πλαίσιο του κυρίαρχου τότε ελαφρολαϊκού ήχου.

Τραγουδά ο συνθέτης και μαζί του η ηθοποιός Μαρία Αλεφέρη, η Ελένη Τσαγκαράκη, ο Κ. Τσίρκας και ο Γ. Παρετζόγλου.

Γιώργος Γεωργιάδης: Δρόμος θυσίας (2 ποιήματα της Ηρώς Κωνσταντοπούλου)

Ο μαέστρος και συνθέτης Γιώργος Γεωργιάδης κατά τη δεκαετία του '70 παρουσίασε έντονη δισκογραφική δραστηριότητα είτε με κύκλους τραγουδιών, είτε με κύκλους μελοποιημένης ποίησης επιλέγοντας συνήθως άγνωστους ή λιγότερο γνωστούς ερμηνευτές, ενώ συχνά ερμήνευε ο ίδιος τα τραγούδια του. 

Αποτίοντας φόρο τιμής στους αγώνες της Εθνικής Αντίστασης (1941-1944), ένα χρόνο μετά τη μεταπολίτευση (1975), ηχογράφησε αυτό το 45άρι βινυλίου με δύο τραγούδια βασισμένα σε δυο ποιήματα που έγραψε η ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης Ηρώ Κωνσταντοπούλου, την οποία εκτέλεσαν οι Γερμανοί κατακτητές στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 στο μαρτυρικό Σκοπευτήριο της Καισαριανής, ένα μήνα περίπου πριν από την απελευθέρωση. 

Είναι στίχοι που έγραψε η 17χρονη μελλοθάνατη λίγες στιγμές πριν από τον τόσο πρόωρο και άδικο θάνατό της. Στίχοι που σκορπούν ρίγη συγκίνησης για το πνεύμα αυτοθυσίας του νεαρού κοριτσιού και τη σφοδρή επιθυμία του για τη λευτεριά της πατρίδας. Ο συνθέτης έγραψε δυο απλές μελωδίες, τις οποίες ερμηνεύει ο ίδιος με τη χαρακτηριστική βαριά φωνή του.

Βασίλης Τενίδης: Κύπρια έπη (1977)

Ο συνθέτης και κλασικός κιθαριστής Βασίλης Τενίδης (1936-2017) αποτελεί έναν από τους πρωτοπόρους της φολκ μουσικής στο ελληνικό τραγούδι με συνθέσεις αυτού του είδους ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '60. Στη δεκαετία του '70 συνέχισε να υπηρετεί αυτό το ύφος με αποκορύφωμα τη σημαντικότερη δισκογραφική κατάθεσή του, τα "Κύπρια έπη", εν έτει 1977. 
Αξίζει να σημειώσουμε ότι κατά τη διετία 1977-1978 παρουσιάστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα οι τρεις πιο χαρακτηριστικοί δίσκοι του ελληνικού φολκ ύφους, όλοι από την Columbia (EMI). Μαζί με τα "Κύπρια έπη" εκδόθηκε ο κύκλος τραγουδιών της Ρίκας Δεληγιαννάκη "Κάψαμε τα καράβια μας", ενώ μερικούς μήνες αργότερα ο δίσκος "Έρανα" του Νίκου Τάτση.

Τα "Κύπρια έπη" ή "μουσική συνθετική ενότητα", όπως την υπογράφει ο συνθέτης, είναι ένας κύκλος δέκα τραγουδιών και δύο ορχηστρικών, μοιρασμένος στις ενότητες "Ηρωικός κύκλος" και "Κύκλος του καημού και της αγάπης". Οι στίχοι υπογράφονται από τον Γιώργο Φιλή και τον συνθέτη. Ερμηνευτές είναι δύο ξεχασμένοι, αλλά υπέροχοι τραγουδιστές που είχε αναδείξει λίγο νωρίτερα ο Μάνος Χατζιδάκις μέσα από το περίφημο μουσικό καφενείο του, το "Πολύτροπον". Πρόκειται για τη Φερενίκη Βαλαρή και τον Ευτύχιο Χατζηττοφή, ερμηνευτές επίσης και στο δίσκο της Ρίκας Δεληγιαννάκη. Συμμετέχει επίσης Μικτή Χορωδία. Όμορφα τραγούδια με ισχυρές αναφορές στην παράδοση, που δυστυχώς δε γνώρισαν καμία ανταπόκριση από το κοινό της εποχής και σήμερα είναι παντελώς λησμονημένα.

Τα πρώτα τραγούδια του Μιχάλη Βιολάρη (1966)

Ο Μιχάλης Βιολάρης (Κυριακού), γεννημένος στη Λευκωσία το 1944, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα από το 1962, αρχικά για σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή και στη συνέχεια ως επαγγελματίας τραγουδιστής. Είχε ήδη ξεκινήσει μουσικές σπουδές στη Λάρνακα, τις οποίες συνέχισε και στην Αθήνα. Έχοντας λοιπόν επαρκή μουσικό εξοπλισμό στα πρώτα του χρόνια βιοποριζόταν γράφοντας κάποια τραγουδάκια, τα οποία ηχογραφούσε σε μια μικρή εταιρία που ο ίδιος είχε ιδρύσει με την ονομασία Violaphone! Φυσικά δεν είχε τη δυνατότητα ευρείας διανομής των δίσκων αυτών κι έτσι αναγκαζόταν να τα πουλάει ο ίδιος χέρι χέρι γυρνώντας από μαγαζί σε μαγαζί.
Ένα από τα δυσεύρετα αυτά πρώτα του δισκάκια είναι και τούτο που σας παρουσιάζω. Περιλαμβάνει τέσσερα τραγούδια ηχογραφημένα το 1966. Είναι από τα πρώτα πρώτα τραγούδια του στην ελληνική δισκογραφία. Είχε κάνει δειλά δειλά την εμφάνισή του ένα χρόνο νωρίτερα, ενώ από το 1967 εντάχθηκε στο δυναμικό της Lyra, όπου και αξιώθηκε μιας πολύ σημαντικής καριέρας στην όψιμη περίοδο του Νέου Κύματος. 

Η μουσική και στα τέσσερα τραγούδια είναι του Μιχάλη Βιολάρη. Έχει το γνώριμο ύφος που ξέρουμε και από άλλα "κυπριακά" του τραγούδια. Το ένα μάλιστα ("Ο Σκάπουλλος") το ηχογράφησε και για τη Lyra αργότερα με αρκετά διαφορετική ενορχήστρωση. Ο ίδιος ερμηνεύει τα δύο τραγούδια, ενώ τα άλλα δύο ερμηνεύει η άγνωστη Μαίρη Ζάραγκα. Οι στίχοι είναι των Κυπρίων ποιητών Χριστόδουλου Πασιαρδή, Ανδρέα Γρηγορίου και Θεανώς Σαμψών(ος). Το τραγούδι "Ο αιχμάλωτος" είναι εμπνευσμένο από τον ελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ στο μαρτυρικό νησί.

Δυο ποιήματα του Τάσου Λειβαδίτη (1967)

Ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988) ανήκει στην πρώτη μεταπολεμική γενιά, στρατευμένος σ' όλη του τη ζωή στις τάξεις της μαχόμενης Αριστεράς. Η ποίησή του αναβλύζει τις διαχρονικές ουμανιστικές αξίες της αδελφοσύνης παρά την έκδηλη μελαγχολική της διάθεση. Είναι μια ποίηση πλημμυρισμένη από υπαρξιακές ανησυχίες και βαθιά συναισθήματα ανάμικτα με την απογοήτευση και το αγωνιστικό πνεύμα.

Ο Μίκης Θεοδωράκης στις αρχές της δεκαετίας του '60 μας χάρισε μερικά πανέμορφα τραγούδια πάνω σε στίχους του Λειβαδίτη, ενώ αργότερα συνέθεσε τα "Λυρικά", έναν ολόκληρο κύκλο τραγουδιών που ερμήνευσε ο ίδιος. Αρκετοί άλλοι συνθέτες μελοποίησαν Λειβαδίτη, όπως ο Μάνος Λοΐζος, ο Μιχάλης Γρηγορίου, ο Γιώργος Τσαγκάρης και άλλοι (δες πιο κάτω τον αναλυτικό κατάλογο).

Το παρόν δισκάκι βινυλίου 45 στροφών*, ηχογραφημένο το 1967, περιέχει απαγγελίες δύο ποιημάτων του Τάσου Λειβαδίτη. Το πρώτο ονομάζεται "Μοιρολόι για τον Γρηγόρη Λαμπράκη", εμπνευσμένο βέβαια από τη στυγερή δολοφονία του αριστερού βουλευτή στις 22 Μαΐου 1963 στη Θεσσαλονίκη. Το απαγγέλλει με συγκλονιστικό τρόπο η τραγωδός Ασπασία Παπαθανασίου, ενώ τη συνοδεύει ο θρηνητικός ήχος του κλαρίνου. Αξιοσημείωτο είναι ότι διάσπαρτοι στίχοι αυτού του ποιήματος εμπλουτισμένοι και με πρόσθετους στίχους αποτέλεσαν τη βάση του τραγουδιού "Μοιρολόι" που έγραψε ο Μίμης Πλέσσας για την ταινία "Αστραπόγιαννος" (1970).

Το δεύτερο ποίημα ονομάζεται "Ερωτικό" και το απαγγέλλει τρυφερά ο ίδιος ο ποιητής με συνοδεία κλασικής κιθάρας που παίζει ο σπουδαίος Δημήτρης Φάμπας.

Παραθέτω εδώ τον πλήρη (κατά το δυνατόν) κατάλογο των μελοποιημένων ποιημάτων του Τάσου Λειβαδίτη (από το προσωπικό μου αρχείο):

Πολιτεία Α’ (1960/1) Μίκη Θεοδωράκη [«Μάνα μου και Παναγιά», «Δραπετσώνα», «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», «Σαββατόβραδο», «Έχω μι’ αγάπη»] 

Μαουτχάουζεν & έξι τραγούδια (1966) Μίκη Θεοδωράκη [«Πήρα τους δρόμους τ’ ουρανού»] 

Αστραπόγιαννος (1970) Μίμη Πλέσσα <κιν/φικό> [«Μοιρολόι», «Το τραγούδι του παλικαριού», «Το τραγούδι του κάμπου», «Στον κάμπο», «Το τραγούδι της μάνας»] 

Της εξορίας (1976) Μίκη Θεοδωράκη [«Μη χάνεις το θάρρος σου» [Ερωτικό γράμμα], «Μου μιλάτε για κείνον»] 

Τα λυρικά (1978) Μίκη Θεοδωράκη [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», «Χαθήκαμε τόσο νωρίς», «Ο αγέρας λέει μια προσευχή», «Δειλινό της ερημιάς», «Στο κατώφλι των καιρών», «Μες στη βροχή», «Στα λιμάνια», «Του κόσμου οι δρόμοι σκοτεινοί», «Μια μέρα θα σ’ το πω», «Σε δρόμους μακρινούς», «Δρόμοι που χάθηκα», «Παιδί δε μιλάς», «Μες στον κάμπο», «Ήταν κάποτε δυο φίλοι», «Θυμήσου το Μανωλιό», «Μοιρολόι της βροχής»] 

Οκτώβρης ’78 (1978) Μίκη Θεοδωράκη [«Ήταν κάποτε δυο φίλοι», «Τα νεαρά ζευγάρια», «Μοιρολόι της βροχής»] 

Πατέρα μου (1979) Γρ. Μπιθικώτση [«Νυχτώνει στα Γρεβενά»]

Για μια μέρα ζωής (1980) Μάνου Λοΐζου [«Γερνάς και σκοτεινιάζει»]  

Άλκηστη Πρωτοψάλτη (1981) [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», «Δρόμοι που χάθηκα», «Μοιρολόι της βροχής» σε μουσική Μ. Θεοδωράκη] 

Άπονα μάτια (1985) δίσκος του Γ. Νταλάρα [«Χριστέ και Παναγιά μου» σε μουσική Στ. Βαμβακάρη] 

Λειτουργία αρ. 2 (1987) Μ. Θεοδωράκη 

Φυσάει (1993) Γιώργου Τσαγκάρη [«Χρωματίζω πουλιά», «Αλλά τα βράδια...», «Λοιπόν τι κάνουμε εδώ», «Μες στην αγάπη μας», «Φυσάει», «Πού είσαι», «Τραγουδάω», «Επίλογος»] 

Σκοτεινή πράξη  (1997)  Μιχάλη Γρηγορίου [ορατόριο που παρουσιάστηκε στο ΜΜΑ (1994)] 

Mikis (1998) Μίκη Θεοδωράκη [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ»] 

Ελληνικός Λόγος (1999) απαγγελία 

Το τραγούδι του νεκρού αδελφού (2001) Μ. Θεοδωράκη [«Κλάψε πικρό μου σύννεφο»] 

Υλικό ονείρων (2001) δίσκος του Μ. Λιδάκη [περιέχει στίχο από το «Μια γυναίκα» σε μουσική Κ. Λειβαδά] 

Αλλαντίν… τελειώσαν οι ευχές σου (2002) Όναρ [«Στα σταυροδρόμια του κόσμου»] 

Τρένο στο Ρουφ (2003) [περιέχει απαγγελία του ποιήματος «Ο μουσικός με το φαρδύ καπέλο»] 

Μουσική Δωματίων (2007) Σαβ. Γιαννάτου [«Η Μαργαρίτα δεν έφτασε ποτέ» σε μουσική Σ. Γιαννάτου]

Way Home (2007) Μαρία Φαραντούρη  [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ» σε μουσική Μ. Θεοδωράκη]

Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη επιλέγει και διαβάζει Τάσο Λειβαδίτη (2008)

Έρως, ζώο αγέρωχο και ηχηρό (2011) Χρήστου Οικονομίδη [«Έρωτας»]

Έρωτας και ψυχή (2014) Γιώργου Μότσιου [«Φύλλα ημερολογίου»]

Τάσος Λειβαδίτης (2014) έκδοση «Καθημερινής» [απαγγελία Αιμίλιος Χειλάκης]

Αλληλουχία (2015) Μάρθας Μεναχέμ 

Ο Σπήλιος Μεντής μελοποιεί Λόρκα (ανέκδοτο)

Το 1968 ο συνθέτης Σπήλιος Μεντής μελοποίησε πέντε ποιήματα του μεγάλου Ισπανού ποιητή Federico Garcia Lorca. Ανάμεσά τους και το "Αχ, έρωτα", γνωστό κι αγαπημένο από την πασίγνωστη μελοποίηση του Χρήστου Λεοντή στον ομότιτλο δίσκο του (1974). 

Το ποίημα προέρχεται από το θεατρικό έργο "Οι φασουλήδες του Κατσιπόρα" (1931). Η μετάφραση εδώ είναι του Νίκου Σημηριώτη από τον τόμο "Ποιήματα" που εκδόθηκε το 1963 (εκδόσεις Α. Καραβία). Το τραγούδι ερμηνεύει η Νενέ Ανδριανού σε μια νεότερη ανέκδοτη ηχογράφηση. Ακούστε το:

 

πηγή: π.Αρτ.

Βασίλης Τενίδης: Επιτάφιος για εχθρούς και φίλους (1966)

Ο Βασίλης Τενίδης (γενν. 1936) είναι ένας πολύ αξιόλογος και πολυσύνθετος μουσικός, συνθέτης, κλασικός κιθαριστής, ενορχηστρωτής, παιδαγωγός και μουσικός παραγωγός, με μακροχρόνια διαδρομή στα μουσικά μας πράγματα από τις αρχές της δεκαετίας του '60, εποχή που μας χάρισε πολλά όμορφα τραγούδια σε νεοκυματικό ύφος. 

Έγραψε επίσης μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Δυστυχώς λίγα πράγματα απ' όλα αυτά πέρασαν στη δισκογραφία, όπως το πολύ ενδιαφέρον soundtrack της ταινίας "Επιτάφιος για εχθρούς και φίλους", παραγωγής 1966, σε σκηνοθεσία Jiri Sequens με πρωταγωνιστές τους Νίκο Κούρκουλο, Gunther Stoll και Γιάννη Βόγλη. 

Το 7ιντσο δισκάκι κυκλοφόρησε παράλληλα με την ταινία από τη Lyra (κωδικός: LE 2042) με τρία οργανικά θέματα κι ένα αγγλόφωνο τραγούδι ("The Time of Love") που ερμήνευσε η Κίτσα Καζάκου. Το αρχείο περιλαμβάνει και πρόσθετο υλικό από την ταινία, όπου ακούγεται ακόμη και το "Πένθιμο Εμβατήριο" του Wagner από την όπερα "Το λυκόφως των θεών". Συμμετέχει η Συμφωνική Ορχήστρα του Λεβ.

Ο Παναγιώτης Βήχος μελοποιεί Ανδρέα Εμπειρίκο

Ο Παναγιώτης Βήχος (1944-2013) υπήρξε ένας μεγάλος άγνωστος της ελληνικής μουσικής. Στον Κατάλογο της Ελληνικής Δισκογραφίας του Πέτρου Δραγουμάνου δεν αναφέρεται καν το όνομά του, παρόλο που έχει μια αξιόλογη δισκογραφική κατάθεση με μουσικές συνθέσεις ποικίλου περιεχομένου, είτε απλούς κύκλους τραγουδιών, είτε μουσικές για τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο ή το θέατρο, είτε συνεργασίες με άλλους γνωστούς καλλιτέχνες, συνθέτες ή τραγουδιστές. Ο βίος του υπήρξε πολυτάραχος και περιπετειώδης, μιας και νωρίς στρατεύτηκε στο χώρο της μαχόμενης Αριστεράς και γνώρισε πολλές διώξεις. Υπήρξε μάλιστα και συγγραφέας αξιόλογων μελετημάτων για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα.

Η τελευταία μουσική του εργασία ήταν αφιερωμένη στον μεγάλο υπερρεαλιστή ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο (1901-1975). Ο ψηφιακός δίσκος "Ο Μέγας Ανατολικός" κυκλοφόρησε πιθανόν το 2003, αλλά δεν πέρασε στην αγορά, καθώς μοιράστηκε μεταξύ γνωστών και φίλων χέρι χέρι. Είναι μια πολύ αξιόλογη μελοποίηση ενός εξαιρετικά δύσκολου ποιητικού λόγου με κύριο χαρακτηριστικό τη μελωδία. Το έργο διανθίζεται με απαγγελίες του ίδιου του ποιητή, αλλά και γνωστά συμφωνικά θέματα του Maurice Ravel ("Βαλς", "Κοντσέρτο για Πιάνο") σε διασκευή του συνθέτη. 

Παίζουν τα Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, ενώ στα συμφωνικά κομμάτια συμμετέχει η Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου. Τραγουδούν ο Γιώργος Ρούσσης και η Θέλμα Καραγιάννη.

(c) Ανεξάρτητη έκδοση | 2003 | wma | Εξώφυλλα

Ακούστε το

πηγή: π.Αρτ.

Βασίλης Τενίδης, F.G. Lorca: Οι φασουλήδες του Κατσιπόρα (1977)

Το Φεβρουάριο του 1977 παίχτηκε από την ελληνική τηλεόραση στα πλαίσια της εκπομπής Το Θέατρο της Δευτέρας το έργο του Federico Garcia Lorca "Οι φασουλήδες του Κατσιπόρα" σε μετάφραση Ιουλίας Ιατρίδη και σκηνοθεσία Πάνου Γλυκοφρύδη με μια πλειάδα γνωστών ηθοποιών, όπως: Σταμάτης Φασουλής, Υβόννη Μαλτέζου, Χρήστος Δαχτυλίδης, Κώστας Αρζόγλου, Γιάννης Κάσδαγλης, Νίκος Γαροφάλλου, Ντίνος Λύρας, Γιάννης Κοντούλης, Δημήτρης Χρυσομάλλης, Μαρία Τενίδη, Χάρης Χαράκος, Κάκια Ιγερινού κ.ά.

Το έργο χαρακτηρίζεται ως παιδική φάρσα με στοιχεία ιλαροτραγωδίας και γράφτηκε το 1931, ενώ στην ελληνική σκηνή έχει γνωρίσει πολυάριθμες παρουσιάσεις. Είναι το έργο που έδωσε αφορμή για τον κύκλο τραγουδιών "Αχ, έρωτα" (1974) του Χρήστου Λεοντή με ελληνική απόδοση του Λευτέρη Παπαδόπουλου.

Για τη συγκεκριμένη τηλεοπτική παράσταση τη μουσική και τα τραγούδια έγραψε ο συνθέτης και κλασικός κιθαριστής Βασίλης Τενίδης, ο οποίος τα τραγούδησε κιόλας παίζοντας ο ίδιος κλασική κιθάρα. Τα τραγούδια είναι ωραιότατα με έντονα λυρικό χρώμα και θαυμάσιες μελωδίες με διάχυτους ισπανικούς χρωματισμούς. Δυστυχώς το πολύ όμορφο αυτό soundtrack παραμένει ανέκδοτο.

Σπήλιος Μεντής, Γιάννης Ρίτσος: Γράμματα από το μέτωπο (ανέκδοτο)

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο συνθέτης Σπήλιος Μεντής (1912-1969) καταπιάστηκε με τη σύνθεση πιο ολοκληρωμένων μουσικών έργων μελοποιώντας Γιάννη Ρίτσο, Οδυσσέα Ελύτη, Τάσο Λειβαδίτη, Federico Garcia Lorca κ.ά. 

Ιδιαίτερο ήταν το ενδιαφέρον του για την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου. Από την ποιητική συλλογή "Πυραμίδες" (1935) επέλεξε τις ενότητες "Γράμματα στο μέτωπο" και "Γράμματα από το μέτωπο" μελοποιώντας εκτεταμένα αποσπάσματα, τα οποία δυστυχώς παραμένουν ανέκδοτα. 

Μια γεύση όμως μπορούμε να πάρουμε από την τηλεοπτική εκπομπή του Βασίλη Δημητρίου "Τραγούδια στο συρτάρι" που προβλήθηκε το 1977. Εκεί λοιπόν μεταξύ άλλων ακούστηκε και το συγκεκριμένο απόσπασμα από τα "Γράμματα από το μέτωπο" που ερμήνευσε ο Λάκης Χαλκιάς με συνοδεία πιάνου.

Σπήλιος Μεντής: Καληνύχτα, Μαργαρίτα (1967)

Τον Μάρτιο του 1967, ενάμιση μήνα πριν από την επιβολή της Δικτατορίας, ο Μάνος Κατράκης με το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο ανέβασε στο Θέατρο Βεάκη την παράσταση "Καληνύχτα, Μαργαρίτα" του Γεράσιμου Σταύρου, βασισμένη στο διήγημα του Δημήτρη Χατζή "Μαργαρίτα Περδικάρη" από τη συλλογή διηγημάτων "Το τέλος της μικρής μας πόλης". Πρωταγωνιστούσε ο ίδιος με την Έλλη Φωτίου. Φυσικά η πρώτη εκείνη παρουσίαση του έργου απαγορεύτηκε αμέσως από το καθεστώς.  
Το έργο ξανανέβασε στο Θέατρο Άλφα το 1971 η Έλλη Φωτίου με τον Στέφανο Ληναίο σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία, ενώ το 1984 οι δύο πρωταγωνιστές το παρουσίασαν και στο "Θέατρο της Δευτέρας". Το έργο ανέβηκε επίσης το 1996 στο Θέατρο Κάππα σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου.

Ο συνθέτης Σπήλιος Μεντής έγραψε για την πρώτη παράσταση τρία όμορφα μουσικά θέματα και δύο ωραιότατα τραγούδια σε δικούς του στίχους που ερμήνευσε αισθαντικά η Πόπη Αστεριάδη. Οι τίτλοι των τραγουδιών είναι: "Τραγούδι αγάπης και θανάτου", "Καληνύχτα Μαργαρίτα". 

Το μουσικό αυτό υλικό κυκλοφόρησε την ίδια εποχή από τη Lyra σε δίσκο 45 στροφών, ο οποίος βέβαια πλέον είναι δυσεύρετος, αν και τα δυο τραγούδια επανεκδόθηκαν πριν από λίγα χρόνια σε μια διπλή ψηφιακή συλλογή με παλιές επιτυχίες της τραγουδίστριας ("Μια γιορτή", 2009)

(c) 45'' vinyl | Lyra LS1225 | 1967 | 

πηγή: π.Αρτ./d58 

Γιώργος Κοτσώνης: Μακάριος, ο νυν και αεί (1981)

Ο Κύπριος συνθέτης Γιώργος Κοτσώνης γεννήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1937 στη Λευκωσία. Σπούδασε στο Εθνικό Ωδείο της Αθήνας, σύνθεση και ενορχήστρωση με τον πατριάρχη της Εθνικής Σχολής Μανόλη Καλομοίρη, καθώς και ανώτερα θεωρητικά με τον συνθέτη Μιχάλη Βούρτση. 

Η σοβαρή ενασχόλησή του με τη λόγια μουσική δεν τον εμπόδισε να δραστηριοποιηθεί και στο χώρο της έντεχνης λαϊκής τραγουδοποιίας για ένα σύντομο διάστημα στο πρώτο μισό της δεκαετίας του '70, όταν ο Αλέκος Πατσιφάς τον ενέταξε στο δυναμικό της Λύρας. 

Στη δισκογραφία πρωτοεμφανίστηκε το 1970 με κάποια σκόρπια τραγούδια που ερμήνευσαν η Πόπη Αστεριάδη, ο Μιχάλης Βιολάρης, η Μαρία Δουράκη και άλλοι, ενώ αμέσως μετά κατέθεσε μια σειρά τεσσάρων κύκλων τραγουδιών σε ποίηση Γιάννη Κακουλίδη, Σπύρου Παπαγεωργίου, Γιάννη Ρίτσου και κύπριων ποιητών.

Τα τραγούδια του έχουν ερμηνεύσει ο Μιχάλης Βιολάρης, ο Κώστας Καμένος, ο Γιάννης Θωμόπουλος, ο Λάκης Παππάς, η Σάνια Κρυστάλλη, η Ελένη Βιτάλη κ.ά. Έχει επίσης μελοποιήσει το "Άσμα Ηρωικό και Πένθιμο..." του Οδυσσέα Ελύτη.

Από το 1964 και για 35 συνεχή χρόνια εργάστηκε στο μουσικό τμήμα του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (ΡΙΚ), ενώ έχει διευθύνει πολυάριθμες συναυλίες με την Ορχήστρα Εγχόρδων του ΡΙΚ. Πέθανε στις 29 Ιουνίου 2014.

Το 1981 ο Γιώργος Κοτσώνης βραβεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου για το σημαντικό του έργο "Μακάριος, ο νυν και αεί", σύνθεση σε φόρμα λαϊκού ορατορίου για σολίστ, χορωδία, έγχορδα και λαούτο, αφιερωμένη φυσικά στη μνήμη του μεγάλου Εθνάρχη του μαρτυρικού νησιού. Το έργο βασίζεται σε ποίηση του Άνθου Λυκαύγη. Σολίστ ο τραγουδιστής Κώστας Καμένος. Συμμετέχει η Χορωδία "Άρη" Λεμεσού υπό τη διεύθυνση του Μαρίνου Μιτέλλα. Λαούτο παίζει ο Νεόφυτος Ρούσσος. Κείμενα διαβάζει ο Νίκος Χαραλάμπους. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε στην Αθήνα, αλλά δυστυχώς ποτέ δεν πέρασε στο ευρύ κοινό, παρόλο που διαθέτει μερικές πολύ όμορφες μελωδικές στιγμές και έντονο το στοιχείο της συγκίνησης.

Νότης Μαυρουδής: Ο φόβος (ανέκδοτο soundtrack)

Το 1994 ο Νότης Μαυρουδής έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια για την τηλεοπτική σειρά "Ο φόβος" που προβλήθηκε από την ΕΤ1 σε 13 επεισόδια. 

Η σειρά βασίστηκε στην ομώνυμη νουβέλα του Στέφαν Τσβάιχ και το σενάριο υπέγραψαν ο Πάνος Γλυκοφρύδης και ο Μιχάλης Παπανικολάου, ο οποίος έκανε και τη σκηνοθεσία. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο η Μαρία Σπαντιδάκη. 

Ο Μαυρουδής έγραψε τρία όμορφα λαϊκά τραγούδια που ερμήνευσε θαυμάσια ο Μανώλης Μητσιάς, τα οποία δυστυχώς παραμένουν ανέκδοτα. Το soundtrack περιλαμβάνει επίσης και δύο οργανικά λαϊκά θέματα.

(c) Aνέκδοτο soundtrack | 1994 | 

πηγή: π.Αρτ.

Νότης Μαυρουδής: Ανέκδοτη μουσική για τη "Γέρμα" του Λόρκα

Ο μεγάλος Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας Federico Garcia Lorca (1898-1936) αποτελεί μια από τις πλέον αγαπημένες επιλογές των Ελλήνων συνθετών και σκηνοθετών, αλλά και του ελληνικού κοινού κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το έργο του γνώρισε αμέτρητες μελοποιήσεις από τους κορυφαίους συνθέτες μας, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Χρήστος Λεοντής, αλλά και από πάμπολλους άλλους ελάσσονες, ενώ η παρουσία του στη θεατρική σκηνή είναι συνεχής κυρίως μέσα από την σημαντική τριλογία των τραγικών του δραμάτων ("Ματωμένος Γάμος", "Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα", "Γέρμα").

Η "Γέρμα" γράφτηκε δυο χρόνια πριν από τον τραγικό θάνατο του ποιητή, το 1934, ενώ στην ελληνική σκηνή πρωτοπαίχθηκε το 1961 σε μετάφραση Αλέξη Σολομού με πρωταγωνίστρια την Άννα Συνοδινού.

Το 2000 το Εθνικό Θέατρο ανέβασε και πάλι τη "Γέρμα" στη μετάφραση του Σολομού με σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου και με πρωταγωνίστρια τη Λυδία Κονιόρδου. Τη μουσική και τα τραγούδια για την παράσταση αυτή έγραψε ο Νότης Μαυρουδής και τα ερμήνευσε η Αρλέτα. Το έργο μεταδόθηκε και ραδιοφωνικά με ραδιοσκηνοθεσία του Βασίλη Νικολαΐδη. Στη ραδιοφωνική του απόδοση τα τραγούδια ("Νανούρισμα", "Τραγούδι της προσκυνήτρας") ερμήνευσαν η Αρλέτα και η Λυδία Κονιόρδου, ενώ κάποια χορωδιακά τραγούδια ερμήνευσαν μέλη του θιάσου. Περιλαμβάνονται βέβαια και κάποια όμορφα οργανικά μέρη που αποδίδουν με την κιθάρα τους ο Νότης Μαυρουδής και ο Γιάννης Παπαζαχαριάκης, ενώ στα κρουστά είναι ο Αλέκος Χρηστίδης.

Στο αρχείο θα βρείτε και μία εκτός παράστασης σπάνια και άγνωστη ερμηνεία του Τραγουδιού της προσκυνήτρας από τον Γιώργο Ζωγράφο.

Δήμος Μούτσης: Ο Λεπρέντης (ανέκδοτο)

«Ο Λεπρέντης» είναι μια κωμωδία γραμμένη το 1835 από τον πρωτοπόρο συγγραφέα του νεοελληνικού θεάτρου Μιχαήλ ή Μιλτιάδη Χουρμούζη (1804-1882), η οποία σατιρίζει την ελληνική αστική τάξη στη βαυαροκρατούμενη Αθήνα. Ο ομώνυμος ήρωας είναι ένας πλούσιος και άσχημος γέρος που ερωτεύεται μια όμορφη νεαρή κοπέλα. Στο έργο παρελαύνουν διάφοροι τύποι της γειτονιάς, που εκμεταλλεύονται την αδυναμία του και προσπαθούν να του αποσπάσουν χρήματα. Οι προσπάθειες γίνονται αφορμή για να δημιουργηθούν πολλές αστείες σκηνές, που συμπληρώνονται στην παράσταση με ζωντανή μουσική και τραγούδια.

Το έργο παρουσιάστηκε στη νεότερη σκηνή με αφορμή τα εκατόχρονα από το θάνατο του συγγραφέα το 1982 από τον Εταιρικό Θίασο ΣΕΗ. Ο Δήμος Μούτσης έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια, τα οποία διακρίνονται για το μπρίο και τη χαρούμενη διάθεση που αναδίδουν. Τους στίχους έγραψε ο Μιχάλης Παπανικολάου. Από τις ελάχιστες παρασπονδίες, θα λέγαμε, του Δήμου Μούτση έξω με τα στενά όρια της τραγουδοποιίας, όπου βέβαια κατέθεσε τις κορυφαίες του δημιουργικές στιγμές. Ένα soundtrack κεφάτο που παραμένει ανέκδοτο και άγνωστο στο ευρύ κοινό.

Η μελοποιημένη Εαρινή Συμφωνία του Γιάννη Ρίτσου

Η ποιητική σύνθεση "Εαρινή Συμφωνία" του Γιάννη Ρίτσου γράφτηκε το 1938, λίγο πριν από το ξέσπασμα του μεγάλου πολέμου. Πρόκειται για ένα πολυσήμαντο ερωτικό ποίημα, δημιούργημα μιας μεθυστικής ευφορίας της δαιμονισμένης έμπνευσης του ποιητή. Ο έρωτας εμφανίζεται ως δαιμονική (με την αρχαιοελληνική σημασία) δύναμη που οδηγεί στις αρχέγονες ρίζες και στην παιδικότητα. Εκεί αναδύεται και η καθαρή μορφή του Χριστού που κινητοποιεί τους λεπτούς συναισθηματικούς κυματισμούς των νεαρών εραστών, ώστε να νιώσουν ότι έχουν κατακτήσει την αιωνιότητα. Είναι ένας ύμνος στον εξιδανικευμένο έρωτα και στο απόλυτο πάθος που κάνει τον ποιητή να παραληρεί εκστασιασμένος και παραδομένος στην υπέρτατη ευτυχία. Ωσόσο μετά το εκτυφλωτικό φως της άνοιξης ακολουθεί το μουντό χρώμα του φθινοπώρου. Την ευτυχία διαδέχεται η φθορά. Την ειρήνη, ο πόλεμος...

Το έργο ενέπνευσε πολλούς συνθέτες μας, οι οποίοι μελοποίησαν επιλεγμένα αποσπάσματα. Θα σταθώ στην πρώτη χρονικά μελοποιητική προσέγγιση που εμφανίστηκε στη δισκογραφία από την Ελληνική Εταιρία Επικοινωνιών, η οποία εξέδωσε το 1977 τον ομώνυμο δίσκο βινυλίου με μελοποιημένα μέρη του έργου από τη συνθέτρια Καλλιόπη Χατζηπατέρα διανθισμένα με υποβλητικά οργανικά θέματα που συνέθεσε ο Βαγγέλης Πιτσιλαδής. Ερμηνευτής του έργου ο ηθοποιός Νίκος Βασταρδής με τη στιβαρή φωνή του.

Σημειώνω ότι τα κατοπινά χρόνια εμφανίστηκαν κάμποσες ακόμη μελοποιήσεις του έργου, από τις οποίες οι πλέον σημαντικές είναι του Μίκη Θεοδωράκη (1987), του Γιάννη Μαρκόπουλου ("Τραγούδι για τους Νέους της Γης", 1986, "Τολμηρή επικοινωνία", 1987) και του Νίκου Μαμαγκάκη (1990).

(c) LP/MC | EEE | 1977 | πηγή: π.Αρτ./d58

Μάνος Λοΐζος: Δυο άγνωστες και ανέκδοτες ερμηνείες

Είναι γνωστό ότι ο Μάνος Λοΐζος διέθετε ωραιότατη και άκρως εκφραστική φωνή, πράγμα όχι και τόσο συνηθισμένο για τους συνθέτες που αποφασίζουν να ερμηνεύσουν οι ίδιοι δικά τους τραγούδια. Έτσι λοιπόν διασώζονται αρκετές από αυτές τις ακριβές ερμηνείες του διάσπαρτες σε πολλούς προσωπικούς του δίσκους, ενώ έχουμε και τη μεταθανάτια έκδοση των μελοποιημένων ποιημάτων του Ναζίμ Χικμέτ αποκλειστικά με τη δική του φωνή.

Υπάρχουν όμως και κάποιες άγνωστες ερμηνείες του Μάνου Λοΐζου που αποθηκεύτηκαν σε πρόχειρες ηχογραφήσεις στο σπίτι του με φτηνά κασετόφωνα της εποχής, οι περισσότερες από τις οποίες δυστυχώς παραμένουν ανέκδοτες. 

Από το αρχείο λοιπόν του συνθέτη προέρχονται αυτές οι δύο πρόχειρες ηχογραφήσεις που θα βρείτε εδώ. Ο ίδιος παίζει στο πιάνο και ερμηνεύει τα λαϊκά τραγούδια "Πίσω απ΄την πόρτα" και "Το παλιό ρολόι". Και τα δυο έχουν στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και προέρχονται από το δίσκο "Ο Σταθμός" (1968) που ήταν ο πρώτος μεγάλος δίσκος του συνθέτη, αλλά και της νεοσύστατης τότε εταιρίας Minos. Οι ερμηνείες του Μάνου είναι συγκινητικές. 

Αξιοσημείωτο ότι το τραγούδι "Πίσω απ' την πόρτα" ηχογραφήθηκε για το δίσκο σε λογοκριμένη μορφή, ενώ εδώ το ακούμε αυθεντικό, χωρίς τις οδυνηρές επεμβάσεις του λογοκριτικού μηχανισμού της χούντας.

Ακούστε τα 

πηγή: π.Αρτ.

Σταύρος Κουγιουμτζής: Ταξίδι στα Βαλκάνια Νο 2

Σας δίνω εδώ άλλες τρεις ενδιαφέρουσες βαλκανικές ερμηνείες τραγουδιών του Σταύρου Κουγιουμτζή: Το αξεπέραστο "Μη μου θυμώνεις μάτια μου", γραμμένο το 1964, ερμηνεύεται σε δυο διαφορετικές εκτελέσεις από τους Nikola Karovic / Slavko Perovic και από την Zorica Brunclik, ενώ το νεότερο "Στα ψηλά τα παραθύρια" (1975) από τον Ersan Erdura.  
Πηγή: π. Αρτ.

Ακούστε τα

Χρήστος Λεοντής: 3 ανέκδοτες ερμηνείες του Μανώλη Μητσιά

Το 1994 ο Χρήστος Λεοντής, μετά από μακρά δισκογραφική απουσία, μιας και η προηγούμενη δουλειά του ήταν το "Μαντζουράνα στο κατώφλι" (1980), επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο με τον κύκλο τραγουδιών "Πυγολαμπίδες" σε στίχους Θεόφιλου Βερύκιου. Ερμηνευτές του δίσκου ήταν η Λυδία Κονιόρδου, η Νένα Βενετσάνου και ο Γιώργος Μπαγιώκης, ενώ ένα τραγούδι ερμήνευσε ο ίδιος ο συνθέτης. 

Υπάρχει όμως ένα ενδιαφέρον παρασκήνιο στην εκδοση αυτού του δίσκου: Τρία από τα τραγούδια επρόκειτο να τα ερμηνεύσει ο Μανώλης Μητσιάς, από τους παλιούς συνεργάτες του συνθέτη ("Αχ, έρωτα", "Παραστάσεις"). Μάλιστα έγινε κανονικά η ηχοληψία στο στούντιο με την ίδια ακριβώς ορχηστρική βάση, αλλά για κάποιο λόγο τελικά αυτή η συμμετοχή εξοβελίστηκε από την έκδοση του δίσκου! Πρόκειται για τα τραγούδια: "Καντάδα", "Για μιαν Ελένη" και "Ένα ελάφι στη Σταδίου". Η ερμηνεία του Μητσιά βρίσκεται πάντα στα ίδια υψηλά στάνταρ που μας έχει συνηθίσει. Ευτυχώς αυτή η ηχογράφηση δεν πετάχτηκε στα σκουπίδια κι έτσι έχουμε εδώ την ευκαιρία να την ακούσουμε και να τη χαρούμε χάρη στην ευγενική χειρονομία του καλού μου φίλου π.Αρτ.

 Ακούστε τα

Σπήλιος Μεντής, Γιάννης Ρίτσος: Εμβατήριο του ωκεανού (ανέκδοτο)

Η ποιητική σύνθεση του Γιάννη Ρίτσου "Εμβατήριο του ωκεανού" γράφτηκε στο διάστημα 1939-1940 και είναι ένα έργο με έντονες αναδρομές στα παιδικά του χρόνια, αλλά και στον αρχέτυπο ομηρικό μύθο του ταξιδιού, με κυρίαρχα τα μοτίβα του ήλιου και της θάλασσας. Ένα "αστείρευτο άσμα" για την ομορφιά της ζωής. 

Ο συνθέτης Σπήλιος Μεντής μελοποίησε μέρη του έργου, αλλά αυτά δυστυχώς ποτέ δεν δισκογραφήθηκαν κι έτσι έχουμε χάσει την ευκαιρία να χαρούμε άλλη μια θαυμάσια μουσική προσέγγιση στο έργο του μεγάλου μας ποιητή. 

Ένα ίχνος όμως αυτής της μελοποίησης μας έχει διασωθεί εμμέσως, μέσα από την τηλεοπτική εκπομπή "Τραγούδια στο συρτάρι" που παρουσίαζε στην ελληνική τηλεόραση το 1977 ο συνθέτης Βασίλης Δημητρίου. Καλεσμένος του ήταν ο ίδιος ο ποιητής, ο οποίος μίλησε για τον φίλο του τον Μεντή με πολύ θερμά λόγια και διάβασε αποσπάσματα από το έργο. 

Στην εκπομπή λοιπόν αυτή η Λάκης Χαλκιάς ερμήνευσε το τραγούδι "Θάλασσα" του Μεντή βασισμένο στο ομώνυμο απόσπασμα του έργου κι έτσι έχουμε την ευκαιρία να πάρουμε μια μικρή ιδέα της συγκεκριμένης μελοποίησης. 
Ας είναι καλά ο φίλος μου π. Αρτ. που μας το εξασφάλισε! Ακούστε το...

Η Ντόρα Γιαννακοπούλου τραγουδά Μίκη Θεοδωράκη (1970)

Η ηθοποιός και συγγραφέας Ντόρα Γιαννακοπούλου είχε και μια σύντομη καριέρα τραγουδίστριας ερμηνεύοντας αποκλειστικά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Ο κυριότερος καρπός αυτής της συνεργασίας ήταν η πρώτη εκτέλεση του κύκλου "Μικρές Κυκλάδες" (1964) σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη. 

Ωστόσο στη συνέχεια ερμήνευσε περιστασιακά και άλλα τραγούδια του συνθέτη κατά την περίοδο της επταετίας και, συγκεκριμένα, τραγούδια που γράφτηκαν στην περίοδο του περιορισμού του συνθέτη στο χωριό Ζάτουνα της Αρκαδίας. Έτσι προέκυψαν τα "Τραγούδια της Ζάτουνας" που ήδη παρουσιάσαμε σε άλλη ανάρτηση, τα οποία βασίζονταν στους κύκλους "Αρκαδία ΙΙ" και "Αρκαδία VI". 

Την ίδια περίοδο γράφτηκαν και τα δημοφιλή "Λαϊκά" σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου, τα οποία γνώρισαν δύο επίσημες δισκογραφικές καταγραφές: Μία με τη Μαρία Δημητριάδη και τον Αντώνη Καλογιάννη και μία με τον Μανώλη Μητσιά. Διασώζεται όμως και μια τρίτη εκτέλεση, η οποία προηγείται των άλλων δύο, με τη φωνή της Ντόρας Γιαννακοπούλου, σε ένα σπάνιο ηχητικό ντοκουμέντο που κυκλοφόρησε σε δίσκο βινυλίου το 1970 στην Ολλανδία. Η ηχογράφηση περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του κύκλου "Τα λαϊκά" και μαζί μερικά τραγούδια από τον κύκλο "Αρκαδία ΙΙΙ". Η ερμηνεία της Ντόρας Γιαννακοπούλου αποπνέει ειλικρίνεια και αυθεντικό πάθος κι έτσι το ντοκουμέντο αποκτά ξεχωριστή αξία.

Μνήμη Neville Marriner (1924-2016)

Έφυγε από τη ζωή πριν από λίγες ημέρες ο διάσημος βρετανός αρχιμουσικός Sir Neville Marriner (1924-2016), ένας από τους κορυφαίους μαέστρους της μεταπολεμικής εποχής, σε βαθιά γεράματα και ενεργός μέχρι την τελευταία στιγμή. 

Ο Marriner υπήρξε παραγωγικότατος στο χώρο της κλασικής δισκογραφίας, όπου σίγουρα κατέχει μια θέση στην πρώτη πεντάδα, αφού οι ηχογραφήσεις του ανέρχονται σε αρκετές εκατοντάδες! Δεν ξέρω πόσοι μπορούν να συγκριθούν μαζί του σ' αυτό το πεδίο. Ίσως μόνο ο Karajan, o Bernstein, o Solti, o Haitink κι o Dorati. 

Το προνομιακό του πεδίο ήταν η περίοδος του Μπαρόκ (1600-1750), αλλά και η "κλασική" περίοδος (1750-1820). Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ερμηνευτές του Mozart. Αυτός άλλωστε διευθύνει τη μουσική του μεγάλου συνθέτη που ακούγεται στην ταινία "Amadeus". Μας κληροδότησε σπουδαίες ερμηνείες του Vivaldi, του Handel, του Haydn, του Mozart, του Rossini, του Schubert, των Γάλλων ρομαντικών, αλλά και των συνθετών της αγγλικής σχολής (Vaughan Williams, Elgar, Walton κλπ.). Μνημειώδης υπήρξε η ολοκληρωμένη έκδοση (η μοναδική στην παγκόσμια δισκογραφία) των αποκατεστημένων συμφωνιών του Schubert. 

Υπήρξε ο ιδρυτής και βασικός μαέστρος επί δεκαετίες της σπουδαίας ορχήστρας Academy of Saint Martin in the Fields, ενώ πριν από μερικά χρόνια είχε κάνει κι ένα πέρασμα από την ελληνική Καμεράτα των Φίλων της Μουσικής! Συνεργάστηκε με τις κορυφαίες δισκογραφικές εταιρίες, όπως η Decca, η Philips, η EMI, η SONY και άλλες.

Οι αγαπημένοι μου δίσκοι με τον Marriner είναι οι συμφωνίες του Johann Christian Bach, η Μουσική των Υδάτων του Handel, oι Εισαγωγές από τις όπερες του Rossini, η 9η Συμφωνία του Dvorak και - πάνω απ' όλους - τα Κοντσέρτα για Πιάνο του Mozart με τον Alfred Brendel στο πιάνο. 

Πρόσφατα απήλαυσα την τέχνη του μεγάλου αυτού αρχιμουσικού μέσα από μια εξαιρετική έκδοση της Decca με τις πρώτες ηχογραφήσεις του στην ετικέτα της Argo στη δεκαετία του '60. Ένα πολύ φροντισμένο box με 28 ψηφιακούς δίσκους που αναδεικνύουν ανάγλυφα την απαράμιλλη τέχνη αυτού του προικισμένου ανθρώπου.

Ένα άγνωστο θεατρικό κομμάτι του Σταύρου Κουγιουμτζή

Σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου του Σταύρου Κουγιουμτζή (από το βιβλίο "Ανοιχτά παράθυρα με κλειστά παντζούρια", σελ. 70-71), ο συνθέτης κλήθηκε το 1966 από τον σκηνοθέτη και διευθυντή του Κρατικού Θεάτρο Βορείου Ελλάδος Σωκράτη Καραντινό να γράψει τη μουσική για μια θεατρική παράσταση με τίτλο Το ταξίδι, βασισμένη σε κείμενο του ποιητή Γιώργου Θέμελη, με τον οποίο είχε ήδη γράψει μερικά τραγούδια. 

Το έργο αναφερόταν στον κόσμο του θεάτρου σκιών και τη σκηνοθεσία είχε αναλάβει ο Ευγένιος Σπαθάρης. Ο Κουγιουμτζής έγραψε αμέσως πέντε τραγούδια για το έργο με αναφορές στις κλασικές φιγούρες του Καραγκιόζη, αλλά δυστυχώς κανένα από τα τραγούδια αυτά δεν διασώθηκε. 

Ευτυχώς όμως υπάρχει ένα μικρό ίχνος από τη θεατρική αυτή δουλειά του συνθέτη, ένα οργανικό κομμάτι, το οποίο εκδόθηκε το 1993 σε μια συλλεκτική έκδοση του ΚΘΒΕ με μουσικές από την 30χρονη ως τότε ιστορία του. 

Πρόκειται για ένα αργό τελετουργικό θέμα με κύρια όργανα την τρομπέτα και το μπουζούκι. Ένας εντελώς διαφορετικός Κουγιουμτζής!

Ακούστε το...

πηγή: Αρχείο π. Αρτέμιου 

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής ταξιδεύει στο Ισραήλ!

Έχουμε μιλήσει σε άλλη ανάρτηση για τη μεγάλη διείσδυση της μουσικής του Σταύρου Κουγιουμτζή στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο. 

Καιρός να πούμε και για τη μεγάλη δημοτικότητα των τραγουδιών του στον εβραϊκό κόσμο, όπου άλλωστε η ελληνική μουσική γνωρίζει πολύ μεγάλη απήχηση και αρκετοί Έλληνες τραγουδιστές αποτελούν λαϊκά ινδάλματα! 

Έτσι λοιπόν σταχυολογήσαμε μερικές ενδιαφέρουσες ερμηνείες γνωστών τραγουδιών του Σταύρου Κουγιουμτζή που ενσωματώθηκαν σε διάφορες δισκογραφικές εκδόσεις στο Ισραήλ με δημοφιλείς τοπικές φωνές, όπως ο Yehuda Poliker, o Aris San, o Chaim Moshe, o Nikolas και ο Trifonas. Κάποια τραγούδια ερμηνεύονται στην εβραϊκή γλώσσα και κάποια στην ελληνική με την εύλογη βέβαια δυσκολία στη σωστή εκφορά των ελληνικών λέξεων. 

Ακούμε τα τραγούδια: Μη μου θυμώνεις μάτια μου, Το σακάκι μου κι αν στάζει, Ήταν πέντε ήταν έξι, Να 'μουν ο Μεγαλέξαντρος, Όλα καλά (σε διπλή εκτέλεση) και Στα χρόνια της υπομονής.

Ακούστε τα

Με την πολύτιμη συνδρομή του π. Αρτέμιου...

Σταύρου Κουγιουμτζή: Νυχτερινές φωτιές (1963) ανέκδοτη ηχογράφηση

Το 1963 ο Σταύρος Κουγιουμτζής έλαβε μέρος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης με το τραγούδι "Νυχτερινές φωτιές" που ερμήνευσαν η Μάριον Σίβα και η Καίτη Δεσύλα σε ενορχήστρωση Αλέκου Γεωργιάδη. Το τραγούδι αυτό δυστυχώς παραμένει ανέκδοτο. Διασώζεται μόνο η παρούσα ηχογράφηση με τη φωνή της Νίκης Καμπά από ραδιοφωνική μετάδοση της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Αυτό είναι και το μοναδικό τραγούδι του Κουγιουμτζή που γράφτηκε μέσα στο 1963. Και φυσικά είναι άλλο ένα υπέροχο τραγούδι αυτού του σπουδαίου συνθέτη!

Πηγή: Αρχείο π. Αρτέμιου (φυσικά!)

Η Ντόρα Γιαννακοπούλου στα "Τραγούδια της Ζάτουνας" του Μίκη Θεοδωράκη

Ο κύκλος τραγουδιών "Αρκαδία ΙΙ" γράφτηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη τον Γενάρη του 1969, όταν ήταν υπό περιορισμό από το απριλιανό καθεστώς στο χωριό Ζάτουνα της ορεινής Αρκαδίας. Βασίστηκε σε μια σειρά εννέα ποιημάτων του Μάνου Ελευθερίου. Η πρώτη ηχογράφηση έγινε στο Παρίσι το 1973 και περιλάμβανε 4 τραγούδια με ερμηνευτή τον Πέτρο Πανδή και συνοδεία κιθάρας από τους Νίκο Μωραΐτη και Νίκο Μανιάτη. Η ολοκληρωμένη έκδοση του έργου έγινε το 1976 από τη LYRA με ερμηνευτή τον ίδιο τον Μίκη Θεοδωράκη.
Ο κύκλος "Αρκαδία VI" γράφτηκε επίσης το 1969 στη Ζάτουνα. Η ποίηση είναι του Μίκη Θεοδωράκη και περιλαμβάνει τα μέρη: "Θούριον", "Στον Άγνωστο Ποιητή". Η πρώτη εγγραφή του έργου έγινε το 1974 από τη MINOS με τη φωνή της Μαρίας Φαραντούρη και τη Χορωδία Τερψιχόρης Παπαστεφάνου.
Το 1974 η Ντόρα Γιαννακοπούλου ηχογράφησε στην Ολλανδία τους δύο αυτούς κύκλους τραγουδιών (παραλείποντας όμως δύο τραγούδια από το Αρκαδία ΙΙ) σε ένα άλμπουμ με τον τίτλο "Τα τραγούδια της Ζάτουνας". Αυτή η ηχογράφηση περιλαμβάνεται στο αρχείο που σας προσφέρω, το οποίο συμπληρώνεται με τέσσερα άλλα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη που εκδόθηκαν την ίδια εποχή σ' έναν γερμανικό δίσκο με τον τίτλο "Απαγορευμένα Τραγούδια". 

Σπήλιος Μεντής, Γιάννης Ρίτσος: Γράμματα στο μέτωπο

Έχουμε ξαναμιλήσει για τη φιλία του συνθέτη Σπήλιου Μεντή με τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο και την ενδιαφέρουσα συνεργασία τους, η οποία απέφερε κάμποσα ωραία τραγούδια εκεί στο πρώτο μισό της δεκαετίας του '60. 

Ωστόσο ο Μεντής, πέρα από τα απλά τραγούδια, είχε καταπιαστεί και με πιο ολοκληρωμένες συνθέσεις μελοποιημένων ποιημάτων βασισμένων στο έργο του Ρίτσου, αλλά και του Ελύτη και του Lorca, οι οποίες μάλλον δεν ηχογραφήθηκαν στο στούντιο ποτέ. 

Ευτυχώς η Ελληνική Ραδιοφωνία μας διέσωσε κάποιες ραδιοφωνικές μεταδόσεις τέτοιων έργων, όπως η παρούσα ηχογράφηση που περιλαμβάνει τέσσερα μελοποιημένα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου από την ποιητική συλλογή Πυραμίδες. Το έργο ονομάζεται Γράμματα στο μέτωπο κι αναφέρεται στην τρυφερή αλληλογραφία μιας μάνας με το γιο της που πολεμά στο μέτωπο. 

Τα ερμηνεύει πολύ όμορφα η ηθοποιός Δέσποινα Μπεμπεδέλη, την οποία είχαμε ακούσει στο Νανούρισμα του Μίκη Θεοδωράκη από το Τραγούδι του νεκρού αδελφού. Κιθάρα παίζει ο ίδιος ο συνθέτης. 

Τέσσερα πανέμορφα λυρικά τραγούδια που είναι κρίμα να παραμένουν στην αφάνεια. 

                                                                                                  Ακούστε τα

ΥΓ. Δώρο ακριβό από τον π. Αρτέμιο... 

Επίγραμμα

Επίγραμμα

Φωτοσκιάσεις πρωινού

με πλαίσιο μιαν άνοιξη

και θέμα την ταφή της...

 

Στο βίντεο ακούγεται το τραγούδι "Η άνοιξη ξανά θα κάνει φόνο" σε ποίηση Γιώργου Σαραντάρη και μουσική Δημήτρη Λέκκα με τη φωνή της Ελένης Μαντέλου από το δίσκο "Οι καιροί της άνοιξης" (1983)