Δυο ποιήματα του Τάσου Λειβαδίτη (1967)

Ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988) ανήκει στην πρώτη μεταπολεμική γενιά, στρατευμένος σ' όλη του τη ζωή στις τάξεις της μαχόμενης Αριστεράς. Η ποίησή του αναβλύζει τις διαχρονικές ουμανιστικές αξίες της αδελφοσύνης παρά την έκδηλη μελαγχολική της διάθεση. Είναι μια ποίηση πλημμυρισμένη από υπαρξιακές ανησυχίες και βαθιά συναισθήματα ανάμικτα με την απογοήτευση και το αγωνιστικό πνεύμα.

Ο Μίκης Θεοδωράκης στις αρχές της δεκαετίας του '60 μας χάρισε μερικά πανέμορφα τραγούδια πάνω σε στίχους του Λειβαδίτη, ενώ αργότερα συνέθεσε τα "Λυρικά", έναν ολόκληρο κύκλο τραγουδιών που ερμήνευσε ο ίδιος. Αρκετοί άλλοι συνθέτες μελοποίησαν Λειβαδίτη, όπως ο Μάνος Λοΐζος, ο Μιχάλης Γρηγορίου, ο Γιώργος Τσαγκάρης και άλλοι (δες πιο κάτω τον αναλυτικό κατάλογο).

Το παρόν δισκάκι βινυλίου 45 στροφών*, ηχογραφημένο το 1967, περιέχει απαγγελίες δύο ποιημάτων του Τάσου Λειβαδίτη. Το πρώτο ονομάζεται "Μοιρολόι για τον Γρηγόρη Λαμπράκη", εμπνευσμένο βέβαια από τη στυγερή δολοφονία του αριστερού βουλευτή στις 22 Μαΐου 1963 στη Θεσσαλονίκη. Το απαγγέλλει με συγκλονιστικό τρόπο η τραγωδός Ασπασία Παπαθανασίου, ενώ τη συνοδεύει ο θρηνητικός ήχος του κλαρίνου. Αξιοσημείωτο είναι ότι διάσπαρτοι στίχοι αυτού του ποιήματος εμπλουτισμένοι και με πρόσθετους στίχους αποτέλεσαν τη βάση του τραγουδιού "Μοιρολόι" που έγραψε ο Μίμης Πλέσσας για την ταινία "Αστραπόγιαννος" (1970).

Το δεύτερο ποίημα ονομάζεται "Ερωτικό" και το απαγγέλλει τρυφερά ο ίδιος ο ποιητής με συνοδεία κλασικής κιθάρας που παίζει ο σπουδαίος Δημήτρης Φάμπας.

Παραθέτω εδώ τον πλήρη (κατά το δυνατόν) κατάλογο των μελοποιημένων ποιημάτων του Τάσου Λειβαδίτη (από το προσωπικό μου αρχείο):

Πολιτεία Α’ (1960/1) Μίκη Θεοδωράκη [«Μάνα μου και Παναγιά», «Δραπετσώνα», «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», «Σαββατόβραδο», «Έχω μι’ αγάπη»] 

Μαουτχάουζεν & έξι τραγούδια (1966) Μίκη Θεοδωράκη [«Πήρα τους δρόμους τ’ ουρανού»] 

Αστραπόγιαννος (1970) Μίμη Πλέσσα <κιν/φικό> [«Μοιρολόι», «Το τραγούδι του παλικαριού», «Το τραγούδι του κάμπου», «Στον κάμπο», «Το τραγούδι της μάνας»] 

Της εξορίας (1976) Μίκη Θεοδωράκη [«Μη χάνεις το θάρρος σου» [Ερωτικό γράμμα], «Μου μιλάτε για κείνον»] 

Τα λυρικά (1978) Μίκη Θεοδωράκη [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», «Χαθήκαμε τόσο νωρίς», «Ο αγέρας λέει μια προσευχή», «Δειλινό της ερημιάς», «Στο κατώφλι των καιρών», «Μες στη βροχή», «Στα λιμάνια», «Του κόσμου οι δρόμοι σκοτεινοί», «Μια μέρα θα σ’ το πω», «Σε δρόμους μακρινούς», «Δρόμοι που χάθηκα», «Παιδί δε μιλάς», «Μες στον κάμπο», «Ήταν κάποτε δυο φίλοι», «Θυμήσου το Μανωλιό», «Μοιρολόι της βροχής»] 

Οκτώβρης ’78 (1978) Μίκη Θεοδωράκη [«Ήταν κάποτε δυο φίλοι», «Τα νεαρά ζευγάρια», «Μοιρολόι της βροχής»] 

Πατέρα μου (1979) Γρ. Μπιθικώτση [«Νυχτώνει στα Γρεβενά»]

Για μια μέρα ζωής (1980) Μάνου Λοΐζου [«Γερνάς και σκοτεινιάζει»]  

Άλκηστη Πρωτοψάλτη (1981) [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ», «Δρόμοι που χάθηκα», «Μοιρολόι της βροχής» σε μουσική Μ. Θεοδωράκη] 

Άπονα μάτια (1985) δίσκος του Γ. Νταλάρα [«Χριστέ και Παναγιά μου» σε μουσική Στ. Βαμβακάρη] 

Λειτουργία αρ. 2 (1987) Μ. Θεοδωράκη 

Φυσάει (1993) Γιώργου Τσαγκάρη [«Χρωματίζω πουλιά», «Αλλά τα βράδια...», «Λοιπόν τι κάνουμε εδώ», «Μες στην αγάπη μας», «Φυσάει», «Πού είσαι», «Τραγουδάω», «Επίλογος»] 

Σκοτεινή πράξη  (1997)  Μιχάλη Γρηγορίου [ορατόριο που παρουσιάστηκε στο ΜΜΑ (1994)] 

Mikis (1998) Μίκη Θεοδωράκη [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ»] 

Ελληνικός Λόγος (1999) απαγγελία 

Το τραγούδι του νεκρού αδελφού (2001) Μ. Θεοδωράκη [«Κλάψε πικρό μου σύννεφο»] 

Υλικό ονείρων (2001) δίσκος του Μ. Λιδάκη [περιέχει στίχο από το «Μια γυναίκα» σε μουσική Κ. Λειβαδά] 

Αλλαντίν… τελειώσαν οι ευχές σου (2002) Όναρ [«Στα σταυροδρόμια του κόσμου»] 

Τρένο στο Ρουφ (2003) [περιέχει απαγγελία του ποιήματος «Ο μουσικός με το φαρδύ καπέλο»] 

Μουσική Δωματίων (2007) Σαβ. Γιαννάτου [«Η Μαργαρίτα δεν έφτασε ποτέ» σε μουσική Σ. Γιαννάτου]

Way Home (2007) Μαρία Φαραντούρη  [«Την πόρτα ανοίγω το βράδυ» σε μουσική Μ. Θεοδωράκη]

Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη επιλέγει και διαβάζει Τάσο Λειβαδίτη (2008)

Έρως, ζώο αγέρωχο και ηχηρό (2011) Χρήστου Οικονομίδη [«Έρωτας»]

Έρωτας και ψυχή (2014) Γιώργου Μότσιου [«Φύλλα ημερολογίου»]

Τάσος Λειβαδίτης (2014) έκδοση «Καθημερινής» [απαγγελία Αιμίλιος Χειλάκης]

Αλληλουχία (2015) Μάρθας Μεναχέμ 

* πηγή: π.Αρτ.