Λάκης Παπαδόπουλος, Μαργαρίτα Ζορμπαλά: Χαίρω πολύ ! (1990)

Με το δίσκο «Κάτι γίνεται...» (1987) η Μαργαρίτα Ζορμπαλά ολοκληρώνει τη δεκάχρονη συνεργασία της με τη δισκογραφική εταιρεία Lyra και αναζητώντας νέα στέγη κάνει μια πρώτη στάση στην RCA με το άλμπουμ «Περιμένω σινιάλο» (1988) σε μουσική Σπύρου Παπαναστασίου, όπου μοιράζεται την ερμηνεία με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, για να κατασταλάξει τελικά στη Minos και πάλι, όπως στην αρχή της καριέρας της, και να παρουσιάσει το 1990 μια καινούργια προσωπική δουλειά με τίτλο «Χαίρω πολύ!» 

Πρίκειται για έναν εξωστρεφή κύκλο ανάλαφρων τραγουδιών σε μουσική του Λάκη Παπαδόπουλου και στίχους της Μαριανίνας Κριεζή. Αυτή ήταν η τρίτη συνεργασία του συνθέτη με τη στιχουργό της "Λιλιπούπολης", μετά το "Περίπου" (1984) και το "Τσάι γιασεμιού" (1985) που τραγούδησε η Αρλέτα. Αυτή τη φορά η ερμηνεία των τραγουδιών ανήκει εξολοκλήρου στη Μαργαρίτα Ζορμπαλά, η οποία μ' αυτό το δίσκο ολοκληρώνει έναν μεγάλο κύκλο στην καριέρα της κι αμέσως μετά θα αποσυρθεί από την άμεση εμπλοκή της στα μουσικά πράγματα και λίγο αργότερα (1993) θα εγκατασταθεί μόνιμα με την οικογένειά της στην Κύπρο, όπου παραμένει μέχρι σήμερα, ενώ στη δισκογραφία θα επανέλθει το 1997 με την πρώτη της «κυπριακή» παραγωγή.

Ο Λάκης Παπαδόπουλος εδώ έγραψε για τη φωνή της Ζορμπαλά ένδεκα απλά και εύηχα τραγουδάκια που θυμίζουν αρκετά τις παλιότερες δουλειές του, ενώ δείχνει και μια διάθεση να περάσει ακόμα και στον ελαφρολαϊκό ήχο! Η στιχουργική της Κριεζή μεταφέρει την αύρα της «Λιλιπούπολης» από το συμβολικό κόσμο του παραμυθιού και της αλληγορίας στην απλή καθημερινότητα με στίχους απλούς έως απλοϊκούς επιστρατεύοντας πολλά λεκτικά κλισέ και ευφυολογήματα. Σκηνές ζηλοτυπίας, ακκισμοί, μικροπαρεξηγήσεις, ερωτικές απογοητεύσεις και άλλα καθημερινά κι ασήμαντα συνθέτουν το στιχουργικό καμβά αυτών των τραγουδιών που παίζουν χαριτωμένα με το ροκ εντ ρολ και τους λαϊκότροπους σκοπούς. Πάντως το ομώνυμο τραγούδι ξεχωρίζει αμέσως για την τρυφερότητα και την ευαισθησία της μουσικής και των στίχων του, κομμένο και ραμμένο, θα έλεγα, πάνω στην αισθαντική φωνή της Μαργαρίτας Ζορμπαλά.

Αλέξης Παπαδημητρίου, Μαργαρίτα Ζορμπαλά: Κάτι γίνεται... (1987)

Το 1987, τρία χρόνια μετά τα «Κόκκινα πατίνια», η Μαργαρίτα Ζορμπαλά επανήλθε με καινούργια προσωπική δουλειά, την όγδοη κατά σειρά από το 1978 που εντάχθηκε στο δυναμικό της Lyra. Τίτλος του δίσκου: «Κάτι γένεται..». Συνθέτης ο Αλέξης Παπαδημητρίου, ένας δημιουργός που κινούνταν στο χώρο του ποπ και ελαφρολαϊκού ρεπερτορίου με πολλές εμπορικές επιτυχίες στο ενεργητικό του από τις συνεργασίες του με μεγάλα ονόματα του πενταγράμμου, όπως η Λίτσα Διαμάντη, η Δήμητρα Γαλάνη, η Μαρινέλλα, ο Γιάννης Πουλόπουλος, ο Αντώνης Καλογιάννης, ο Γιάννης Πάριος, ο Φίλιππος Νικολάου και άλλοι.

Πρόκειται για ένα κύκλο δώδεκα τραγουδιών σε ποπ ύφος, το οποίο είχε αρχίσει από την προηγούμενη δουλειά της να υιοθετεί η καλή ερμηνεύτρια και θα το συνεχίσει ως το τέλος της ίδιας δεκαετίας, πριν αποφασίσει να αποχωρήσει για λίγο από το προσκήνιο και να επαναπροσδιορίσει την πορεία της καριέρας της. Τους στίχους των τραγουδιών έγραψαν η Μαρί Μωραΐτη και η Ιφιγένεια Γιαννοπούλου, αμφότερες με ευδόκιμη θητεία στο συγκεκριμένο είδος. Τα τραγούδια χαρακτηρίζονται από τις εύπεπτες και ρυθμικές μελωδίες με στίχους που περιγράφουν απλές ερωτικές ιστορίες της καθημερινότητας, χωρίς να λείπουν πάντως και οι ευαίσθητες μελωδικές στιγμές («Φοβάμαι», «Σ' αγαπώ», «Τι κρίμα») που αναδεικνύουν την εκφραστική ικανότητα της ερμηνεύτριας.

Ο δίσκος έχει την απόλυτη σφραγίδα του δημιουργού του, καθώς ο ίδιος έκανε και την ενορχήστρωση κι έπαιξε όλα τα όργανα της ορχήστρας, ενώ μικρή συμμετοχή με την κιθάρα του είχε και ο Γιώργος Τζαβάρας. Η δεύτερη φωνή σε κάποια τραγούδια ανήκει στη Λία Βίσση.

Άγγελος Κατσίρης, Μαργαρίτα Ζορμπαλά: Τα κόκκινα πατίνια (1984)

Μετά τις δυο πρώτες της δουλειές («Μπαλάντες», 1975, «12 Ρούσικα λαϊκά τραγούδια», 1977) στη Minos η Μαργαρίτα Ζορμπαλά άλλαξε δισκογραφική στέγη και βρέθηκε στο περιβάλλον της Lyra, όπου θα παραμείνει για μια ολόκληρη δεκαετία, η οποία θα αποδειχθεί και η πιο παραγωγική της καριέρας της, αφού απέφερε οκτώ προσωπικούς δίσκους. Οι περισσότεροι από αυτούς στο πρώτο διάστημα (1979-1984) περιείχαν επανεκτελέσεις παλιότερου ρεπερτορίου είτε με τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι («Τρεις κύκλοι», «Μεθυσμένο κορίτσι», «Επιβάτης»), είτε με υλικό από την εποχή του «ελαφρού» τραγουδιού («Πάμε σαν άλλοτε», «Ο εξαίρετρος κύριος Γιαννίδης»). 

Αναζητώντας λοιπόν ένα πιο προσωπικό ερμηνευτικό στίγμα από τα μέσα της δεκαετίας του '80 η Μαργαρίτα Ζορμπαλά στράφηκε σταδιακά προς ένα πιο ανάλαφρο τύπο τραγουδιού με μια σειρά προσωπικών της δίσκων, πρώτα με το άλμπουμ «Τα κόκκινα πατίνια» (1984) του Άγγελου Κατσίρη και στη συνέχεια με το «Κάτι γίνεται...» (1987) του Αλέξη Παπαδημητρίου, το «Περιμένω σινιάλο» (1988) του Σπύρου Παπαναστασίου (συμμετοχή μαζί με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα) και το «Χαίρω πολύ» (1990) του Λάκη Παπαδόπουλου.

Ο δίσκος «Τα κόκκινα πατίνια» κυκλοφόρησε από τη Lyra το 1984. Είναι η πρώτη δουλειά της Μαργαρίτας Ζορμπαλά με πρωτότυπα τραγούδια από την εποχή του κύκλου «Ταξίδι μέσα στη νύχτα» (1978) του Μίκη Θεοδωράκη, με τον οποίο εγκανίασε τη συνεργασία της με τη Lyra. Περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια σε μουσική του πρωτοεμφανιζόμενου Άγγελου Κατσίρη, ενός αξιόλογου κιθαρίστα με μουσικές σπουδές στην Αθήνα και το Παρίσι, ο οποίος μας έδωσε άλλες δυο ολοκληρωμένες δουλειές («Θα τους ξεφύγουμε», 1990, «Μάης ολοκαίνουργιος», 1993) και στη συνέχεια χάθηκε από το δισκογραφικό προσκήνιο. 

Οι στίχοι των τραγουδιών ανήκουν στον Σωτήρη Κακίση, έναν πολυσχιδή άνθρωπο της τέχνης και των γραμμάτων, δημοσιογράφο, ποιητή, στιχουργό και μεταφραστή. Τα «Κόκκινα πατίνια» είναι η πρώτη από τις δύο όλες κι όλες ολοκληρωμένες στιχουργικές του καταθέσεις. Η άλλη είναι η «Σαπφώ», έκδοση του 1987 με μουσική του Σπύρου Βλασσόπουλου και ερμηνεία της Αλέκας Κανελλίδου πάνω σε μεταφρασμένα αποσπάσματα της αρχαίας ποιήτριας Σαπφώς.

Τα τραγούδια του δίσκου έχουν μια ποπ διάθεση με τζαζ και ροκ πινελιές που δίνουν την ευκαιρία στη Μαργαρίτα Ζορμπαλά να δείξει κι άλλες πτυχές του ερμηνευτικού της ταλέντου. Πραγματικά πανέμορφες ερμηνείες με τη δροσιά της σχεδόν εφηβικής ακόμα φωνής της που κάνουν πολύ εύηχο το συνολικό ακρόαμα. Ανάλογης αισθητικής, απόλυτα ταιριαστής με το ύφος των τραγουδιών, είναι και η ενορχήστρωση του έμπειρου μαέστρου Τζικ Νακασιάν. Στα φωνητικά συμμετέχει και ο Γιάννης Κούτρας.

Νίκος Ζούδιαρης, Μαργαρίτα Ζορμπαλά: Νερό κι αλάτι (2003)

Με την ευκαιρία των σημερινών γενεθλίων του Νίκου Ζούδιαρη που γεννήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1959 στην Αθήνα, θα σταθούμε σήμερα στη μοναδική, αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνεργασία του εκλεκτού τραγουδοποιού με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά, η οποία ήρθε στην όψιμη φάση της καριέρας της, όταν πια είχε εγκατασταθεί στην Κύπρο και είχε αρχίσει να αποστασιοποιείται από το άμεσο δισκογραφικό προσκήνιο. Ο δίσκος ονομάζεται «Νερό κι αλάτι» κι εκδόθηκε το 2003 από τη Minos-EMI, δυο χρόνια μετά την κυκλοφορία μιας ζωντανής ηχογράφησης της ερμηνεύτριας από το αρχαίο θέατρο Κουρίου της Κύπρου με τίτλο «Νύχτα μαγικιά». 

Ο Νίκος Ζούδιαρης είχε κάνει έντονα αισθητή την παρουσία του μέσα στη δεκαετία του '90 με μια σειρά αξιόλογων προσωπικών δίσκων («Στην αγορά του κόσμου», «Όπως μυστικά και ήσυχα», «Αφήλιο», «Ένας κύκνος κλαίει») που κυκλοφόρησαν στο διάστημα 1993-2000. Χαρακτηριστικό των δίσκων αυτών ήταν ότι σχεδόν στο σύνολό τους τα τραγούδια τα είχαν ερμηνεύσει ανδρικές φωνές (Αλκίνοος Ιωαννίδης, Τάκης Μπουρμάς, Νίκος Κουρουπάκης, Απόστολος Ρίζος και ο ίδιος ο συνθέτης), αν εξαιρέσουμε μερικά σκόρπια τραγούδια που ερμήνευσαν η Δήμητρα Γαλάνη και η Τάνια Τσανακλίδου. Δέχθηκε λοιπόν με χαρά τη μεσολάβηση της γνωστής ραδιοφωνικής παραγωγού Γιώτας Τσουκαλά που τον έφερε κοντά στη Μαργαρίτα Ζορμπαλά, για να συναντηθούν έτσι δύο εντελώς διαφορετικές καλλιτεχνικές προσωπικότητες με παράλληλη πορεία στο ελληνικό τραγούδι και να προκύψει ένας όμορφος κύκλος ένδεκα τραγουδιών που κινούνται σε μουσικά μονοπάτια που γεφυρώνουν τους ήχους της Δύσης με τα χρώματα της Ανατολής. 

Ο δίσκος δεν είναι εύκολος σε μια πρώτη ακρόαση. Αν επιμείνει κανείς, σίγουρα θα ανακαλύψει μερικές πολύ τρυφερές και μελωδικές στιγμές που αναδεικνύονται με τον καλύτερο τρόπο από τη θαυμαστή ισορροπία μεταξύ μουσικής, στίχων και ερμηνείας. Η πιο χαρακτηριστική τέτοια στιγμή είναι το αισθαντικό «Μια καλημέρα» που ερμηνεύουν διαλεκτικά η Μαργαρίτα Ζορμπαλά και ο συνθέτης. Άλλες ενδιαφέρουσες στιγμές είναι τα τραγούδια «Όλο γυρνώ» και «Νερό κι αλάτι» που κλείνει όμορφα το δίσκο μ' αυτή τη συμβολική χειρονομία φιλίας και συνδιαλλαγής. Την προσεγμένη ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο Δημήτρης Μπαρμπαγάλας.

Μαργαρίτα Ζορμπαλά, Γιάννης Ρίτσος: 12 Ρούσικα λαϊκά τραγούδια (1977)

Η Μαργαρίτα Ζορμπαλά γεννήθηκε το 1957 στην Τασκένδη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, νυν πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν, κι έζησε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Μόσχα. Ο πατέρας της Σταύρος ήταν κοινωνιολόγος, ενώ η μητέρα της Κατίνα είχε στενή σχέση με τον καλλιτεχνικό χώρο, αφού ήταν φιλόλογος, αλλά και ηθοποιός και τραγουδίστρια. 

Το 1975 μετακινήθηκαν οικογενειακώς στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα, όπου η Μαργαρίτα είχε την τύχη αμέσως να βρεθεί στο χώρο της δισκογραφίας συμμετέχοντας μαζί με τον Πέτρο Πανδή στο εμβληματικό έργο «Μπαλάντες» (1975) του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Μανώλη Αναγνωστάκη. Ακολούθησε μια εντυπωσιακή πορεία στο ελληνικό πεντάγραμμο με σπουδαίες στιγμές δίπλα στον Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Αλέξη Παπαδημητρίου, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, τον Λάκη Παπαδόπουλο και άλλους που την κράτησαν στην πρώτη γραμμή ως το τέλος της δεκαετίας του '80, ενώ στη συνέχεια εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της μόνιμα στην Κύπρο αραιώνοντας σταδιακά την εμπλοκή της στα εγχώρια μουσικά πράγματα.

Μετά την επιτυχημένη πρώτη της δισκογραφική εμφάνιση η Μαργαρίτα Ζορμπαλά είχε την τύχη να βρεθεί δίπλα στον μεγάλο ποιητή Γιάννη Ρίτσο, ο οποίος της ετοίμασε στα ελληνικά μια θαυμάσια σειρά ρωσικών λαϊκών τραγουδιών που κυκλοφόρησε το 1977 με τον τίτλο «12 Ρούσικα λαϊκά τραγούδια». Ο ποιητής μετέφερε με απλό και οικείο λόγο ελληνικό λόγο τα τραγούδια αυτά, τα περισσότερα με ερωτική θεματολογία από την καθημερινότητα λαϊκών ανθρώπων. Αρκετές από τις μελωδίες πάντως ήταν ήδη γνωστές στο ελληνικό κοινό, αφού κάποιες είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί παλιότερα, για να επενδύσουν στίχους αντάρτικων τραγουδιών, όπως η υπέροχη παραδοσιακή μελωδία για τον ηγέτη των Κοζάκων και επαναστάτη Στένκα Ράζιν (17ος αιώνας). Κορυφαία στιγμή ωστόσο είναι το συγκινητικό τραγούδι των περίφημων «Γερανών» («Zhuravli»), μια εξαίσια μελωδία γραμμένη το 1969 από τον Σοβιετικό συνθέτη Γιαν Φρένκελ πάνω σε στίχους του ποιητή Ρασούλ Γκαμζάτοφ εμπνευσμένους από το μνημείο μιας δωδεκάχρονης Γιαπωνέζας που πέθανε από λευχαιμία που της προκάλεσε η ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα το 1945.

Η Μαργαρίτα Ζορμπαλά ερμηνεύει τα οκτώ τραγούδια του δίσκου, ενώ τα υπόλοιπα τέσσερα τα αποδίδει με εξαιρετική εκφραστικότητα η μητέρα της Κατίνα Ζορμπαλά. Την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο Τάσος Καρακατσάνης, ενώ την εικαστική επιμέλεια της έκδοσης υπογράφει ο ίδιος ο Γιάννης Ρίτσος.

Τάσος Γκρους: Οι ρίζες του κόσμου (2024)

Με αφορμή τη σημερινή 52η επέτειο της ιστορικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου στις 17 Νοέμβρη του 1973 νομίζω πως αξίζει να σταθούμε στην πιο πρόσφατη δουλειά του συνθέτη Τάσου Γκρους με τίτλο «Οι ρίζες του κόσμου» που κυκλοφόρησε μόλις το 2024 από τις εκδόσεις «Μετρονόμος». Άλλωστε ο υπότιτλος της έκδοσης μας προσανατολίζει πολύ άμεσα στο συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο: «1970-1974 Τραγούδα ενάντια στη δικτατορία». 

Με την έκδοση αυτή ο συνθέτης ολοκληρώνει ένα άτυπο ποιητικό τρίπτυχο, μια δισκογραφική σειρά δηλαδή με περιεχόμενο αποκλειστικά μελοποιημένη ποίηση Ελλήνων και ξένων δημιουργών. Η αρχή είχε γίνει το 2011 με το άλμπουμ «Γενιές σημαδεμένες» βασισμένο σε ποίηση του Μπέρτολτ Μπρεχτ, για να ακολουθήσει το 2019 το άλμπουμ «Ό,τι αγαπάς, υπάρχει» που περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα μελοποιημένης ποίησης με κείμενα, μεταξύ άλλων, του Πολ Ελιάρ, του Πάμπλο Νερούδα, του Γκίντερ Γκρας, αλλά και του Ιωάννη Βηλαρά.

Με τον καινούργιο αυτό ποιητικό κύκλο ο συνθέτης επαναφέρει στο προσκήνιο παλιότερες συνθέσεις του γραμμένες στα χρόνια της δικτατορίας, τότε που ήταν αδύνατον να δουν το φως της δημοσιότητας, πράγμα που είχε ως συνέπεια να μείνουν στο αρχείο και να επανέλθουν στο προσκήνιο με καθυστέρηση μισού αιώνα με τον συνθέτη να νιώθει την ανάγκη να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του με τα πρώτα πρώτα λόγια που διαβάζουμε μόλις ανοίξουμε το βιβλιαράκι της πολύ επιμελημένης έκδοσης: 

«Η έκδοση μετά από πενήντα χρόνια τμήματος ενός έργου που θέμα του έχει τον αγώνα ενάντια στη δικτατορία των συνταγματαρχών είναι εύκολο να προκαλέσει πολλά και αντιφατικά συναισθήματα όπως επίσης και αντικρουόμενες τοποθετήσεις. Προσωπικά νιώθω ανακούφιση γιατί έστω και τώρα όλα όσα δημιούργησα θα φτάσουν στο κοινό που ενδιαφέρεται και έχει άποψη για τα γεγονότα της εποχής. Παράλληλα θεωρώ ότι δίνεται η δυνατότητα να φανεί ότι η πορεία που ακολούθησα δεν είχε και δεν έκρυβε καμία υστεροβουλία για εκμετάλλευση σε προσωπικό επίπεδο των γεγονότων. Δεν έγινε το άλογο που θα με έφερνε στην κορυφή και την εμπορική επιτυχία. Ήταν και εξακολουθεί και σήμερα να είναι η έκφραση της γενικότερης θεώρησής μου σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο...».

Το έργο περιλαμβάνει δεκαπέντε ποιήματα  τριών Ελλήνων ποιητών, του Κώστα Βάρναλη (1884-1974), του Κώστα Καρυωτάκη (1896-1928) και του Γιάννη Ρίτσου (1909-1990), καθώς και δύο ξένων, του Χιλιανού Πάμπλο Νερούδα (1904-1973) και του Τούρκου Ναζίμ Χικμέτ (1902-1963), όλα μελοποιημένα στην Ιταλία κατά το διάστημα 1970-1974, όταν ο νεαρός συνθέτης ξεκινούσε τα πρώτα μουσικά του βήματα υπό τη φυσιολογική επήρεια της μουσικής των σημαντικών συνθετών της εποχής του, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης ή ο Μάνος Λοΐζος και ο Χρήστος Λεοντής που έχουν εμφανή τα σημάδια τους στις μελωδίες αυτών των νεανικών τραγουδιών. Ο Αλέξανδρος Καψοκαβάδης, παλιότερος συνεργάτης του συνθέτη, ο οποίος μάλιστα συμμετέχει και ως ερμηνευτής, επιμελήθηκε την ενορχήστρωση χρησιμοποιώντας συμβατικά ακουστικά όργανα, όπως κιθάρες, λαούτο, τζουρά, μπαγλαμά, βιολί, φαγκότο, φυσαρμόνικα, κλαρινέτο, φλάουτο και βιολοντσέλο. Τραγουδούν επίσης η Αργυρώ Καπαρού και ο συνθέτης, ενώ συμμετέχει και χορωδία. Την εικαστική επιμέλεια της έκδοσης φρόντισε ο κόρη του συνθέτη Αλέξια Γκρους.

Δήμητρα Γαλάνη 3: Λεπτομέρειες (1975)

Ο τρίτος προσωπικός δίσκος της Δήμητρας Γαλάνη με τίτλο «Λεπτομέρειες» κυκλοφόρησε το 1975, δύο χρόνια μετά τον προηγούμενο. Στο ενδιάμεσο διάστημα είχε άλλη μια προσωπική δουλειά που δε λογίζεται στην ίδια σειρά, αφού ο δίσκος «Ο κάμπος» (1974) δεν είχε το χαρακτήρα πολυσυλλεκτικής έκδοσης, αλλά τραγούδια ενός αποκλειστικά συνθέτη, του Γιώργου Κατσαρού. 

Στο ίδιο διάστημα (1974-1975) η ερμηνεύτρια είχε πολυάριθμες συμμετοχές σε αξιόλογες δουλειές διαφόρων συνθετών, όπως: «Σταθμός 0» του Μίμη Πλέσσα, «Ακολουθία», «Τα παιδικά» και «Δροσουλίτες» του Χριστόδουλου Χάλαρη, «Εσύ κι εγώ» του Γιώργου Χατζηνάσιου, «Αποχαιρετισμός» του Λίνου Κόκοτου, «Σκοπευτήριο» του Βασίλη Τσιτσάνη και «Χρυσός δίσκος 1974» με συνθέσεις νέων δημιουργών.

Δώδεκα τραγούδια αποτελούν και πάλι το περιεχόμενο κι αυτής της προσωπικής δουλειάς της ερμηνεύτριας. Από αυτά μόνο τα μισά είναι σε πρώτη εκτέλεση, ενώ άλλα τόσα αποτελούν νέα εκτέλεση παλιότερων τραγουδιών που είχαν ακουστεί νωρίτερα από άλλους ερμηνευτές. Συγκεκριμένα, σε πρώτη εκτέλεση έχουμε δύο συνθέσεις του Λουκιανού Κηλαηδόνη («Δώδεκα τρελά παιδιά», «Τι να την κάνω τη ζωή»), μία του Χρήστου Λεοντή («Ώρα τρεις το μεσονύχτι») και άλλες δύο του Γιάννη Σπανού («Ένα παλικάρι», «Οκτώ μικρά παιδιά»), οι μελωδίες των οποίων (ελαφρά παραλλαγμένες και με διαφορετικούς στίχους) είχαν πρωτοακουστεί στο δίσκο «Μέρες αγάπης» (1973). Σε πρώτη εκτέλεση είναι επίσης το τραγούδι «Η γη όπου ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα» που είχε ωστόσο κυκλοφορήσει νωρίτερα με το άλμπουμ «Ακολουθία» (1974). 

Σε δεύτερη εκτέλεση έχουμε δυο τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου («Ο ξένος», «Ήταν τα λόγια σου φωτιά»), ένα του Χρήστου Λεοντή («Ρημαγμένοι κήποι» ή «Το σπίτι γέμισε με λύπη»), δύο του Δήμου Μούτση («Αν είσαι συ», «Το κομοδίνο») κι ένα του Διονύση Σαββόπουλου («Είδα την Άννα κάποτε»). 

Στίχους έγραψαν ο Νίκος Γκάτσος, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο Μάνος Ελευθερίου, ο Κώστας Κινδύνης και ο Γιάννης Κακουλίδης. Όλα τα τραγούδια του δίσκου, σε πρώτη ή δεύτερη εκτέλεση, είναι πανέμορφα και τα αποδίδει με μοναδική εκφραστικότητα η μελωδική φωνή της Δήμητρας Γαλάνη στην ωραιότερη φάση της καριέρας της. 

Δήμητρα Γαλάνη, αρ.2 (1973)

Χθες, 14 Νοεμβρίου, είχε τα γενέθλιά της η κορυφαία ερμηνεύτρια του «έντεχνου» και λαϊκού ρεπερτορίου Δήμητρα Γαλάνη (γενν. 1952), η οποία ήδη το 1969 - έφηβη ακόμη - έκανε την εμφάνισή της στην ελληνική δισκογραφία με τέσσερα τραγούδια του Δήμου Μούτση και του Νίκου Γκάτσου, τα δύο («Κάποιο τρένο», «Βράδιασε») στο άλμπουμ «Ένα χαμόγελο» (1969) και τα άλλα δύο («Μια Παρασκευή», «Ρήνα, Κατερίνα») σε δίσκο 45 στροφών. Την ίδια χρονιά ηχογράφησε για τις 45 στροφές ακόμη τέσσερα τραγούδια, δύο του Γιάννη Σπανού («Με πνίγει ετούτη η σιωπή», «Τι αγάπη») και άλλα δύο της πρωτοεμφανιζόμενης συνθέτριας Ελένης Καραΐνδρου («Ποια πόρτα να χτυπήσω», «Μια νύχτα σ' έχασα»).

Η εντυπωσιακή αυτή αρχή στάθηκε το ισχυρό εφαλτήριο για μια λαμπρή συνέχεια, πρώτα με συνθέσεις του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Γκάτσου για τα άλμπουμ «Επιστροφή» (1970) και «Της γης το χρυσάφι» (1971) και παράλληλα με αρκετούς άλλους συνθέτες, όπως ο Βαγγέλης Πιτσιλαδής, ο Βασίλης Δημητρίου, ο Γεράσιμος Λαβράνος, ο Λάκης Καρνέζης, ο Μιχάλης Αρχοντίδης, ο Νάσος Νάκος και ο Σωκράτης Βενάρδος. Με τον σπουδαίο αυτό υλικό ήδη στη φαρέτρα της η ερμηνεύτρια αξιώθηκε τον πρώτο προσωπικό της δίσκο με τίτλο το όνομά της που εκδόθηκε το 1971 και σχηματίστηκε από σταχυολογημένη υλικό αυτής της πρώτης περιόδου. 

Ακολούθησαν πολύ σημαντικές συμμετοχές της σε δίσκους διαφόρων συνθετών, όπως του Γιώργου Χατζηνάσιου («4.5.3», «Έχει ο Θεός», «Διαδρομή»), του Λουκιανού Κηλαηδόνη («Κόκκινη κλωστή»), του Βασίλη Τσιτσάνη («Τα ωραία του Τσιτσάνη») και του Γιάννη Σπανού («Μέρες αγάπης», «Παύλος Μελάς») κι έτσι φτάσαμε το 1973 στον δεύτερο προσωπικό της δίσκο με τίτλο Δήμητρα Γαλάνη 2.

Το συγκεκριμένο άλμπουμ περιλαμβάνει δώδεκα επιλεγμένες στιγμές από τις 45 και 33 στροφές της διετίας 1972-1973. Τη μουσική υπογράφουν οι συνθέτες Γιάννης Σπανός, Γιώργος Κατσαρός, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Γιώργος Χατζηνάσιος και Βασίλης Δημητρίου, ενώ τους στίχους οι Νίκος Γκάτσος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Πυθαγόρας, Γιάννης Λογοθέτης και Χρήστος Στίππας. Τα δυο τραγούδια του Βασίλη Δημητρίου («Το μοιρολόι», «Κανάρι μου») αποτελούν όμορφες διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών.

Γιάννης Κακουλίδης: Τραγούδια 1964-1977

Συμπληρώνονται σήμερα δέκα χρόνια από το θάνατο του Γιάννη Κακουλίδη (1946-2015), ενός πολυσύνθετου πνευματικού ανθρώπου, στιχουργού, ποιητή, θεατρικού συγγραφέα και πολιτικού, ο οποίος άφησε το δικό του χνάρι στο ελληνικό τραγούδι, κυρίως στα νεανικά του χρόνια, αφού μόλις στα 18 του μπήκε στη δισκογραφία και με τον συνομήλικό του συνθέτη Νότη Μαυρουδή μας χάρισε μερικές πανέμορφες στιγμές εκεί στα μέσα της δεκαετίας του '60, κυρίως με τη φωνή του Γιώργου Ζωγράφου («Άκρη δεν έχει ο ουρανός», «Τα γιορτινά σου φόρεσε», «Αυγή θλιμμένη», «Αλλού χορεύει η χαρά», «Σε ψάχνω» κ.ά.), αλλά και με άλλες νεοκυματικές φωνές.

Αργότερα ο στιχουργός διεύρυνε τον κύκλο των συνεργασιών του και με άλλους συνθέτες, όπως ο Χρήστος Λεοντής, ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιώργος Κοντογιώργος, ο Γιώργος Κριμιζάκης και ο Γιώργος Κοτσώνης, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του '70 ξεκίνησε μια μακροχρόνια και πολύ γόνιμη συνεργασία με τον Χριστόδουλο Χάλαρη που απέφερε τρεις ολοκληρωμένους κύκλους τραγουδιών («Τροπικός της Παρθένου», «Ακολουθία», «Πάθη απόκρυφα»). Το ευρηματικό του πνεύμα μάλιστα τον οδήγησε και σε μια εντελώς διαφορετική συνεργασία, καρπός της οποίας ήταν μια μακρά σειρά χιουμοριστικών και σατιρικών δίσκων με τον Χάρρυ Κλυνν («Δοξάστε με», «Πατάτες», «Μαλακά πιο μαλακά», «Έθνος ανάδελφον», «Natin Fatin») που άφησαν εποχή και γνώρισαν τεράστια εμπορική επιτυχία.

Από την σημαντική λοιπόν προσφορά του Γιάννη Κακουλίδη στο ελληνικό τραγούδι σταχυολόγησα μερικές χαρακτηριστικές στιγμές από την πιο γόνιμη δημιουργική του περίοδο, το διάστημα 1964-1977. Είναι μια ανθολογία 24 τραγουδιών που μοιράζονται σε δυο ισοδύναμες μικρές ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει αποκλειστικά τραγούδια σε μουσική του Νότη Μαυρουδή από το διάστημα 1964-1967, τα οποία ερμηνεύουν ο Γιώργος Ζωγράφος, η Αρλέτα, η Σούλα Μπιρμπίλη και ο Αλέξης Γεωργίου. Η δεύτερη ενότητα είναι αφιερωμένη στις συνεργασίες του στιχουργού κατά το διάστημα 1966-1977 με άλλους συνθέτες, δηλαδή: Χρήστος Λεοντής, Γιώργος Κοντογιώργος, Γιώργος Κοτσώνης, Γιώργος Κριμιζάκης, Χριστόδουλος Χάλαρης και Μίμης Πλέσσας. Τραγουδούν: Βαγγέλης Περπινιάδης, Γιώργος Ζωγράφος, Μιχάλης Βιολάρης, Χριστόδουλος Χάλαρης, Νίκος Ξυλούρης, Δήμητρα Γαλάνη, Χρύσανθος, Ρένα Κουμιώτη, Γιώργος Μαρίνος και Βούλα Σαββίδη.