Κυριακή 28 Μαρτίου 2021

Γιάννης Μαρκόπουλος, Μιχάλης Κατσαρός: Οροπέδιο (1976)

Το "Οροπέδιο" αποτελεί την κορύφωση της πιο γόνιμης συνθετικής περιόδου του Γιάννη Μαρκόπουλου που ξεκίνησε στο κλείσιμο της δεκαετίας του '60 και χτίστηκε πάνω στη θεμελιώδη αρχή της "επιστροφής στις ρίζες", δηλαδή της δημιουργικής επιστροφής στη ζωντανή παράδοση με τα σύγχρονα εργαλεία της "έντεχνης" τραγουδοποιίας. Η πορεία αυτή απέφερε μια πρωτόγνωρη και λαμπερή ανθοφορία εξαιρετικών κύκλων τραγουδιών, συχνά βασισμένων στον ποιητικό λόγο είτε του Οδυσσέα Ελύτη, είτε του Γιώργου Σεφέρη, είτε του Διονυσίου Σολωμού, είτε του Μιχάλη Κατσαρού, είτε ασφαλώς και στιχουργών υψηλής έμπνευσης, όπως ο Κ.Χ. Μύρης, ο Μάνος Ελευθερίου και ο Γιώργος Σκούρτης.
Με τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό (1919-1998) ο Γιάννης Μαρκόπουλος ανέπτυξε μια πολύ δημιουργική σχέση και είναι ο δεύτερος μεγάλος συνθέτης, μετά τον Μϊκη Θεοδωράκη, που καταπιάστηκε συστηματικά με την ποίησή του. Η ποιητική συλλογή "Οροπέδιο", αποτελούμενη από επτά μέρη, πρωτοεκδόθηκε το 1956, αφού είχε ήδη προηγηθεί το εμβληματικό έργο "Κατά Σαδδουκαίων". Ο λόγος του ποιητή έχει ένα μεγαλόπρεπο τόνο, συγχρόνως όμως είναι απόλυτα προσγειωμένος πατώντας στο στέρεο έδαφος της πραγματικότητας, αποδεχόμενος την οδυνηρή "ήττα" με γενναιότητα και μακριά από την πνιγηρή ηττοπάθεια και τις οραματικές φυγές που διατρέχει το έργο των άλλων ποιητών της γενιάς του.
Ο συνθέτης μελοποίησε ολόκληρο το ποιητικό σώμα καταφεύγοντας σε μελωδικά σχήματα περίπλοκα που μόνο σε λίγες περιπτώσεις καταλήγουν σε κανονικά τραγούδια, προκειμένου να υπηρετήσει τον ελεύθερο ποιητικό στίχο, χωρίς πάντως να απεμπολεί και το δικό του αυτόνομο μερίδιο στο τελικό αποτέλεσμα. Όλο το ορχηστρικό οπλοστάσιο που επιστρατεύτηκε στα μεγάλα έργα των προηγούμενων χρόνων είναι κι εδώ παρόν με ευφυείς συγκερασμούς ηχοχρωμάτων από παραδοσιακά όργανα, στα οποία έχει προστεθεί και μια πινελιά ηλεκτρονικών αποχρώσεων με τη χρήση συνθεσάιζερ, όπως στη χαρακτηριστική οργανική εισαγωγή όπου διακρίνουμε ακόμη και μια ψυχεδελική διάθεση! 
Εκτός από το κείμενο του ποιητή, έχουν χρησιμοποιηθεί και κάποιοι εμβόλιμοι στίχοι του συνθέτη, καθώς κι ένα έμμετρο εξάστιχο ("Εκείνοι που με παίξανε...") που απαγγέλλει ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής, το οποίο γράφτηκε από τον προπολεμικό ποιητή και επιθεωρησιογράφο Ανδρέα Παπαδόπουλο ή Σύλβιο (1887-1948).
Στην απόδοση των τραγουδιών είναι επίσης παρόν όλο το ερμηνευτικό επιτελείο που ακολουθούσε πιστά τον συνθέτη εκείνη την περίοδο, δηλαδή ο Λάκης Χαλκιάς, ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης, η Λιζέτα Νικολάου και ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ενώ για πρώτη φορά εμφανίζεται στην παρέα του συνθέτη και η μετέπειτα σύζυγός του Βασιλική Λαβίνα. Το εξώφυλλο σχεδίασε ο γνωστός ζωγράφος-σκιτσογράφος Σπύρος Ορνεράκης και αποτυπώνει το σκηνικό διάκοσμο της μπουάτ Κύτταρο, όπου παρουσιάστηκε ζωντανά το έργο.

(c) LP | EMI Columbia | 1976 | Πηγή: d58

3 σχόλια:

blackpepper είπε...

Πράγματι εξαιρετική δουλειά! Ο Μαρκόπουλος εκείνα τα χρόνια είχε τέντα! Θυμάμαι την παράσταση στο Κύτταρο (Ηπείρου και Αχαρνών) που παρουσίασε αυτόν το δίσκο!

blackpepper είπε...

Ρέντα κι όχι τέντα που έγραψε αυτόματος διορθωτής

Άαβας / d58 είπε...

Ναι, αλλά γιατί μιλάς για "ρέντα", δηλαδή καλή τύχη; Δεν έγιναν τυχαία όλα αυτά βέβαια!