Μίκης Θεοδωράκης, Γρηγόρης Μπιθικώτσης: Οκτώβρης '78 (1978)

Με τη μεταπολίτευση και μπαίνοντας ορμητικά στην καινούργια δημιουργική του φάση ο Μίκης Θεοδωράκης θέλησε να κάνει ανοίγματα σε νέους καλλιτέχνες εμπιστευόμενος σημαντικά έργα του ("Τα 18 Λιανοτράγουδα", "Γράμματα από τη Γερμανία", "Μπαλάντες", "Της εξορίας", "Προδομένος λαός", "Εχθρός λαός") σε φωνές όπως του Γιώργου Νταλάρα, της Χαρούλας Αλεξίου, της Άννας Βίσση, του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, της Μαργαρίτας Ζορμπαλά, της Αφροδίτης Μάνου και άλλων. Ωστόσο δεν ξέχασε και τους παλιούς του συνεργάτες και γιαυτό θα βρούμε και πάλι μαζί του τον Αντώνη Καλογιάννη, τον Πέτρο Πανδή και τη Μαρία Φαραντούρη. Και φυσικά τους δυο μεγάλους βάρδους του λαϊκού μας τραγουδιού, τον Στέλιο Καζαντζίδη με το δίσκο "Στην Ανατολή" (1974) και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Αποτελεί ασφαλώς την εμβληματικότερη συνεργασία στην ιστορία του έντεχνου λαϊκού τραγουδιού μας η συμπόρευση του μεγάλου συνθέτη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση που σφράγισε την πρώτη περίοδο του συνθέτη στο χώρο του τραγουδιού από τον "Επιτάφιο" (1960) μέχρι τη "Ρωμιοσύνη" (1966), αλλά και τα "Θαλασσινά φεγγάρια" που είχαν ηχογραφηθεί το 1967, αν και εκδόθηκαν το 1974. Μεσολάβησε το κενό της επτάχρονης δικτατορίας, αλλά με τη μεταπολίτευση ο συνθέτης θέλησε και πάλι να επανασυνδεθεί με τον κορυφαίο του ερμηνευτή, πράγμα που θα καρποφορήσει με την κυκλοφορία του δίσκου "Οκτώβρης '78".

Πρόκειται για έναν κύκλο δώδεκα λαϊκών τραγουδιών προσαρμοσμένων στα φωνητικά χαρακτηριστικά του μεγάλου ερμηνευτή, ο οποίος επί μία δεκαετία ήδη είχε αλλάξει ρεπερτόριο ερμηνεύοντας κυρίως δικές του συνθέσεις, ενώ ήταν εμφανής πια και η φθορά του φωνητικού του μετάλλου έχοντας χάσει τη γλυκύτητα που χαρακτήριζε τις κλασικές ερμηνείες της προηγούμενης δεκαετίας. 

Από τα δώδεκα τραγούδια καινούργια ήταν μόνο τα μισά, γραμμένα σε στίχους του Γιάννη Θεοδωράκη, του Λευτέρη Παπαδόπουλου, του Ερρίκου Θαλασσινού, του Τάσου Λειβαδίτη και του Δημήτρη Χριστοδούλου. Πρώτα ηχογραφήθηκαν το 1976 τα δυο τραγούδια του Γιάννη Θεοδωράκη ("Βγάλε τα μαύρα πανιά", "Μελαχρινό παιδί") και μέσα στην επόμενη διετία τα υπόλοιπα, ενώ προστέθηκαν άλλα έξι παλιότερα τραγούδια του συνθέτη ερμηνευμένα από τον Μπιθικώτση σε δεύτερη εκτέλεση. Πρόκειται για τα τραγούδια: "Όσους δεν πήρε η μοναξιά" και "Έχεις μάτια το φεγγάρι" σε στίχους Μάνου Ελευθερίου από τον κύκλο "Νύχτα θανάτου" (1968/1974), "Μοιρολόι της βροχής" και "Ήταν κάποτε δυο φίλοι" του Τάσου Λειβαδίτη από τον κύκλο "Τα λυρικά" (1976/1978), "Σε λένε μάνα" και "Μέσα σε κήπο" επίσης του Μάνου Ελευθερίου από τον κύκλο "Αρκαδία ΙΙΙ" (1969/1976).

Αξίζει να αναφέρουμε ότι στην πρώτη έκδοση του δίσκου υπήρχε ως υπότιτλος η ένδειξη "Πολιτεία Γ'" δείχνοντας την πρόθεση του συνθέτη να δώσει μια συνέχεια στις δύο πρώτες "Πολιτείες" (1961/1964) με τον ίδιο ερμηνευτή, αλλά και τους ποιητές Τάσο Λειβαδίτη και Δημήτρη Χριστοδούλου παρόντες. Γιαυτό άλλωστε τα τραγούδια του νέου δίσκου χαρακτηρίζονται και πάλι από ρωμαλέους λαϊκούς ρυθμούς εμποτισμένους με μια νότα μελαγχολίας και νοσταλγίας που αναδίνει ο ποιητικός λόγος των στιχουργών. Ωστόσο αρκετά χρόνια αργότερα (1994) φαίνεται πως ο συνθέτης το λησμόνησε και βάφτισε με τον τίτλο "Πολιτεία Γ'" ένα δίσκο με τη φωνή του Μανώλη Μητσιά, αλλά και "Πολιτεία Δ'" δυο χρόνια αργότερα έναν άλλο δίσκο με ερμηνευτή τον Πέτρο Γαϊτάνο!

(c) LP | Columbia | 1978 |  Πηγή: d58