Όπως συνέβη με τα "Γράμματα από τη Γερμανία", την ίδια τύχη είχε και ο κύκλος λαϊκών τραγουδιών "Έξι φεγγάρια της θάλασσας" που έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης πάνω σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και τα ηχογράφησε το 1967 με σκοπό να εκδοθούν σε δίσκο 45 στροφών (extended), όπως το συνήθιζε τότε ο συνθέτης και με πολλούς άλλους ανάλογους κύκλους 6-8 τραγουδιών που είχε εκδώσει τα προηγούμενα χρόνια. Η ατυχής συγκυρία της προγραμματισμένης κυκλοφορίας του δίσκου ανήμερα της 21ης Απριλίου 1967 είχε ως μοιραία συνέπεια τη ματαίωση της έκδοσης κι έτσι το ηχογράφημα κλειδώθηκε στα συρτάρια της Columbia για το άγνωστο μέλλον.
Πρόκειται για έναν αριστουργηματικό κύκλο λαϊκών τραγουδιών με έντονη λυρική διάθεση και στίχους δυνατούς και καθαρούς, από τις μεγάλες στιγμές του Νίκου Γκάτσου, κάτι σαν ρωμαλέα μοιρολόγια, όπως ο ίδιος τους χαρακτήρισε, με νησίδες αισιοδοξίας, αλλά πάντα κυρίαρχη την πεσιμιστική του αντίληψη για τον κόσμο, τον αδυσώπητο χρόνο, την ερωτική απώλεια σε μιαν ατέρμονη προσμονή με υποδόριες αναδρομές στις παιδικές μνήμες. Ερμηνευτές των τραγουδιών ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, στην τελευταία του συνάντηση με τον συνθέτη πριν από την αναγκαστική απόκλιση των δρόμων τους λόγω της δικτατορίας, και η Βίκυ Μοσχολιού, στη μοναδική συνεργασία της με τον μεγάλο συνθέτη.
Χρειάστηκε λοιπόν να φτάσει η ώρα της μεταπολίτευσης, για να ανασυρθεί το πολύτιμο αυτό αρχείο και να εκδοθεί σε δίσκο 33 στροφών πλέον, με τελικό τίτλο "Θαλασσινά φεγγάρια", αλλά επειδή το αρχικό υλικό των έξι τραγουδιών δεν επαρκούσε, για να καλύψει τη διάρκεια ενός μεγάλου δίσκου, η παραγωγή επιστράτευσε πέντε ακόμη τραγούδια ανάλογου μουσικού ύφους από παλιότερες ηχογραφήσεις του συνθέτη, πάντα σε στίχους του Νίκου Γκάτσου. Τρία από αυτά ("Τ' όνειρο καπνός", "Το εκκρεμές", "Στου κόσμου την ανηφοριά") προέρχονται από τον λεγόμενο "Κύκλο Φαραντούρη" (ηχογράφηση 1964) που είχε ήδη ενσωματωθεί και στο δίσκο "Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν", με ερμηνεύτρια τη Μαρία Φαραντούρη, μόνο που ένα από αυτά ("Στου κόσμου την ανηφοριά") το πήραν από μια άλλη ηχογράφηση του 1965 με τη φωνή του Μπιθικώτση σε δεύτερη εκτέλεση.
Τα υπόλοιπα δύο τραγούδια που συμπληρώνουν το δίσκο είναι το υπέροχο "Στράτα τη στράτα" από τον κύκλο "Πολιτεία Β'" (1964) με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, και η τρυφερή μπαλάντα "Ματωμένο φεγγάρι" με τη Μαρία Φαραντούρη από ηχογράφηση του 1962 για την ταινία "Το νησί της Αφροδίτης" που ενσωματώθηκε και στο δίσκο "Χρυσοπράσινο φύλλο" (1965). Το όμορφο εξώφυλλο της ολοκληρωμένης έκδοσης του δίσκου σχεδίασε ο Μίνως Αργυράκης.
(c) LP | Columbia | 1974 | Πηγή: tzil./d58
5 σχόλια:
Για μια ακόμη φορά ευχαριστούμε για την ωραία παρουσίαση. Στην κυκλοφορία σε CD περιέχονται 2 ακόμα διαφορετικές εκτελέσεις των τραγουδιών της Β.Μοσχολιού όχι αυτές του 1974 που μπήκαν στο LP που παρουσιάζεται που είναι με την επιμέλεια του Λουκιανού Κηλαηδόνη. Η διαφορά είναι ότι στις πρώτες ηχογραφήσεις του 1967, 3 με τον Μπιθικώτση και 3 με την Μοοσχολιού έπαιζε μπουζούκι ο Αντώνης Κατινάρης ευνοημένος από την επιτυχία του "Μακάρι νάχα δυό καρδιές" που τον είχε αναβαθμίσει καλλιτεχνικά. Στις νεότερες ηχογραφήσεις παίζουν ο Καρνέζης με τον Παπαδοπουλο
Περισσότερα εδώ
https://open.spotify.com/album/5louthCVhBRqhlS7lYd1wQ?si=f-58UzX3Qy2hWE67psiHog
@blackpepper
Ενδιαφέροντα όλα αυτά και ίσως χρειάζεται μεγαλύτερη διευκρίνιση ότι στην αναλογική έκδοση του 1974 τα τραγούδια "Κοιμήσου παλικάρι" και "Νύχτα δίχως άκρη" μπήκαν από τη νεότερη ηχογράφηση του 1974, αλλά στη remaster ψηφιακή επανέκδοση του 2005 αυτές οι δυο ηχογραφήσεις μπήκαν πλέον ως bonus, ενώ στην κανονική σειρά των τραγουδιών μπήκαν οι αρχικές ηχογραφήσεις του 1967.
Το συγκεκριμένο έργο άργησα να το ανακαλύψω, αλλά έχει γίνει ένα από τα αγαπημένα μου ακούσματα. Αισθάνομαι πως στον συγκεκριμένο κύκλο ο Γκάτσος αναδεικνύει μια πιο ποιητική παρά στιχουργική διάθεση, εκφράζει πιο ανοιχτά γενικότερους προβληματισμούς και στοχασμούς του ποιητή οι οποίοι υπάρχουν βεβαίως και σε όλο το προηγούμενο έργο του αλλά περισσότερο κρυμμένοι κάτω από την φόρμα του τραγουδιού.
Ο συνθέτης αναδεικνύει αυτό το περιεχόμενο τόσο με την χρήση των κωδίκων της λαϊκής μουσικής όσο και με τις συνεχείς ανατροπές τους σε επίπεδο ρυθμού, αρμονίας και μελωδίας. Κορυφαία στιγμή του δίσκου κατά τη γνώμη μου αποτελεί το "Σήμερα βράδιασε νωρίς" που συμπυκνώνει όλα τα παραπάνω με μοναδικό τρόπο. Ευχαριστώ κι εγώ για την συγκεκριμένη παρουσίαση όπως και (για πολλοστή φορά) για την συνολική δουλειά της συγκεκριμένης σελίδας.
@blackpepper Η πληροφορία που δώσατε για την συμμετοχή του Κατινάρη έχει πολύ ενδιαφέρον. Αξίζει να επισημανθεί πως το κομμάτι του Κατινάρη που αναφέρατε (νομίζω ο τίτλος είναι "Τι να σου κάνει μια καρδιά" και όχι "Μακάρι να 'χα δυο καρδιές"), έχει εμφανείς επιρροές από Θεοδωράκη, θα μπορούσε άνετα να περάσει για σύνθεση του Θεοδωράκη σε όποιον δεν γνωρίζει.
Από την άλλη το δίστιχο "Τι να σου κάνει μια καρδιά κι αυτή σακατεμένη" της Παπαγιαννοπούλου το χρησιμοποιεί ο Γκάτσος στο "Θα ρίξω πέτρα στη ζωή" ελαφρώς παραλλαγμένο: "Τι να σου κάνει μια καρδιά στον κόσμο προδομένη". Τέλος και τα δυο τραγούδια ερμηνεύει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Πολλές και ενδιαφέρουσες συμπτώσεις.
Θαυμάσιοι στίχοι με υποβλητική μουσική του Θεοδωράκη. Θεωρώ πως είναι απο τους δίσκους, που σταδιακά συνειδητοποιείς τη μεγάλη αξία τους. Υπάρχουν πιο ελληνικοί στίχοι απο τους 'Φεγγάρι μου θαλλασινό, πουλί μου πελαγίσιο, σε ποιάς καρδιάς τον ουρανό, θα'ρθώ να σ'αναστήσω ? Αυτό το τραγούδι, είναι σαν να μου δημιουργεί μια πληγή κάθε φορα που το ακούω. Δίαβαζα πρόσφατα τα απομνημονεύματα του Gore Vidal. Κάπου γράφει οτι θεωρούσε τα καλύτερα στιχουργήματα του Γκάτσου, εφάμιλλα με τα πιό αξιόλογα ποιήματα του Καβάφη.
Δημοσίευση σχολίου