Σάββατο 27 Μαρτίου 2021

Γιάννης Μαρκόπουλος: Τα τραγούδια του νέου πατέρα (1972)

Το 1972 στάθηκε πολύ παραγωγικό για τον Γιάννη Μαρκόπουλο, αφού μέσα στην ίδια χρονιά παρουσίασε τα έργα "Ιθαγένεια" και "Διάλειμμα" στην Columbia, αλλά κι ένα τρίτο κύκλο τραγουδιών στην Polydor. Ο κύκλος αυτός έχει τίτλο "Τραγούδια του νέου πατέρα" και αποτελεί μιαν εντελώς ιδιαίτερη δημιουργική στιγμή του συνθέτη και συνάμα ένα υποτιμημένο μικρό αριστούργημα που κατέχει ξεχωριστή θέση στις προσωπικές μου επιλογές από το κολοσσιαίο έργο του μεγάλου δημιουργού.
Πρόκειται για ένα έργο που το θεωρώ δοκίμιο αφαιρετικής μουσικής γραφής, ένα είδος άσκησης στη σύνθεση απλών μελωδιών σαν τα παιδικά τραγούδια. Άλλωστε αυτό το επιτάσσει και ο ποιητικός λόγος του Μιχάλη Κατσαρού (1919-1998) που αφηγείται τη σχέση ενός πατέρα με το παιδί του μέσα από πολυκύμαντες βιωματικές και ιστορικές αναδρομές. 
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος διήνυε εκείνη την εποχή την πιο έντονα δημιουργική φάση του έχοντας ήδη ανοίξει έναν εντελώς καινούργιο και απόλυτα προσωπικό μουσικό δρόμο με βάση τη διακήρυξη της επιστροφής στις ρίζες. Την ίδια γραμμή ακολουθούν κι αυτά τα τραγούδια, αλλά με φόρμες και οργανική υποστήριξη πολύ πιο λιτά, στα όρια του απέριττου και του στοιχειώδους, όπως συμβαίνει με τα παιδικά τραγούδια, πράγμα που επισημαίνει και ο ίδιος ο συνθέτης:
Το Μάρτιο του 1972 ο ποιητής Μιχάλης Κατσαρός μου έδωσε μια σειρά ποιημάτων του γραμμένων σε στρατσόχαρτο. Σ' ένα μήνα είχα γράψει τη μουσική στην απλή μορφή του παιδικού τραγουδιού. Ένας από τους φίλους άρχισε να παίζει με το 'να δάχτυλο στο πιάνο του σπιτιού. Έβαλα ρυθμούς από παιχνίδια παιδιών που παίζουν στις λαϊκές συνοικίες με ντενεκέδες και καραμούζες. Χρησιμοποίησα στην τελάλικη εισαγωγή και σ' άλλα μέρη, ακούσματα από φωνές ζητιάνων σε επαρχιώτικο παζάρι. Δούλεψα το υλικό του ήχου και την ορχήστρα μέσα στο στούντιο αυτοσχεδιάζοντας τις λεπτομέρειες με τρεις κορυφές: Σαντούρι, φλογέρα, ποντιακή λύρα. Τραγούδησα ο ίδιος, σύμφωνα με επιθυμία του ποιητή. Στο "Χορό του τράγου" τα όργανα σε διάλογο είναι οι "κλέφτες", ενώ τα νταούλια σε ρυθμική βάση είναι οι "χωροφύλακες", όπως στο παιδικό παιχνίδι.
Τα τραγούδια ερμηνεύει ο ίδιος ο Γιάννης Μαρκόπουλος. Μπορεί βέβαια να μην είναι καλλίφωνος, όπως συμβαίνει συχνά με πολλούς συνθέτες που επιχειρούν να λένε οι ίδιοι τα τραγούδια τους. Ωστόσο οι ερμηνείες του είναι εναρμονισμένες με το όλο κλίμα και το ύφος των τραγουδιών και, κατά τη γνώμη μου, απόλυτα πειστικές. Και παρόλο που τα πιο γνωστά τραγούδια του έργου ("Η Θαλασσινή", "Την εικόνα σου") τα τραγούδησαν σε δεύτερη εκτέλεση και τα έκαναν δημοφιλή μεγάλες φωνές, όπως η Βίκυ Μοσχολιού και ο Νίκος Ξυλούρης, προσωπικά μένω πιστός στην πηγαία και αυθόρμητη ερμηνεία του συνθέτη.
Σημειώνω βέβαια ότι συμμετέχει σε ένα τραγούδι ("Σπίτι μου") και η σπουδαία ερμηνεύτρια του παραδοσιακού τραγουδιού Ξανθίππη Καραθανάση, σε μια ερμηνεία αποκαλυπτική και βαθιά συγκινητική. Στα φωνητικά συνοδεύει τον συνθέτη η Λιλή Χριστοδούλου.
Το οργανικό σχήμα που αποδίδει τα τραγούδια περιλαμβάνει λιτούς συνδυασμούς με σαντούρι, κλαρίνο, λαούτο, φλογέρα, κιθάρα και νταούλια, ενώ εντυπωσιακή είναι η παρουσία της ποντιακής λύρας που χρωματίζει πολύ γοητευτικά κάποιες μελωδίες του έργου. Στο σαντούρι είναι ο κορυφαίος λαϊκός δεξιοτέχνης Τάσος Διακογιώργης.

(c) LP | Polydor | 1972 | Πηγή: d58 

Δεν υπάρχουν σχόλια: