Μίκης Θεοδωράκης: Πολιτεία (1961-64/1976)

Παράλληλα με την ηχογράφηση των τραγουδιών του "Αρχιπελάγους" (1959-1960) για τις 45 στροφές ηχογραφήθηκαν και μια σειρά άλλα τραγούδια που αποτέλεσαν τον κύκλο της πρώτης "Πολιτείας", τα οποία γράφτηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη κατά τη διετία 1960-61. Κι αν οι μελωδίες του "Αρχιπελάγους" είχαν ένα χαρακτήρα πιο εξωστρεφή με σκοπούς χορευτικούς και ηχοχρώματα νησιώτικα, όπως υποδηλώνεται και από τον τίτλο, τα τραγούδια της "Πολιτείας" μας παραπέμπουν στο κλειστό αστικό περιβάλλον και είναι πιο βαριά και αυστηρά, γιαυτό κυριαρχούν οι ρυθμοί του ζεϊμπέκικου και χασάπικου.

Στην αρχική μορφή του ο κύκλος της πρώτης "Πολιτείας" περιλάμβανε οκτώ πρωτότυπα τραγούδια που εκδόθηκαν το 1961 και σε μορφή 10/ιντσου δίσκου 33 στροφών με εξώφυλλο του Σπύρου Βασιλείου, ενώ στη συνέχεια συμπεριλήφθηκαν άλλα δύο ("Βρέχει στη φτωχογειτονιά", "Μάνα") που αρχικά είχαν γραφτεί για την ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη "Συνοικία το όνειρο" (1961). Οι στίχοι των τραγουδιών υπογράφονται από τους ποιητές Δημήτρη Χριστοδούλου και Τάσο Λειβαδίτη. Πρώτοι ερμηνευτές των τραγουδιών ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Μαρινέλλα. Στο μπουζούκι ο Μανώλης Χιώτης.

Το 1964 ο Μίκης παρουσίασε μια δεύτερη "Πολιτεία" με τραγούδια στο ίδιο ύφος με την πρώτη. Ο κύκλος αυτός περιλάμβανε έξι τραγούδια σε στίχους Κώστα Βάρναλη, Νίκου Γκάτσου, Δημήτρη Χριστοδούλου και Πάνου Κοκκινόπουλου. Τα ερμήνευσε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ενώ στις δεύτερες φωνές ήταν η Μαρία Φαραντούρη, ο Αντώνης Κλειδωνιάρης και ο Μιχάλης Ιωαννίδης. Στο μπουζούκι ήταν ο Κώστας Παπαδόπουλος και ο Λάκης Καρνέζης. Στην έκδοση 33 στροφών του 1964 προστέθηκαν επίσης τα τραγούδια "Ο καβαλάρης" και "Πέντε στρατιώτες" που αργότερα εντάχθηκαν στον κύκλο της "Μαγικής πόλης".

Κατά τη Μεταπολίτευση και συγκεκριμένα το 1976 οι δύο "Πολιτείες" επανεκδόθηκαν ως ενιαίος κύκλος με δεκατέσσερα συνολικά τραγούδια, μεταξύ των οποίων και το εκτός των δύο κύκλων τραγούδι "Αυτούς που βλέπεις" που κανονικά ανήκει στη "Μαγική πόλη".

Σε κάθε περίπτωση πάντως οφείλουμε να τονίσουμε τη χειμαρρώδη έμπνευση του συνθέτη στο υλικό αυτών των δύο κύκλων που περιλαμβάνουν αριστουργηματικά λαϊκά τραγούδια αξεπέραστα στη διαδρομή του χρόνου και πολυτραγουδισμένα από γενιές νεότερων μουσικόφιλων. Ο "Καημός", η "Δραπετσώνα", το "Βρέχει στη φτωχογειτονιά", το "Γωνιά γωνιά", το "Παράπονο". το "Σαββατόβραδο", οι "Μοιραίοι" και το "Βράχο βράχο" είναι τραγούδια που αγγίζουν πλέον βαθιά τη συλλογική μας μνήμη και πιστοποιούν τη μοναδική πνευματική ανάταση που γνώρισε ο τόπος μας στα προδικτατορικά χρόνια.

(c) LP | EMI Columbia | 1961-1964/1976 | Πηγή: d58