Νάντια Κωνσταντοπούλου: Η Νάντια και οι Επτά (1993)

Επιστροφή για λίγο στην αγαπημένη Νάντια Κωνσταντοπούλου, για να κλείσουμε τους δισκογραφικούς μας λογαριασμούς με έναν ακόμη προσωπικό της δίσκο, τον τελευταίο της μακρόχρονης καριέρας της που κυκλοφόρησε το 1993 από την Artistic σε αναλογική και ψηφιακή μορφή.

Ο δίσκος έχει τον εύγλωττο τίτλο "Η Νάντια και οι επτά". Δεν πρόκειται φυσικά για τους επτά νάνους, ώστε να φανταστούμε τη Νάντια σε ρόλο Χιονάτης! Δεν το επέτρεπε άλλωστε η ηλικία της πια. Οι "επτά" λοιπόν του τίτλου είναι οι επτά διαφορετικοί συνθέτες που συνέπραξαν στη δημιουργία των δέκα τραγουδιών του δίσκου. Ο Δημήτρης Σταμπουλής έχει το μεγαλύτερο μερίδιο με τρία τραγούδια κι ακολουθεί ο Χρήστος Νικολόπουλος με δύο. Μαζί τους επίσης οι συνθέτες Τάκης Μωράκης, Γιάννης Σπανός, Μίμης Πλέσσας, Θανάσης Πολυκανδριώτης και Robert Williams. Η ετερόκλητη μουσική ταυτότητα αυτών των επτά συνθετών δικαιολογεί και τον ετερόκλητο χαρακτήρα των τραγουδιών που κινούνται σε ένα ύφος από ποπ και μοντέρνο μέχρι ελαφρολαϊκό. Στο μπουζούκι είναι ο Γρηγόρης Μακρίδης, ενώ την ενορχήστρωση υπογράφει ο Νίκος Αναδιώτης. Όλους τους στίχους έγραψε η Νάντια.

Δεν θα ήθελα να προχωρήσω σε αξιολογικές κρίσεις για το υλικό αυτού του δίσκου που κινείται έξω από τις προσωπικές μου αισθητικές προτιμήσεις. Θα πω μονάχα πως η ερμηνεία της Νάντιας παραμένει σε υψηλά στάνταρ, αν και είναι εμφανής η επιδραση του χρόνου στον φωνητικό της χρωματισμό.

Ο Λάκης Καρνέζης στους Ελληνικούς Χορούς του Μίκη Θεοδωράκη (1978)

Μαζί με τον Κώστα Παπαδόπουλο ο Λάκης Καρνέζης συμπληρώνει το κορυφαίο σολιστικό δίδυμο του μπουζουκιού που συμπορεύτηκε πολύ γόνιμα με τον Μίκη Θεοδωράκη για πάνω από δυο δεκαετίες συμμετέχοντας τόσο στις ζωντανές εμφανίσεις και περιοδείες του συνθέτη, όσο και στα στούντιο των ηχογραφήσεων πάμπολλων κλασικών έργων του.

Το 1978 λοιπόν ο Λάκης Καρνέζης, επικεφαλής λαϊκής ορχήστρας υπό τη διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη, ηχογράφησε για τη μεγάλη γαλλική εταιρία Le Chant du Monde έναν κύκλο δώδεκα ορχηστρικών κομματιών με αρχικό τίτλο "Musique pour bouzouki solo". Και λέω αρχικό τίτλο, γιατί η συγκεκριμένη ηχογράφηση γνώρισε τουλάχιστον τέσσερις ακόμη διαφορετικές επανεκδόσεις σε Γερμανία και Ελλάδα, για να καταλήξει στον τελικό τίτλο "Ελληνικοί Χοροί". Ο τίτλος αυτός προήλθε από την προσαρμογή του υλικού σε μορφή σουίτας για τα περίφημα Μπαλέτα του 20ου αιώνα του διάσημου Γάλλου χορογράφου Maurice Bejart, ο οποίος ανέβασε το έργο το 1980.

Πρόκειται για μια υπέροχη ορχηστρική διασκευή μερικών κλασικών τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη από τους πρώτους πολυσήμαντους κύκλους τραγουδιών του ("Επιτάφιος", "Πολιτεία", "Αρχιπέλαγος", "Τραγούδι του νεκρού αδελφού", "Θαλασσινά φεγγάρια", "Τραγούδια του αγώνα"). Ο Λάκης Καρνέζης μεγαλουργεί με το υλικό αυτό χαρίζοντας μια άλλη διάσταση στις αριστουργηματικές μελωδίες του συνθέτη. Στην ορχήστρα συμμετέχουν σπουδαίοι μουσικοί, μεταξύ των οποίων ο Βαγγέλης Παπαγγελίδης στο μπάσο, ο Μάνος Αβαράκης στο φλάουτο και ο Σταύρος Παπαδόπουλος στην κλασική κιθάρα.

Σημειώνω ότι ο δίσκος γνώρισε τουλάχιστον δύο ψηφιακές επανεκδόσεις. Η πρώτη μοιράστηκε ως premium από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία και η δεύτερη, πολύ πιο προσεγμένη, από την FM Records. Εδώ έχουμε την αρχική αναλογική έκδοση που κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1978.

Η Νινή Ζαχά στα ωραιότερα τραγούδια του Αττίκ (1969)

Ολοκληρώνω σήμερα το μικρό μου αφιέρωμα στον κορυφαίο προπολεμικό τραγουδοποιό Αττίκ που μας κληροδότησε έναν υπέροχο θησαυρό πανέμορφων πολυτραγουδισμένων μελωδιών που έχουν τραγουδηθεί και ηχογραφηθεί από πάμπολλους ερμηνευτές κατά καιρούς και συνεχίζουν να επανέρχονται συχνά στο προσκήνιο με καινούργιες εκτελέσεις.

Το 1969 λοιπόν εκδόθηκε από τη Lyra με την ετικέτα της Zodiac ο δίσκος "Η Νινή Ζαχά στα ωραιότερα τραγούδια του Αττίκ", όπου η εκλεκτή ερμηνεύτρια και συνθέτις Νινή Ζαχά (1931-2013), η οποία υπήρξε παιδί-θαύμα (άρχισε να τραγουδάει από επτά χρονών), ερμηνεύει σε νέα εκτέλεση δέκα όμορφα τραγούδια του Αττίκ με τον δικό της ιδιαίτερα εκφραστικό τρόπο.

Εδώ έχουμε την αρχική αναλογική έκδοση, αν και ο δίσκος επανεκδόθηκε κάποια στιγμή και ψηφιακά.

Αττίκ (ΕΜΙ/1969)

Το 1969 από την ετικέτα Regal της EMI Columbia εκδόθηκε ένα αφιερωματικό άλμπουμ για τον Αττίκ που φέρει για τίτλο το όνομά του.

Πρόκειται για μια υπέροχη ανθολογία δώδεκα γνωστών κι αγαπημένων μελωδιών του σπουδαίου τραγουδοποιού στις αρχικές τους ηχογραφήσεις που ερμηνεύει έξοχα η γλυκύτατη Ζωή Μάγκου, παλιά ελαφρά ερμηνεύτρια με αρκετές κινηματογραφικές παρουσίες. Τρία τραγούδια ερμηνεύει επίσης ο Τώνης Μαρούδας, ενώ το τραγούδι "Κι όμως" αποδίδει το ντουέτο Κ. Τρογάδης και Γ. Τασούλης με συνοδεία μαντολινάτας.

Αττίκ: Ξαναζώντας στη Μάντρα του (1965)

Παραμένουμε στη γοητευτική κληρονομιά του μεγάλου τραγουδοποιού του ελαφρού τραγουδιού Αττίκ, για να ξαναθυμηθούμε τη θρυλική του Μάντρα, ένα πρωτοποριακό για την εποχή του υπαίθριο μουσικό στέκι, όπου εμφανιζόταν κατά τους θερινούς μήνες με μια πλειάδα καλλιτεχνών. Η Μάντρα ιδρύθηκε το 1931 και βρισκόταν στην παλιά πλατεία Αμερικής. Επέζησε μέχρι το θάνατο του Αττίκ, ενώ στη συνέχεια έπαψε να λειτουργεί παρά τις επανειλημμένες απόπειρες για την αναβίωσή της. Στάθηκε πάντως το πρότυπο για τα περίφημα αναψυκτήρια που γέμισαν την Αθήνα στα χρόνια του '50 και '60. Και φυσικά η Μάντρα αποτέλεσε πραγματικό φυτώριο σπουδαίων καλλιτεχνών, όπως η Δανάη, η Κάκια Μένδρη, ο Ορέστης Λάσκος, ο Μίμης Τραϊφόρος και πολλοί άλλοι.

Τον απόηχο λοιπόν του μυσταγωγικού κλίματος που ζούσαν οι θαμώνες της προπολεμικής Μάνδρας μας μεταφέρει ο δίσκος της Odeon "Ξαναζώντας στη Μάντρα" του Αττίκ που εκδόθηκε το 1965 με παλιότερες ηχογραφήσεις μερικών υπέροχων τραγουδιών του δημιουργού που ερμηνεύουν σημαντικές φωνές, όπως η Ελίζα Μαρέλη, η Έλσα Λάμπο, ο Σπύρος Κορώνης και η Νινή Ζαχά. Εξαιρετικές φωνές, εξαίσιες μελωδίες, αυθεντικό κλίμα μιας άλλης εποχής που δεν έχει πάψει ποτέ να ασκεί μοναδική γοητεία.

Η Δανάη στα πιο όμορφα τραγούδια του Αττίκ (1966)

Ο μέγιστος τραγουδοποιός Κλέων Τριανταφύλλου, ο αγαπημένος μας Αττίκ (1885-1944), γαλλοθρεμμένος συνθέτης, στιχουργός, πιανίστας, ερμηνευτής και εμψυχωτής μουσικών παραστάσεων, μας έχει κληροδοτήσει έναν πανάκριβο θησαυρό υπέροχων μελωδιών με το χαρακτηριστικό πεζολογικό τους ύφος που τραγουδήθηκαν και ηχογραφήθηκαν αμέτρητες φορές από πληθώρα νεότερων ερμηνευτών του ελαφρού τραγουδιού. 

Η κατεξοχήν όμως γυναικεία φωνή που συνδέθηκε άρρηκτα με τις μπαλάντες του Αττίκ δεν ήταν άλλη από τη σπουδαία Δανάη Στρατηγοπούλου (1913-2009) που την ξέρουμε όλοι μόνο με το μικρό της όνομα, αφού το επίθετό της το χρησιμοποίησε μόνο για τις άλλες πνευματικές της δραστηριότητες, μιας και υπήρξε και εγκυρότατη μεταφράστρια έχοντας υπογράψει μεταξύ άλλων και την πιο δόκιμη απόδοση στα ελληνικά του Canto General του Pablo Neruda.

Ο δίσκος λοιπόν "Η Δανάη στα πιο όμορφα τραγούδια του Αττίκ", που εκδόθηκε αρχικά το 1966 από τη Philips, αλλά γνώρισε και άλλες νεότερες επανεκδόσεις, μεταξύ των οποίων και μία ψηφιακή στα μέσα της δεκαετίας του '90, μας δίνει μια μικρή γεύση αυτής της ιστορικής συνεργασίας του Αττίκ με τη Δανάη, αν και πρόκειται φυσικά για νεότερες εκτελέσεις, πολλά χρόνια μετά τον άδικο χαμό του δημιουργού στα σκοτεινά χρόνια της Γερμανικής Κατοχής. 

Στη συγκεκριμένη ηχογράφηση έχουν επιλεγεί δώδεκα ξεχωριστές μελωδικές στιγμές του Αττίκ, τις οποίες ερμηνεύει η Δανάη με τη δεξιοτεχνική πιανιστική συνοδεία του Μίμη Πλέσσα. Υπέροχες στιγμές από τους δύο σημαντικούς αυτούς καλλιτέχνες που με σεβασμό και γνώση αποτίουν τον δέοντα φόρο τιμής στον μεγάλο τραγουδοποιό. 

Κώστας Παπαδόπουλος: Super Hits & Syrtaki (1977)

Στην ίδια σειρά των τουριστικής αισθητικής δίσκων της εταιρίας Embassy ο μεγάλος δεξιοτέχνης του μπουζουκιού Κώστας Παπαδόπουλος ηχογράφησε έναν ακόμη δίσκο με ανάλογη αισθητική, αλλά και τίτλο. Για την ακρίβεια, ο δεύτερος δίσκος έχει τίτλο "Super Hits & Syrtaki" και εκδόθηκε το 1977 ως φυσική συνέχεια του προηγούμενου, με τον οποίο άλλωστε συνδέεται ακόμη και στο περιεχόμενο, αφού τα δυο ορχηστρικά κομμάτια που περιέχει ("Ζορμπάς", "Τα παιδιά του Πειραιά") είναι παρμένα αυτούσια από το δίσκο του 1976.

Κατά τα λοιπά, ο δίσκος περιέχει - πέρα από τα δυο προαναφερθέντα οργανικά - δώδεκα γνωστά λαϊκά σουξέ σε επανεκτέλεση με επικεφαλής της ορχήστρας τον Κώστα Παπαδόπουλο. Περιλαμβάνονται λοιπόν τραγούδια των Τόλη Βοσκόπουλου, Γρηγόρη Μπιθικώτση, Παναγιώτη Τούντα, Λυκούργου Μαρκέα, Βασίλη Δημητρίου, αλλά και Μάνου Χατζιδάκι και Μίκη Θεοδωράκη. Το ετερόκλητο αυτό υλικό ερμηνεύουν συμπαθητικά η Μαίρη Γιώτη με το Αττικό Τρίο, ο Σωκράτης Μανδήλας και ο Θόδωρος Τσανακαλιώτης.

Κώστας Παπαδόπουλος: Syrtaki (1976)

Το μπουζούκι είναι το όργανο που ταυτίζεται με το λαϊκό μας τραγούδι, έτσι που - λανθασμένα πάντως - να θεωρούμε ότι οποιοδήποτε μουσικό κομμάτι έχει μέσα μπουζούκι, είναι αυτομάτως και λαϊκό! Ή και το ανάποδο: Αν λείπει το μπουζούκι από ένα μουσικό θέμα, αυτό δεν είναι λαϊκό!

Τέλος πάντων. Οι παρεξηγήσεις και οι παρανοήσεις είναι αμέτρητες σ' αυτά τα θέματα. Πάντως είναι γεγονός ότι το άλλοτε απαξιωμένο και κατά καιρούς απαγορευμένο αυτό μουσικό όργανο, κατάφερε να συνδεθεί αδιάσπαστα με το λεγόμενο "έντεχνο" λαϊκό μας τραγούδι και να μεγαλουργήσει σε αριστουργηματικές συνθέσεις των κορυφαίων μας δημιουργών, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης και η μεγάλη επιγονική γενιά που ακολούθησε.

Και βέβαια το μπουζούκι ανέδειξε και τους μεγάλους του δεξιοτέχνες. Κι αν στον αυτοκρατορικό θρόνο έχουν στρογγυλοκαθήσει οι δυο μεγάλοι παλιοί δεξιοτέχνες, ο Μανώλης Χιώτης και ο Γιώργος Ζαμπέτας, ήρθε η δεύτερη μεγάλη γενιά των δεξιοτεχνών που συμπορεύτηκαν με την άνδρωση του έντεχνου τραγουδιού στα χρόνια του '60. Τρεις είναι οι κορυφαίοι εκφραστές αυτής της γενιάς: Ο Λάκης Καρνέζης, ο Στέλιος Ζαφειρίου και ο Κώστας Παπαδόπουλος. Όλοι τους έχουν καταθέσει χιλιάδες εργατοώρες μέσα στα στούντιο των ηχογραφήσεων αναδεικνύοντας με την απαράμιλλη δεξιοτεχνία τους τις μελωδίες όλης εκείνης της χρυσής γενιάς συνθετών της δεκαετίας του '60, ενώ συχνά ηχογραφούσαν και προσωπικά τους άλμπουμ με ορχηστρικές μελωδίες, ιδιαίτερα μετά την τεράστια ώθηση που έδωσε στο είδος η παγκόσμια επιτυχία του "Ζορμπά" που γέννησε το περίφημο Συρτάκι.

Ο Κώστας Παπαδόπουλος (γενν. 1937) λοιπόν ηχογράφησε κατά καιρούς διάφορα ορχηστρικά άλμπουμ, όπως αυτό που σας παρουσιάζω σήμερα. Τίτλος του: "The Sound of Greece: Syrtaki". Αγγλόφωνος ο τίτλος, μιας και αυτού του είδους οι εκδόσεις είχαν εμφανώς τουριστικό προσανατολισμό, αλλά αυτό επ' ουδενί δεν ακυρώνει την αξία του περιεχομένου, γιατί ο Παπαδόπουλος, όπως και όλοι οι άλλοι κορυφαίοι σολίστες, αγαπούσαν την τέχνη τους και την αντιμετώπιζαν πάντα με απόλυτη σοβαρότητα. 

Εδώ λοιπόν ο σολίστας διάλεξε έναν κύκλο δεκατριών μελωδιών σε ρυθμό χασάπικο ή χασαποσέρβικο, δηλαδή συρτάκι. Δεν λείπει φυσικά ο "Ζορμπάς" του Μίκη Θεοδωράκη, ούτε τα "Παιδιά του Πειραιά" του Μάνου Χατζιδάκι. Και μαζί μ'αυτά ο "Ταρζάν" του Γιάννη Μαρκόπουλου, αλλά και πασίγνωστες μελωδίες των μεγάλων του ρεμπέτικου, όπως ο Βαμβακάρης, ο Τσιτσάνης, ο Παπαϊωάννου, ο Μπαγιαντέρας και ο Ζαμπέτας. Η δεξιοτεχνία του Κώστα Παπαδόπουλου είναι εκτός κριτικής φυσικά!

Λάζαρος Κουλαξίζης: Τα Μικρασιάτικα (1983)

Επιστροφή στην παράδοση με μια επιλογή μικρασιατικών σκοπών διασκευασμένων για ακορντεόν από τον κορυφαίο δεξιοτέχνη Λάζαρο Κουλαξίζη, σε μουσικές που κυλούν στο αίμα του. Μαζί του ο Αγάθωνας Ιακωβίδης που παίζει κιθάρα και μπαγλαμά.

Αντιγράφω απ' το οπισθόφυλλο του βινυλίου:

Ο Λάζαρος Κουλαξίζης (γενν. 1937) κατάγεται από οικογένεια μουσικών. Ο πατέρας και τέσσερα αδέρφια επαγγελματίες μουσικοί. Ο Νίκος Κουλαξίζης, πατέρας του Λάζαρου, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό Οφρίνιο της Τουρκίας. Έμαθε αρμόνικα από τον Έλληνα δάσκαλο Παρίση. Με τον δεύτερο διωγμό ο Νίκος Κουλαξίζης βγήκε στην Καβάλα και εκεί έζησε το υπόλοιπο της ζωής του. Στη μνήμη του πατέρα του ο Λάζαρος Κουλαξίζης αφιερώνει αυτόν τον δίσκο, διότι είναι ένα δείγμα απ' τα τραγούδια που κληρονόμησε απ' τον πατέρα του.

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Νάντια τώρα (1988)

Μετά την παραγωγικότατη δεκαετία του '70 η Νάντια Κωνσταντοπούλου σταδιακά αποσύρθηκε από το δισκογραφικό προσκήνιο επιστρέφοντας πλέον πολύ αραιά με νέες δουλειές, όπως αυτή που κυκλοφόρησε το 1988 με τίτλο "Νάντια τώρα" και μια τελευταία πέντε χρόνια αργότερα ("Η Νάντια και οι επτά").

Ο δίσκος λοιπόν "Νάντια τώρα", που εκδόθηκε από την εταιρία Athenaeum, ο πρώτος της ερμηνεύτριας εκτός της Columbia, σήμανε μια προσωρινή επιστροφή της στο προσκήνιο και μάλιστα με τρόπο δυναμικό, αφού περιέχει ένα εντελώς διαφορετικό μουσικό υλικό, με έντονα στοιχεία ροκ και τζαζ και πολύ πιο δυναμική ενορχήστρωση υπό την επιμέλεια του γιου της Πρίαμου Μωράκη, αξιολογότατου τζαζ μουσικού και σπουδαίου κιθαρίστα. Άλλωστε τα μισά τραγούδια του δίσκου αποτελούν συνθέσεις του Πρίαμου, ενώ τα υπόλοιπα ανήκουν στον Τάκη Μωράκη κι ένα στην ίδια τη Νάντια, η οποία έγραψε και όλους τους στίχους.

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Πέρ' απ' τις νότες (1975)

Ξαναγυρνάμε λίγο πίσω, στα μέσα της δεκαετίας του '70, όταν το 1975 η Νάντια Κωνσταντοπούλου ηχογράφησε για την Columbia τον πέμπτο προσωπικό της δίσκο με τίτλο "Πέρ' απ' τις νότες".

Φυσικά το υλικό του δίσκου έχει τα συνήθη χαρακτηριστικά του ρεπερτορίου που υπηρετούσε η σπουδαία ερμηνεύτρια. Από τα δώδεκα τραγούδια τα πέντε υπογράφει ο Τάκης Μωράκης, από δύο οι Μίμης Πλέσσας, Γιώργος Κατσαρός και Δημήτρης Μηλιός, ενώ σε επανεκτέλεση υπάρχει και ένα τραγούδι του Αττίκ. Στο φινάλε για ανεξήγητο λόγο έχουμε επανάληψη του αρχικού τραγουδιού που έδωσε τον τίτλο στο δίσκο. 

Η μουσική επιμέλεια του υλικού έχουν οι ίδιοι οι συνθέτες, ενώ η ερμηνεία της Νάντιας είναι, όπως πάντα, στέρεη και απόλυτα πειστική. Πάντως τα τραγούδια αυτά δεν ακούστηκαν ιδιαίτερα στην εποχή τους και βέβαια σήμερα είναι πια ξεχασμένα.

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Μπράβο (1980)

Η Νάντια Κωνσταντοπούλου κλείνει πανηγυρικά την παραγωγική της δεκαετία του '70 με το δίσκο "Μπράβο", πάλι από την Columbia. Αυτή τη φορά διάλεξε να ερμηνεύσει σε δεύτερη εκτέλεση μερικά από τα διάσημα και αγαπημένα τραγούδια της μεγάλης ιέρειας του γαλλικού τραγουδιού Edith Piaf (1915-1963). 

Πρόκειται για δέκα πασίγνωστες μελωδίες που υπογράφουν μουσικά οι: A. Gabral, J. Bouquet, M. Monnot, M. Emer, N. Glanzberg, Louiguy, C. Doumont. Τη διασκευή, ενορχήστρωση και διεύθυνση της μοντέρνας ορχήστρας έχει επωμιστεί φυσικά ο Τάκης Μωράκης, ενώ την ελληνική προσαρμογή των στίχων έκανε η Νάντια Κωνσταντοπούλου.

Για τους λάτρεις των αυθεντικών ερμηνειών - όπως εγώ - δεν είναι δυνατόν να υποκατασταθεί σε καμία περίπτωση η στενή σύνδεση αυτών των κλασικών τραγουδιών με την αιώνια φωνή της Πιάφ. Η ίδια η Νάντια φαίνεται να έχει επίγνωση της μειονεκτικής της θέσης απέναντι στο "σπουργιτάκι" του Παρισιού και κρατάει μικρό καλάθι, όπως σεμνά το ομολογεί στο σημείωμά της στο οπισθόφυλλο του δίσκου. Ασφαλώς όμως η προσπάθειά της είναι πολύ ενδιαφέρουσα και κάποια τραγούδια ακούγονται πολύ όμορφα στη δική της απόδοση.

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Από τις 45 στροφές (1966-68)

Γυρνώντας τώρα λίγο πίσω, στα χρόνια του '60 και στην εποχή που η Νάντια Κωνσταντοπούλου έκανε ακόμη τα πρώτα της βήματα στο δισκογραφικό στερέωμα, σας παρουσιάζω τέσσερα πολύ ενδιαφέροντα και σπάνια τραγούδια της που κυκλοφόρησαν στις 45 στροφές κατά το διάστημα 1966-1968. 

Πρόκειται για τέσσερα τραγούδια με μουσική του Τάκη Μωράκη, τα δυο σε στίχους Γιώργου Οικονομίδη, ένα σε στίχους Πυθαγόρα κι άλλο ένα σε στίχους της Νάντιας. Τα τραγούδια αυτά εκδόθηκαν ανά δύο σε δυο δισκάκια 45 στροφών ως εξής:

• α' δισκάκι (SCDG 3669): "Δεν θα κλάψω", "Τώρα μη μιλάς"
• β' δισκάκι (SCDG 3759): "Έχω και 'γω κάποια πληγή", "Θεέ μου".

Την ορχήστρα διευθύνει ο Τάκης Μωράκης.

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Οι χρυσές επιτυχίες (1984)

Με την είσοδο της δεκαετίας του '80 η Νάντια Κωνσταντοπούλου σταδιακά αποσύρεται από το προσκήνιο αραιώνοντας πολύ τη δισκογραφική της παρουσία. Παρόλα αυτά, μέσα σ' εκείνη τη δεκαετία είχαμε κάμποσες κυκλοφορίες με το όνομά της μέσα από την προσφιλή συνήθεια των εταιριών να επανεκδίδουν παλιότερες ηχογραφήσεις σε μορφή συλλογών ή πορτρέτων.

Έτσι λοιπόν το 1984 η Columbia παρουσίασε ένα μίνι πορτρέτο της σπουδαίας ερμηνεύτριας ενταγμένο στη γνωστή σειρά "Οι Χρυσές Επιτυχίες" υπό την ετικέτα της Regal.

Το άλμπουμ περιλαμβάνει 14 τραγούδια που καλύπτουν ενδεικτικά τις δεκαετίες του '60 και '70 από την πορεία της τραγουδίστριας. Σχεδόν όλα τα τραγούδια ανήκουν φυσικά στον Τάκη Μωράκη, ενώ περιλαμβάνεται κι από ένα τραγούδι των Ανδρέα Χατζηαποστόλου και Κώστα Χατζή. Απουσιάζει το εμβληματικό "Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη", αλλά περιλαμβάνονται τα περισσότερα γνωστά σουξέ της Νάντιας, όπως τα: "Ήταν κάποιο λούνα παρκ", "Τι φταίω", "Αγαπώ ένα τύπο", "Πού πάτε κύριε", "Μαριλού", "Χθες ακόμα", "Μια κάντιλακ γκρενά", "Πες μπαλαλάικα" και φυσικά το υπέροχο "Αεροπλάνο" του Χατζή.

Σημειώνω ότι η συλλογή εκδόθηκε αργότερα και ψηφιακά, αλλά πλέον βρίσκεται εκτός κυκλοφορίας.

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Η Νάντια τραγουδάει ταγκό (1976)

Γυρίζουμε πάλι λίγο πίσω, στο 1976, τη χρονιά που η Νάντια Κωνσταντοπούλου μας πρόσφερε το άλμπουμ "Νάντια '77". Την ίδια χρονιά λοιπόν ηχογράφησε κι έναν δεύτερο προσωπικό δίσκο με τίτλο "Η Νάντια τραγουδάει ταγκό" για τον Columbia.

Πρόκειται για μια πολύ ταιριαστή μουσική φόρμα για τη φωνή της Νάντιας. Το "ταγκό" υπήρξε πάντα ο κυρίαρχος ρυθμός του ελαφρού τραγουδιού κι εδώ δίνεται η ευκαιρία στη σπουδαία ερμηνεύτρια να ξεδιπλώσει αβίαστα όλο της το ταλέντο. 

Με τη μουσική επιμέλεια και διεύθυνση του Τάκη Μωράκη η Νάντια ερμηνεύει σε δεύτερη εκτέλεση δώδεκα "ταγκό", τα μισά σε μουσική του Μωράκη και τα υπόλοιπα σε κατάλληλες διασκευές από ξένες συνθέσεις (Castelano, Eduardo Bianco, Filiberto-Panacolla, Mario Melfi). 

Περιέχεται επίσης το κλασικό ταγκό του Μάνου Χατζιδάκι "Μια μαύρη Φορντ" από την "Οδό Ονείρων", ενώ ο δίσκος κλείνει με το αριστουργηματικό τραγούδι του Τάκη Μωράκη σε στίχους Γ. Φερμάνογλου "Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη" που γράφτηκε το 1956 για τις ανάγκες της διεθνούς κινηματογραφικής παραγωγής "Το παιδί και το δελφίνι".

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Πρέπει (1978)

Δυο χρόνια μετά το "Νάντια '77", το 1978 η Νάντια Κωνσταντοπούλου ηχογραφεί τον όγδοο κατά σειρά προσωπικό της δίσκο με τίτλο "Πρέπει", πάντα από την Columbia.

Πρόκειται για ένα συμπαθητικό άλμπουμ με δώδεκα στυλιζαρισμένα τραγούδια σε μουσική του Τάκη Μωράκη και στίχους της Νάντιας, εκτός από ένα που έχει στίχους του Κώστα Ρουβινέτη. Η ενορχήστρωση που υπογράφεται από τον συνθέτη έχει τα τυπικά χαρακτηριστικά του διεθνούς ελαφρού τραγουδιού της εποχής, ενώ η ερμηνεία της Νάντιας κινείται στα ίδια πάντα υψηλά στάνταρ. Μερικά τραγούδια ακούστηκαν αρκετά εκείνο τον καιρό, όπως το ομότιτλο "Πρέπει" και το "Είναι κανείς εδώ". Συμπαθητικά ακούγονται και τα υπόλοιπα, αν και σήμερα νομίζω πως είναι τελείως ξεχασμένα.

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Νάντια '77 (1976)

Στην παραγωγικότατη δεκαετία του '70 η Νάντια Κωνσταντοπούλου είχε συνεχή δισκογραφική παρουσία με αλλεπάλληλους προσωπικούς δίσκους πάντα από την ΕΜΙ. Από το 1971 που κυκλοφόρησε ο τρίτος προσωπικός της δίσκος με τίτλο "Νάντια '72" μέχρι το 1976 που κυκλοφόρησε το "Νάντια '77" μεσολάβησαν ακόμη τρεις δίσκοι της: "Τραγουδά η Νάντια" (1974), "Πέρα από τις νότες" (1975), "Η Νάντια τραγουδά ταγκό" (1976). Ακολούθησαν επίσης κάμποσοι ακόμη προσωπικοί δίσκοι, αλλά η παρουσία της μετά το 1980 άρχισε σταδιακά να αραιώνει, μιας και το είδος που υπηρετούσε δε φαινόταν πια να έχει απήχηση στον κόσμο.

Το άλμπουμ "Νάντια '77" περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια στο τυποποιημένο ύφος της τραγουδίστριας, συμπαθητικά, αλλά χωρίς ιδιαίτερες εξάρσεις. Οι συνθέσεις του Τάκη Μωράκη κατέχουν τη μερίδα του λέοντος με επτά μελωδικές στιγμές σε στίχους κυρίως της Νάντιας, ενώ τα υπόλοιπα τραγούδια υπογράφουν οι Γιώργος Μουζάκης, Μιχάλης Καρράς και Κώστας Πρέντας. Η ερμηνεία της Νάντιας είναι πάντα το μεγάλο ατού κι αυτού του δίσκου που δεν ανέδειξε κάποιο σουξέ. Εντυπωσιακή πάντως η φωτογραφία της στο εξώφυλλο!

Νάντια Κωνσταντοπούλου: Νάντια '72 (1971)

Η Κωνσταντίνα Κωνσταντοπούλου, η αγαπημένη Νάντια Κωνσταντοπούλου (1933/36-2016), υπήρξε μια κορυφαία ερμηνεύτρια του "ελαφρού" τραγουδιού. Ανήκει στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά του συγκεκριμένου είδους, καθώς η ακμή της σημειώθηκε στις δεκαετίες του '60 και '70. Το πρώτο της δισκογραφικό φανέρωμα καταγράφεται το 1958, ενώ από το 1961 και μετά η πορεία της ήταν απόλυτα συνυφασμένη με την πορεία του σπουδαίου ελαφρού συνθέτη Τάκη Μωράκη, μόνιμου συντρόφου της στη ζωή και στο τραγούδι. 

Ο Τάκης Μωράκης (1916-1991) δε χρειάζεται βέβαια ιδιαίτερες συστάσεις για τους ενημερωμένους φιλόμουσους. Θυμίζω πάντως τις τρεις πιο χαρακτηριστικές "στιγμές" της πολύχρονης μουσικής του διαδρομής: Η πρώτη είναι η πασίγνωστη διασκευή του θρυλικού "Τσοπανάκου" που για δεκαετίες αποτελούσε το εμβληματικό σήμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Η δεύτερη - και κορυφαία - στιγμή του είναι το αριστουργηματικό τραγούδι "Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη" που έγραψε για την ξένη ταινία "Το παιδί και το δελφίνι" (1957) κι ευτύχησε να γίνει διεθνής επιτυχία ερμηνευμένο από τη Σοφία Λόρεν και τον Τώνη Μαρούδα! Η τρίτη του στιγμή είναι αυτή που τον συνδέει για πρώτη φορά τόσο πετυχημένα με τη Νάντια Κωνσταντοπούλου, όταν κέρδισαν μαζί το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης το 1964 με το τραγούδι "Ποιος".

Από τα μέσα της δεκαετίας του '60, όταν άρχισε σιγά σιγά να κυριαρχεί ο δίσκος 33 στροφών, η Νάντια Κωνσταντοπούλου είχε μια συνεχή δισκογραφική παρουσία μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '80 ερμηνεύοντας σχεδόν αποκλειστικά συνθέσεις του Τάκη Μωράκη γράφοντας μάλιστα η ίδια τους στίχους. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα δώδεκα τραγούδια του δίσκου "Νάντια '72" που κυκλοφόρησε το 1971 από την Columbia. Η μουσική του Μωράκη ήταν φυσικό πια αυτή την εποχή να έχει προσαρμοστεί στις νέες τάσεις του τραγουδιού κι έτσι αυτά τα τραγούδια βρίσκονται κοντά στη φόρμα του ελαφρολαϊκού. Η ερμηνεία της Νάντιας είναι ό,τι ξεχωρίζει από το δίσκο που ανέδειξε το μεγάλο σουξέ "Μια κάντιλακ γκρενά", ένα χαριτωμένο ταγκό που μεταλλάσσεται έξυπνα σε ζεϊμπέκικο και ακούστηκε πολύ εκείνο τον καιρό.

Δώρος Γεωργιάδης: Παγκόσμιος πολίτης (1987)

Το 1987 ο Δώρος Γεωργιάδης ηχογραφεί για λογαριασμό της νεοσύστατης τότε ψηφιακής εταιρίας Αλέξανδρος ΑΕ έναν διπλό ψηφιακό δίσκο σε παράλληλη κυκλοφορία με την αναλογική του έκδοση, ο οποίος περιλαμβάνει δύο μικρότερους κύκλους τραγουδιών. Ο πρώτος κύκλος έχει τίτλο "Παγκόσμιος πολίτης" και αποτελείται από επτά συνθέσεις του Δώρου που ερμηνεύει ο ίδιος. Ο δεύτερος επιγράφεται "Μπράβο σου Ανδρέα, μπράβο σου" και περιλαμβάνει οκτώ λαϊκά τραγούδια, από τα οποία τα δύο είναι δικά του, ενώ τα υπόλοιπα γράφτηκαν από τους Ηλία Καραγιάννη, Νίκο Καρβέλα, Μάκη Χριστοδουλόπουλο και Ηλία Μπάσσιο. Τα ερμηνεύει η λαϊκή τραγουδίστρια Άννα Βυτινάρου. Κάποια από αυτά είναι σε δεύτερη εκτέλεση. Όλα είναι ενορχηστρωμένα από τον Δώρο Γεωργιάδη.

Το τραγούδι "Απ' όλα τα παιδιά ζητώ συγγνώμη" το ξαναβρήκαμε και στο δίσκο "Εγώ ζωγράφισα τη γη", όπου το είχε ερμηνεύσει ο Πασχάλης. Πέρα απ' αυτό το τραγουδάκι δε βρίσκω κάποιο ενδιαφέρον στο ετερόκλητο περιεχόμενο του δίσκου. Σίγουρα είναι ένας από τους πρώτους ψηφιακούς δίσκους στην Ελλάδα, αν και δε φάνηκε ιδιαίτερα γούρικος για την εταιρία, γιατί δεν περπάτησε εμπορικά και μάλλον ξεχάστηκε νωρίς...

Δώρος Γεωργιάδης, Πασχάλης: Εγώ ζωγράφισα τη γη (1983)

Μετά το κλείσιμο της παραγωγικής δεκαετίας του '70 η παρουσία του Δώρου Γεωργιάδη στα δισκογραφικά μας πράγματα έγινε πιο αραιή, αν και ποτέ δε διακόπηκε οριστικά, ακόμη κι όταν ο δημιουργός επέστρεψε για μόνιμη εγκατάσταση στην Κύπρο.

Το 1983 λοιπόν μας έδωσε ακόμη ένα προσωπικό άλμπουμ με τίτλο "Εγώ ζωγράφισα τη γη" που εκδόθηκε από τη Philips και περιλαμβάνει ένδεκα καινούργια τραγούδια σε δική του μουσική πάνω σε στίχους της Σώτιας Τσώτου, της ξεχωριστής αυτής στιχουργού που συμπορεύτηκε μαζί του σχεδόν σε όλη του τη μουσική διαδρομή.

Ο δίσκος αποπνέει μια διάθεση εξομολόγησης για τους αμαρτωλούς εαυτούς μας είτε σε επίπεδο καθημερινότητας (π.χ. άμβλωση), είτε σε επίπεδο παγκόσμιας τάξης πραγμάτων με επίμονες αναφορές στον πυρηνικό όλεθρο και τον επαπειλούμενο τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Συχνά οι στίχοι εκτρέπονται σε μια μεγαλοστομία που τους κάνει σήμερα να ακούγονται κάπως αφελείς, αλλά το όλο πνεύμα του δίσκου εκπέμπει μια ειλικρίνεια αφοπλιστικής εξομολόγησης. Ίσως γιατί στο κέντρο του προβληματισμού βρίσκονται τα παιδιά, στα οποία άλλωστε είναι αφιερωμένο το πιο δυνατό τραγούδι του δίσκου ("Απ' όλα τα παιδιά ζητώ συγγνώμη"). Ξεχωρίζουν επίσης οι τρυφερές μπαλάντες "Χρυσαλλίδα" και "Χαμογέλασε στον ήλιο".

Η μουσική του Δώρου Γεωργιάδη κινείται στο μεταίχμιο μεταξύ ποπ και ροκ μπαλάντας, ενώ αποκλειστικός ερμηνευτής είναι ο Πασχάλης, πολύ πιο ώριμος πια από την εποχή που έχτισε τον προσωπικό του μύθο μέσα από τα κοσμαγάπητα ποπ σουξεδάκια της δεκαετίας του '60. Τον συνοδεύει παιδική χορωδία. Την ενορχήστρωση έχει επιμεληθεί ο συνθέτης.

Δώρος Γεωργιάδης: Όπου και να 'σαι (1978)

Ο δίσκος "Περάσαν 2000 χρόνια" (1976) στάθηκε μάλλον μια παρένθεση στο συνθετικό ύφος του Δώρου Γεωργιάδη, γιατί η αμέσως επόμενη προσωπική δουλειά του με τίτλο "Όπου και να 'σαι" επανέρχεται στο οικείο ελαφρολαϊκό ύφος που χαρακτήριζε τις πρώτες του δισκογραφικές καταθέσεις στη Minos (1971-1974).

Ο δίσκος εκδόθηκε το 1978 από την Polydor, αφού μεσολάβησε την προηγούμενη χρονιά η μεγάλη διάκρισή του στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης, όπου κατέκτησε το πρώτο βραβείο σύνθεσης με το τραγούδι "Ας κάνουμε απόψε μιαν αρχή" που τραγούδησε η Άννα Βίσση. 

Περιλαμβάνει δώδεκα ευχάριστα τραγουδάκια σε στίχους της Σώτιας Τσώτου, του Μάνου Κουφιανάκη, του Σταύρου Σιδερά, του Κύπριου ποιητή Μιχάλη Πασιαρδή και δικούς του. Μοναδικός ερμηνευτής του δίσκου ο ίδιος. Εκτός από το τραγούδι που έδωσε τον τίτλο στο δίσκο, τα υπόλοιπα δεν ακούστηκαν ιδιαίτερα και γρήγορα ξεχάστηκαν δείχνοντας πλέον φανερά τα σημάδια της σταδιακής υποχώρησης του δημιουργού από την πρωτοκαθεδρία που είχε τα προηγούμενα χρόνια. 

Δώρος Γεωργιάδης: Περάσαν 2000 χρόνια (1976)

Το 1976 ο Δώρος Γεωργιάδης, κλείνοντας έναν πρώτο δισκογραφικό κύκλο στη Minos με ελαφρολαϊκού τύπου τραγούδια, μετακινήθηκε στη Philips (Polydor), όπου παρουσίασε το δίσκο "Περάσαν 2000 χρόνια" σε συνεργασία με τον Σταύρο Σιδερά, με τον οποίο μοιράστηκε την ερμηνεία των τραγουδιών. 

Ο Σταύρος Σιδεράς, συνομήλικος και συμπατριώτης του Δώρου Γεωργιάδη, αξίζει μιας μικρής μνείας, γιατί πρόκειται για μια πολυσχιδή καλλιτεχνική προσωπικότητα που ξεκίνησε ως μουσικός και στιχουργός, αλλά στη συνέχεια καταπιάστηκε και με πολλά άλλα πράγματα, όπως η ραδιοφωνική παραγωγή, η σκηνοθεσία και τελικά το μουσικό θέατρο, όπου έδωσε και το σημαντικότερο μέρος του έργου του υπογράφοντας πάμπολλα λιμπρέτα σε μεγάλες παραγωγές ροκ όπερας (όπως οι "Δαίμονες" του Νίκου Καρβέλα).

Επανέρχομαι όμως στο δίσκο, ο οποίος αποτελεί ένα ιδιότυπο μίγμα νεοχριστιανικής ροκ και ποπ σύνθεσης με υπόγεια ηλεκτρονικά και συμφωνικά ηχοχρώματα. Εκ των υστέρων το έργο ηχεί αρκετά αφελές και πομπώδες με μια, ας την πούμε, μεγαλοϊδεατική και επίμονα πεσιμιστική οπτική, αλλά στην εποχή του έκανε ισχυρή εντύπωση και μερικά μέρη του ακούστηκαν πολύ. Άλλωστε η μελωδική φλέβα του συνθέτη είναι κι εδώ εμφανής.
ΥΓ. Ευχαριστώ θερμά τον φίλο Σωφρόνη που βοήθησε αποφασιστικά στην ολοκληρωμένη παρουσίαση του έργου.

Δώρος Γεωργιάδης: Ταξίδευα παιδί κι εγώ (1971)

Ο αξιόλογος Κύπριος τραγουδοποιός Δώρος Γεωργιάδης (Λευκωσία, 1947) πρωτοεμφανίστηκε στο ελληνικό τραγούδι στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60 ηχογραφώντας κάμποσα 45άρια με τραγουδάκια στο ποπ ύφος της εποχής. Το 1971 ο Μίμης Πλέσσας τον αξιοποίησε ως ερμηνευτή του κύκλου τραγουδιών "Το πανόραμα" (ο δίσκος αυτός μερικά χρόνια αργότερα ηχογραφήθηκε εκ νέου με άλλους τραγουδιστές). Την ίδια χρονιά μας παρουσίασε και τον πρώτο προσωπικό του δίσκο με τίτλο "Ταξίδευα παιδί κι εγώ".

Ο δίσκος αυτός αποτέλεσε και το αποφασιστικό βήμα για να καθιερωθεί ο Γεωργιάδης αμέσως στο μουσικό μας στερέωμα. Το ομότιτλο τραγούδι (σε στίχους της Σώτιας Τσώτου) γνώρισε μεγάλη επιτυχία κι έγινε το μεγάλο εφαλτήριο στη σπουδαία πορεία του ως το τέλος εκείνης της πολύ παραγωγικής του δεκαετίας. Από τα δώδεκα τραγούδια του δίσκου τα τρία είχαν δική του μουσική, ενώ τα υπόλοιπα έγραψαν οι Γιώργος Μητσάκης, Μίμης Πλέσσας, Θόδωρος Δερβενιώτης, Λυκούργος Μαρκέας, Γιώργος Κατσαρός, Κώστας Μυλωνάς και Δημήτρης Αναστασίου. Με εξαίρεση το τραγούδι του τίτλου και ίσως τις "Ψιλοσυννεφιές" του Μητσάκη, τα υπόλοιπα δεν ακούστηκαν ιδιαίτερα, αλλά το τραγούδι του τίτλου ήταν αρκετό, για να δώσει ώθηση σε ολόκληρο το δίσκο.

Σημειώνω ότι αυτός είναι και ο μοναδικός προσωπικός δίσκος του Δώρου Γεωργιάδη (μαζί με το "Πανόραμα" του Πλέσσα) που γνώρισε ψηφιακή επανέκδοση, ενώ όλη η υπόλοιπη δισκογραφία του παραμένει αναλογική.