Ο Γιάννης Ρίτσος διαβάζει τη Ρωμιοσύνη (1974)

Η επέτειος της μεγάλης φοιτητικής εξέγερσης στο Πολυτεχνείο που κορυφώθηκε στις 17 Νοεμβρίου 1973, πριν από 51 ακριβώς χρόνια, σηματοδοτώντας τη σταδιακή αποσύνθεση και τελικά την πτώση του απριλιανού καθεστώτος, τιμάται κάθε χρόνο με πολύ δυναμικό τρόπο, ενώ κάποιες μουσικές που συνδέονται με την επέτειο έχουν ήδη χαραχθεί βαθιά στη συλλογική μας μνήμη. Ανάμεσα στις μουσικές αυτές χωρίς αμφιβολία την πρώτη θέση έχει η εμβληματική Ρωμιοσύνη του Μίκη Θεοδωράκη με την καταλυτική ερμηνεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Η Ρωμιοσύνη βέβαια αποτελεί μια από τις κορυφαίες ποιητικές στιγμές του Γιάννη Ρίτσου και μ' αυτό το έργο θα ολοκληρώσουμε σήμερα το αφιέρωμά μας στον μεγάλο ποιητή. Πρόκειται για τον τρίτο κατά σειρά δίσκο της Lyra (Διόνυσος) με απαγγελίες ποιημάτων του Γιάννη Ρίτσου από τον ίδιο. Ο δίσκος εκδόθηκε αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση του 1974 με τον Νότη Μαυρουδή να συνοδεύει τον ποιητή παίζοντας με την κιθάρα του μελωδίες από τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.

Το έργο ανήκει στην πρώιμη δημιουργική φάση του Ρίτσου, κατά το πρώτο διάστημα του εμφυλίου σπαραγμού (1945-1947), πριν ο ίδιος γίνει το θύμα της μισαλλοδοξίας της εποχής και πάρει το δρόμο της εξορίας (1948-1952, Λήμνος, Μακρόνησος, Άη Στράτης). Αναγκαστικά λοιπόν εκδόθηκε αργότερα, το 1954, ενταγμένο στην ευρύτερη ποιητική συλλογή "Αγρύπνια". Ο ποιητής με το έργο αυτό αντανακλά την ιστορική παράδοση του ελληνισμού αναδεικνύοντας με καίρια εκφραστική δύναμη και ισχυρά φορτισμένο λόγο μια πατρίδα σε αέναη αγωνιστική εγρήγορση για την ελευθερία, την ανθρωπιά και μια δίκαιη κοινωνία. 

Επισημαίνω ότι το 1975 ο σκηνοθέτης Νίκος Καβουκίδης γύρισε το ντοκιμαντέρ "Μαρτυρίες" με θέμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Στο συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ καταγράφεται μεταξύ άλλων και η δημόσια απαγγελία της "Ρωμιοσύνης" από τον ίδιο τον ποιητή κατά την πρώτη επέτειο της εξέγερσης (17 Νοεμβρίου 1974) με τη συγκλονιστική φωνή του να δονεί τη λαοθάλασσα των διαδηλωτών που είχε κατακλύσει τους κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας πανηγυρίζοντας για την πρόσφατη ακόμη αποκατάσταση της δημοκρατίας! 

(c) CD | Lyra (Διόνυσος) | 1974 | Πηγή: d58