Ηλίας Ανδριόπουλος, Νένα Βενετσάνου: Προσανατολισμοί (2008)

Οι Προσανατολισμοί του Ηλία Ανδριόπουλου είναι ένας εμβληματικός κύκλος μελοποιημένης ποίησης που βασίζεται στην ομώνυμη ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη, με την οποία άλλωστε έκανε το πρώτο του επίσημο φανέρωμα ο ποιητής το 1940, στη δίνη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. 

Το συγκεκριμένο έργο του Ανδριόπουλου αναδείχθηκε τελικά και σε έργο ζωής του, καθώς ο ίδιος επέστρεφε συχνά σ' αυτό δίνοντάς του νέες εκδοχές με νέα ενορχηστρωτική και ερμηνευτική γραμμή. Έτσι λοιπόν, ούτε λίγο ούτε πολύ, το έργο εμφανίζεται στη δισκογραφία με τέσσερις διαφορές εκδοχές: Η αρχική εκτέλεση με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη πρωτοκυκλοφόρησε από τη Lyra το 1984 με εννέα τραγούδια και πέντε οργανικά θέματα. Το 1986 στο δίσκο Τα τελευταία σήματα, πάλι από τη Lyra, συμπεριλήφθηκαν εννέα θέματα από το έργο σε εξολοκλήρου οργανική μορφή. Το 1996 η Άλκηστη Πρωτοψάλτη ερμήνευσε εκ νέου το έργο ζωντανά σε μεγάλη συναυλία του συνθέτη στο Ηρώδειο με συνοδεία συμφωνικής ορχήστρας. Και το 2008 είχαμε ένα τέταρτο δισκογραφικό φανέρωμα του έργου με αποκλειστική ερμηνεύτρια τη Νένα Βενατσάνου, η οποία είχε ήδη εκτελέσει αρκετές φορές το έργο σε συναυλίες που προηγήθηκαν.

Αυτή εδώ η εκδοχή διαφέρει πλήρως από τις προηγούμενες, γιατί στη θέση της ορχήστρας δεν έχουμε πλέον παρά ένα πιάνο που συνοδεύει τη σπουδαία ερμηνεύτρια και τραγουδοποιό, ενώ έχει προστεθεί κι ένα καινούργιο τραγούδι ("Ο χρόνος είναι γρήγορος ίσκιος"). Η διασκευή για πιάνο και η εκτέλεση έγινε από τον Αντώνη Ανισέγκο, ο οποίος μοιάζει να έχει απονευρώσει κάπως τις όμορφες μελωδίες του συνθέτη διαμορφώνοντας ένα περιορισμένο πεδίο ηχητικής έκφρασης ενός χυμώδους και σφύζοντος από ζωή ποιητικού λόγου. Ακούστε, ας πούμε, το εμβληματικό "Τραγούδι του Αρχιπελάγους" ("Ο έρωτας") και θα διαπιστώσετε ότι πρόκειται ουσιαστικά για άλλο τραγούδι από αυτό που ξέραμε κι έχουμε αγαπήσει. 

Το αντιστάθμισμα όμως σ' αυτό το μειονέκτημα είναι διπλό: Πρώτα, ότι με την απουσία ορχηστρικής συνοδείας ο ποιητικός λόγος του Οδυσσέα Ελύτη περνάει δυναμικά σε πρώτο πλάνο και ερεθίζει πιο άμεσα τις αισθήσεις και τα αισθήματα του ακροατή. Και δεύτερον, δίνεται η ευκαιρία σε μια μεγάλη ερμηνεύτρια να δείξει χωρίς παραπλανητικά υποστηρίγματα τις τεράστιες φωνητικές της δυνατότητες. Και πράγματι, πιστεύω πως εδώ η Νένα Βενετσάνου βρίσκεται σε μια από τις καλύτερες στιγμές της. Δυνατή, καθαρή και συνάμα μελωδική εκφορά του βαρυσήμαντου ποιητικού λόγου είναι το βασικό στοιχείο της ερμηνείας της.

Κοντολογίς, η συγκεκριμένη εκτέλεση παρουσιάζει ενδιαφέρον κυρίως για τη μεγάλη ερμηνεία της Νένας Βενετσάνου, ενώ ως συνολικό άκουσμα υπολείπεται από την πρώτη εκτέλεση του 1984 με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη που παραμένει αξεπέραστη.

(c) CD | MBI | 2008 | Πηγή: d58