Γιώργος Κοντογιώργος & Αρχίλοχος: Διέξ τον μύρτον (2000)

Έχουμε ξαναμιλήσει στο χώρο αυτό για την αρχαία λυρική ποίηση και τις υπέροχες μελοποιήσεις που κοσμούν το σώμα του ελληνικού τραγουδιού.

Επανέρχομαι στο θέμα με αφορμή έναν εκτός εμπορίου ψηφιακό δίσκο που πρόσφατα πήρα στα χέρια μου, ο οποίος περιλαμβάνει μια παντελώς άγνωστη μελοποίηση σπαραγμάτων του λυρικού ποιητή Αρχίλοχου, ενός από τους παλαιότερους ποιητές της αρχαϊκής ποίησης μετά την εποχή του έπους. 

Ο Αρχίλοχος έζησε τον 7ο αιώνα π.Χ. Καταγόταν από την Πάρο, ενώ φαίνεται πως πέθανε πολεμώντας τους γειτονικούς Νάξιους. Θεωρείται ο δημιουργός της ιαμβικής ποίησης, την οποία χρησιμοποίησε, για να γράψει πολύ αιχμηρούς σατιρικούς στίχους, ενώ ιστορικά καταγράφεται ως ο πρώτος που μετατόπισε το επίκεντρο της ποιητικής γραφής από το μύθο της επικής μεγαλοστομίας στον ίδιο τον άνθρωπο του παρόντος με τις αδυναμίες και τα συναισθήματά του. Η ποίησή του λοιπόν έχει βιωματικά χαρακτηριστικά, ενώ ο ίδιος δε δείχνει να πολυνοιάζεται για την υστεροφημία και την ανθρώπινη υστεροβουλία. Οι ερωτικοί του στίχοι είναι πολύ τρυφεροί, αλλά με έντονα μελαγχολική διάθεση. Δείχνει βαθιά γνώση των ανθρώπινων αδυναμιών, αλλά και πίστη στις ανθρώπινες δυνατότητες. Δυστυχώς διασώθηκαν ελάχιστα σπαράγματα της ποίησής του, όλοι κι όλοι γύρω στους 200 στίχους, ικανοί πάντως να περιγράψουν μια σπουδαία ποιητική φυσιογνωμία που κρύβεται από πίσω.

Ο συνθέτης του δίσκου "Διέξ τον μύρτον" (σε ελεύθερη απόδοση θα το λέγαμε: "για χάρη της μυρτιάς") είναι ο Γιώργος Κοντογιώργος, γνωστός μας κυρίως από κάμποσα όμορφα νεοκυματικά τραγούδια, αλλά και τις ενορχηστρώσεις των πρώτων τραγουδιών του Διονύση Σαββόπουλου. Από τα μέσα της δεκαετίας του '70, μετά την κυκλοφορία του δίσκου "Στ' ουρανού τα περιβόλια" (1975), τον χάσαμε από το προσκήνιο, καθώς αποσύρθηκε, για να ασχοληθεί επαγγελματικά με την ιατρική. Το 1986 συνέθεσε τη "μουσική πράξη στον Αρχίλοχο για φωνή και μικρό μουσικό σύνολο" μετά από σχετική παραγγελία του Τρίτου Προγράμματος του Μάνου Χατζιδάκι. Χωρίς να φιλοδοξεί να ματαιοπονήσει αναπαριστώντας τα άγνωστα ηχοχρώματα της αρχαϊκής εποχής, καταφέρνει να διαμορφώσει ένα υποβλητικό ηχητικό πεδίο με καθαρά ακουστικά όργανα (άρπα, κιθάρα, αυλός, φλάουτο, κλαρινέτο, κύμβαλα) μέσα από μια σειρά οργανικά θέματα και τραγούδια. Τη νεοελληνική απόδοση των στίχων του Αρχίλοχου έκανε ο φιλόλογος Νίκος Βαρδιάμπασης.

Η ηχογράφηση που σας παρουσιάζω κυκλοφόρησε σε ελάχιστα αντίτυπα και βρίσκεται εκτός εμπορίου. Πραγματοποιήθηκε ζωντανά από συναυλία που δόθηκε τον Απρίλιο του 2000 κατά την τελετή έναρξης ενός πανελλήνιου ιατρικού συνεδρίου. Τα τραγούδια ερμηνεύει ο τενόρος Γιώργος Σαμαρτζής, ενώ την ορχήστρα διευθύνει ο μεγάλος Νίκος Μαμαγκάκης.

(c) CD | Ανεξάρτητη έκδοση | 2000 | πηγή: π.Αρτ.