Πριν από 50 ακριβώς χρόνια, στις 16 Δεκεμβρίου 1974, έφυγε από τη ζωή σε βαθιά γεράματα ο μεγάλος μας ποιητής Κώστας Βάρναλης (1884-1974), λίγους μόλις μήνες μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα μας.
Η ποιητική γλώσσα του Κώστα Βάρναλη με τη λιτή της αμεσότητα και την παραδοσιακή της τεχνική συνδυασμένη με μια πλούσια θεματική ευρύτητα, άλλοτε στοχαστική κι άλλοτε με έντονο αγωνιστικό πνεύμα, συνέπεια του αριστερού ιδεολογικού προσανατολισμού του ποιητή και των οδυνηρών προσωπικών του εμπειριών από τη μισαλλόδοξη αντίδραση του συντηρητικού κατεστημένου, αποδείχθηκε πολύ δημοφιλής για τους νεότερους μουσικούς μας, προπάντων στη σχολή εκείνη που κάπως αδόκιμα έχει καταγραφεί στη μουσική μας ιστορία ως «έντεχνη». Και, παρόλο που για έναν σημερινό αναγνώστη η ποίηση αυτή ίσως φαντάζει πια κάπως παρωχημένη, η μουσική του παρουσία είναι ιδιαίτερα ισχυρή και διατρέχει το χρόνο με πάμπολλες και συνήθως επιτυχείς μελοποιητικές προσεγγίσεις, οι οποίες ξεκίνησαν ήδη από τη δεκαετία του '40, όταν πρώτος ο λόγιος συνθέτης Λεωνίδας Ζώρας μας έδωσε το έργο «Στη γης αυτή» (1948) για φωνή και πιάνο, ενώ λίγα χρόνια αργότερα πήρε τη σκυτάλη ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιώντας το ποίημα «Οι πόνοι της Παναγιάς» (1955-56) ως μέρος της φωνητικής μεταφραφής του έργου «Σουίτα αρ.2». Ο Μίκης άλλωστε φρόντισε με τη λαϊκή μελοποίηση του ποιήματος «Οι μοιραίοι» για την Πολιτεία Β' (1964) να κάνει πασίγνωστο τον ποιητή στο ελληνικό κοινό, ενώ στα κατοπινά χρόνια η δισκογραφία γέμισε με πάμπολλες μελοποιημένες στιγμές του ποιητή, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τρεις ολοκληρωμένες δουλειές: Σκλάβοι πολιορκημένοι (1974) του Νίκου Μαμαγκάκη, Λαϊκή ανθολογία Βάρναλη (1977) του Γιάννη Ζουγανέλη και Ελεύθερος κόσμος (1979) του Νίκου Γεωργούση. Σ' αυτές μπορούμε να προσθέσουμε και μια πιο πρόσφατη πολυσυμμετοχική εργασία με τίτλο Στα ηχοκύματα υψωμένοι (2010).
Από την ιστορική σειρά Ελληνικά Ποιήματα που εγκαινίασε το 1964 η νεοσύστατη τότε δισκογραφική εταιρεία Lyra του Αλέκου Πατσιφά υπό την ετικέτα Διόνυσος, η οποία ήταν αφιερωμένη στους μεγάλους Έλληνες ποιητές, κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά κι ένα αφιέρωμα στην ποίηση του Κώστα Βάρναλη με τίτλο Ο Βάρναλης διαβάζει Βάρναλη, με τον ίδιο τον ποιητή να απαγγέλλει 19 συνολικά ποιήματα επιλεγμένα από τις συλλογές "Το φως που καίει" και "Σκλάβοι πολιορκημένοι", καθώς και από μια ευρύτερη συλλογή με το γενικό τίτλο "Ποιήματα". Εδώ θα βρούμε γνωστά ποιήματα, όπως: Ο Οδηγητής, Η μάνα του Χριστού, Οι μοιραίοι, Το πέρασμά σου και φυσικά η Μπαλάντα του κυρ Μέντιου που έγινε δημοφιλέστατη από την ωραία μελοποίηση του Λουκά Θάνου με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη στο δίσκο Σάλπισμα (1978). Η απαγγελία του ποιητή, στα 80 του πια, έχει εκείνο το χαρακτηριστικό στομφώδες ύφος του παλιού καιρού, αλλά αποπνέει μιαν αυθεντική εκφραστικότητα ιδιαίτερα συγκινητική.
(c) CD | Lyra/Διονυσος | 1964 | Πηγή: d58
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου