Τετάρτη 19 Μαρτίου 2025

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος μελοποιεί την "Εαρινή Συμφωνία" του Γιάννη Ρίτσου (1986)

Με αφορμή τη χθεσινή επέτειο της γέννησης του μεγάλου Έλληνα συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου (1939-2023), μία ημέρα μάλιστα πριν από την αυριανή εαρινή ισημερία και την επίσημη άφιξη της άνοιξης, βρίσκω μια καλή ευκαιρία να σταθούμε σε ένα επίκαιρο έργο του συνθέτη με τίτλο Τραγούδι για τους νέους της γης βασισμένο στο εμβληματικό ποίημα "Εαρινή Συμφωνία" του Γιάννη Ρίτσου.
Την άνοιξη του 1938, παραμονές του Μεγάλου Πολέμου, ο Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) νοσηλευόμενος στο σανατόριο της Πάρνηθας και ζώντας άμεσα μέσα στη φύση στην καλύτερη στιγμή της, εμπνεύστηκε και συνέθεσε το σημαντικό ποίημα "Ερωτική Συμφωνία", ένα από τα δύο (μαζί με το "Μονόγραμμα" του Οδυσσέα Ελύτη) κορυφαία ερωτικά ποιήματα της νεότερης λογοτεχνίας μας. Ο ποιητής οραματίζεται τον ιδανικό έρωτα με μιαν αγαπημένη μορφή που αναδύεται μέσα από τη χειροπιαστή ομορφιά της φύσης που απολαμβάνει άμεσα ο ποιητής. Όλο το έργο λοιπόν αποτελεί έναν τρυφερό ύμνο στον έρωτα συνδυασμένο με μιαν ισχυρή κατάφαση στην ίδια τη ζωή.  Άλλωστε κι ο Γιάννης Μαρκόπουλος, που γεννήθηκε ένα μόλις χρόνο αργότερα, επισημαίνει χαρακτηριστικά: «1938. Ο Γιάννης Ρίτσος τελειώνει την "Εαρινή Συμφωνία", ένα ποίημα κοινωνικό-ερωτικό γεμάτο με όλα τα χρώματα της ίριδος. Ο ποιητής δίνει ένα παγκόσμιο μήνυμα εναντίον του επερχόμενου πολέμου αντιπαραθέτοντας την ομορφιά της ζωής: "Ανοίχτε τα παράθυρα να μπει το σύμπαν ανθισμένο μ' όλες τις παπαρούνες του αίματός μας...", "Απλώνουμε τα χέρια στον ήλιο και τραγουδάμε...", "Άξιζε να υπάρξουμε, για να συναντηθούμε..." ».
Ο συνθέτης καταπιάστηκε με το έργο μετά από σχετική παραγγελία που έλαβε από τους διοργανωτές του 1ου Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Στίβου Εφήβων-Νεανίδων που πραγματοποιήθηκε στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας το 1986. Το αποτέλεσμα ήταν ένα πανηγυρικό τραγούδι-ποταμός 10λεπτης περίπου διάρκειας με εναλλασσόμενα θεματικά μοτίβα πάνω σε μια βάση εμβατηριακής ρυθμικής αγωγής που παίζεται σε δύο εκδοχές, μία για κάθε πλευρά του maxi single που εξέδωσε την ίδια χρονιά η Lyra. Η πρώτη πλευρά περιλαμβάνει το έργο σε μορφή τραγουδιού, το οποίο αποδίδουν εναλλάξ μαζί με τον συνθέτη και αρκετοί άλλοι ερμηνευτές και συγκεκριμένα ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης, η Βασιλική Λαβίνα, η Γλυκερία, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης και ο Δημήτρης Κατοίκος. Στην άλλη πλευρά του δίσκου το έργο ακούγεται σε χορωδιακή εκδοχή με τη συμμετοχή του 30μελούς σχήματος Χορωδιακό Εργαστήρι και 40μελούς ορχήστρας με λαϊκά και συμφωνικά όργανα που διευθύνει ο συνθέτης.
Με την ευκαιρία, να πούμε ότι το σπουδαίο αυτό ποίημα του Γιάννη Ρίτσου έχει μιαν αξιοσημείωτη μελοποιημένη παρουσία στην ελληνική δισκογραφία. Η αρχή έγινε το 1977 με την ομώνυμη σύνθεση της Καλλιόπης Χατζηπατέρα και του Βαγγέλη Πιτσιλαδή. Το 1984 ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε την 7η Συμφωνία του, τη λεγόμενη "εαρινή", αφού βασίστηκε στο ποίημα του Ρίτσου. Aκολούθησε η μελοποίηση του 1986 από τον Γιάννη Μαρκόπουλο, μέρος της οποίας σε νέα εκτέλεση έχει συμπεριληφθεί και στο άλμπουμ Τολμηρή επικοινωνία (1987), για να φτάσουμε στο 1990, όταν ο Νίκος Μαμαγκάκης μας έδωσε τη δική του "Εαρινή Συμφωνία", την οποία σε νέα εκτέλεση μας έδωσε ξανά το 2006.

(c) Vinyl single | Lyra | 1986 | Πηγή: d58

Δεν υπάρχουν σχόλια: