Πάνος Γαβαλάς: Κάθε καημός και δάκρυ (2005)

Πριν από 99 χρόνια, στις 26 Νοεμβρίου 1926, γεννήθηκε στηνν Αθήνα ο Πάνος Γαβαλάς (1926-1988) ένας από τους κορυφαίους ερμηνευτές του κλασικού λαϊκού τραγουδιού των δεκαετιών του '50 και '60 - του τρίτου βασικού πυλώνα, θα έλεγα, σε επίπεδο ερμηνείας, δίπλα στον Γρηγόρη Μπιθικώτση (1922-2005) και τον Στέλιο Καζαντζίδη (1931-2001) -, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε στο πάλκο αμέσως μετά τον πόλεμο, αρχικά ως μπουζουξής και λίγο αργότερα ως ερμηνευτής με πρώτο ηχογραφημένο τραγούδι το «Πέφτουν τα φύλλα απ' τα κλαδιά» (1951) του Γιώργου Μητσάκη. Το 1956 μάλιστα ηχογράφησε και την πρώτη δική του σύνθεση, το υπέροχο λαϊκό τραγούδι «Σιγανοψιχάλισμα», από τις ωραιότερες στιγμές ολόκληρης της καριέρας του. Είχε την τύχη βέβαια να εμφανιστεί στο προσκήνιο στην πιο γόνιμη περίοδο των κορυφαίων λαϊκών μας δημιουργών (Βασίλης Τσιτσάνης, Απόστολος Καλδάρας, Γιώργος Μητσάκης, Μανώλης Χιώτης, Κώστας Καπλάνης, Γιώργος Ζαμπέτας κ.ά.) και να χτίσει έτσι ένα ακαταμάχητο ρεπερτόριο με δεκάδες κοσμαγάητα τραγούδια που εξακολουθούν να ακούγονται και να αποτελούν απαραίτητο υλικό σε κάθε γιορτινή λαϊκή εκδήλωση μέχρι τις μέρες μας.

Το 2005 η EMI Columbia, στο πλαίσιο της ιδιαίτερα επιμελημένης ηχητικά και αισθητικά σειράς δίσκων με τίτλο Capitol Original Masters, εξέδωσε ένα διπλό ψηφιακά επανεπεξεργασμένο (remastering) άλμπουμ με τίτλο «Κάθε καημός και δάκρυ», παρμένο προφανώς από το εμβληματικό τραγούδι των Γιώργου Κατσαρού και Πυθαγόρα «Κάθε λιμάνι και καημός» που πρωτοκυκλοφόρησε το 1963 σε δίσκο 45 στροφών. Η πλουσιότατη αυτή συλλογή περιλαμβάνει 40 τραγούδια με τη φωνή του Πάνου Γαβαλά ηχογραφημένα κατά την περίοδο 1954-1975, σχεδόν στο σύνολό τους προερχόμενα από δίσκους 78 και 45 στροφών, με εξαίρεση τρία τραγούδια («Θέλω ν απω τον πόνο μου», «Δοκιμασία», «Άσε με πια») που ανθολογήθηκαν από τον προσωπικό δίσκο 33 στροφών του τραγουδιστή «Θέλω να πω τον πόνο μου» (1975) σε μουσική του Κώστα Σταματάκη. Στη συλλογή θα βρούμε όλα σχεδόν τα γνωστά και διαχρονικά τραγούδια του Πάνου Γαβαλά, συνθέσεις των Βασίλη Τσιτσάνη, Απόστολου Καλδάρα, Μανώλη Χιώτη, Κώστα Καπλάνη, Γεράσιμου Κλουβάτου, Νίκου Μεϊμάρη, Βασίλη Βασιλειάδη, Γιώργου Ζαμπέτα, Αντώνη Ρεπάνη, Γιάννη Κυριαζή, Γιώργου Κόρου, Γιώργου Κοινούση, αλλά και των Μίκη Θεοδωράκη, Μάνου Χατζιδάκι, Σταύρου Ξαρχάκου και Γιώργου Κατσαρού.

Από το σπουδαίο, αν και αρκετά άνισο αυτό υλικό, ξεχωρίζουν ασφαλώς μερικές εμβληματικές στιγμές σφραγισμένες από την αξεπέραστη ερμηνεία του Πάνου Γαβαλά, όπως τρία τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα: «Εβίβα ρεμπέτες» (γραμμένο το 1947, εδώ σε δεύτερη εκτέλεση του 1965), «Μένα με λένε Περικλή» (1955), «Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά» (1957). Και φυσικά τα τραγούδια: «Σιγανοψιχάλισμα» (1956) και «Εγώ είμαι ένα παλιόπαιδο» (1962) σε μουσική δική του, «Οι γλάροι» (1960) του Νίκου Μεϊμάρη (η περίφημη εισαγωγή του αποτέλεσε το σήμα των μουσικών εκπομπών της Columbia επί δεκαετίες), «Μείνε αγάπη μου κοντά μου» (1961) του Βασίλη Τσιτσάνη, «Κάποιο πρωινό στον Πειραιά» (1963) του Μίκη Θεοδωράκη, «Κάθε λιμάνι και καημός» (1963) του Γιώργου Κατσαρού (από την ταινία «Το κάθαρμα»), «Όνειρο δεμένο» (1964) του Σταύρου Ξαρχάκου (από την ταινία «Λόλα») και «Φθινόπωρο» (1965) του Γιώργου Ζαμπέτα. 

Τους στίχους, μεταξύ άλλων, υπογράφουν και οι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Κώστας Βίρβος, Χρήστος Κολοκοτρώνης, Χαράλαμπος Βασιλειάδης, Πυθαγόρας, Βαγγέλης Γκούφας και Δημήτρης Χριστοδούλου. Μαζί με τον ερμηνευτή στα περισσότερα τραγούδια ακούγεται ως δεύτερη φωνή η διαχρονική του συνεργάτιδα Ρία Κούρτη, ενώ σε μερικά τραγούδια τον συνοδεύουν η Βούλα Γκίκα, η Μαρίκα Νίνου, η Μαίρη Λίντα, η Μπέμπα Φινέτη και η Ζωή Παναγιώτου. 

(c) 2CD | EMI Columbia | 2005 | Πηγή: d58