Η Μαρία Φαραντούρη τραγουδά Μίκη Θεοδωράκη (1965-1998)

Η μεγάλη Ελληνίδα ερμηνεύτρια Μαρία Φαραντούρη συμπληρώνει σήμερα αισίως τα 78 της χρόνια, καθώς γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1947 στην Αθήνα, ενώ σε πολύ μικρή ηλικία, μόλις στα 16 της, είχε την τύχη να βρεθεί δίπλα στον Μίκη Θεοδωράκη, για να γίνει έτσι η ισόβια μούσα του, με την επική φωνή της οποίας είναι ταυτισμένο το μεγαλύτερο μέρος της έντεχνης λαϊκής μουσικής του. 

Θα αποτελούσε κοινοτοπία να γράψουμε για άλλη μια φορά τη σημασία αυτής της διαχρονικής συνεργασίας που ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα και - ειδικά στα χρόνια της χουντικής Επταετίας - έφτασε στα πέρατα της γης μέσα από τις εκατοντάδες συναυλίες του μεγάλου συνθέτη, όπου τον ακολουθούσε πάντα η Φαραντούρη. Εκείνο που μας ενδιαφέρει στο σημερινό αφιέρωμα είναι η συνεργασία των δύο κορυφαίων καλλιτεχνών σε επίπεδο δισκογραφίας, όπου ο σχετικός κατάλογος αριθμεί δεκάδες εκδόσεις, οι περισσότερες από την Columbia. Η αρχή έγινε το 1965 με το τραγούδι «Ματωμένο φεγγάρι» σε στίχους Νίκου Γκάτσου που εντάχθηκε στον κύκλο «Χρυσοπράσινο φύλλο», ενώ αργότερα συμπεριλήφθηκε και στον κύκλο «Θαλασσινά φεγγάρια» (1974). Την ίδια εποχή κυκλοφόρησε και ο εμβληματικός δίσκος «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» με τέσσερα αριστουργηματικά τραγούδια σε ποίηση Ιάκωβου Καμπανέλλη μαζί με τον άτυπο «Κύκλο Φαραντούρη» με έξι πανέμορφα λυρικά λαϊκά τραγούδια γραμμένα για τη φωνή της Φαραντούρη. Παράλληλα ηχογραφήθηκε σε δεύτερη εκτέλεση και ο θεατρικός κύκλος «Ένας Όμηρος» που είχε πρωτοκυκλοφορήσει με τη φωνή του συνθέτη το 1964.

Στα χρόνια της Επταετίας ο συνθέτης ήταν πλέον απαγορευμένος κι αυτό ανέστειλε αναγκαστικά και τη δραστηριότητα της Μαρίας Φαραντούρη. Όταν ο συνθέτης κατάφερε να απαλλαγεί από τους περιορισμούς του καθεστώτος και να καταφύγει στο εξωτερικό, είχε την ευκαιρία να αναπτύξει μια έντονη δραστηριότητα με ζωντανές εμφανίσεις σε πολλές χώρες του εξωτερικού έχοντας πάντα δίπλα του τη Μαρία Φαραντούρη και μαζί της να ηχογραφήσει αρκετά από τα έργα που είχε ήδη συνθέσει στις φυλακές και τους τόπους απομόνωσης που του είχε επιβάλει το χουντικό καθεστώς. Είναι η εποχή που δημιουργήθηκαν έργα, όπως: «Ο ήλιος και ο χρόνος» (1967), «Romancero gitano» (1967) σε ποίηση F.G. Lorca και ελληνική απόδοση Οδυσσέα Ελύτη, «Μυθιστόρημα» (1968) σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη,  «Κατάσταση πολιορκίας» (1968), «Αρκαδία 8» (1969) σε ποίηση Μανώλη Αναγνωστάκη, «Πνευματικό εμβατήριο» (1969) σε ποίηση Άγγελου Σικελιανού και άλλα. Τα περισσότερα από τα έργα αυτά ηχογραφήθηκαν στο εξωτερικό κυρίως κατά το διάστημα 1971-1974 και φυσικά στην ελληνική αγορά κυκλοφόρησαν μαζικά αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση. 

Ο επόμενος μεγάλος σταθμός της συνεργασίας της Μαρίας Φαραντούρη με τον Μίκη Θεοδωράκη ήρθε το 1975 με τη ζωντανή ηχογράφηση της πρώτης εκδοχής του επικού έργου «Canto general» σε ποίηση του Pablo Neruda και μάλιστα στην πρωτότυπη γλώσσα, ενώ το 1979 κυκλοφόρησε ο μελοποιημένος ποιητικός κύκλος «Οι γειτονιές του κόσμου» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου και δυο χρόνια αργότερα ο κύκλος «Ο επιβάτης» σε στίχους του Κώστα Τριπολίτη. Μεσολάβησε μια σχετικά μακρά περίοδος χωρίς οι δυο καλλιτέχνες να παρουσιάσουν κάτι καινούργιο, για να ακολουθήσει την επόμενη δεκαετία ένας νέος κύκλος συνεργασίας που απέφερε τα έργα: «Η Βεατρίκη στην Οδό Μηδέν» (1994), «Τα Λυρικότερα» ή «Poetica» (1996), αμφότερα σε ποίηση Διονύση Καρατζά, «Τα λυρικότατα» ή «Άσματα» (1998) και «Σερενάτες» (1998). Με τα έργα αυτά ολοκληρώνεται η συνεργασία των δύο καλλιτεχνών σε επίπεδο πρωτότυπης προσωπικής δισκογραφίας, αν και το 2006 εκδόθηκε ένας ακόμη δίσκος («Ερημιά») με τη Μαρία Φαραντούρη και τον Μανώλη Μητσιά που επιμελήθηκε ο Σταύρος Ξαρχάκος και το 2007 ο κύκλος «Οδύσσεια» σε ποίηση Κώστα Καρτελιά. Φυσικά μέχρι και σήμερα δεν έπαψαν ποτέ να εκδίδονται αμέτρητες ανθολογίες ή επανεκτελέσεις ή ζωντανές ηχογραφήσεις βασισμένες στο σπουδαίο αυτό υλικό που σφράγισε με τις ανυπέρβλητες ερμηνείες της η μεγάλη ερμηνεύτρια.

(c) EMI, Minos, Philips, CBS, Peregrina | 1965-1998 | Πηγή: d58