Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 2019

Ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί Λόρκα

Έχουμε μιλήσει πρόσφατα για τον μελοποιημένο Λόρκα από Έλληνες συνθέτες. Κι αν η πιο γνωστή από τις μελοποιήσεις αυτές είναι ο "Ματωμένος Γάμος" του Μάνου Χατζιδάκι πάνω στην κλασική ελληνική μεταγραφή του Νίκου Γκάτσου που μάλιστα ιστορικά προηγείται όλων των άλλων, θα ήθελα σήμερα να παρουσιάσω την πιο αγαπημένη μου μελοποίηση που όχι, δεν είναι αυτή του Μάνου Χατζιδάκι, ούτε οι άλλες θαυμάσιες δουλειές από τόσους συνθέτες μας (Σταύρος Ξαρχάκος, Γιάννης Γλέζος, Χρήστος Λεοντής), αλλά η αριστουργηματική μουσική του Μίκη Θεοδωράκη πάνω στον κύκλο "Romancero gitano" του μεγάλου Ισπανού ποιητή βασισμένο στην εξαίσια ελληνική απόδοση του Οδυσσέα Ελύτη, που εκδόθηκε σε δίσκο το 1971 από την CBS.
Οφείλω πρώτα να κάνω μια διευκρίνιση: Ο συγκεκριμένος κύκλος μελοποιημένων ποιημάτων του Federico Garcia Lorca από τον Μίκη Θεοδωράκη γράφτηκε το 1967 και αρχικά προοριζόταν να ηχογραφηθεί με τη φωνή της Αρλέτας, πράγμα που δεν ευοδώθηκε τελικά λόγω του Απριλιανού πραξικοπήματος. Έτσι, λίγα χρόνια αργότερα, το 1970, στη Ρώμη όπου βρισκόταν ο συνθέτης, ηχογράφησε με τη Μαρία Φαραντούρη τα πέντε από τα επτά συνολικά τραγούδια του κύκλου χρησιμοποιώντας πλήρη ορχήστρα. Η εκτέλεση αυτή συμπεριλήφθηκε αργότερα στην έκδοση "Ο Μίκης Θεοδωράκης διευθύνει Θεοδωράκη Νο.2" (1974). Στις αρχές του 1971 πραγματοποιήθηκε η πρώτη ολοκληρωμένη ηχογράφηση του έργου πάλι με τη Μαρία Φαραντούρη, αλλά αυτή τη φορά με τη λιτή συνοδεία μιας κλασικής κιθάρας, ενώ μόλις το 1978 εκδόθηκε η εκτέλεση με την Αρλέτα.
Εγώ λοιπόν έχω επιλέξει τη δεύτερη ηχογράφηση, αυτή του 1971, ως την κορυφαία κι αυτήν σας παρουσιάζω σήμερα. Ο αρχικός τίτλος του δίσκου ήταν: "7 Lorca Songs and Guitar Pieces by Mikis Theodorakis", ενώ στη νεότερη ψηφιακή επανέκδοση ο τίτλος μετατράπηκε στο πιο αβανταδόρικο "Songs of Freedom". Και θεωρώ αυτή την εκτέλεση ως την κορυφαία, γιατί πέραν του ότι είναι πλήρης, νομίζω ότι υπερέχει και ερμηνευτικά, με μια Φαραντούρη στην απόλυτη ερμηνευτική της ακμή ως κλασική lieder ερμηνεύτρια συνοδευόμενη μόνο από μια κλασική κιθάρα. Αλλά εδώ ακριβώς εντοπίζεται το άλλο ακαταμάχητο πλεονέκτημα αυτής της εκτέλεσης. Γιατί ο κλασικός κιθαριστής που τη συνοδεύει δεν είναι άλλος από τον διάσημο Αυστραλό σολίστ John Williams (γενν. 1941) που δεν πρέπει να τον συγχέουμε με τον συνονόματό του διάσημο συνθέτη κινηματογραφικής μουσικής στις ταινίες του Σπίλμπεργκ. 
Να προσθέσω ότι ο δίσκος της CBS συμπληρώνεται με άλλα τρία τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη παρμένα από παλιότερους κύκλους τραγουδιών ("Το γελαστό παιδί", "Σίλβα", "Ήρθαν οι άνθρωποι"), καθώς και τέσσερα οργανικά θέματα για σόλο κιθάρα βασισμένα σε τραγούδια από τον "Επιτάφιο" του Μίκη.
Λιτή ερμηνεία με δωρική αφαιρετικότητα και έξοχη οργανική συνοδεία που αφήνουν με ταπεινότητα και σεβασμό το χώρο να περάσουν στο πρώτο πλάνο οι θεσπέσιες μελωδίες του συνθέτη και ο συγκλονιστικός ποιητικός λόγος του Ισπανού ποιητή! Ομολογώ πως αυτός ο δίσκος καταλαμβάνει μια από τις πρώτες θέσεις στον κατάλογο των υποκειμενικών μου επιλογών από το σύνολο της ελληνικής δισκογραφίας!

(c) LP | CBS | 1971 | πηγή: d58

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Προσωπικά, θεωρώ οτι και μόνο την λυρική εισαγωγή στην Παντέρμη να πάρει κανείς, απο τον συγκεκριμένο δίσκο, είναι ένα θέμα εμπνευσμένο, για Όσκαρ. Θα ήθελα να ξέρω, υπάρχει έργο Ισπανού συνθέτη εφάμιλλο με το Romancero Gitano του Μίκη, πάνω σε ποιήση του Λόρκα ? Συγχαρητήρια για το blog σας. Δεν πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο, οτι δημιουργήθηκε τόση αξιόλογη μουσική στην χώρα μας, στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Ούτε οτι οι 2 μεγάλοι μας συνθέτες αλληλό-εκτιμούνταν (ρητά), και ήταν και σημαντικές προσωπικότητες εκτός απο ιδιοφυείς δημιουργοί.