Μάνος Λοΐζος: Θαλασσογραφίες (1970)

Σειρά έχει ο αγαπημένος συνθέτης τραγουδιών Μάνος Λοΐζος, του οποίου θα ήθελα να ολοκληρώσω την παρουσίαση του πρώτου δισκογραφικού του τρίπτυχου στη Minos κατά την τετραετία 1968-1972 με τρεις αμιγώς λαϊκούς δίσκους, πριν στραφεί σε κάπως διαφορετικά μονοπάτια εισάγοντας στα τραγούδια του και σαφή πολιτικά στοιχεία.

Η αρχή λοιπόν έγινε με τον "Σταθμό" το 1968, ο οποίος υπήρξε και ο παρθενικός δίσκος της νεοσύστατης Minos. Δυο χρόνια αργότερα ακολούθησαν οι "Θαλασσογραφίες" που αποτελούν τη δεύτερη ολοκληρωμένη συνεργασία του Μάνου Λοΐζου με τον κορυφαίο στιχουργό και προσωπικό του φίλο Λευτέρη Παπαδόπουλο. Και όπως και στην προηγούμενη δουλειά, έτσι κι εδώ τα περισσότερα τραγούδια είχαν ήδη ακουστεί με διάφορες αφορμές, άλλοτε σε δίσκους 45 στροφών ή προσωπικούς δίσκους τραγουδιστών, άλλοτε πάλι σε διάφορες ελληνικές ταινίες του καιρού ("Η νεράιδα και το παλικάρι", "Λεβεντόπαιδο"), αλλά κυρίως στη μουσική παράσταση "Γη SOS" του Άλκη Παππά που ανέβηκε το 1970 στο θέατρο Μινώα με πρωταγωνιστή τον Αλέκο Αλεξανδράκη και ερμηνευτές τον Μιχάλη Βιολάρη και την Αλέκα Μαβίλη.

Ο δίσκος περιλαμβάνει 11 υπέροχα τραγούδια με κοινό σημείο αναφοράς τη θάλασσα, πράγμα που εξηγεί και τον τίτλο. Ο συνθέτης έχει επεξεργαστεί ιδιαίτερα το ορχηστρικό μέρος με καινούργιους οργανικούς συνδυασμούς που δημιουργούν γοητευτικά ηχοχρώματα. Η μελωδική του φλέβα είναι έκδηλη στα χαμηλόφωνα τραγούδια, όπως το "Μήνυμα" ή το "Νανούρισμα". Το λαϊκό στοιχείο φυσικά έχει πάντα τον πρώτο λόγο κι εκφράζεται με πολύ δυνατό τρόπο σε σπουδαία τραγούδια, όπως τα: "Ένα γέρικο καράβι", "Δέκα παλικάρια" (που το περιποιήθηκε δεόντως η λογοκρισία!), "Τζαμάικα", "Έχω έναν καφενέ" και - πάνω απ' όλα - στο αριστούργημα του δίσκου, το "Μάνα δε φυτέψαμε" με τη συναρπαστική εισαγωγή του. Πλάι σ' αυτά, και κάποια ανάλαφρα κι εξωστρεφή χορευτικά κομμάτια, όπως το "Σ' αγαπώ, σ' αγαπώ" ή η χιλιοτραγουδισμένη "Γοργόνα" που με παρότρυνση του Λευτέρη Παπαδόπουλου βασίστηκε εν μέρει στην παραδοσιακή μελωδία "Μάρε γιε μου κανακάρη". Μάλιστα πρέπει να πω ότι η συγκεκριμένη εκτέλεση του τραγουδιού είναι η δεύτερη, γιατί προηγήθηκε μια άλλη νωρίτερα σε δισκάκι 45 στροφών. Και φυσικά η υπέροχη θεατρικού τύπου μπαλάντα "Σεβάχ ο Θαλασσινός", όπου ο συνθέτης μας συστήνεται για πρώτη φορά και ως ερμηνευτής και μάλιστα εξαιρετικά εκφραστικός!

Τα τραγούδια ερμηνεύει το δυνατό δίδυμο της εποχής, ο Γιάννης Καλατζής και ο Γιώργος Νταλάρας. Μαζί τους ο Γιάννης Πάριος σε ένα από τα ωραιότερα τραγούδια της καριέρας του ("Ένα γέρικο καράβι"), καθώς και η Μαρίζα Κωχ που είχε μέχρι εκείνη τη στιγμή μια μικρή νεοκυματική προϋπηρεσία στο ελληνικό τραγούδι πλάι στον Νίκο Χουλιαρά.

Στο μπουζούκι είναι δυο κορυφαίοι δεξιοτέχνες του οργάνου, ο Στέλιος Ζαφειρίου και ο Χρήστος Νικολόπουλος. Το εξώφυλλο επιμελήθηκε ο ζωγράφος Γιώργος Βακιρτζής, ενώ το ωραίο κεραμικό της μπροστινής πλευράς ανήκει στην Αργυρώ Καρύμπακα (σύζυγο του Γιάννη Νεγρεπόντη).

Αν θα πρέπει να κάνω κάποιο αξιολογικό σχόλιο για το δίσκο, θα έλεγα πως τον θεωρώ έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της "έντεχνης" λαϊκής μας δισκογραφίας, ασφαλώς μέσα στην πρώτη δεκάδα του συνόλου της ελληνικής δισκογραφικής παραγωγής και προφανώς την κορυφαία προσωπική δουλειά του Μάνου Λοΐζου. Είναι μια εκτίμηση που έχω παγιωμένη στο μυαλό μου από πολύ παλιά και δε βρίσκω κανένα λόγο να την αλλάξω...

(c) LP | Minos | 1970 | πηγή: d58