Μάνος Χατζιδάκις: Το ποτάμι (1960/ανέκδοτο OST)

Από την πλούσια κινηματογραφική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι ξεχωριστή θέση κατέχει ασφαλώς η σπουδαία συνεργασία του με τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο από την πρώτη κιόλας εμφάνιση του τελευταίου το 1954 με τη "Μαγική πόλη" κι αργότερα με τον μνημειώδη "Δράκο" μέχρι το "Ποτάμι", ταινία παραγωγής 1959 της Finos Film.

Ας σταθούμε σήμερα στην τελευταία από αυτές: Το "Ποτάμι" λοιπόν είναι μια σπονδυλωτή ταινία αποτελούμενη από τέσσερα επεισόδια πάνω σε κείμενα των Αντώνη Σαμαράκη, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Νότη Περγιάλη και Νίκου Κούνδουρου. Παίζουν: Τίτος Βανδής, Τάκης Εμμανουήλ, Ανέστης Βλάχος, Ντίνα Τριάντη, Γιώργος Εμιρζάς και Χριστόφορος Ζήκας. Ο σκηνοθέτης διαφώνησε με τους παραγωγούς για το μοντάζ της ταινίας, η οποία παίχτηκε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1960 σε δυο διαφορετικές version και βραβεύτηκε, χωρίς όμως ποτέ να φτάσει στις αίθουσες προβολής. 

Ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε μια μεγάλη σειρά από σύντομα θέματα βουκολικού ύφους με την κιθάρα και τη φλογέρα να κατέχουν την πρώτη θέση, αλλά και το μπουζούκι να τονίζει το λαϊκό χρώμα της ταινίας. Το μπουζούκι μάλιστα ερμηνεύει ο Βασίλης Τσιτσάνης. 

Στην ταινία ακούγεται κι ένα τραγούδι με τίτλο "Διψούν οι κάμποι", το οποίο υποτίθεται ότι τραγουδά ο Ανέστης Βλάχος, αλλά η πραγματική φωνή ανήκει στον ξεχασμένο λαϊκό τραγουδιστή  Ορφέα Κρεούζη. Αν δε λέει και πολλά πράγματα το όνομά του, θα πω μόνο πως είναι ο ίδιος που ερμηνεύει το σπουδαίο λαϊκό τραγούδι "Ο γκρεμός" του Μάνου Χατζιδάκι. 

Περεμπιπτόντως να επισημάνω ότι στο διαδίκτυο διασπείρεται η λανθασμένη πληροφορία ότι ένα πασίγνωστο οργανικό κομμάτι με πιάνο και ορχήστρα σε ρυθμό μπόσα νόβα του Μάνου Χατζιδάκι με τίτλο "Το ποτάμι" προέρχεται από την εν λόγω ταινία, ενώ δεν έχει απολύτως καμία σχέση, αφού ανήκει στην ταινία "Αγάπη και θύελλα" (1961).

Μάνος Χατζιδάκις: Η Αγνή του λιμανιού (1952/ανέκδοτο OST)

Η ασπρόμαυρη δραματική ταινία "Η Αγνή του λιμανιού", παραγωγής 1952 της Finos Film, σκηνοθετήθηκε από τον Γιώργο Τζαβέλλα σε δικό του σενάριο με πρωταγωνιστές τους Ελένη Χατζηαργύρη, Αλέκο Αλεξανδράκη, Γιώργο Γληνό, Άννα Κυριακού, Ελένη Ζαφειρίου, Νίκο Ρίζο και Θάνο Τζενεράλη. 

Τη μουσική της ταινίας έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις. Στην ταινία ακούγεται και το σύντομο αλλά υπέροχο τραγούδι "Είναι καημός" σε στίχους (μάλλον) του συνθέτη που ερμηνεύει η ξεχασμένη τραγουδίστρια του ελαφρού τραγουδιού Μαίρη Πορτοκάλλη. Τη συνοδεύει μάλιστα στο πιάνο ο ίδιος ο Μάνος στη μοναδική ίσως κινηματογραφική του εμφάνιση. Σε άλλο σημείο της ταινίας επίσης ακούγεται στο πιάνο η μελωδία του τραγουδιού "Χάρτινο το φεγγαράκι". Τα υπόλοιπα μέρη είναι οργανικά θέματα με έντονη μελαγχολική διάθεση.

Φυσικά κι αυτό το soundtrack είναι ανέκδοτο.

Μάνος Χατζιδάκις: The 300 Spartans (1962/ανέκδοτο OST)

Ιδού ένα ακόμη δείγμα της πλούσιας κινηματογραφικής μουσικής του Μάνου Χατζιδάκι από τα πρώτα χρόνια του '60 στο Hollywood. Δεν έχει κυκλοφορήσει ποτέ επίσημα και δεν καταγράφεται στη δισκογραφία του συνθέτη, παρά μονάχα στην ογκωδέστατη εργογραφία του.

Ο λόγος λοιπόν για την αυθεντική μουσική της επικής ταινίας "The 300 Spartans" του Rudolph Mate, η οποία παίχτηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1962. Στις ελληνικές αίθουσες προβλήθηκε με τον τίτλο "Ο Λέων της Σπάρτης" (όπου ως Λέων προφανώς εννοείται ο Λεωνίδας!). Πρόκειται για μια δίωρη έγχρωμη υπερπαραγωγή χολιγουντιανών προδιαγραφών. Θέμα της είναι η γνωστή (και διαστρεβλωμένη) ιστορία των 300 Σπαρτιατών που αντιστάθηκαν μέχρις εσχάτων στις Θερμοπύλες απέναντι στις ορδές του Ξέρξη το 480 π.Χ. Η νεότερη ταινία "300" με την τεράστια εμπορική της επιτυχία επανέφερε το θέμα στην επικαιρότητα προκαλώντας παράλληλα την οριστική παραμόρφωση των ιστορικών γεγονότων. Σε κείνη την παλιότερη και πιο αθώα ταινία συμμετείχαν, πλάι σε διάσημα ονόματα του αμερικανικού κινηματογράφου, και αρκετοί Έλληνες ηθοποιοί, όπως η Άννα Συνοδινού, ο Δήμος Σταρένιος, ο Γιώργος Μούτσιος, ο Μιχάλης Νικολινάκος και άλλοι.

Η επιλογή του Μάνου Χατζιδάκι για τη σύνθεση της μουσικής μοιάζει σχεδόν αυτονόητη, αφενός γιατί η ταινία γυρίστηκε στην Ελλάδα με θέμα παρμένο από την ελληνική ιστορία και αφετέρου γιατί ο συνθέτης εκείνη την περίοδο ήταν περιζήτητος λόγω της πρόσφατης βράβευσής του με το oscar τραγουδιού για την ταινία "Ποτέ την Κυριακή" (1960). 

Η μουσική του σ' αυτή την ταινία χαρακτηρίζεται από ένα μίγμα επικών και ελεγειακών ορχηστρικών ηχοχρωμάτων στη γραμμή των ανάλογων κινηματογραφικών επενδύσεων από μεγάλους χολιγουντιανούς συνθέτες, όπως ο Miklos Rozsa, ο Maurice Jarre κ.ά., αλλά η μελωδική βάση του Μάνου Χατζιδάκι παραμένει κι εδώ αναγνωρίσιμη. Εντυπωσιακά τα δυο βασικά θέματα στην έναρξη και το φινάλε, ενώ καθαρά χατζιδακική και πιο ελληνοπρεπής η μελωδία του track 9*, η οποία παραπέμπει στα ηχοχρώματα των "Πασχαλιών μέσα από τη νεκρή γη". 

Επισημαίνω ότι τρία μελωδικά θέματα του soundtrack πολλά χρόνια αργότερα αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία τριών τραγουδιών σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου και ενορχήστρωση του Νίκου Κυπουργού για το δίσκο της Δήμητρας Γαλάνη "Χορός με τη σκιά μου" (1998).

Μάνος Χατζιδάκις: Steps (1966/ανέκδοτο OST)

Από την πληθώρα των κινηματογραφικών συνθέσεων του Μάνου Χατζιδάκι στα χρόνια του '60 ελάχιστες δυστυχώς πέρασαν στη δισκογραφία κι όχι πάντα οι καλύτερες. Ακόμη κι όταν εργαζόταν στην Αμερική, δεν ευτύχησε να δει όλη την κινηματογραφική του δουλειά σε δισκογραφημένη μορφή κι ας επρόκειτο συνήθως για μεγάλες παραγωγές. Κι ας επρόκειτο - το χειρότερο - για πολύ όμορφες μουσικές!

Σήμερα λοιπόν θέλω να ανασύρω από τη λήθη άλλο ένα σημαντικό κινηματογραφικό soundtrack του μεγάλου μας συνθέτη που παραμένει ανέκδοτο. Πρόκειται για τη μουσική που έγραψε το 1966 για την ελληνοαμερικανική ταινία "Steps" (Τα σκαλοπάτια). Τη σκηνοθέτησε ο Leonard Hirschfield πάνω σε σενάριο του Βασίλη Βασιλικού, ενώ πρωταγωνιστούσαν οι ηθοποιοί: Ειρήνη Παππά, Umberto Orsini, Τάκης Εμμανουήλ και Σπύρος Φωκάς.

Η σύνθεση του Χατζιδάκι είναι πλούσια κι ευφάνταστη, με οργανικά κυρίως θέματα διανθισμένα από πέντε τραγούδια που ερμηνεύει η Vida Penticks. Ξεχωρίζει το εξαιρετικό "Time is like...", που ακούγεται σε δύο εκδοχές. Ένα ολοκληρωμένο και ωραιότατο soundtrack διάρκειας 45 λεπτών που δυστυχώς αγνοείται από τους μουσικόφιλους, καθώς παραμένει ξεχασμένο και ανεκμετάλλευτο. 

Μάνος Χατζιδάκις: The Heroes (1969)

Η παραγωγικότατη δεκαετία του '60 κλείνει πολύ δημιουργικά για τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος εκείνη την εποχή βρισκόταν στην Αμερική κι έγραφε μουσική για τον διεθνή κινηματογράφο.

Το 1969 λοιπόν, ένα χρόνο μετά τη μουσική για την ταινία "Blue" (ένα υπέροχο soundtrack σε φόρμα concertante για κλασική κιθάρα και ορχήστρα), υπογράφει τη μουσική επένδυση της ταινίας "The Invincible Six", μιας αμερικανοϊρανικής περιπέτειας που σκηνοθέτησε ο διάσημος ρουμανοαμερικανός σκηνοθέτης Jean Negulesco σε χώρους του Ιράν στα χρόνια του Σάχη. Το σενάριο βασίστηκε στο βιβλίο "The Heroes of Yucca" και γιαυτό στην εργογραφία του συνθέτη έχει επικρατήσει ο τίτλος "The Heroes" προκαλώντας συχνά κάποια σύγχυση.

Το ορχηστρικό κομμάτι των τίτλων είναι η πασίγνωστη μελωδία "Μπαλάντα του Ούρι" που αργότερα ενσωματώθηκε ως εισαγωγή στον κύκλο τραγουδιών "Αθανασία" (1976) και μετέπειτα απέκτησε και στίχους που έγραψε ο Νίκος Γκάτσος, για να γίνει ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα κι αγαπημένα τραγούδια του συνθέτη. 

Στην ταινία ακούγεται κι ένα τραγούδι με αγγλόφωνους στίχους, ενώ τα υπόλοιπα μέρη είναι ορχηστρικά και μάλιστα γραμμένα για συμφωνική ορχήστρα με μεγάλη έμπνευση που δείχνει την ξεχωριστή ικανότητα του συνθέτη να κινείται με την ίδια άνεση ακόμη και σε πεδία, στα οποία δεν μας έχει πολυσυνηθίσει. 

Περιλαμβάνονται επίσης και κάποια μέρη με ήχους της Ανατολής, ένας αμανές και κάποιοι σόλο αυτοσχεδιασμοί με λαούτο και βιολί που παραπέμπουν στο χωτοταξικό πλαίσιο, όπου εκτυλίσσεται η δράση της ταινίας. 

Εν ολίγοις, έχουμε ένα ακόμη άγνωστο αριστούργημα του Μάνου Χατζιδάκι που δυστυχώς παραμένει ανέκδοτο, ενώ θα μπορούσε να αποτελεί κτήμα όλου του μουσικόφιλου κοινού, γιατί πραγματικά αξίζει τον κόπο! Μακάρι κάποια στιγμή να βγει από τα απρόσιτα συρτάρια, όπου μένει κλειδωμένο, και να αξιωθεί μιας καλής έκδοσης.

Μάνος Χατζιδάκις: Siralardaki Heyecanlar (ανέκδοτο OST)

"Siralardaki Heyecanlar". Σας λέει τίποτε αυτός ο τίτλος; Μάλλον όχι. Και πολύ περισσότερο αν τον συσχετίσουμε με τον Μάνο Χατζιδάκι, έστω κι αν ξέρουμε ότι ο μεγάλος συνθέτης έγραψε μουσική για πάμπολλες ξένες ταινίες.

Κι όμως! Ούτε άγνωστη είναι αυτή η ταινία, ούτε ακριβώς ξένη! Γιατί πρόκειται για την τουρκική βερσιόν μιας από τις πιο αγαπημένες και πιο εμπορικές ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Και για να μην τα πολυλογούμε, πρόκειται για την ταινία του Αλέκου Σακελλάριου "Χτυποκάρδια στο θρανίο", παραγωγής 1963, με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη!

Δεν ξέρω πόσο γνωστό είναι ότι η ταινία αυτή της Finos Film γυρίστηκε παράλληλα σε δύο εκδοχές, μία η γνωστή ελληνική με συμπρωταγωνιστή τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ κι άλλη μια ...τουρκική με τίτλο "Siralardaki Heyecanlar" και πρωταγωνίστρια πάλι την Αλίκη, η οποία φαίνεται πως ήταν δημοφιλής και στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου, ενώ στη θέση του Παπαμιχαήλ συμπρωταγωνιστούσε ο Τούρκος ηθοποιός Orhan Gunsiray! 

Η μουσική και τα τραγούδια της ταινίας γράφτηκαν βέβαια από τον Μάνο Χατζιδάκι. Πρόκειται για πανέμορφες μελωδίες πάνω σε στίχους του Αλέκου Σακελλάριου που ερμήνευσε η Αλίκη με τη γνωστή τσαχπινιά της φωνής της. Τα ίδια λοιπόν τραγούδια, με τις ίδιες ενορχηστρώσεις, ακούγονται και στην τουρκική εκδοχή, αλλά μεταφερμένα στην τουρκική γλώσσα, εκτός από το "Τουίστ" που κρατήθηκε στα ελληνικά! 

Στο αρχειάκι που σας δίνω συμπεριέλαβα τα πέντε πασίγνωστα τραγούδια της "τουρκικής" ταινίας μαζί με δυο οργανικά θέματα από την έναρξη και το φινάλε, για να έχει μια πληρότητα το αυτοσχέδιο soundtrack. 

Η Αλίκη λοιπόν τραγουδά ...τουρκικά! Ενδιαφέρον, δε νομίζετε;

Μάνος Χατζιδάκις: Στέλλα (ανέκδοτο OST)

Η "Στέλλα" (1955), χωρίς αμφιβολία, είναι μια από τις πρώτες κορυφογραμμές που κατέκτησε ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος. Τη σκηνοθέτησε ο Μιχάλης Κακογιάννης, ο οποίος έγραψε και το σενάριο βασισμένος στο θεατρικό έργο "Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια" του Ιάκωβου Καμπανέλλη με μακρινό αρχέτυπο την κλασική ιστορία της Κάρμεν. Η σκηνογραφία με τον εντυπωσιακό λαϊκό ρεαλισμό της ανήκει στον Γιάννη Τσαρούχη. Στη σκηνή κυριαρχεί απόλυτα η πληθωρική παρουσία της Μελίνας Μερκούρη στην πρώτη μόλις κινηματογραφική της εμφάνιση. Πλάι της συμπρωταγωνιστούν οι Γιώργος Φούντας, Αλέκος Αλεξανδράκης, Βούλα Ζουμπουλάκη, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Σοφία Βέμπο και Κώστας Κακαβάς. Η ταινία πέρασε κι εκτός ελληνικών συνόρων κερδίζοντας μια υποψηφιότητα για τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και τελικά τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας το 1956 στην Αμερική.

Από τα βασικότερα προσόντα της ταινίας η συγκλονιστική μουσική του Μάνου Χατζιδάκι με το έντονο λαϊκό χρώμα που το υποστηρίζει δυναμικά η παρουσία του Βασίλη Τσιτσάνη ως επικεφαλής της λαϊκής ορχήστρας. Στην ταινία ακούγονται υπέροχοι λαϊκοί αυτοσχεδιασμοί του μπουζουκιού, καθώς και τέσσερα σπουδαία λαϊκά τραγούδια σε στίχους του Μιχάλη Κακογιάννη ("Εφτά τραγούδια θα σου πω", "Ο μήνας έχει 13", "Το φεγγάρι είναι κόκκινο", "Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι"). Μαζί με τα τραγούδια της πρώτης "Λατέρνας" του Αλέκου Σακελλάριου που γυρίστηκε την ίδια χρονιά, αυτές είναι οι πρώτες απόπειρες του μεγάλου συνθέτη να γράψει ορθόδοξα λαϊκά τραγούδια με τη δική του "έντεχνη" οπτική, αρκετά χρόνια πριν ο εμβληματικός "Επιτάφιος" του Μίκη Θεοδωράκη υπογράψει επίσημα τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του έντεχνου λαϊκού μας τραγουδιού! 

Να επισημάνω μόνο ότι το μυθικό πια "Αγάπη που 'γινες δίκοπο μαχαίρι", ερμηνευμένο αφοπλιστικά από τη Μελίνα - τραγούδι με αμέτρητες μεταγενέστερες εκτελέσεις - βασίστηκε στη μελωδία του τραγουδιού "Τρελέ τσιγγάνε" της Ιωάννας Γεωργακοπούλου και του Βασίλη Τσιτσάνη. Είναι λυπηρό που κάποια χρόνια αργότερα εκτοξεύτηκε αήθης μομφή κατά του Μάνου Χατζιδάκι ως λαθρόχειρα της συγκεκριμένης μελωδίας, ενώ στην πραγματικότητα, πέρα από μια φευγαλέα μελωδική πινελιά, ο συνθέτης έγραψε ένα ολόδικό του τραγούδι που κατατάσσεται δίκαια στις κορυφαίες στιγμές συνολικά του ελληνικού πενταγράμμου. 

Προσθέτω, τέλος, ότι στην ταινία τραγουδούν επίσης η Σοφία Βέμπο και η Βούλα Ζουμπουλάκη.

Σταύρος Κουγιουμτζής: Τα πρώτα τραγούδια (1961-1967)

Αυτή είναι μια διορθωτική ανάρτηση που έρχεται να αποκαταστήσει αβλεψίες ή παραλείψεις της αρχικής ανάρτησης που είχα παρουσιάσει παλιότερα με τα ανεξάρτητα τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή από την πρώτη του συνθετική περίοδο, δηλαδή κατά το διάστημα 1961-1967.

Θυμίζω ότι εκείνη την περίοδο ο συνθέτης ηχογράφησε γύρω στα 40 τραγούδια από το 1961, όταν παρουσίασε στο Φεστιβάλ Τραγουδιού του ΕΙΡ το πρώτο του τραγούδι ("Περιστεράκι"), μέχρι το 1967 που εντάχθηκε στο δυναμικό της Odeon, η οποία από την επόμενη χρονιά θα μετονομαστεί σε Minos κι εκεί πλέον ο συνθέτης θα βρει σταθερή στέγη για πολλά χρόνια και θ' αρχίσει να παρουσιάζει τους μεγάλους δίσκους 33 στροφών που τον επέβαλαν ως κορυφαίο τραγουδοποιό. Από το σκόρπιο αυτό υλικό μόνο η Lyra έχει εκδόσει ένα δίσκο με 14 τραγούδια, τα οποία και δεν συμπεριέλαβα σε τούτη τη συλλογή.

Στην τωρινή λοιπόν ανάρτηση έχω προσθέσει δυο τραγούδια από τις 45 στροφές που έλειπαν από την προηγούμενη συλλογή και συγκεκριμένα, ένα τραγούδι με τη Μάριον Σίβα ("Φεύγει η χαρά") κι άλλο ένα με τον Γιάννη Ζανιώτη ("Στο πρώτο γλυκοχάραμα"). 

Επίσης έχω προσθέσει και το τραγούδι "Νυχτερινές φωτιές" που δεν έχει ηχογραφηθεί ποτέ στο στούντιο και παραμένει ανέκδοτο. Το τραγούδι αυτό ακούστηκε στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης το 1963 από τις φωνές της Μάριον Σίβα και της Καίτης Δεσύλα, αλλά εδώ το έχουμε από μια ραδιοφωνική του μετάδοση με τη φωνή της Νίκης Καμπά. Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτό είναι το μοναδικό τραγούδι που παρουσίασε ο συνθέτης μέσα στο 1963.

Προσθέτω επίσης ότι έχω αποκαταστήσει τη λανθασμένη αναγραφή του τραγουδιστή Χριστόφορου Ζησούλη ως ερμηνευτή των τραγουδιών "Ο μπάρμπα Θάνος" και "Αν είν' ναρθείς". Το σωστό όνομα του τραγουδιστή είναι Χριστόφορος Γλιπιρίδης, ο οποίος συχνά αναφέρεται και απλά ως Χριστόφορος.

Να προσθέσω, τέλος, ότι αρκετά από τα τραγούδια της συλλογής έχουν πολύ βελτιωμένο ήχο σε σχέση με την προηγούμενη ανάρτησή μου.

Μίκης Θεοδωράκης & William Shakespeare: Περικλής, πρίγκιπας της Τύρου (ανέκδοτο)

Μετά την ανέκδοτη θεατρική μουσική του Μίκη Θεοδωράκη για τον "Χριστόφορο Κολόμβο" του Νίκου Καζαντζάκη που σας παρουσίασα χθες, συνεχίζω με άλλο ένα πολύτιμο ντοκουμέντο από το ίδιο ανεξερεύνητο πεδίο δράσης του μεγάλου μας συνθέτη.

Πρόκειται για τη μουσική που έγραψε για την παράσταση του έργου "Περικλής, πρίγκιπας της Τύρου", μια "ελαφρά" κωμωδία του William Shakespeare (1564-1616) γραμμένη το 1608. Η παράσταση ανέβηκε στο Ηρώδειο το καλοκαίρι του 1980 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου σε σκηνοθεσία και μετάφραση του Αλέξη Σολομού με πρωταγωνιστές τους Χρήστο Πολίτη, Ελένη Ζαφειρίου και Τιτίκα Βλαχοπούλου.

Από τη μουσική αυτής της παράστασης διασώζονται σε ανέκδοτο αρχείο πέντε τραγούδια που ερμηνεύει ο βαρύτονος και ηθοποιός Γιώργος Μούτσιος που τον ξέρουμε περισσότερο από τις ιστορικές συνεργασίες του με τον Μάνο Χατζιδάκι ("Όρνιθες"). Τα τραγούδια έχουν ένα χαρακτήρα μπαρόκ όπερας σε μια προσπάθεια να αποδοθεί ένα αναγεννησιακό κλίμα. Σ' αυτό συμβάλλει και η λιτή συνοδεία τους από σόλο λαούτο που παίζει η Στέλλα Κυπραίου.

Μίκης Θεοδωράκης & Νίκος Καζαντζάκης: Χριστόφορος Κολόμβος (ανέκδοτο)

Ακόμη και οι πιο συνεπείς μουσικόφιλοι δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι γνωρίζουν με επάρκεια στις πραγματικές του διαστάσεις το έργο των δύο Διόσκουρων του μουσικού μας πολιτισμού, του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι. Κι αυτό, γιατί ένα μεγάλο μέρος του έργου τους παραμένει ανέκδοτο κι επομένως απρόσιτο στο ευρύ κοινό. Κι αναφέρομαι κυρίως στη μουσική που έγραψαν για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Ειδικά, η μουσική τους για το θέατρο έχει το προφανές μειονέκτημα ότι ακούστηκε μόνο κατά τη διάρκεια κάποιων παραστάσεων και σπανιότατα αποτυπώθηκε σε κάποιο μέσον, όπως το κινηματογραφικό φιλμ, ώστε να μπορούμε εκ των υστέρων και μετά από πολύ χρόνο να την ακούσουμε και να την εκτιμήσουμε αναλόγως.

Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει μακρά σχέση με τη θεατρική σκηνή, αφού οι πρώτες του σκηνικές συνθέσεις χρονολογούνται αμέσως μετά τη γερμανική κατοχή, στα μέσα της δεκαετίας του '40. Στη μακρόχρονη διαδρομή του συνεργάστηκε με κορυφαίους δημιουργούς του θεάτρου, όπως ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Βασίλης Ρώτας, ο Γιώργος Θεοτοκάς, ο Άγγελος Τερζάκης ("Θεοφανώ"), ο Ιάκωβος Καμπανέλλης ("Η γειτονιά των αγγέλων", "Εχθρός λαός"), ο Νότης Περγιάλης, αλλά και ξένοι, όπως ο Σέξπιρ, ο Χάσεκ, ο Μπρεχτ, ο Καμί, διάφοροι Ρώσοι δραματουργοί και πολλοί άλλοι.

Το 1975 ο συνθέτης έγραψε μουσική για τη θεατρική παράσταση "Χριστόφορος Κολόμβος" βασισμένη στην ομώνυμη δημιουργία του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957). Το έργο παίχτηκε το 1975 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού με πρωταγωνιστή τον Μάνο Κατράκη. Η μουσική σύνθεση είναι για φωνή και μικρή συμφωνική ορχήστρα. Από τη μουσική αυτή διασώζονται σε ανέκδοτο αρχείο έξι τραγούδια που ερμηνεύονται από τον Πέτρο Πανδή με τη συμμετοχή της ηθοποιού Άννας Μακράκη.

Μάνος Χατζιδάκις: Ελλάς η χώρα των ονείρων (το αυθεντικό soundtrack)

Πριν από μερικούς μήνες σας παρουσίασα τον αριστουργηματικό δίσκο "Ελλάς η χώρα των ονείρων" του μεγάλου Μάνου Χατζιδάκι στην επίσημη δισκογραφική του εκδοχή (1963), η οποία ανατυπώθηκε και σε ψηφιακή μορφή τα νεότερα χρόνια (1988).

Εδώ σας παρουσιάζω την αυθεντική μορφή του soundtrack για τον ομώνυμη ταινία του Γερμανού σκηνοθέτη Wolfagang Mueller-Sehn, όπως κυκλοφόρησε το 1960 (ή 1961) σε 10ιντσο βινύλιο από τη Fontana. Η μουσική και τα τραγούδια του έργου είναι μοιρασμένα σε 18 μέρη, τα οποία ονοματίζονται με τοπωνύμια της ελληνικής γης μοιρασμένα στις ενότητες Στεριά και Αιγαίο. 

Τραγουδά φυσικά η Νάνα Μούσχουρη στην τελευταία της συνεργασία με τον συνθέτη πριν ξεκινήσει την τεράστια διεθνή της καριέρα, καθώς οι δυο τους θα ξανασυναντηθούν δισκογραφικά με καινούργιο υλικό πολλά χρόνια αργότερα, το 1972, στο δίσκο "Σπίτι μου, σπιτάκι μου". Οι στίχοι των τραγουδιών ανήκουν στον Νίκο Γκάτσο και στον συνθέτη.

Μίκης Θεοδωράκης: Les amants de Teruel (2002/live)

Έχει φορτιστεί πολύ αρνητικά τελευταία το κλίμα απέναντι στον μέγιστο Μίκη Θεοδωράκη, εν πολλοίς και με δική του ευθύνη βέβαια! Εκείνο όμως που έχει σημασία είναι ότι δε γίνεται να μειωθεί ούτε στο ελάχιστο το γιγαντιαίο έργο που μας κληροδοτεί λίγο πριν μας αποχαιρετήσει από τούτο τον κόσμο και γίνει κι αυτός "αθάνατος" στη χώρα των Μακάρων, για να θυμηθούν επιτέλους και τον αληθινό δημιουργό όλοι αυτοί που ξαφνικά τον μετέτρεψαν σε ήρωα των πατριδοκαπηλικών τους ονειρώξεων!

Ο Μίκης είναι ένας παγκόσμιος δημιουργός. Το ξέρουμε καλά όσοι παρακολουθούμε με συνέπεια τη μεγαλειώδη διαδρομή του στο χώρο της τέχνης. Και ξέρουμε ότι νωρίς συνδέθηκε το έργο του με τον διεθνή κινηματογράφο, όπου για μεγάλο διάστημα στα χρόνια του '60 ήταν περιζήτητος, αν και δεν ενέδωσε ποτέ στις σειρήνες των αμερικανικών blockbusters, όταν έδειχναν διατεθειμένες να του προσφέρουν ηγεμονικά συμβόλαια - το ίδιο που έγινε και με τον Μάνο Χατζιδάκι - προκειμένου να τον έχουν στη διάθεσή τους στις μεγάλες παραγωγές εκείνων των χρόνων.

Παρόλα αυτά, ο Μίκης είχε αρκετές, σποραδικές έστω, συνεργασίες με διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές. Σε μια λαμπρή τέτοια στιγμή της καριέρας του λοιπόν θα αναφερθούμε:

Η μεγάλη χορεύτρια και ηθοποιός Ludmilla Tcherina (1924-2004) γνωρίστηκε με τον Μίκη Θεοδωράκη το 1958, όταν και του ζήτησε να γράψει τη μουσική για την ταινία "Luna de miel" ("Honeymoon"), που σκηνοθέτησε ο Michael Powell. Ο Μίκης ανταποκρίθηκε και η μουσική του για την ταινία ανέδειξε το διαχρονικό τραγούδι που στην ελληνική του εκτέλεση έχει τίτλο "Αν θυμηθείς τ' όνειρό μου". 

Την ίδια εποχή ο συνθέτης έγραψε τη μουσική μπαλέτου "Les amants de Teruel" (Οι εραστές του Τερουέλ) για συμφωνική ορχήστρα, την οποία 3 χρόνια αργότερα κατά προτροπή και πάλι της Ludmilla Tcherina μετέγραψε για το soundtrack της ομώνυμης ταινίας του Powell, παραγωγής 1962, με πρωταγωνίστρια και πάλι την Tcherina. To soundtrack αυτό στην περιορισμένη δισκογραφική του εκδοχή (δίσκος 45 στροφών της ΕΜΙ) περιλάμβανε δύο εκπληκτικά τραγούδια που ερμήνευσε συγκλονιστικά το θρυλικό "σπουργιτάκι του Παρισιού", η Edith Piaf. Το πρώτο τραγούδι ήταν η διασκευή της "Όμορφης πόλης" (από τους "Λιποτάκτες") με γαλλικούς στίχους του Jacques Plante, ενώ το άλλο τραγούδι είχε τον τίτλο "Quatorze Juillet", μιας και το θέμα της ταινίας ήταν εμπνευσμένο από την κλασική ιστορία του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας τοποθετημένο στην ισπανική πόλη Teruel την εποχή των Σταυροφοριών.

Πέρασαν από τότε 40 χρόνια, μέχρι τις 13 Ιουνίου 2002 που εκτελέστηκε ζωντανά το έργο στην ολοκληρωμένη αρχική του μορφή σε συμφωνική φόρμα, όπως θα το βρείτε στο ανέκδοτο αρχείο που σας παρουσιάζω. Το έργο ερμηνεύεται από την Εθνική Ορχήστρα της Ισπανίας. Δε γνωρίζω άλλες λεπτομέρειες γι' αυτήν την εξαιρετική ηχογράφηση, η οποία πάντως έχει πολύ καλό ήχο και είναι κρίμα που μένει αναξιοποίητη.

Βασίλης Δημητρίου: Του Κουτρούλη ο γάμος (2008)

Το θεατρικό έργο "Του Κουτρούλη ο γάμος" είναι μια ηθογραφική κωμωδία με έντονα πολιτικά στοιχεία που παρουσιάζουν μιαν απίστευτη ομοιότητα με την εποχή μας, αν και γράφτηκε το 1843, την εποχή του Όθωνα και της πρώιμης "μνημονιακής" περιπέτειας της βαυαροκρατούμενης Ελλάδας, τη σημαδιακή εκείνη χρονιά που εκδηλώθηκε και το επαναστατικό κίνημα κατά του βασιλιά που δρομολόγησε σημαντικές πολιτικές εξελίξεις. 

Το έργο γράφτηκε από τον Φαναριώτη λόγιο Αλέξανδρο Ρίζο-Ραγκαβή (1809-1892) με εμφανείς αριστοφανικές επιρροές.

Η απολαυστική αυτή πολιτική σάτιρα, κατάλληλα διασκευασμένη και προσαρμοσμένη στη σημερινή πραγματικότητα από τον Γιάννη Καλαντζόπουλο, που έκανε και τη σκηνοθεσία, παρουσιάστηκε από το θεατρικό σχήμα Θεατρική Διαδρομή τη σεζόν 2008-2009. Πρωταγωνίστησαν οι: Παύλος Χαϊκάλης, Δημήτρης Μαυρόπουλος, Κατερίνα Μάντζιου και Παύλος Ορκόπουλος. 

Τη μουσική και τα τραγούδια της παράστασης έγραψε ο Βασίλης Δημητρίου. Κεφάτα τραγούδια με μπρίο και χαρούμενους ρυθμούς που ερμηνεύονται από μέλη του θιάσου. Δυστυχώς κι αυτό το soundtrack παραμένει ανέκδοτο.

Βασίλης Δημητρίου: Η Αθήνα των θαυμάτων (1998)

Το Θέατρο Κνωσσός γιορτάζοντας τα 150 χρόνια νεοελληνικού θεάτρου κατά την περίοδο 1997-98 παρουσίασε τη σπονδυλωτή παράσταση "Η Αθήνα των θαυμάτων, των τραυμάτων, των Υπάτων και των πάτων". 

Πρόκειται για ένα θεατρικό ψηφιδωτό που συνέθεσε ο Κώστας Γεωργουσόπουλος με επιλεγμένες σκηνές από δώδεκα διαφορετικά θεατρικά κείμενα που έγραψαν διάφοροι Έλληνες θεατρικοί συγγραφείς, όπως ο Μιχαήλ Χουρμούζης, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Σπύρος Μελάς, ο Παντελής Χορν, ο Ηλίας Καπετανάκης, ο Άγγελος Βλάχος, ο Δημήτρης Ψαθάς, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο Μποστ. Οι σκηνές διαρθρώνονται με χρονική αλληλουχία, ώστε να διαγράφεται ένα πανόραμα της ιστορικής διαδρομής της νεοελληνικής κοινωνίας από τον 19ο ίσαμε το τέλος του 20ου αιώνα.

Την παράσταση σκηνοθέτησε ο Χρήστος Τσάγκας και πρωταγωνίστησαν οι Λάμπρος Τσάγκας, Τάκης Βαμβακίδης, Δημήτρης Θεοδώρου, Νίκη Τσουλουπάκη και άλλοι.

Ο Βασίλης Δημητρίου έγραψε τη μουσική και τα τραγούδια της παράστασης πάνω σε στίχους του Γεωργουσόπουλου που υπογράφει, ως συνήθως, με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Κ.Χ. Μύρης. Τα τραγούδια ερμηνεύει ο Μανώλης Χατζημανώλης μαζί με μέλη του θιάσου. Το συγκεκριμένο ψηφιακό δισκάκι διατέθηκε στη διάρκεια των παραστάσεων και δεν κυκλοφόρησε ποτέ στο εμπόριο.

Βασίλης Δημητρίου & Μποστ: Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1995)

Ο Μποστ (Μέντης Μποσταντζόγλου, 1918-1995) υπήρξε ένας πολυδιάστατος δημιουργός που εκφράστηκε σε ποικίλα πεδία της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τόσο στον εικαστικό τομέα, όσο και στη δημιουργική γραφή. Οι παροιμιώδεις "ανορθογραφίες" του, το ευφάνταστο χιούμορ και οι απολαυστικές γελοιογραφίες, οι στιχοπλοκικές του επιδόσεις και τα θεατρικά του κείμενα έχουν καταγραφεί στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης με ιδιαίτερα εμφαντικό τρόπο.

Ως θεατρικός συγγραφέας ο Μποστ εμφανίστηκε ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του '60 γράφοντας κείμενα σε μορφή παρωδίας πάνω σε κλασικά έργα του παρελθόντος. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ακόμη και ...τραγωδίες, όπως η "Μήδεια", αλλά και έργα του διεθνούς κλασικού ρεπερτορίου, όπως το σεξπιρικό "Ρωμαίος και Ιουλιέτα".

Το 1995 λοιπόν, λίγο πριν φύγει από τη ζωή, ο Μποστ μας χάρισε την ευφάνταστη παρωδία του πάνω στο "Ρωμαίο και Ιουλιέτα" του Σέξπιρ. Το έργο ανέβηκε από το Θέατρο Στοά σε σκηνοθεσία Θανάση Παπαγεωργίου, ο οποίος συμπρωταγωνίστηκε μαζί με τη σύζυγό του Λήδα Πρωτοψάλτη. Η πρεμιέρα δόθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1995 και οι παραστάσεις κάλυψαν ολόκληρη τη χειμερινή σεζόν 1995-1996.

Τη μουσική του έργου έγραψε ο Βασίλης Δημητρίου, ο οποίος νωρίτερα είχε επενδύσει μουσικά και τα έργα "Μήδεια" και "Φαύστα" του Μποστ. Η μουσική περιλαμβάνει θέματα σε ύφος βραδινής σερενάτας, καθώς και άλλα οργανικά και χορωδιακά μέρη που ερμηνεύουν μέλη του θιάσου. Άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον soundtrack του καλού συνθέτη που δυστυχώς παραμένει ανέκδοτο.

Βασίλης Δημητρίου: Τρεις ψηλές γυναίκες (1995)

Τη σεζόν 1995-96 ο Ανδρέας Βουτσινάς σκηνοθέτησε την παράσταση "Τρεις ψηλές γυναίκες" στο Θέατρο Αθηνών πάνω στο ομώνυμο έργο του μεγάλου Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα Edward Albee (1928-2016). Το έργο ανήκει στην όψιμη περίοδο του συγγραφέα, αφού γράφτηκε το 1991, ενώ η θεματολογία του παραπέμπει εμμέσως στο κλασικό του αριστούργημα "Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ΄".

Στην παράσταση πρωταγωνίστησαν τρεις σημαντικές ηθοποιοί μας, οι δυο μάλιστα με λαμπρές δάφνες από το παρελθόν: Η Ελένη Χατζηαργύρη, η Ζωή Λάσκαρη και η Κατερίνα Μαραγκού. Τη μετάφραση υπογράφει ο Ερρίκος Μελιές. Η ίδια μετάφραση χρησιμοποιήθηκε και στο πρόσφατο ανέβασμα του έργου από τη Μπέτυ Αρβανίτη.

Ο Βασίλης Δημητρίου έγραψε τη μουσική της παράστασης, ένα υπέροχο soundtrack για σόλο βιολοντσέλο στη φόρμα του θέματος με παραλλαγές, όπως είχε κάνει και σε άλλες περιπτώσεις. Ο ήχος του βιολοντσέλου σε αργό τέμπο μοιάζει σαν μακρινός απόηχος από τις αριστουργηματικές σουίτες για βιολοντσέλο του Μπαχ! Σολίστ ο Κώστας Θέος.

Βασίλης Δημητρίου: Δεσποινίς Τζούλια (1994)

Μουσική του Βασίλη Δημητρίου για την παράσταση του θεατρικού έργου "Δεσποινίς Τζούλια" του μεγάλου Σουηδού δραματουργού Αύγουστου Στρίνμπεργκ (1849-1912), που ανέβασε το 1994 από το Σύγχρονο Θέατρο ο Γιώργος Κιμούλης με συμπρωταγωνίστριά του την Καριοφυλιά Καραμπέτη σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Βουτσινά. Τη μετάφραση υπογράφει ο ίδιος ο Κιμούλης σε συνεργασία με τον Ζ. Αρμάο

Ο συνθέτης έγραψε ένα πολύ όμορφο soundtrack στη φόρμα του θέματος με παραλλαγές με πρωταγωνιστές το πιάνο, το ακορντεόν και το φαγκότο. Το κύριο θέμα είναι ένα όμορφο ταγκό, πάνω στη μελωδία του οποίου ο συνθέτης στήνει μια σειρά πολύ γοητευτικών οργανικών παραλλαγών. Άλλο ένα εξαιρετικό έργο του συνθέτη που δυστυχώς παραμένει ανέκδοτο.

Βασίλης Δημητρίου: Ένας φιλήσυχος άνθρωπος (1988)

Ιδού άλλο ένα υπέροχο τηλεοπτικό soundtrack του Βασίλη Δημητρίου που δυστυχώς παραμένει ανέκδοτο. Και ιδου άλλη μια από τις πολυάριθμες συνεργασίες του συνθέτη με το δίδυμο των Κώστα Κουτσομύτη και Βαγγέλη Γκούφα.

Πρόκειται για τη σειρά της ΕΤ2 "Ένας φιλήσυχος άνθρωπος" που προβλήθηκε το 1988 κι επαναλήφθηκε άλλες δυο φορές, το 1991 και το 1994. Η σειρά βασίστηκε σε κείμενο του συγγραφέα Κώστα Κοτζιά, σενάριο του Βαγγέλη Γκούφα και σκηνοθεσία του Κώστα Κουτσομύτη. Πρωταγωνιστής ο ακαταμάχητος κωμικός μας Θύμιος Καρακατσάνης. Μαζί του οι: Γιώργος Κυρίτσης, Ρένια Λουιζίδου, Έρση Μαλικέντζου, Νίκος Κάπιος, Κατιάνα Μπαλανίκα, Σπύρος Παπαδόπουλος, Τάσος Κωστής και πολλοί άλλοι γνωστοί ηθοποιοί.

Η μουσική του Δημητρίου είναι χαμηλόφωνη με τζαζ αποχρώσεις και ερμηνεύεται από ένα κουιντέτο εκτελεστών, όπου κυριαρχεί ο ήχος του σαξόφωνου και του πιάνου. Συμμετέχουν οι μουσικοί: Πάνος Γκέκας (πιάνο), Θανάσης Αραπίδης (σαξόφωνο), Άγγελος Γαβριήλ (κιθάρες), Δημήτρης Ντουφεξιάδης (βιολοντσέλο), Βαλεντίν Μπέικοφ (βιολί).

Βασίλης Δημητρίου: Ο κίτρινος φάκελος (1990)

Ανέκδοτη μουσική του Βασίλη Δημητρίου για την τηλεοπτική σειρά "Ο κίτρινος φάκελος", βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μίτια Καραγάτση (Δημήτρη Ροδόπουλου), σε σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη και σενάριο Βαγγέλη Γκούφα. 

Η σειρά προβλήθηκε από τον ΑΝΤ1 την περίοδο 1990-91 σε συνολικά 39 επεισόδια των 45 λεπτών. Στους βασικούς ρόλους ήταν ο Γιώργος Κιμούλης και η Καρυοφυλιά Καραμπέτη. Μαζί τους πολυάριθμοι ακόμη σπουδαίοι ηθοποιοί: Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Πέτρος Φυσσούν, Ηλίας Λογοθέτης, Νίκος Μπουσδούκος, Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Βλαδίμηρος Κυριακίδης, καθώς και η Μαργαρίτα Ζορμπαλά.

Ο συνθέτης κατέθεσε ένα υπέροχο soundtrack με όμορφες μελωδίες και ρετρό πινελιές σε χρωματισμούς μουσικής δωματίου. Ο ίδιος έχει δηλώσει πως θεωρούσε τη μουσική του αυτή ως την καλύτερη δουλειά του για την τηλεόραση. Παρόλα αυτά όμως παραμένει ανέκδοτη...

Βασίλης Δημητρίου: Η δασκάλα η Βροχή (1978)

Το θεατρικό soundtrack "Η δασκάλα η βροχή" κυκλοφόρησε το 1978 από την ετικέτα Olympic της Philips και αποτελεί μία από τις πρώτες δουλειές του Βασίλη Δημητρίου για το θέατρο. Δισκογραφικά είχαν προηγηθεί οι δουλειές του για το "Ω, τι κόσμος, μπαμπά" (1973) και "Δόξα και θάνατος" (1975). 

Ταυτόχρονα είναι κι ένας πολύ ενδιαφέρων, αν και μάλλον υποτιμημένος, παιδικός δίσκος, που έχει το πρόσθετο προσόν ότι διαθέτει στίχους γραμμένους από τον μεγάλο στιχουργό Μάνο Ελευθερίου. Μάλιστα ο σημαντικός στιχουργός έγραψε για την περίσταση και δύο σύντομα παραμύθια εναρμονισμένα στον λοιπό θεματικό άξονα των τραγουδιών.

Τα τραγούδια γράφτηκαν παλιότερα για τη θεατρική παράσταση "Τα παιδιά στο δάσος του Ρομπέν" του Τζον Κρόκερ, που ανέβηκε το 1975 στο θέατρο Σάτιρα. Ο συνθέτης για μια ακόμη φορά κατέθεσε αφειδώς ένα soundtrack πλημμυρισμένο από όμορφες μελωδίες και χαρούμενα τραγουδάκια, που ασφαλώς θα μπορούσαν να ακουστούν πολύ άνετα και από ένα σημερινό παιδικό ακροατήριο.

Το κύριο βάρος της ερμηνευτικής ευθύνης φέρει η "εθνική" μας σταρ Αλίκη Βουγιουκλάκη, που εκείνη την εποχή - διανύοντας πλέον τη δεύτερη φάση της ζηλευτής της καριέρας - γνώριζε μεγάλη επιτυχία στο θεατρικό σανίδι έχοντας προ πολλού εγκαταλείψει τον προνομιακό της χώρο, δηλαδή τη μεγάλη οθόνη. Είναι η περίοδος που είχε ωριμάσει πλέον και υποκριτικά, αλλά και φωνητικά, μακριά από τις ναζιάρικες και προσχολικού επιπέδου τραγουδιστικές της επιδόσεις. Κι εδώ πράγματι η ερμηνεία της είναι αξιοπρεπής και ώριμη. Δίπλα της ο ηθοποιός Δάνης Κατρανίδης στο ρόλο του αφηγητή. Συμμετέχει επίσης η Παιδική Χορωδία της Νέας Σμύρνης.

Βασίλης Δημητρίου: Κόντρα στον άνεμο (1980)

Μουσική και τραγούδια του Βασίλη Δημητρίου από την τηλεοπτική σειρά "Κόντρα στον άνεμο", παραγωγής 1980, βασισμένη σε μυθιστόρημα της Ειρήνης Γαλανού, με σενάριο και στίχους του Βαγγέλη Γκούφα και σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη. 

Στη σειρά πρωταγωνιστούσαν πολύ αξιόλογοι ηθοποιοί, όπως ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, η Χρυσούλα Διαβάτη, ο Ηλίας Λογοθέτης, ο Κώστας Αρζόγλου και πολλοί άλλοι. Είναι από τις σειρές που δυστυχώς έχουν καταστραφεί και δεν υπάρχουν πια στο πολύτιμο αρχείο της ΕΡΤ! 

Όπως πάντα, ο συνθέτης δεν τσιγκουνεύτηκε τις μουσικές του ιδέες κι έγραψε μια σειρά όμορφα τραγούδια και οργανικά θέματα με τη χαρακτηριστική μελωδικότητα που έχουμε συνηθίσει σε όλες τις τηλεοπτικές του δουλειές. Τα τραγούδια ερμηνεύει η ξεχασμένη τραγουδίστρια Τζίνα Σπηλιωτοπούλου, η οποία δυο χρόνια νωρίτερα, στο ξεκίνημά της ακόμα, είχε γίνει γνωστή με το ποπ τραγουδάκι "Εσύ" του Robert Williams. Τραγουδούν επίσης και ηθοποιοί του έργου. Ένα μάλιστα από τα τραγούδια ("Καρδιά κοιμήσου") βασίστηκε σε ποίημα του παλιού ρομαντικού ποιητή Αχιλλέα Παράσχου (1836-1895). Όμορφα οργανικά κομμάτια συμπληρώνουν το υλικό του δίσκου.

Το συγκεκριμένο rip έγινε πριν από πολλά χρόνια με μάλλον πρωτόγονα τότε μέσα και γιαυτό το ηχητικό αποτέλεσμα δε βρίσκεται στο καλύτερο δυνατό επίπεδο.

Κώστας Χαριτάτος: Τερέζα (1999)

«Αν με ρωτούσε κάποτε ο Θεός τι έκανα κάτω στη γη, θα του απαντούσα: Τόλμησα». Έτσι λακωνικά φαντάζομαι ότι θα έδινε η Τερέζα Δαμαλά στον Ύψιστο την αυτοβιογραφία της - μιας και δεν ήθελε να μιλά για τις ευρωπαϊκές αμαρτίες της, που θα την έφερναν, πάντως, κάποια στιγμή στο κατώφλι της αγιότητας: «Τόλμησα». Είχε ξεκινήσει τη ζωή της σαν ξεριζωμένο αγριολούλουδο της ανατολικής Θράκης, για να παντρευτεί το 1916 στην Αθήνα, να εξοριστεί το 1917 στην Κορσική και να παρατήσει τον άντρα της, το 1918, στο Μιλάνο. Ήταν η πρώτη φορά που τολμούσε. Στα επόμενα πέντε χρόνια η Τερέζα θα γνώριζε τον Πικάσσο, τον Ίωνα Δραγούμη, τον ντ' Αννούντσιο, τον Κοκτώ, τον Βενιζέλο, τον Μουσσολίνι, τον Κεμάλ - και βέβαια τον Έρνεστ Χέμινγουαιη. Αν ήταν πιο φλύαρη, θα μπορούσε να προσθέσει στη βιογραφία της: «Γνώρισα τους πιο σημαντικούς άντρες του καιρού μου. Και κοιμήθηκα με μερικούς από αυτούς». «Είμαστε οι τελευταίοι εραστές του Βυζαντίου!» λένε ότι της είπε κάποια στιγμή ο Χέμινγουαιη στην Πόλη. Κι από την άποψη αυτή θα πρέπει να δεχτούμε ότι το Βυζάντιο ήταν τελικά πολύ τυχερό - έστω και πέντε αιώνες μετά την Άλωση...

Φρέντυ Γερμανός

Βασισμένη στο best seller του Φρέντυ Γερμανού (1934-1999) παρουσιάστηκε από το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής στις θεατρικές σεζόν 1998-1999 η παράσταση "Τερέζα", ένα χρόνο δηλαδή μετά την κυκλοφορία του ομώνυμου βιβλίου (Καστανιώτης, 1997) με θέμα την πολυκύμαντη ζωή της Τερέζας Δαμαλά. Το έργο σκηνοθετήθηκε διαδοχικά από τους Δημήτρη Παπασταμάτη (1998) και Κωνσταντίνο Μάριο (1999). Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους έπαιξαν οι ηθοποιοί Νάντια Μουρούζη, Αίας Μανθόπουλος και Νίκος Κούρος. 

Τη μουσική έγραψε ο Κώστας Χαριτάτος επιστρατεύοντας όλα τα υφολογικά μουσικά χαρακτηριστικά της εποχής, κατά την οποία διαδραματίζονται τα επιλεγμένα επεισόδια από το βίο της ηρωίδας.

Το 1999 εκδόθηκε ένας διπλός ψηφιακός δίσκος από το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής για την παράσταση, ο οποίος φυσικά είναι πια εκτός κυκλοφορίας. Ο πρώτος δίσκος περιλαμβάνει ηχογραφημένες δηλώσεις των συντελεστών της παράστασης, ενώ ο δεύτερος καλύπτεται από τη μουσική σύνθεση του Κώστα Χαριτάτου. Εδώ θα βρείτε μόνο το δεύτερο μέρος της έκδοσης.

Κώστας Χαριτάτος: Μοτέρ (1988)

Ο Κώστας Χαριτάτος ανήκει στην ευλογημένη γενιά των εμπνευσμένων τραγουδοποιών της δεκαετίας του '90, έστω κι αν δεν είχε ποτέ την καταξίωση των μεγάλων συνοδοιπόρων του, όπως ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Ορφέας Περίδης και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου.

Η πρώτη του εμφάνιση στη δισκογραφία σημειώθηκε το 1988 με το άλμπουμ "Μοτέρ". Στίχοι, μουσική και ερμηνεία από τον ίδιο. Η μουσική κινείται στα όρια μεταξύ "έντεχνου" και ροκ. Αξιοσημείωτα είναι τα δυο τελευταία τραγούδια του δίσκου. Το ένα είναι το μελοποιημένο ποίημα του Νίκου Καββαδία "Αντινομία", το οποίο λίγα χρόνια νωρίτερα είχε μελοποιήσει και ο Μιχάλης Τερζής ("Τραγούδια της θάλασσας", 1983). Το άλλο είναι το ποίημα "Ομολογία" του Μάνου Ελευθερίου.

Σημειώνω ότι στα φωνητικά συμμετέχει η Μαρία Αριστοπούλου, ενώ την ενορχήστρωση επιμελήθηκε ο Γιώργος Ανδρέου, φίλος και συνεργάτης του Χαριτάτου, αφού άλλωστε ο τελευταίος συμμετείχε ως τραγουδιστής στο δίσκο του "Δέκα τελευταία χρόνια" (1994).