Γιάννης Σπανός: Albert Santoni (1963)

Ας ανοίξουμε τώρα ένα μικρό αφιέρωμα στα τραγούδια του Γιάννη Σπανού από τη "γαλλική" του περίοδο με έμφαση στην παραγωγικότατη δεκαετία του '60, τότε που ο συνθέτης εργαζόταν ως πιανίστας στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα και είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με μυθικά ονόματα του γαλλικού τραγουδιού με αποκορύφωμα την ιστορική συνεργασία του με την αποκαλούμενη "ιέρεια του υπαρξισμού" Juliette Greco, στην οποία έχω ήδη αναφερθεί εδώ και πολύ καιρό με αφορμή την παρουσίαση του δίσκου "Complaine amoureuse". 

Ένα από τα μεγάλα ονόματα λοιπόν της γαλλικής σκηνής των αρχών του '60 ήταν ο Albert Santoni, με τον οποίο συνεργάστηκε ο Γιάννης Σπανός το 1963 και ηχογράφησαν το 45άρι extended που σας παρουσιάζω σήμερα. Το δισκάκι περιλαμβάνει τέσσερα μελωδικότατα τραγούδια του συνθέτη με γαλλικούς στίχους που έγραψε ο πολύ εκφραστικός ερμηνευτής τους. 

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην εκτέλεση των τραγουδιών συμμετέχει η διάσημη ορχήστρα Paul Mauriat et Son Orchestre, η οποία για πάνω από δυο δεκαετίες κυριάρχησε στο χώρο της λεγόμενης easy listening μουσικής στα ευρωπαϊκά σαλόνια.

Γιάννης Σπανός: Couleurs de la Grèce (1976)

Ολοκληρώνω σήμερα τη σειρά των ορχηστρικών δίσκων που ηχογράφησε ο Γιάννης Σπανός για διεθνή διανομή, πολλοί από τους οποίους πάντως εκδόθηκαν και στην Ελλάδα από διάφορες εταιρίες. Όπως ο σημερινός που έχει τίτλο "Couleurs de la Grèce" κι εκδόθηκε το 1976 στη Γαλλία, ενώ στην Ελλάδα κυκλοφόρησε από τη Minerva (Lyra) με τίτλο "Βαθιά γαλάζια θάλασσα" (χωρίς να είμαι βέβαιος ποια από τις δυο εκδοχές κυκλοφόρησε πρώτη). Στον υπότιτλο υπάρχει η φράση "Ame Grecque No 2", υποδηλώνοντας ότι αποτελεί συνέχεια της έκδοσης του 1973 "L' ame Grecque". Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα ορχηστρικές μελωδίες και χορευτικά κομμάτια που αποτυπώνουν το ελληνικό τοπίο με αδρές ηχοχρωματικές πινελιές.

Παραθέτω το κατατοπιστικό σημείωμα που συνοδεύει την ελληνική έκδοση του δίσκου:

Η «Βαθιά γαλάζια θάλασσα» περιέχει 12 ορχηστρικά θέματα του Γιάννη Σπανού. Ο συνθέτης είναι πασίγνωστος για τις τρυφερές μελωδίες του και το ευαίσθητο κλίμα που δημιουργεί. Σ’ αυτόν όμως το δίσκο ο Σπανός εκδηλώνει τη συνθετική και ενορχηστρωτική του δεινότητα εγκαταλείποντας το στίχο. Με ευκολία πλάθει καθαρές μουσικές εικόνες και δημιουργεί στον ακροατή το αίσθημα ότι πατάει στη γόνιμη γη είτε ότι αφήνεται στο μητρικό νανούρισμα της θάλασσας. Σ’ αυτό το μελωδικό ταξίδι ο Σπανός δε μιμείται, δε φωτογραφίζει το ελληνικό χρώμα, τις παραδοσιακές κινήσεις, αλλά ερευνά, παντρεύει ηχοχρώματα, συμφιλιώνει όργανα, απελευθερώνει το πατροπαράδοτο ρυθμικό υλικό και πάνω του κεντάει τις μελωδικές του εικόνες. Έτσι το σαντούρι με τη νησιώτικη νοσταλγία συνηχεί με τη στεργιανή πίκρα του μπουζουκιού. Η φυσαρμόνικα εξομολογείται το λυρισμό που κρύβει. Και τελικά το σαντούρι μαζί με το μπουζούκι φαντάζουν τη χάρη και το σκέρτσο του μεγαλόπρεπου τσάμικου. Κι όλα αυτά τα καθοδηγεί το ταλέντο του Γιάννη Σπανού, που μέσα από τις πιο αυστηρές φόρμες της παράδοσης έχει τη δύναμη να αποκαλύπτει τη λυρική πλευρά των πραγμάτων, τη βαθιά γαλάζια θάλασσα που κρύβεται μέσα μας…

Γιάννης Σπανός: L' ame Grecque (1973/1976)

Έχουμε σήμερα έναν ακόμη ορχηστρικό δίσκο του Γιάννη Σπανού που πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1973 με τίτλο "Ελληνική ψυχή" (Minos/Margo) κι επανεκδόθηκε στη Γαλλία το 1976 με τίτλο "L' ame Grecque" με το πραγματικό αυτή τη φορά όνομα του συνθέτη και όχι με το ψευδώνυμο Kyriakos, όπως στους τεσσεριςς που προηγήθηκαν στο Βέλγιο κατά το διάστημα 1965-1969 ("Theme fron Zorba the Greek & More", "Exciting Dance Music of Greece", "Melina! Melina!", "Mediterranean Holiday").

Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα χορευτικά και μελωδικά οργανικά κομμάτια, μερικά παρμένα από γνωστά τραγούδια, όλα συνθέσεις του Γιάννη Σπανού ενορχηστρωμένα με τη γνωστή μαεστρία του. Μεταξύ των μελωδιών αναγνωρίζουμε τα θέματα των τραγουδιών "Βάρκα χωρίς πανιά", "Όμορφες μέρες", "Γύριζαν τα τρένα" και άλλα.

Αξιοσημείωτο είναι ότι την παραγωγή υπογράφουν ο Louis Alberti και ο διάσημος Γάλλος συνθέτης Michel Legrand, φίλος και κατά διαστήματα συνεργάτης του Σπανού, ενώ το σχόλιο στο οπισθόφυλλο και την καλλιτεχνική διεύθυνση της γαλλικής έκδοσης υπογράφει ο Marcel Rothel, ο οποίος στα μέσα της δεκαετίας του '60 είχε ερμηνεύσει πολλά τραγούδια του Έλληνα συνθέτη. 

Γιάννης Σπανός, Kyriakos & His Orchestra: Theme from Zorba the Greek (1965)

Συνεχίζοντας με τους ορχηστρικούς δίσκους του Γιάννη Σπανού στη "γαλλική" του περίοδο σας δίνω σήμερα ένα ορχηστρικό του άλμπουμ 33 στροφών που εκδόθηκε στο Βέλγιο και την Αμερική το 1965.

Πρόκειται για τον πρώτο ορχηστρικό δίσκο του συνθέτη με την υπογραφή Kyriakos. Ο πλήρης τίτλος του ήταν: "Theme from Zorba the Greek and More Greek Dance Music" με υπότιτλο: Kyriakos and His Orchestra. Με την υπογραφή αυτή ο Γιάννης Σπανός εμφανίστηκε κυρίως στο Βέλγιο λόγω δεσμεύσεων που είχε με το συμβόλαιό του στη Γαλλία. Και φαίνεται πως εκδόθηκαν συνολικά τέσσερις τέτοιοι δίσκοι με την ίδια υπογραφή κατά το διάστημα 1965-1969.

Ο πρώτος λοιπόν δίσκος της σειράς περιλαμβάνει δώδεκα οργανικές μελωδίες, από τις οποίες οι ένδεκα είναι του ίδιου του Σπανού, αλλά η μία και μοναδική που ανήκει στον Μίκη Θεοδωράκη είναι αυτή που σέρνει εμπορικά το δίσκο, γιατί πρόκειται για την κοσμαγάπητη εκείνη την εποχή μελωδία του "Ζορμπά". Ωραιότατες ενορχηστρώσεις που διαμορφώνουν ένα καθαρά ελληνοπρεπές ακρόαμα για το διεθνές κοινό.

Γιάννης Σπανός: Sirtaki (RCA/1965)

Λέγαμε χθες για τους ορχηστρικούς δίσκους του Γιάννη Σπανού που ηχογράφησε στα χρόνια του '60 για το διεθνές κοινό εκμεταλλευόμενος και το "Συρτάκι" που ήταν τότε μια παγκόσμια μόδα κι έτρεφε δυναμικά τις τουριστικές προοπτικές της Ελλάδας! Μιλήσαμε μάλιστα και για μια μικρή σειρά με τίτλο "Sirtaki" που περιλάμβανε ορχηστρικές μελωδίες του συνθέτη, πρωτότυπες ή διασκευασμένες από γνωστά του τραγούδια.

Με τον τίτλο λοιπόν "Sirtaki" έχω σήμερα άλλο ένα 45άρι extended του συνθέτη που ηχογραφήθηκε το 1965 και κυκλοφόρησε από την αμερικανική RCA. Περιλαμβάνει τέσσερις υπέροχες ορχηστρικές μελωδίες του Γιάννη Σπανού. Οι τίτλοι τους: "Νύχτα", "Μια αγάπη για το καλοκαίρι", "Αυλή" και "Πέραμα". 
Οι δυο από αυτές τις μελωδίες είναι γνωστές περισσότερο ως κανονικά τραγούδια. Το "Μια αγάπη για το καλοκαίρι" δε χρειάζεται βέβαια συστάσεις, αφού η ερμηνεία της Καίτης Χωματά το αποθανάτισε μια και καλή! Το άλλο είναι το "Πέραμα" που δεν είναι άλλο από το θαυμάσιο χασάπικο "Ξέχασες", το οποίο θα ερμηνεύσει μερικά χρόνια αργότερα η Βίκυ Μοσχολιού στο δίσκο "Μια Κυριακή" (1969). 
Οι άλλες δυο μελωδίες ("Νύχτα", "Αυλή") δεν γνωρίζω αν έχουν γίνει τραγούδια, αλλά όλη η ορχηστρική τους δομή δείχνει πως άνετα θα μπορούσαν να προστεθούν λόγια και να γίνουν υπέροχα τραγούδια!

Γιάννης Σπανός: Sirtaki (Fontana/1965;)

Ολόκληρη σχεδόν τη δεκαετία του '60 ο συνθέτης και πιανίστας Γιάννης Σπανός μοιράζει το χρόνο και την καλλιτεχνική του δραστηριότητα μεταξύ Παρισιού και Αθήνας γράφοντας ακατάπαυστα τις υπέροχες μελωδίες του, τις οποίες ερμηνεύουν μεγάλα ονόματα του γαλλικού τραγουδιού, ενώ από το 1964 ξεκινάει παράλληλα και την ελληνική καριέρα του συνεργαζόμενος με τη Lyra, όπου γίνεται ουσιαστικά ο εισηγητής του "Νέου Κύματος".

Στο δεύτερο μισό εκείνης της δεκαετίας έμοιαζε μάλλον αναπόφευκτο ακόμη κι ένας τόσο ευαίσθητος και μελωδικός συνθέτης να υποκύψει στο συρμό των καταιγιστικών τουριστικών ηχογραφήσεων με αφορμή την παγκόσμια μόδα γύρω από το ελληνικό "Συρτάκι" που προέκυψε από τις δημοφιλέστατες μελωδίες των "Παιδιών του Πειραιά" και του "Ζορμπά". Έτσι ο Γιάννης Σπανός με το συγκρότημά του, υπογράφοντας άλλοτε με το πραγματικό του όνομα κι άλλοτε ως "Κυριάκος", ηχογράφησε κάμποσους ορχηστρικούς δίσκους αυτής της αισθητικής απευθυνόμενους στο διεθνές κοινό. Μάλιστα φαίνεται πως ηχογράφησε μια σειρά δίσκων με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Sirtaki" περιλαμβάνοντας δικές του διασκευασμένες μελωδίες. 

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ο σημερινός δίσκος που κυκλοφόρησε κάπου στα μέσα της δεκαετίας του '60 σε 45άρι extended με τέσσερα ορχηστρικά θέματα παρμένα από γνωστά δικά του τραγούδια ("Εφτά εβδομάδες", "Μικρό ταξίδι στο γιαλό", "Μια φορά μονάχα φτάνει", "Ένα σπίτι στο γιαλό"). Ο δίσκος εκδόθηκε στη Γαλλία από τη Fontana κι έχει ως υπότιτλο "Par l' ensemble des Bouzouka". Η ενορχήστρωση πάντως είναι πολύ προσεγμένη και το αποτέλεσμα ακούγεται πολύ ευχάριστα.

Δημήτρης Μητροπάνος: Λαϊκές στιγμές (1983)

Η μεγάλη καριέρα του Δημήτρη Μητροπάνου (1948-2012) χωρίζεται διακριτικά σε τρεις μακρές περιόδους που διατρέχουν ένα διάστημα 45 χρόνων με πάμπολλες επιτυχίες που πεισματικά αντέχουν στο χρόνο. Η πρώτη περίοδος καλύπτει το διάστημα 1967-1975 και είναι η "έντεχνη λαϊκή", ας πούμε, περίοδος που σφραγίζεται κυρίως με τους σπουδαίους δίσκους "Ο Άγιος Φεβρουάριος" του Δήμου Μούτση και "Ο δρόμος για τα Κύθηρα" του Γιώργου Κατσαρού φτάνοντας μέχρι τα "Σκόρπια φύλλα" του Απόστολου Καλδάρα. Ακολουθεί μια δεύτερη περίοδος με τραγούδια του πάλκου και της νυχτερινής πίστας μέσα από συνεργασίες, όπως αυτή με τον Τάκη Μουσαφίρη, τον Σπύρο Παπαβασιλείου, τον Γιώργο Χατζηνάσιο και άλλους. Η τρίτη περίοδος (δεκαετία του '90) είναι αυτή που απογειώνει τη δημοτικότητά του και στηρίζεται σε δυο μεγάλες συνεργασίες, πρώτα με τον Μάριο Τόκα κι ύστερα με τον Θάνο Μικρούτσικο. 

Όλη αυτή η διαδρομή πάντως απέδειξε την ερμηνευτική ευελιξία και προσαρμοστικότητα του μεγάλου τραγουδιστή, ώστε να μπορεί με την ίδια ευκολία να ερμηνεύει από Γιώργο Ζαμπέτα, μέχρι Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Σπανό και Σταύρο Κουγιουμτζή ή Δημήτρη Παπαδημητρίου, Σταμάτη Κραουνάκη και Λάκη Παπαδόπουλο!

Το 1983 λοιπόν ο Δημήτρης Μητροπάνος μας δίνει την πρώτη ολοκληρωμένη συνεργασία του με τον συνθέτη Σπύρο Παπαβασιλείου (1940-2009), με τον οποίο κατέγραψε κάποιες αξιοσημείωτες επιτυχίες στο παρελθόν. Η πρώτη τους επιτυχία ήταν το 1970 με το "Ο Αλή Πασάς", ενώ το 1976 ακούστηκε πολύ το "Καλοκαίρια και χειμώνες". 

Ο δίσκος είχε τίτλο "Λαϊκές στιγμές" κι εκδόθηκε από τη Philips. Περιλαμβάνει δώδεκα καλογραμμένα λαϊκά τραγούδια, μερικά από τα οποία ακούστηκαν πολύ, όπως το μεγάλο σουξέ "Σ' αγαπώ σαν αμαρτία" και το "Θα 'ρθω μεσάνυχτα". Οι στίχοι γράφτηκαν από τους Λάκη Τεάζη και Νίκο Βρεττό. Την ενορχήστρωση και  διεύθυνση ορχήστρας φυσικά έχει ο Σπύρος Παπαβασιλείου.

Ανδρέας Χατζηαποστόλου: Ζήτημα χρόνου (1975)

Το 1974 ο Ανδρέας Χατζηαποστόλου επέστρεψε στη Minos με το δίσκο "Καυτό παράπονο" υιοθετώντας σταδιακά το ελαφρολαϊκό ύφος που ήταν το κυρίαρχο εκείνη την εποχή, λίγο πριν ξεσπάσει η καταιγίδα του πολιτικού τραγουδιού.

Ένα χρόνο μετά ο συνθέτης παρουσίασε πάλι από τη Minos το δίσκο "Ζήτημα χρόνου", ο οποίος είχε πολυσυμμετοχική μορφή τόσο σε επίπεδο στιχουργικής, όσο και σε επίπεδο ερμηνείας, αλλά και μουσικού ύφους. 
Δώδεκα τραγούδια που κινούνται σε διαφορετικές μουσικές φόρμες παίζοντας πότε με το μοντέρνο στυλ, πότε με το ελαφρολαϊκό, πότε με το ορθόδοξα λαϊκό, ακόμη και το φολκλόρ! Οι στίχοι φέρουν ποικίλες υπογραφές, όπως του Κώστα Βίρβου, του Πυθαγόρα, του Τάσου Σωτήρχου και άλλων. 

Τα ερμηνεύουν μια σειρά πολύ διαφορετικού ύφους ερμηνευτές, όπως ο Πάνος Γαβαλάς, ο Γιάννης Πάριος, η Άννα Βίσση, η Λίτσα Σακελλαρίου, ο Θωμάς Μπακαλάκος και οι σχετικά άγνωστες Ρένα Αδαμοπούλου και Βάσω Κυριαζή. Μάλιστα η Ρένα Αδαμοπούλου ερμηνεύει το γνωστότερο τραγούδι του δίσκου, το σουξέ "Μοναδικός" που κατά καιρούς έχει γνωρίσει πολλές επανεκτελέσεις.

Ανδρέας Χατζηαποστόλου: Ερωτικοί παλμοί (1972)

Επανέρχομαι στον συνθέτη Ανδρέα Χατζηαποστόλου, εκπρόσωπο της όψιμης περιόδου του ελαφρού τραγουδιού, ο οποίος εκεί στο τέλος της δεκαετίας του '60 στράφηκε σταδιακά στη είδος του ποπ και ελαφρολαϊκού τραγουδιού σημειώνοντας μάλιστα κατά καιρούς σημαντικές επιτυχίες. 

Ο πρώτος του δίσκος στις 33 στροφές με τίτλο "Ερωτόλογα" είχε κυκλοφορήσει το 1968 από την Odeon, όπου συνέχισε για μερικά ακόμη χρόνια ηχογραφώντας ένα προσωπικό άλμπουμ κάθε χρόνο, μέχρι να φτάσουμε στα 1972, όταν εκδόθηκε ο δίσκος του "Ερωτικοί παλμοί" στη μοναδική συνεργασία του με την εταιρία Panivar.

Πρόκειται για έναν συμπαθητικό κύκλο δώδεκα ποπ ερωτικών τραγουδιών σε στίχους του Τάκη Σωτήρχου. Το εναρκτήριο τραγούδι ("Χάθηκαν οι όμορφες μέρες") που ξεχωρίζει, προέρχεται από τον ομώνυμο δίσκο που είχε κυκλοφορήσει τον προηγούμενο χρόνο από την Polydor. Όλα τα τραγούδια ερμηνεύει η άγνωστη Ρένα Αρβανίτη που εδώ κάνει την πρώτη δισκογραφική της εμφάνιση, ενώ στη συνέχεια χάθηκε από το προσκήνιο, για να την ξαναβρούμε πολύ αργότερα, το 1998, σε έναν ακόμη δίσκο του Χατζηαποστόλου ("Οι καλύτερές μας μέρες"). Όλα τα τραγούδια του δίσκου έχουν ολοκληρωτικά ξεχαστεί πια, αν και είναι ευχάριστα με συμπαθητικές ρυθμικές μελωδίες.

Φώτης Πολυμέρης: Η Χρυσή Εποχή (1985)

Ολοκληρώνουμε σήμερα την παρουσίαση της δισκογραφικής κληρονομιάς του μεγάλου ελαφρού τραγουδιστή Φώτη Πολυμέρη με ένα άλμπουμ από την κλασική σειρά της Margophone "Η Χρυσή Εποχή" που κυκλοφόρησε το 1985 και επανεκδόθηκε  ψηφιακά την επόμενη δεκαετία.

Ο δίσκος περιλαμβάνει 14 τραγούδια στις παλιές αυθεντικές τους ηχογραφήσεις που φέρουν τις υπογραφές σημαντικών δημιουργών, όπως ο Γιάννης Βέλλας, ο Μιχάλης Σουγιούλ, ο Τάκης Μωράκης, ο Ιωσήφ Ριτσιάρδης, ο Ζακ Ιακωβίδης, ο ίδιος ο Φώτης Πολυμέρης, καθώς και ο Βασίλης Τσιτσάνης με τρία τραγούδια. Ένα τραγούδι επίσης έγραψε η παλιά τραγουδίστρια Μαίρη Πορτοκάλη, ενώ υπάρχει κι ένα ξένο τραγούδι διασκευασμένο στα ελληνικά. Όμορφες και νοσταλγικές μελωδίες που ερμηνεύει υπέροχα ο Φώτης Πολυμέρης, ενώ σε μερικά τραγούδια τον συνοδεύουν η Έλσα Λάμπο και ο Βασίλης Τσιτσάνης.

Φώτης Πολυμέρης: Η κιθάρα του πατέρα (1971)

Το 1971 κυκλοφόρησε από τη Margophone (Minos) ο πέμπτος προσωπικός δίσκος του κορυφαίου ελαφρού τραγουδιστή Φώτη Πολυμέρη με τίτλο "Η κιθάρα του πατέρα" παρμένο από το ομώνυμο τραγούδι.

Πρόκειται για ένα άλμπουμ με δώδεκα όμορφα και μελωδικά τραγούδια που μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τον τραγουδοποιό Πολυμέρη, αφού όλα τα τραγούδια αποτελούν συνθέσεις του ίδιου. Μερικά μάλιστα στην εποχή τους είχαν σημειώσει μεγάλη επιτυχία και αγαπήθηκαν πολύ από τον κόσμο. Ξεχωρίζει φυσικά το ομότιτλο, αλλά και το πανέμορφο "Γέλα, αγάπα και τραγούδα". Κατά το στερεότυπο του είδους, τα περισσότερα έχουν ρυθμό ταγκό, άλλοτε πιο αργό κι άλλοτε γοργό. Τα ερμηνεύει όλα ο ίδιος ο Φώτης Πολυμέρης, ενώ τον συνοδεύει ελαφρά ορχήστρα.

Κι αυτός ο δίσκος έχει επανεκδοθεί ψηφιακά, αλλά εδώ σας τον δίνω στην αρχική αναλογική του έκδοση.

Φώτης Πολυμέρης: Αντίο πατρίδα (1965)

Από την ετικέτα της Margophone, θυγατρικής της Odeon, την οποία δημιούργησε ο Μάκης Μάτσας από το όνομα της μητέρας του Μαργαρίτας (λίγο αργότερα τίμησε το όνομα του πατέρα του ιδρύοντας τη Minos), εκδόθηκε το 1965 ο δεύτερος δίσκος του Φώτη Πολυμέρη στην εταιρία, ένα χρόνο μετά τις "Αναμνήσεις απ' την παλιά Αθήνα".

Ο δίσκος κυκλοφόρησε όταν ήδη ο τραγουδιστής είχε φύγει για την Αμερική αμέσως μετά το θάνατο του αγαπημένου φίλου και συνεργάτη του Νίκου Γούναρη. Ζήτησε λοιπόν από την εταιρία να εκδοθεί ένας αποχαιρετιστήριος δίσκος του με μια ανθολόγηση των πιο γνωστών του επιτυχιών από τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι εξηγείται άλλωστε και ο τίτλος του δίσκου "Αντίο πατρίδα".

Έχουμε λοιπόν συγκεντρωμένες εδώ 22 σημαντικές στιγμές του μεγάλου τροβαδούρου, οι οποίες καλύπτουν όλο το φάσμα των ερμηνειών του, από νοσταλγικές καντάδες και περιπαθή ταγκό μέχρι δημοτικοφανείς μελωδίες διαρθρωμένες και πάλι σε φόρμα σουίτας με δύο ή τρεις μελωδίες η καθεμιά. Μαζί με τον τραγουδιστή συμμετέχει στα φωνητικά και η Τζένη Χαρίτου.

Σημειώνω ότι αυτός είναι ένας από τους ελάχιστους δίσκους του τραγουδιστή που γνώρισε και ψηφιακή επανέκδοση, αλλά εδώ σας τον δίνω στην αυθεντική αναλογική του μορφή.

Φώτης Πολυμέρης: Αναμνήσεις απ' την παλιά Αθήνα (1964)

Σήμερα έχουμε έναν κλασικό δίσκο του Φώτη Πολυμέρη που κυκλοφόρησε το 1964 από την Odeon, την εποχή που ο Μάκης Μάτσας είχε πάρει στα χέρια του τη διεύθυνση της εταιρίας του πατέρα του Μίνωα και προσπαθούσε να τη διασώσει από την κατάρρευση. Η προσπάθειά του μέχρι το 1968 που ξεκίνησε το βίο της η Minos βασίστηκε σε δοκιμασμένα ονόματα που είχαν ήδη γράψει τη δική τους ιστορία στο τραγούδι είτε στο χώρο του κλασικού λαϊκού, είτε του ελαφρού πενταγράμμου.

Ο δίσκος λοιπόν "Αναμνήσεις απ' την παλιά Αθήνα" συγκεντρώνει 24 πολυαγαπημένα τραγούδια από τις δεκαετίες του '30 και '40 που ήταν ήδη κλασικά και διακρίνονταν για τον έντονα νοσταλγικό τους χαρακτήρα. Κυριαρχεί φυσικά ο ρυθμός του ταγκό, ενώ τα τραγούδια παρουσιάζονται ως μικρές σουίτες με τρεις μελωδίες η καθεμιά. Δυστυχώς η έκδοση δεν αναγράφει πουθενά τους δημιουργούς των τραγουδιών, αλλά εύκολα μπορεί κανείς να ανιχνεύσει τα ονόματα των πιο σημαντικών απ' αυτούς, όπως ο Αττίκ, ο Μιχάλης Σουγιούλ, ο Κώστας Γιαννίδης, ο Γιάννης Βέλλας και ο μαέστρος Ζοζέφ Κορίνθιος.

Σημειώνω ότι μαζί με τον Φώτη Πολυμέρη τραγουδά η παλιά ελαφρά ερμηνεύτρια Τζένη Χαρίτου και ο νεότερος Κώστας Προκοπίου. Πολλές μελωδίες τις ερμηνεύουν υπέροχα ως τρίο, ενώ στα σόλο κυριαρχεί φυσικά η ερμηνεία του Πολυμέρη.

Ο Φώτης Πολυμέρης τραγουδά λαϊκά τραγούδια (1967)

Δεν είναι εύκολο να περιγραφεί σε ένα σύντομο σημείωμα η χαρισματική προσωπικότητα ενός τόσο σημαντικού καλλιτέχνη, όπως ο Φώτης Πολυμέρης (1920-2013), ένας κορυφαίος ερμηνευτής του ελαφρού τραγουδιού με συνεχή παρουσία στο πεντάγραμμο για πάνω από τρεις δεκαετίες, από τα μέσα του '30 και μετά. Διέθετε μοναδικής ποιότητας φωνητικό ηχόχρωμα που τον έκανε να ξεχωρίζει σε κάθε ερμηνεία του, ώστε να θεωρείται από πολλούς ο κορυφαίος όλων των ερμηνευτών του συγκεκριμένου χώρου, ενώ υπήρξε και ο ίδιος αξιόλογος συνθέτης με αρκετές δεκάδες όμορφα τραγούδια στο ενεργητικό του. Ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής του στο τραγούδι συμπορεύτηκε με τον στενό του φίλο Νίκο Γούναρη, ενώ ερμήνευσε αμέτρητα τραγούδια των πιο εκλεκτών δημιουργών του είδους, όπως ο Αττίκ, ο Κώστας Γιαννίδης, ο Μιχάλης Σουγιούλ, ο Χρήστος Χαιρόπουλος, ο Μίμης Κατριβάνος, ο Γιάννης Βέλλας, ο Τάκης Μωράκης και ο Γιώργος Μουζάκης.

Εδώ έχουμε ένα όψιμο δείγμα της τραγουδιστικής τέχνης του Φώτη Πολυμέρη. Πρόκειται για ένα προσωπικό του άλμπουμ με τίτλο το όνομά του που κυκλοφόρησε το 1967 από τη Fidelity. Το υλικό του δίσκου κινείται περισσότερο στο χώρο του λαϊκού τραγουδιού της εποχής και γιαυτό βλέπουμε στη σύνθεση των τραγουδιών ονόματα σαν του Βασίλη Τσιτσάνη, του Γιώργου Ζαμπέτα, του Γιώργου Μητσάκη, αλλά και του Γιώργου Μουζάκη μαζί με μερικά δικά του τραγούδια. Οι ερμηνείες του είναι υπέροχες ακόμη και στο ασυνήθιστο γι' αυτόν λαϊκό ρεπερτόριο κι ο συγκεκριμένος δίσκος αποτελεί μια θαυμάσια παρακαταθήκη της μεγάλης του τέχνης.

Γιώργος Ζαμπέτας: Holiday in Greece (1969)

Καιρός να επιστρέψουμε σε πιο κλασικά πράγματα. Και τι καλύτερο λοιπόν από έναν Γιώργο Ζαμπέτα της χρυσής εποχής, τότε που ηχογραφούσε σωρηδόν δίσκους είτε με δικά του τραγούδια, είτε με οργανικές συνθέσεις διαφόρων δημιουργών σε αλλεπάλληλες κυκλοφορίες τουριστικού προσανατολισμού, μέσω των οποίων οι ελληνικοί σκοποί και οι ρωμαλέοι λαϊκοί χοροί περνούσαν στο διεθνές κοινό και γνώριζαν τεράστια δημοτικότητα.

Έχουμε λοιπόν σήμερα έναν τέτοιο δίσκο με τον χαρακτηριστικό τίτλο "Holiday in Greece" που εκδόθηκε από την αγγλική ΕΜΙ και είχε διεθνή διανομή. Μπορεί ο τίτλος και η αισθητική του εξωφύλλου να έχουν εμφανώς τουριστική λογική, όμως το περιεχόμενο είναι εξαιρετικό! Δώδεκα καθαρά ελληνικές μελωδίες που τις απογειώνει το μαγικό παίξιμο του Ζαμπέτα και των άλλων σολίστ που συμμετέχουν. Οι πέντε από αυτές αποτελούν συνθέσεις του Σταύρου Ξαρχάκου, τρεις του Μάρκου Βαμβακάρη, μία του Βασίλη Βασιλειάδη και τρεις του ίδιου του Γιώργου Ζαμπέτα.

Εξαιρετικές ενορχηστρώσεις, εξαιρετική δεξιοτεχνία, απολαυστικό ακρόαμα!

Θέμης Ανδρεάδης: Βάλε το ράδιο στη διαπασών (1986)

Το είπαμε πολλές φορές τον τελευταίο καιρό ότι η καριέρα του Θέμη Ανδρεάδη μοιράζεται εμφανώς σε δύο χαρακτηριστικές φάσεις που διαφέρουν ριζικά μεταξύ τους και αντιστοιχούν καθεμιά και σε μία από τις δεκαετίες του '70 και του '80. Με το τέλος λοιπόν της δεκαετίας του '70 ολοκληρώθηκε η πρώτη και πιο εμπορική φάση του καλλιτέχνη που τον τυποποίησε στο στερεότυπο του χιουμορίστα και σατιρικού τραγουδιστή, πράγμα που φαίνεται πως κάποια στιγμή τον οδήγησε σε καλλιτεχνικό κι εκφραστικό αδιέξοδο. Γιαυτό και αποφάσισε να σιωπήσει για ένα διάστημα και να αποκοπεί δραστικά από το παρελθόν του.

Το 1982 επανήλθε στο προσκήνιο ως ολοκληρωμένος τραγουδοποιός με τον πολύ αξιόλογο κύκλο τραγουδιών "Σαν ξαφνικό ταξίδι" που εκδόθηκε από την ανεξάρτητη εταιρία Δισκογραφικός Συνεταιρισμός Καλλιτεχνών και περιείχε ένα από τα ωραιότερα τραγούδια της παρακμιακής δεκαετίας του '80, το αριστουργηματικό "Τραγούδι για καφενεία" με τους εμπνευσμένους και βιωματικούς στίχους του Μάνου Ελευθερίου.

Το 1986 ο Θέμης Ανδρεάδης κλείνει ουσιαστικά τους λογαριασμούς του με το ελληνικό τραγούδι παρουσιάζοντας την τελευταία ολοκληρωμένη του δουλειά* που επιγράφεται "Βάλε το ράδιο στη διαπασών" κι εκδόθηκε από την ετικέτα Αφοί Φαληρέα. Πρόκειται για έναν κύκλο 14 ροκ τραγουδιών με δική του μουσική σε όλα, εκτός από το "Για μια καλύτερη ζωή" που έγραψε ο Ιπποκράτης Εξαρχόπουλος (1953-2000), παλιό μέλος του συγκροτήματος Νοστράδαμος. Οι στίχοι ανήκουν στον Λάζαρο Μπίκα. Μουσική και στίχοι με σπινθηροβόλο και αιχμηρή γραφή, ενίοτε με διάθεση πικρού χιούμορ, δημιουργούν ένα πολύ ενδιαφέρον συνολικό ακρόαμα που αναδεικνύει πειστικά την άλλη πλευρά ενός τόσο παρεξηγημένου καλλιτέχνη, όπως ο Θέμης Ανδρεάδης.

Προσθέτω απλώς ότι στα φωνητικά συμμετέχουν ο Νίκος Κούρος και ο Γιώργος Πολυχρονιάδης, ενώ παίρνουν μέρος πολύ αξιόλογοι μουσικοί, όπως ο Νίκος Κούρος στο συνθεσάιζερ και το μαντολίνο, ο Μπάμπης Λασκαράτος κι ο Κώστας Τουρνάς στις κιθάρες και ο Φίλιππος Τσεμπερούλης στο σαξόφωνο και το φλάουτο.

Θέμης Ανδρεάδης: Θεμιτά κι αθέμιτα (1977)

Κλείσουμε λοιπόν τους λογαριασμούς μας με την πρώτη περίοδο της καριέρας του Θέμη Ανδρεάδη στα χρόνια του '70 παρουσιάζοντας το δίσκο "Θεμιτά κι αθέμιτα", που κυκλοφόρησε το 1977 από τη Minos, τρίτος κατά σειρά στη συγκεκριμένη εταιρία.

Περιλαμβάνει 13 εύθυμα τραγούδια στο γνωστό στυλ των προηγούμενων δίσκων του τραγουδιστή. Συνεργάτες του στη σύνθεση των τραγουδιών ο Γιάννης Κιορκτσόγλου, η Νινή Ζαχά και ο Αντώνης Ζάννας. Μερικά ακούστηκαν πολύ εκείνα τα χρόνια, αν και σήμερα είναι εντελώς ξεχασμένα. Ήταν τα τραγούδια "Εδήλωσα τρελός", "Έλα πιο κοντά", "Δεσποινίς δεσποινίς", "Με άφησες μόνο". 

Στα φωνητικά συμπράττουν με τον Θέμη και οι: Χριστίνα Βασιλοπούλου, Κώστας Ανδρεάδης, Ιωάννα Κιουρκτσόγλου, Θεώνη Βασιλάκη, καθώς και η γνωστή ηθοποιός και χορεύτρια Άινα Μάουρερ στο σουξέ "Έλα πιο κοντά" που είχε κυκλοφορήσει και ξεχωριστά σε δισκάκι 45 στροφών.

Την ενορχήστρωση έκανε ο Γιάννης Κιουρτκτσόγλου, εκτός από το "Έλα πιο κοντά" που επιμελήθηκε ο Κώστας Κλάββας.

Θέμης Ανδρεάδης: Ως εξής... (1980)

Συνεχίζοντας την πολύ επιτυχημένη εμπορικά πορεία του ως το τέλος της δεκαετίας του '70, ο Θέμης Ανδρεάδης ολοκληρώνει αυτόν τον κύκλο των χιουμοριστικών προσωπικών του δίσκων ηχογραφώντας το άλμπουμ "Ως εξής..." για τη Minos με τους ίδιους πάλι συντελεστές που είχαν δημιουργήσει το υλικό του προηγούμενου δίσκου "Ο Θέμης που πάει παντού" (1978). 

Το άλμπουμ περιλαμβάνει 15 τραγούδια με εύθυμη διάθεση ρέπουσα ενίοτε προς την παρωδία γνωστών σουξέ που φέρουν τις υπογραφές των Χρήστου Κυριαζή, Γιάννη Καραλή και Γιάννη Κιουρτκτσόγλου. Υπάρχει επίσης ένα διασκευασμένο τραγούδι του Paul Anka, καθώς και το σπουδαίο τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου "Οι πίσω μου σελίδες" από το "Περιβόλι του τρελλού" (1969) σε μια συμπαθητική, αλλά σαφώς κατώτερη της αρχικής επανεκτέλεση.

Αν και το υλικό του δίσκου είναι μάλλον αδιάφορο, το εκτελούν πολύ αξιόλογοι μουσικοί υπό την ενορχηστρωτική καθοδήγηση του έμπειρου Γιάννη Κιουρκτσόγλου, ο οποίος μάλιστα συμμετέχει και στα φωνητικά μαζί με τους συνθέτες Χρήστο Κυριαζή και Αντώνη Στεφανίδη.

Σημειώνω ότι αυτός ο δίσκος αποτέλεσε το κύκνειο άσμα της πρώτης περιόδου στην καριέρα του Θέμη Ανδρεάδη, ο οποίος στη συνέχεια αποφάσισε να αποστασιοποιηθεί από το στερεότυπο του ανάλαφρου χιουμορίστα, για να επανέλθει μερικά χρόνια αργότερα με πρωτότυπο δικό του υλικό σε τελείως διαφορετικό ύφος ("Σαν ξαφνικό ταξίδι").

Θέμης Ανδρεάδης, Άινα Μάουρερ: Έλα πιο κοντά (1977)

Συνεχίζω σκαλίζοντας παλιά 45άρια. Κι έχω σήμερα ένα χαριτωμένο δισκάκι της Minos που κυκλοφόρησε το 1977. Περιλαμβάνει δυο χαρούμενα και ρυθμικά τραγουδάκια της Νινής Ζαχά (1931-2013), της παλιάς ερμηνεύτριας του ελαφρού τραγουδιού που ξεκίνησε από την περίφημη Μάνδρα του Αττίκ, για να εξελιχθεί σε ελαφρολαϊκή συνθέτρια με μεγάλες επιτυχίες τη δεκαετία του '70 συνεργαζόμενη με τα πρώτα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου (Μαρινέλλα, Τζένη Βάνου, Τόλης Βοσκόπουλος, Γιάννης Πάριος, Λίτσα Διαμάντη, Γιώργος Μαρίνος κ.ά. 

Οι τίτλοι των τραγουδιών: "Έλα πιο κοντά", "Έχω ένα τίποτα". Το πρώτο ακούστηκε πολύ εκείνα τα χρόνια χάρις στον πιασάρικο ντίσκο ρυθμό του, τον σκανδαλιστικό και γεμάτο σεξουαλικά υπονοούμενα στίχο του, αλλά και την ερμηνεία του δημοφιλέστατου τότε Θέμη Ανδρεάδη μαζί με τη Βελγίδα σεξοβόμβα Άινα Μάουρερ, η οποία είχε γίνει γνωστή στα πρώτα χρόνια του '70 ως ηθοποιός και χορεύτρια σε ελληνικές ερωτικές ταινίες του συρμού. Το τραγούδι αυτό μπήκε και στον μεγάλο δίσκο του τραγουδιστή "Θεμιτά κι αθέμιτα".

Το δεύτερο τραγούδι έχει στίχους της δημοσιογράφου Κικής Σεγδίτσα και είναι πιο κοντά στο ελαφρολαϊκό ύφος της εποχής. Το ερμηνεύει μόνη της η Άινα Μάουρερ. Και στα δυο τραγούδια την ορχήστρα διευθύνει ο Κώστας Κλάββας.

Ο άγνωστος τραγουδοποιός Νάσος Νανόπουλος (1972-1983)

Σκαλίζοντας σήμερα τα παλιά μου 45άρια της Δήμητρας Γαλάνη θυμήθηκα έναν άγνωστο και λησμονημένο τραγουδοποιό της δεκαετίας του '70, τον Κωνσταντινουπολίτη Θανάση Νάκα ή Νάσο Νανόπουλο (γενν. 1928), ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε στην ελληνική δισκογραφία σε μεγάλη ηλικία, μόλις το 1972, και μάλιστα με δυο 45άρια που τραγούδησε η εικοσάχρονη τότε Δήμητρα Γαλάνη για λογαριασμό της Columbia.

Πρόκειται λοιπόν για δυο δισκάκια με τέσσερα όμορφα λαϊκά τραγούδια σε στίχους και μουσική του Θανάση Νάκα, όπως υπέγραφε αρχικά. Οι τίτλοι των τραγουδιών ήταν: "Πού να 'βρω το κουράγιο", "Πέτρινο δάκρυ", "Έρημοι δρόμοι" και "Καμάρι μου". Τη διεύθυνση της ορχήστρας είχε ο Θέμ. Ρούσσος.

Αρκετά χρόνια αργότερα, φτάνοντας πια στο 1980, όταν η Δήμητρα Γαλάνη είχε πλέον μεταγραφεί στη Minos, ο συνθέτης ηχογράφησε μαζί της άλλα δυο τραγούδια με τους τίτλους: "Προσκλητήριο", "Άννα Φρανκ". To δεύτερο μάλιστα υπάρχει και σε μια δεύτερη εκδοχή με συμμετοχή χορωδίας. Διευθυντής ορχήστρας ο Σπύρος Παπαβασιλείου.

Στο ενδιάμεσο πάντως διάστημα ο συνθέτης γνώρισε μια μεγάλη επιτυχία που έκανε κάπως γνωστότερο το όνομά του κερδίζοντας το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης το 1976 με το τραγούδι "Άσπρα πουλιά" που διηύθυνε ο Κώστας Κλάββας και ερμήνευσε η Μαρία Δουράκη, η οποία το συμπεριέλαβε και στον προσωπικό της δίσκο "Δεν είν' αυτό δεσμός" (Polydor, 1977).

Oι σποραδικές αυτές εμφανίσεις του συνθέτη συνεχίστηκαν και τα κατοπινά χρόνια. Έτσι το 1982 ηχογράφησε άλλο ένα 45άρι για τη Minos με τα τραγούδια: "Όμορφέ μου κόσμε" και "Παράπονο". Ερμηνευτές τα αδέλφια Χάρις Αλεξίου και Γιώργος Σαρρής. Διευθυντής ορχήστρας αυτή τη φορά ο Χρήστος Νικολόπουλος.

Τέλος, το 1983 ηχογράφησε με τον Αντώνη Καλογιάννη για τη Philips (Olympic) ένα ακόμη 45άρι με τα τραγούδια "Ο θρύλος" και "Δυο στάλες βροχή" υπό τη διεύθυνση του Κώστα Κλάββα.

Αυτά τα δώδεκα τραγούδια του συνθέτη λοιπόν που καλύπτουν την περίοδο 1972-1983 μάζεψα γι' αυτό το μικρό πορτρέτο του που σας παρουσιάζω σήμερα, αν και υπάρχουν κάμποσα ακόμη σκόρπια από την ίδια περίοδο που ίσως τα παρουσιάσω σε άλλη ευκαιρία. Φυσικά ο συνθέτης δε σταμάτησε εκεί, αλλά συνέχισε με τον ίδιο αργό ρυθμό να ηχογραφεί κάποια σκόρπια τραγούδια μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του '90 συνεργαζόμενος με διάφορους τραγουδιστές, όπως η Τζίνα Σπηλιωτοπούλου, ο Χάρης Γαλανός, ο Γιάννης Λέφερης και κάποιοι άλλοι.

Η Χάρις Αλεξίου τραγουδά Κουγιουμτζή (1976)

Ο Σταύρος Κουγιουμτζής δεν χρειάζεται βέβαια συστάσεις στους φίλους του Δισκοβόλου, γιατί πρόκειται για έναν από τους πλέον αγαπημένους συνθέτες του λεγόμενου "έντεχνου" λαϊκού τραγουδιού μας και γιαυτό συχνά πυκνά έχει φιλοξενηθεί σ' αυτή εδώ τη διαδικτυακή γωνιά. Παρόλο που ξεκίνησε δειλά δειλά τη συνθετική του διαδρομή από την αρχή της δεκαετίας του '60, χρειάστηκε να φτάσουμε στο ξεκίνημα της επόμενης δεκαετίας, όταν πια βρέθηκε στη φιλόξενη αγκάλη της Minos, για να ξεδιπλώσει τα φτερά της πηγαίας του έμπνευσης και κυριολεκτικά ν' αρχίσει τις υψηλές πτήσεις με δεκάδες αριστουργηματικά τραγούδια, ερμηνευμένα μάλιστα από τους κορυφαίους τραγουδιστές της εποχής εκείνης (Γιώργος Νταλάρας, Γιάννης Καλατζής, Γιάννης Πάριος, Χάρις Αλεξίου).

Είναι πάντως αξιοσημείωτο ότι, ενώ στη Minos μεσουρανούσε ήδη το άστρο της Χαρούλας Αλεξίου, μιας φωνής που έμοιαζε να ταιριάζει απόλυτα με τους χυμώδεις ηχοχρωματισμούς των τραγουδιών του Κουγιουμτζή, η συνάντηση των δύο άργησε αρκετά να έρθει κι αυτό συνέβη το 1976 με την έκδοση του άλμπουμ "Λαϊκές Κυριακές", του 6ου κατά σειρά δίσκου του συνθέτη. Βέβαια οφείλω να διευκρινίσω ότι μια πρώτη γνωριμία τους είχε συμβεί το 1973 με ένα δισκάκι 45 στροφών ("Έφυγε το τρένο", "Σαν λουλούδι τσακισμένο") που όμως πέρασε απαρατήρητο.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι οι "Λαϊκές Κυριακές" υπήρξαν ο δεύτερος μόλις δίσκος του Κουγιουμτζή με αποκλειστικά έναν ερμηνευτή, όπως είχε συμβεί με το "Νάτανε το '21" που τραγούδησε μόνος του ο Γιώργος Νταλάρας. Αργότερα ο συνθέτης μάς έδωσε ακόμη δύο δίσκους του με έναν ερμηνευτή (Μοσχολιού, Μητροπάνος), αλλά φαίνεται πως γενικά προτιμούσε τις ευρύτερες συνεργασίες, τόσο σε επίπεδο ερμηνευτών, όσο και σε επίπεδο στιχουργών. Πάντως οι "Λαϊκές Κυριακές" γνώρισαν πολύ μεγάλη απήχηση στο κοινό και σχεδόν όλα τα τραγούδια ακούστηκαν πολύ. Έχω πάντως την εντύπωση, όπως θυμάμαι από κάποια συνέντευξη της, πως η ίδια η Χαρούλα δεν ήταν και τόσο ικανοποιημένη από αυτό το υλικό, γιατί επιθυμούσε κάτι πιο λυρικό από τα πολύ εξωστρεφή και χορευτικά τραγούδια που τότε της έδωσαν τη μεγάλη ώθηση στην καριέρα της ("Δημητρούλα μου", "Η πιο καλή γκαρσόνα"), κάτι - ας πούμε - σαν τα μελωδικά τραγούδια του Γιάννη Σπανού που είχε ερμηνεύσει τον ίδιο καιρό ("Οδός Αριστοτέλους, "Κίτρινη πόλη" κλπ.), και πίστευε πως ο Κουγιουμτζής θα μπορούσε να της δώσει αυτή την ευκαιρία. Νομίζω όμως πως τα τραγούδια του Κουγιουμτζή κάλυπταν ιδανικά τις φωνητικές δυνατότητες της σπουδαίας ερμηνεύτριας, γιατί πέρα από τα πολύ πιασάρικα και χορευτικά, ο δίσκος περιλαμβάνει και μερικές θεσπέσιες μελωδικές στιγμές, απολύτως μέσα στις προδιαγραφές της συνθετικής ιδιοσυγκρασίας του μεγάλου τραγουδοποιού ("Θα 'ταν δώδεκα του Μάρτη", "Σου στέλνω χαιρετίσματα", "Απ' τον περασμένο Μάρτη", "Φύγανε τα χρόνια").

Σήμερα λοιπόν σας δίνω ένα από τα 45άρια που προέκυψαν από αυτή τη συνεργασία. Πρόκειται για τα δύο μεγαλύτερα σουξέ του δίσκου: "Μάτια μου, μάτια μου" και "Τα μαύρα κοροϊδεύεις". Τους στίχους έγραψαν αντίστοιχα οι Λευτέρης Παπαδόπουλος και Μάνος Ελευθερίου. Το πρώτο είναι απολύτως χαρακτηριστικό της τέχνης του Κουγιουμτζή, ενώ το δεύτερο είναι ένα δυνατό τσιφτετέλι που πατάει απόλυτα στην ερμηνευτική μανιέρα της Αλεξίου. Φυσικά και τα δυο βρίσκονται εύκολα σε ψηφιακή μορφή, αλλά εδώ προτίμησα να τα πάρω από το αυθεντικό 45άρι που κρατώ από τότε στη δισκοθήκη μου με το χαρακτηριστικό του φακελλάκι.

Η Άννα Βίσση στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1977)

Τον Σεπτέμβρη του 1977 πραγματοποιήθηκε στο Παλαί Ντε Σπορ της Θεσσαλονίκης το 16ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, σε μια εποχή που ο θεσμός βρισκόταν στο απόγειο της δημοτικότητάς του και όλη η Ελλάδα κυριολεκτικά κρεμόταν από τις οθόνες της τηλεόρασης, για να παρακολουθήσει τις δυο φαντασμαγορικές αυτές μελωδικές βραδιές. Ήταν στις 15 και 16 εκείνου του μαιραίου Σεπτέμβρη, καθώς η 2η βραδιά του φεστιβάλ σημαδεύτηκε από την απροσδόκητη είδηση για το θάνατο της μεγάλης Ελληνίδας λυρικής ερμηνεύτριας Μαρίας Κάλλας στο Παρίσι!

Παρόλα αυτά, το 16ο φεστιβάλ αποδείχθηκε σε ένα από τα καλύτερα από καταβολής θεσμού λόγω της πληθώρας των καλών τραγουδιών που διαγωνίστηκαν και των σημαντικών ονομάτων που εμφανίστηκαν. Μεταξύ άλλων σημειώνω κάποια: Μιχάλης Βιολάρης, Τζένη Βάνου, Γιώργος Κοινούσης, Κώστας Τουρνάς, Βλάσης Μπονάτσος, Λίτσα Σακελλαρίου, ακόμη και η Άντζελα Ζήλια. Ωστόσο την παράσταση έκλεψε μια πανέμορφη εικοσάχρονη μελαχρινή κοπελίτσα από την Κύπρο που απέσπασε τον 1ο βραβείο με ένα πανέμορφο τραγούδι που δε θα μπορούσε να μην επικρατήσει.

Φυσικά μιλώ για την Άννα Βίσση, τη νεαρή Κύπρια τραγουδίστρια που ήδη είχε γίνει γνωστή 3-4 χρόνια νωρίτερα τραγουδώντας υπέροχα τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή και του Μίκη Θεοδωράκη πλάι στον Γιώργο Νταλάρα. Το τραγούδι λοιπόν που παρουσίασε στο φεστιβάλ είχε τίτλο "Ας κάνουμε απόψε μιαν αρχή" που έγραψε για τη φωνή της ο συμπατριώτης της τραγουδοποιός Δώρος Γεωργιάδης. 

Η αλήθεια είναι ότι οι στίχοι του τραγουδιού είχαν μια αμεσότητα προς το κοινό, με το οποίο έμοιαζαν να συνομιλούν πρόσωπο με πρόσωπο: 

"Ποια τύχη μ' έφερε απόψε εδώ μπροστά σας να τραγουδήσω...". 

Δεν ξέρω αν αυτό επηρέασε τελικά την κρίση του κοινού, αλλά το βέβαιο είναι ότι το τραγούδι διαθέτει μια πολύ όμορφη μελωδία, η οποία μάλιστα μεταβάλλεται άρδην στο ρεφρέν δημιουργώντας πολύ όμορφη εντύπωση. Και φυσικά στην εξίσωση μπαίνει και η ίδια η φωνή της τραγουδίστριας με το καθαρό και μελωδικότατο ηχόχρωμά της.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το τραγούδι, όπως ακούστηκε στο φεστιβάλ και ηχογραφήθηκε αμέσως σε δίσκο 45 στροφών, διαφέρει σημαντικά στην ενορχήστρωση σε σχέση με την εκδοχή που βρίσκουμε στο δίσκο 33 στροφών που κυκλοφόρησε λίγο αργότερα με τον ίδιο τίτλο και ήταν ο πρώτος προσωπικός δίσκος της τραγουδίστριας, η οποία στη συνέχεια διέγραψε μια λαμπρή πορεία στην ελληνική δισκογραφία. 

Και να προσθέσω ότι το 45άρι αυτό είχε στην άλλη πλευρά του το τραγούδι "Μη βάζεις μαύρο" των Δώρου Γεωργιάδη και Σώτιας Τσώτου που είχε ήδη ακουστεί στον παλιότερο δίσκο του συνθέτη "Χίλια εννιακόσια τίποτα" (1974), μόνο που κι αυτό το τραγούδι στην έκδοση του 1977 έχει εντελώς διαφορετική ενορχήστρωση από την πρώτη του εκτέλεση. Πάντως στο αρχείο που σας δίνω θα βρείτε τα δυο τραγούδια και στις δυο εκδοχές τους, για να τα χαρείτε καλύτερα και να κάνετε τις σχετικές συγκρίσεις!

Οδός Θόλου: Το Νέο Κύμα κι ο δρόμος του (1994)

Το Νέο Κύμα ήταν το μεγάλο δημιούργημα του Αλέκου Πατσιφά στη νεοσύστατη δισκογραφική του εταιρία Lyra εν έτει 1964. Επρόκειτο για τη μεταφορά του αντίστοιχου μουσικού όρου από τη γαλλική μουσική και βασικός συνδετικός κρίκος των δύο αυτών κατ' ουσίαν εντελώς διαφορετικών μουσικών κόσμων στάθηκε ο σπουδαίος συνθέτης Γιάννης Σπανός, ο οποίος για κάμποσα χρόνια μοίραζε τη ζωή και το έργο του μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Το Νέο Κύμα άνθισε στις ιστορικές μπουάτ της Πλάκας, εκεί στην περίφημη Οδό Θόλου, όπου δεκάδες εκκολαπτόμενοι καλλιτέχνες - συνθέτες, στιχουργοί, ερμηνευτές, μουσικοί -  δημιούργησαν τις μοναδικές εκείνες παρεΐστικες βραδιές με τραγούδια, ποίηση, θεατρικά δρώμενα και λαθραίους αντιστασιακούς ψιθύρους για το δικτατορικό καθεστώς!

Το Νέο Κύμα λοιπόν ήταν υπόθεση κάποιων δημιουργών χαμηλού προφίλ που συσπειρώθηκαν γύρω από τον Πατσιφά και ηχογραφούσαν αποκλειστικά για τη Lyra. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η συγκεκριμένη εταιρία μπόρεσε να σταθεί στο αμείλικτο δισκογραφικό κατεστημένο έχοντας ως ακαταμάχητο όπλο και συγκριτικό της πλεονέκτημα αυτό το νέο είδος τραγουδιού που συμβατικά το λέμε πια όλοι ως Νέο Κύμα. Και φαίνεται πως η ευρεία αποδοχή του ρεύματος αυτού δεν άφησε ήσυχους τους ανταγωνιστές της Lyra, οι οποίοι προσπάθησαν να πλαγιοκοπήσουν τον απροσδόκητο αντίπαλο με απόπειρες ηχογραφήσεων στα δικά της πρότυπα πασχίζοντας να αντιπαρατάξουν το δικό τους Νέο Κύμα!

Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς την έκδοση που σας παρουσιάζω σήμερα, η οποία κυκλοφόρησε το 1994 από την Columbia (που ήδη είχε ενώσει τις δυνάμεις της με τη Minos) σε αναλογική (και ψηφιακή) μορφή φέροντας τον εμφανώς παραπλανητικό τίτλο: "Οδός Θόλου: Το Νέο Κύμα κι ο δρόμος του"; Βέβαια η αυθαιρεσία, αν και προφανής, έχει μερικά έξυπνα άλλοθι που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν σε κάποιο βαθμό τον τίτλο. Έτσι, επιστρατεύτηκαν μερικά ονόματα που πέρασαν από τη Minos/EMI, τα οποία όμως είχαν χτίσει το όνομά τους στη Lyra την εποχή του Νέου Κύματος. Μιλώ για τον Γιάννη Πουλόπουλο, τον Διονύση Σαββόπουλο και τον Λάκη Παππά. Ο πρώτος υπήρξε το μεγάλο όνομα της Lyra στα χρόνια του '60, αλλά από τα μέσα της δεκαετίας του '70 βρέθηκε στη Minos χτίζοντας μια καινούργια καριέρα, η οποία ωστόσο πολλές φορές περιλάμβανε και επιστροφές στο παρελθόν του τραγουδιστή με επανεκτελέσεις παλιών τραγουδιών, μεταξύ των οποίων και αρκετών νεοκυματικών. Ο Λάκης Παππάς είχε ξεκινήσει την καριέρα του στην Columbia τραγουδώντας Μάνο Χατζιδάκι, αλλά και δύο απολύτως νεοκυματικού ύφους τραγούδια, το αγαπημένο "Κάποιος γιορτάζει" μαζί με την άγνωστη τότε Μαρία Φαραντούρη, καθώς και το "Πάει κι αυτή η Κυριακή" στην πρώτη του εκτέλεση και μάλιστα ενορχηστρωμένο από τον Σταύρο Ξαρχάκο!

Για να μην τα πολυλογούμε, η παρούσα έκδοση, πέρα από τον ψευδεπίγραφο τίτλο της, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ως προς το περιεχόμενό της, καθώς περιλαμβάνει είκοσι τέσσερα υπέροχα και διαχρονικά τραγούδια σε πρώτη ή δεύτερη εκτέλεση. Έχουν επιλεγεί βέβαια τραγούδια χαμηλόφωνα και μελωδικά, ώστε να παραπέμπουν εμμέσως στο αυθεντικό Νέο Κύμα. Γιαυτό και ο δίσκος "Τραγούδια της χθεσινής μέρας", ο κατεξοχήν "νεοκυματικός" δίσκος της Minos (με τη Γαλάνη και την Αλεξίου), έχει εδώ την τιμητική του! 

Τα περισσότερα τραγούδια υπογράφονται από κορυφαίους συνθέτες, όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Μάνος Λοΐζος, ο Γιάννης Σπανός και αρκετοί άλλοι. Και φυσικά έχουμε μια εντυπωσιακή παρέλαση εκλεκτών ερμηνευτών, όπως: Γιάννης Πουλόπουλος, Δήμητρα Γαλάνη, Χάρις Αλεξίου, Τάνια Τσανακλίδου, Λάκης Παππάς, Μαρία Φαραντούρη, Κώστας Χατζής, Μαρίζα Κωχ, Νίκος Ξυλούρης, Μανώλης Μητσιάς και άλλοι.