Σε δεύτερη γραφή / Μάνος Χατζιδάκις, Μαρία Δημητριάδη: Για την Ελένη (1985)

Του άρεσαν πολύ οι μύθοι του Μάνου Χατζιδάκι. Και μέσα από τους μύθους οι συμβολισμοί. Δεν μπορεί να έδωσε άλλωστε τυχαία τον τίτλο "Μυθολογία" στις δυο ποιητικές του συλλογές (1966, 1982). Και ήταν συχνές οι περιπλανώμενες γυναικείες μορφές που γεννήθηκαν μέσα από την προσωπική του μυθολογία, όπως εκείνο το κορίτσι στον Υμηττό ή ένα άλλο κορίτσι μεθυσμένο, αλλά και η Μελισσάνθη, η Μάγδα, η Μαριάνθη και η Ελένη. Περισσότερο η Ελένη που διασπά τους αιώνες ως η πιο αινιγματική και ανερμήνευτη μορφή, μια έμμονη ιδέα που χάνεται και επανεμφανίζεται μυστηριακά, άλλοτε ως σάρκινη πραγματικότητα κι άλλοτε ως ένα πουκάμισο αδειανό.

Κάπως έτσι έζησε μέσα του κι ακολουθούσε πάντα τον συνθέτη αυτή η απροσδιόριστη μορφή που ζητούσε επίμονα να αποκτήσει πρόσωπο συγκεκριμένο με αδρά χαρακτηριστικά. Το προσπάθησε με τον πρώτο κύκλο τραγουδιών ("Για την Ελένη") που της αφιέρωσε το 1978 συνεπικουρούμενος από τους εύστοχους στίχους του Μιχάλη Μπουρμπούλη με την ευαίσθητη ερμηνεία του Στέλιου Μαρκετάκη. Αλλά δεν του φάνηκε πως αυτή ήταν η καλύτερη ενσάρκωση του οράματός της κι έτσι συνέχισε την εσωτερική του αναζήτηση. Λίγο αργότερα πήρε τη σκυτάλη η Αλέξάνδρα σε δυο διαδοχικές ηχογραφήσεις (1980, 1983), η οποία θα μπορούσε, ως γυναίκα και η ίδια, να δώσει μια πιο πειστική αποτύπωση της μορφής αυτού του περιπλανώμενου κοριτσιού, αλλά και πάλι κάτι δεν τον άφηνε να ησυχάσει και συνέχισε την αναζήτησή της.

Το καλοκαίρι του 1985 τα κατάφερε τελικά! Ήταν στο πλαίσιο των περίφημων Ιουλιανών συναυλιών του, στο οποίο ο Μάνος Χατζιδάκις ενέταξε και τον συγκεκριμένο κύκλο τραγουδιών, αφού στο μεταξύ προχώρησε σε πλήρη αναθεώρηση της αρχικής ενορχήστρωσης*, ώστε τελικά το έργο να πάρει μια πιο ισορροπημένη λαϊκή φόρμα. Σ' αυτή τη μορφή που έμελλε επιτέλους να είναι η οριστική το έργο ηχογραφήθηκε εκ νέου και κυκλοφόρησε ενταγμένο στη σειρά εκδόσεων του Σείριου. Αποκλειστική ερμηνεύτρια η εξαιρετική Μαρία Δημητριάδη, τις ερμηνευτικές ικανότητες της οποίας είχε ήδη επιδοκιμάσει ο συνθέτης μέσα από τη γόνιμη συνεργασία της με τον Θάνο Μικρούτσικο τα προηγούμενα χρόνια. Η τελική αυτή εκδοχή του έργου καταφέρνει να αποδώσει την υποδόρεια "τραγικότητα" που επιζητούσε ο συνθέτης να διαπερνά τα συγκεκριμένα λαϊκότροπα τραγούδια. 

(c) CD | Σείριος | 1985 | Remaster 2003 | Πηγή: d58

Υστερόγραφο: Προσωπικά πάντως συνεχίζω να θεωρώ την πρώτη "Ελένη" του Στέλιου Μαρκετάκη ως την καλύτερη! Ευτυχώς ο Μάνος έχει φύγει κι έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος να θυμώσει μαζί μου!

* Επισήμανση: Κάτι ανάλογο θα επαναλάβει ο συνθέτης την επόμενη χρονιά με τον κύκλο τραγουδιών "Χειμωνιάτικος ήλιος", αν και εκεί τουλάχιστον κράτησε τον ίδιο ερμηνευτή.